231
DO⁄UM EYLEM‹NDEK‹ ERKEK KIZ KARDEfi ENSEST OLGUSUNA ADL‹
YÖNDEN YAKLAfiIM
M. Nabi KANTARCI1, Eyüp KANDEM‹R1, Sefer B‹LG‹2
1 ‹stanbul Adli T›p Kurumu Baflkanl›¤›, Bahçelievler, ‹stanbul
2 Marmara Üniversitesi T›p Fakültesi, Adli T›p Anabilim Dal›, ‹stanbul
ÖZET
Do¤u Anadolu Bölgesi'nde yaflayan erkek ve k›z kardefl aras›nda geçen ensest olgusu de¤erlendirildi. Ensest ma¤duru k›z çocu¤un kendisi için de sürpriz olan do¤um eyleminde Uzman doktor muayene yapt›ktan sonra kendisinin evli olup olmad›¤›n› sormufl, ma¤durun bekar oldu¤unu ö¤renince yak›nlar›n› odadan d›flar› ç›karm›fl, polisi aram›fl, polis gelene kadar ma¤duru d›flar› ç›karmam›fl daha sonra normal spontan vajinal yoldan 2200 gr miad›nda k›z çocuk do¤urtmufl, daha sonra da ma¤duru ve bebe¤i polise teslim etmifltir. Polis ise ma¤duru ve bebe¤i koruma alt›na alm›flt›r. Olgumuzda bildirimi yapan uzman hekim ilk aflamada vakan›n adli olup olmad›¤›n› de¤erlendirmifl, adli vaka oldu¤u için TCK (Türk Ceza Kanunu) 280. Maddesine göre kolluk kuvvetine gerekli bildirimi yapm›flt›r. TCK'n›n 136. ve 137. Maddeleri'ni dikkate alarak ma¤dur yak›nlar›na bildirim yapmam›fl ve ma¤durun olas› töre cinayetine kurban gitmesine engel olmufltur.
Anahtar kelimeler: adli olgu, do¤um, ensest, s›r saklama
Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derne¤i Dergisi, (J Turk Soc Obstet Gynecol), 2012; Cilt: 9, Say›: 4, Sayfa: 231- 4
A CASE REPORT ON INCEST RELATIONSHIP BETWEEN BROTHERS AND SISTERS ON BIRTH LABOR FROM A JUDICIAL APPROACH
SUMMARY
The incest case between brothers and sisters living in Eastern Anatolian Region was evaluated. In the labor, which was a total surprise for the incest victim female child herself, after examining the child, the specialist asked her if she was married or not. When he realized that the victim was maiden, he cleared the family out of the room and called the police. Until the police showed up, he didn't let the victim out and after the arrival of the police he delivered the 2200 gr. weighing baby from a normal spontaneous vaginal birth. After all these, the specialist turned the victim and the baby to the police. The police took the victim and the baby under protection. In our case the specialist who posted a notice, in the first stage has evaluated if the case was judicial or not. Then, because this was a judicial case, according to the 280th Article of TPC (Turkish Penal Code) he made the necessary notice to the police forces. By considering the 136th and 137th Articles of TPC, he didn't inform the families of the victim and prevented the child from a potential honor killing.
Key words: delivery, forensic case, incest, secrecy
Journal of Turkish Society of Obstetrics and Gynecology, (J Turk Soc Obstet Gynecol), 2012; Vol: 9, Issue: 4, Pages: 231- 4
Yaz›flma adresi: Uzm. Dr. Nabi Muhammed Kantarc›. Çobançeflme mh. Sanayi cad. K›m›z sok. no: 1, Bahçelievler, ‹stanbul Tel.: (506) 234 51 34
e-posta: mnkantarci@gmail.com
Al›nd›¤› tarih: 01.03.2012, revizyon sonras› al›nma: 01.03.2012, kabul tarihi: 14.06.2012, online yay›n tarihi: 15.06.2012
OLGU SUNUMU (Case Report)
DOI ID:10.5505/tjod.2012.69837
232
G‹R‹fi
Do¤u Anadolu Bölgesi'nde A¤r› ‹li'nde yaflayan erkek ve k›z kardefl aras›nda geçen ensest olgusu de¤erlendirildi. A¤r› ‹li Sosyo-ekonomik bak›mdan Türkiye'nin en geri kalm›fl illerinden biridir(1). Evlilik d›fl› iliflkilerin bizzat ailenin di¤er üyeleri taraf›ndan ölümle cezaland›r›lmas›n› emreden örf ve adetlerin afliret kurallar›n›n devam etti¤i bir ildir(2).
Ensest; ebeveynler ve çocuklar, her dereceden torunlar, erkek ve k›z kardefller, amcalar, day›lar ve teyzeler ile ye¤enleri aras›nda olan yasal veya yasa d›fl› cinsel iliflkide bulunmakt›r(3). Ensest; erkek ve kad›nlarda güvensizli¤e, kendilerine olan sayg›lar›nda azalmaya, cinsel yan›tta bozukluklara vs. neden olmaktad›r(4). Ensest neticesinde do¤an çocuklarda otozomal resesif geçen baz› bozukluklar baflta olmak üzere genetik geçifl gösteren hastal›klarda artm›fl bir risk bulunmaktad›r(5).
Sa¤l›k çal›flanlar› ö¤rendikleri veya tan›k olduklar›
suçlar› bildirmekle yükümlüdürler. 5271 Say›l› Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 158. Maddesi'ne göre; suça iliflkin ihbar ve flikayetin Cumhuriyet Baflsavc›l›¤›'na veya kolluk makamlar›na yap›labilece¤i, ihbar veya flikayetin yaz›l› veya tutana¤a geçirilmek üzere sözlü olarak yap›labilece¤inden bahsedilmifltir. Türk Ceza Kanunu'nun 280. Maddesi'ne göre; görevini yapt›¤›
s›rada bir suçun ifllendi¤i yönünde bir belirtiyle karfl›laflmas›na ra¤men durumu yetkili makamlara bildirmeyen veya bu hususta gecikme gösteren sa¤l›k mesle¤i mensubu bir y›la kadar hapis cezas› ile cezaland›r›l›r. Sa¤l›k mesle¤i mensubu deyiminden tabip, difl tabibi, eczac›, ebe, hemflire ve sa¤l›k hizmeti veren di¤er kifliler anlafl›lmaktad›r. Bununla birlikte adli vakalar, bulafl›c› hastal›klar vs d›fl›nda sa¤l›k çal›flanlar›n›n hastalara ait özel bilgileri sakl› tutmalar›
gerekmektedir. 5237 Say›l› Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 136. Maddesi'ne göre; kiflisel verileri hukuka ayk›r› olarak bir baflkas›na veren, yayan veya ele geçiren kiflinin bir y›ldan dört y›la kadar hapis cezas› ile cezaland›r›lmas›ndan bahsedilmektedir. 137. Maddede ise; kamu görevlisi taraf›ndan ve görevinin verdi¤i yetkiyi kötüye kullanmak suretiyle veya belli bir meslek ve sanat›n sa¤lad›¤› kolayl›ktan yararlanmak suretiyle suçu ifllenmesi halinde verilecek cezan›n yar› oran›nda art›r›laca¤›ndan bahsedilmektedir. Bizim çal›flmam›zda ensest ma¤duru adli vaka oldu¤u için kolluk kuvvetine gerekli bildirim yap›lmakla birlikte, TCK'n›n 136. ve
137. Maddeleri'ne uygun olarak ta ma¤dur yak›nlar›na bildirim yap›lmam›flt›r.
Olgu
Olgumuz ma¤durun bilgilendirilmifl oluru ve etik kurul onay› al›narak haz›rlanm›flt›r. A¤r›'ya ba¤l› ilçe merkezinde yaflayan, ev iflleriyle u¤raflan 17 yafl›nda ma¤dur de¤erlendirildi. Yap›lan psikiyatrik muayene- sinde sald›r›ya ba¤l› post travmatik stres bozuklu¤u d›fl›nda herhangi bir ak›l hastal›¤› ve zeka gerili¤i tespit edilmedi. Ma¤dur yaklafl›k 9 ay önce evde kimsenin olmad›¤› bir anda kendisinden büyük erkek kardeflinin cinsel sald›r›s›na u¤rad›¤› ve öldürülme korkusundan dolay› bu durumu kimseyle paylaflmad›¤›n› belirtti.
Yaklafl›k 5 gün kadar önce gece boyunca sanc› çekti¤i, vajinal kanamas› oldu¤u, sabah olunca acil servise gitti¤i, orada a¤r› kesici i¤ne yapt›klar›, doktorun a¤r›
kesici hap reçete edip evine gönderdi¤i, evde bu haptan bir kere içti¤i ancak sanc›s› artt›¤› için anne, baba ve abisi ile birlikte hastanede kad›n hastal›klar› uzman›na gittiklerini belirtti. Uzman doktorun muayene yapt›ktan sonra kendisinin evli olup olmad›¤›n› sordu¤u, bekar oldu¤unu söyleyince de yak›nlar›n› odadan d›flar›
ç›kard›¤›, polisi arad›¤›, polis gelene kadar kendisini d›flar› ç›karmad›¤›, hamile oldu¤unu söyledi¤i ve daha sonra normal spontan vajinal yoldan 2200 gr miad›nda k›z çocuk do¤urdu¤u, kendisini ve bebe¤i polise teslim etti¤i, polisin kendisini ve bebe¤i koruma alt›na alt›na ald›¤›, abisini tutuklad›ktan sonra da ailesine polis taraf›ndan ayr›nt›l› bilgi verildi¤ini belirtti. Sald›r›dan sonra hamile oldu¤unu anlayamad›¤›, hamilelerin adetten kesildi¤ini bilmedi¤i, okulda bunu ö¤retmediklerini ve daha önce hamile birini takip etme flans›na sahip olmad›¤›n› belirtti. Karn›n›n da fazla büyümedi¤ini, normal kilo art›fl› gibi alg›lad›¤›n›, zaten ara s›ra eskiden de midesinin buland›¤›n› ve kilo ald›¤›n›
belirtti. Dolay›s›yla bu nedenden dolay› hamile oldu¤unu anlayamad›¤›n›, zaten anlam›fl olsa ailesi ile birlikte doktora gitmeyece¤ini belirtti.
TARTIfiMA
Olgumuzda bildirimi yapan uzman hekim ilk aflamada vakan›n adli olup olmad›¤›n› de¤erlendirmifltir.
Evlilik d›fl› istemsiz iliflkiden hamile kalan olgular adli vaka olarak de¤erlendirilmektedir(6).
Olgumuza acil serviste yanl›fl tan› konuldu¤undan
J Turk Soc Obstet Gynecol 2012; 9: 231- 4 M. Nabi Kantarc› ve ark.
233
dolay› "adli süreç" Kad›n Hastal›klar› ve Do¤um Uzman› taraf›ndan bafllat›lm›flt›r. Yolga Tahiro¤lu ve arkadafllar› taraf›ndan adli sürecin hekim taraf›ndan bafllat›ld›¤› olgularla ilgili çal›flma yap›lm›flt›r. Bu çal›flmaya göre olgular›n %81,3 (n=13)'ünün cinsel istismara maruz kald›¤› ve bunlar›n koruma alt›na al›nd›¤› belirtilmifltir. Bizim olgumuzda da Uzman Hekim'in bildirimi neticesinde ma¤dur koruma alt›na al›nm›flt›r(7).
Namus cinayetleri; kültürel olarak onay gören gelene¤i bozan aile bireylerine ve özellikle kad›nlara yönelik bir fliddet eylemidir(8). TCK'n›n 82. Maddesi'ne göre töre saikiyle bir insan› kasten öldüren kifli a¤›rlaflt›r›lm›fl müebbet hapis cezas› ile cezaland›r›l›r.
Olgumuz cinsel yönden ma¤dur oldu¤u gibi olay a盤a ç›kt›¤› taktirde ciddi manada öldürülece¤ini düflünmek- tedir. Daha önceki çal›flmalarda ensest ma¤durlar›n›n önemli bir k›sm›nda zeka gerili¤i oldu¤undan bahsedilmekle birlikte bizim olgumuzda herhangi bir zeka gerili¤i bulunmamaktad›r. Olay› gizli tutmas›n›n nedeni öldürülme korkusudur(9). ‹hbar› yapan uzman hekimin ma¤durun ailesini muayenehaneden ç›karmas›
ve ma¤durun polis vas›tas›yla koruma alt›na al›nmas›n›
sa¤lamas› oldukça kritik bir karar ve davran›fl modeli olmufltur. Uzman hekim bulundu¤u co¤rafya itibariyle yapaca¤› dikkatsizce bir davran›fl›n ma¤durun ölümüyle sonuçlanaca¤›n› tahmin etmektedir(10). Baflka bir deyiflle cinsel sald›r›y› ailenin duymas› halinde ma¤durun öldürülece¤ini öngörebilmektedir. TCK'n›n 85.
Maddesi'ne göre; taksirle bir insan›n›n ölümüne neden olan kifli iki y›ldan alt› y›la kadar hapis cezas› ile cezaland›r›l›r. Uzman hekimin sorumsuzca davran›p ma¤dur yak›nlar›na bildirim yapt›¤›n› ve dolay›s›yla onlar›n da ma¤duru öldürdü¤ünü düflünecek olursak;
bu durumda hekimin davran›fl› ile öldürme eylemi aras›nda nedensellik ba¤› olup olmas› ve TCK'n›n 85.
Maddesi'ne göre ele al›n›p al›nmamas› tart›flma konusudur.
Hastalar›na ait s›rlar› iffla eden sa¤l›k çal›flanlar›
765 Say›l› TCK'n›n 198.Maddesi'ne göre yarg›lan›rlard›.
Hayrunnisa Özdemir 5237 Say›l› TCK'da eski 198.
Maddeyi karfl›layan bir hüküm olmad›¤›n›
belirtmektedir. Bu konuda ‹lk bak›flta TCK 257.
Maddesinin (TCK'n›n 257. Maddesi'ne göre; Kanunda ayr›ca suç olarak tan›mlanan haller d›fl›nda görevinin gereklerine ayk›r› hareket etmek suretiyle, kiflilerin ma¤duriyetine veya kamunun zarar›na neden olan ya da kiflilere haks›z bir kazanç sa¤layan kamu görevlisi
bir y›ldan üç y›la kadar hapis cezas› ile cezaland›r›l›r.
TCK'n›n 258. Maddesi'ne göre ise; görevi nedeniyle kendisine verilen veya ayn› nedenle bilgi edindi¤i ve gizli kalmas› gereken belgeleri, kararlar› ve emirleri ve di¤er tebligat› aç›klayan veya yay›nlayan veya ne suretle olursa olsun baflkalar›n›n bilgi edinmesini kolaylaflt›ran kamu görevlisine bir y›ldan dört y›la kadar hapis cezas› verilir.) uygun gibi göründü¤ünü ancak TCK 136 ve 137. Maddelerin daha müsait oldu¤unu belirtmektedir. Ayr›ca özellikle sa¤l›k hizmetinin ücret karfl›l›¤› mal ve hizmet piyasas›na sunulmas› hasta-hekim iliflkisinde Tüketicinin Korunmas› Hakk›ndaki Kanun'un uygulanabilece¤i dolay›s›yla TCK 239. Maddesi (S›fat veya görevi meslek veya sanat› gere¤i vak›f oldu¤u ticari s›r bankac›l›k s›rr› veya müflteri s›rr› niteli¤indeki bilgi veya belgeleri yetkisiz kiflilere veren veya iffla eden kifli flikayet üzerine bir y›ldan üç y›la kadar hapis ve beflbin güne kadar adli para cezas› ile cezaland›r›l›r.) kapsam›nda de¤erlendirilebilece¤ini belirtmifltir(11). Bir boflanma davas›nda 765 Say›l› TCK yürürlükte iken kad›n hastas›na ait sa¤l›k bilgilerini duruflma salonunda aç›klayan ve bu nedenle erke¤in lehine sonuçlanan mahkemede psikiyatri uzman›na 198.
Maddeye göre dava aç›lm›fl ve bu maddeye göre hüküm giymifltir. 765 Say›l› TCK 198. Maddesi'ne göre; Bir kimse resmi mevki veya s›fat› veya meslek ve sanat›
icab› olarak ifflas›nda zarar melhuz olan bir s›rra vak›f olup ta meflru bir sebebe müstenit olmaks›z›n o s›rr›
iffla ederse üç aya kadar hapis ve elli liraya kadar a¤›r cezayi nakdiye mahkum olur. E¤er zarar vak› olmufl ise cezay› nakdi elli liradan az olmaz. Sonuç olarak;
söz konusu bu eski kanun maddesinin 5237 Say›l›
TCK'da ki karfl›l›¤› "Verileri hukuka ayk›r› olarak verme veya ele geçirme" bafll›¤› alt›nda yukar›da bahsi geçen 136 ve 137. Maddede de¤erlendirilmifltir(12).
KAYNAKLAR
1. Göçer K, Ç›rac› H. Türkiye'de kentlerin sosyal ve ekonomik göstergeleri aras›ndaki iliflki [The relation between social and economical indicators of the cities in Turkey]. itüdergisi/a mimarl›k, planlama, tasar›m. 2003; 2(1): 3- 14.
2. Ak›n A. Toplumsal cinsiyet (Gender) ayr›mc›l›¤› ve sa¤l›k [Gender discrimination and health]. Toplum Hekimli¤i Bülteni.2007; 26(2): 1- 9.
3. Sagarin E. Incest: Problems of definition and freguency.
Do¤um eylemindeki erkek k›z kadefl ensest olgusuna adli yönden yaklafl›m
J Turk Soc Obstet Gynecol 2012; 9: 231- 4
234 Journal of Sex Research. 1977; 13(2): 126- 35.
4. Marisa L. Effects of older brother -younger sister ›ncest.A study of the dynamics of 17 cases. 1992; 16(3): 409- 21.
5. Baird PA, McGillivray B. Children of incest. The Journal of Pediatrics.1982; 101(5): 854- 7.
6. Koç S, Can M. Birinci Basamakta Adli T›p 2. Bask›. Tu¤cu H. Acil olgularda hekim sorumlulu¤u. 4. Adli nitelik tafl›yan olgular›n bildirimi. Türk Tabipler Birli¤i -‹stanbul Tabip Odas›-Mart-2011. Golden Print. ‹stanbul. ISBN: 978-605- 5867-33-1. P176-177.
7. Yolga Tahiro¤lu A, Avc› A, Çekin N. Çocuk ‹stismar›, ruh sa¤l›¤› ve adli bildirim zorunlulu¤u [Child abuse, mental health, mandatory reporting law]. Anadolu Psikiyatri Dergisi.2008; 9: 1- 7.
8. Kocac›k F. fiiddet olgusu üzerine [On violence]. CÜ ‹ktisadi
ve ‹dari Bilimler Dergisi. 2001; 2(1): 1- 7.
9. Sayg›l› S, Gönenli S. Ayn› ailede görülen çoklu ensest [Multipl incest cose in a family]. Düflünen Adam. 2008; 21(1-4): 32- 37.
10. Bilgili N, Vural G. Kad›na yönelik fliddetin en a¤›r biçimi:
Namus cinayetleri [The heaviest way of violence against women: Honor killings]. Anadolu Hemflirelik ve Sa¤l›k Bilimleri Dergisi. 2011; 14(1): 66- 72.
11. Özdemir H. Had›m etme ve hekimin s›r saklama yükümlülü¤ü [Castration and privacy obligation of the physician] Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2010; 14(1): 125- 64.
12. Günerli A. Anestezi uzmanlar›n›n mesleki ve hukuki sorumluluklar›, yasal hükümler, ilgili yasa ve yönetmelikler [Professional and legal responsibilities of anaesthesiologists.
Legal decrees, relevant legislation and bylaws] J Turk Anaesth Int Care. 2009; 37(6): 333- 49.
M. Nabi Kantarc› ve ark.
J Turk Soc Obstet Gynecol 2012; 9: 231- 4
