Siyaset Bilimi I
6. HAFTA: DEVLET
Liberal-bireyci temelde devlet kuramı
◦ Liberal-bireyci yaklaşım: birey dışında bir toplumsal gerçeklik yoktur
◦ Michael Oakeshott: kişilerin bağımsız iradeleriyle oluşturulan ve soyut bireylerin özgür davranmasını mümkün kılan yapak bir varlık olarak devlet
◦ Friedrich Hayek: hukukun üstünlüğü ilkesi – bireylerin farklı amaçları
karşısında tarafsızlığını koruyan devlet
Oakeshott (1901-1990)
◦ Akılcı bir düzene göre değil,
bireylerin özgür iradeleriyle oluşan devlet vs. işletme tipi devlet: belirli hedeflere ulaşmaya yönelik akılcı ve planlamacı devlet yapısı
◦ Sivil toplum: devletten bağımsız değil, onunla bütünleşik
Hayek (1899-1992)
◦ Kendiliğinden düzen – piyasa
◦ Devletin temel işlevi bireysel özgürlüğü mümkün kılmak
◦ Özgürlüğün temeli olarak piyasa
◦ Devletin görevi piyasanın korunması ve geliştirilmesi için gerekli kurumları
oluşturmak
Devlet merkezli kurumsalcı yaklaşım
◦ Devleti toplumdan bağımsız bir değişken olarak değerlendirme çabası
◦ Bir kurumlar sistemi olarak devlet – gözlemlenebilir bir araştırma nesnesi
◦ Weber: şiddet kullanımını tekelinde tutan devlet – kural koyma ve uygulama yetkesine sahip
◦ Devletin özerkliği
◦ Devlet gücü toplumdan özerk hedefler belirleyebilen ve kendi
çıkarlarına göre karar alabilen akılcı-yasal bir özne
Kurumsalcı yaklaşımın sorunları
◦ Devlet ampirik bir gerçeklik olmaktan çok bir soyutlama
◦ Devlet toplumsal dinamiklerden bağımsız hareket edebilir mi?
◦ Seçkinci-kurumsalcı devlet kuramları: Devleti yöneticilerle özdeşleştirir
◦ Tarihsel-kurumsalcı devlet kuramları: Özerklik tarihsel koşullara göre ortaya çıkar
◦ Devlet-toplum ilişkilerinin birbirine dışsal olarak kavramsallaştırılması
Marksist bir devlet kuramı?
◦ Devlet üretim ilişkileri bağlamında oluşan, bu ilişkilerin tarihsel sürecinde belirlenen bir biçim
◦ Üstyapı kurumu olarak devlet
◦ Araçsalcı yaklaşım: devlet egemen sınıfın kendi çıkarları için kullandığı bir araç
◦ Devlet iktidarı ve sınıf iktidarı arasında karşılıklı belirlenim
◦ Devletin göreli özerkliği
