r
i z m i r F u a r ı n d a P â k i s t a n P a v y o n u . Y. Mimar Rıza A ş k a n ve Harbi Hotaıı — K a n l ı c a d a k i A m c a z a d e H ü s e y i n P a ş a Yalısı v e y a p ı l a n o n a r ı m . Y. Mimar Cahide Tamer — H e y k e l tr aş H. C. S t ü d y o s u . Hazırlıyan: Y. Mimar Samim Oktay — K a r a - k ö y K ö p r ü s ü n ü n p e r i ş a n h a l i — i s t a n b u l Ü n i v e r s i t e s i H u k u k ve E k o n o m i F a k ü l t e l e r i e k b i n a l a r ı p r o j e m ü s a b a k a s ı . Y. Mi- mar Bülent Serbes ve Süheyl Üryanı — Ç a r ş a m b a İ m a r P l â n ı . Y. Mimar Reşat Akıncılar — R o m a n m i m a r i s i v e k a t e d r a l l e r i . Y. Mimar Halûk Toğay — U m u m î H a s t a n e l e r . Çeviren: Altan
Baltacıoğlu — B i b l i o g r a f y a — H a b e r l e r .
V J
X V I I İnci Y ı l . 1 9 4 7 İ s t a n b u l . F l a t ı 2 O O K u r u ş
L ' A R C H I T E C T . E :
REVUE MENSUELLE D ' A R C H 1 TECTU R E D ' U R B A N I S M E et de D E C O R A T I O N PublKe par: Abidin Mortaş
et Zeki Sayâr, Architectes
S O M M A I R E
No. 11-12 — 1347L e P a v i l l o n d e P â k i s t a n â l'eXposition d ' İ z m i r 245 A r c h . M. R. A ş k a n , H a f b i K o l a n
— L a R e p a r a t i o n d u Y a l ı d e « A m c a z a d e H ü s e y i n P a ş a »
â B o s p h o r e 248 A r c h . Cahille T a m e r
L e S t u d i o d u s c u l p t e u r H . C 252 j A r c h . S a n ı i m O k t a y
L ' e t a t a c t u e l d u P o n t de K a r a k ö y 254
- L e C o n c o u r s d u p r o j e t d e s b â t i m e n t s de l ' U n i v e r s i t e
d ' İ s t a n b u l 255
- L e P l a n d ' a m e n a g e m e n t d u v i l l a g e « T c h a r c h a m b a »
Ç a r ş a m b a 274
A r c h . R e ş a t A k ı n c ı l a r
L ' A r c h i t e c t u r e R o m a n e e t s e s c a t h ^ d r a l e s 280 A r c h . H a l û k T o g a y
L e s H ö s p i t a u x g s n e r a u x 286 T r a d u i t p a r A l t a n B a l t a c ı o ğ l u
— N o u v e l l e s
— N o t e s b i b l i o g r a p h i q u e s
—- L a liste des p r i x d e m a t e r i a u x d e c o n s t r u c t i o n
291
292
THE ARCHİTEC7:
M O N T H L Y P Ü B L I C A T I O N O N A R C H I T E C T U R E , C I T Y P L A N N I N G A N D D E C O R A T I O N
P u b ü s h e d by Abidin M o r t a ş and Zeki S a y â r , Areb..
C O N T E N T S
No. 11-12 — 19i47— P â k i s t a n p a v i l l i o n a t t h e E x h i b i t i o n of S m y r n a 245.
. -i Rıza A ş k a n a n d H a r b i H ö t a n , a r c h .
* i
— H ü s e y i n P a ş a ' s c o t t a g e at K a n l ı c a a n d its resfauraticun 248-
C a h i d c Tanıcı-, A r c h .
— The studio of H. Ç., sculptor 2 5 2
S a ı n i m O k t a y , a r c h .
— T h e n e g l e c t e d s t a t e of t h e K a r a k ö y b r i d g e 254
— C o m p e t i t i o n f o r t h e d e s i g n of a d d i t i o n a l b ü U d i n g s to t h e F a c u l t i e s of L a w aııd E c o n o m y , U n i v e r s i t y of İ s t a n b u l . . . : 255-
'—• T o ı v n p l a n n i n g of Ç a r ş a m b a '...:; 274
R e ş a t A k ı n c ı l a r , a r c h .
— R o m a n a r c h i t e c t u r e a n d c a t h e d r a l s 280
traııs., H a l û k T o g a y , a r c h .
—- G e n e r a l H o s p i t a l s 286
t r a n s . , Altaıı B a l t a c ı o ğ l u
B i b l i o g r a p h y , N e w s , 292.
EN İYİ KAHVE, KAKAO ve SALEP
K U R U K A H V E C İ M E H M - T E F E N D İ M A H D U M L A R I
İ S T A N B U L
ARKİTEKT
A Y L İ K M İ M A R L I K , Ş E H İ R C İ L İ K VE S Ü S L E M E S A N A T L A R I D E R G İ S İ
Ç ı k a r a n l a r :
Y. MİMAR ABİDİN MORTAŞ VE ZEKİ SAYÂR
S I R A L A Ç 1 9 4 7
İ S T A N B U L — C U M H U R İ Y E T M A T B A A S ı 1 9 4 7
1 9 4 7 Y I L I S I R A L A Ç !
N o . 1 - 2 S a y f a N o .
T o p l a n a c a k Y a p ı K o n g r e s i m ü n a s e b e t i y l e Y . M i m a r Z e k i S a y â r 3
M a l i y e O k u l u - A n k a r a Y . M i m a r A b i d i n M o r t a ş 5
K o n y a i m a r P l â n ı v e i z a h r a p o r u Y . M i m a r A s ı m K ö m ü r c ü o ğ l u 14
E s k i s e h i r G a r ı p r o j e m ü s a b a k a s ı 1 i n c i m ü k â f a t Y . M . L e y l â T a y l a n , F e r z a n B a y d a ı - G.S.A., 2 n c i S a b ı i O r a n , 3 ü n c ü M ı ı k b i l G ö k d o ğ a ı ı ,
E y ü p K ö m ü r c ü o ğ l u , 18
Y . M i m a r H a r b i H o t a n
A t a t ü r k M a s k ı H e y k e l t r a ş , M u a l l i m K e n a n Y a n t u ş 31
Ş e k i l v e M i m a r î ü z e r i n e b i r k o n u ş m a Y. M i m a r S aırı i m O k t a y 32
K ö y l ü m ü z ü s ı h h î e v l e r e n a s ı l k a v u ş t u r a c a ğ ı z ? Y . M i m a r N a c i M e l t e m 35
A b e r d e e n G r a n i t i 38
B o v a d a n ö n c e y ü z e y l e r i n h a z ı r l a n m a s ı Ç e v i r e n : Y. M i m a r A l i B e r k o l 41
E r e ğ l i K ö m ü r i ş l e t m e s i « i ş ç i E v i » m ü n a s e b e t i y l e t a r t ı ş m a l a r 44
T ü r k Y ü k s e k M i m a r l a r B i r l i ğ i İ s t a n b u l Ş u b e s i n i n 1946 yılı
ç a l ı ş m a r a p o r u 46
H a l ı v e k i l i m gibi e ş y a n ı n t e m i z l e n m e s i için b i r u s u l « D a s İ d e a l H a i m » d e n : 52
B i b l i o g r a f i , H a b e r l e r , P i y a s a c e t v e l i 53
N o . 3 - 4
A n k a r a d a y a p ı l a c a k c a m i p r o j e s i m ü s a b a k a s ı İ k i n c i m ü k â f a t : Y. M i m a r O r h a n A l n a r , S a i n ı Ü l g e ı ı 57 T r a b z o n d a S e r g i E v i p r o j e m ü s a b a k a s ı j ü r i r a p o r u 1 inci m ü k â f a t , Y . M i m a r H a r b i H o t a n v e i l h a n A g a n
i s p a n y a d a y e n i m i m a r î ö r n e k l e r i G . S . A . 66
E d i r n e d e E s k i K ö p r ü P r o f . D r . A . S ü h e y l U n v e r 70
S t . E u p h e m i a M a r t y r i o n ' u Y a z a n : R ü s t e m D u y u r a n 71
A r k e o l o j i M ü z e l e r i m ü d ü r m u a v i n i 74
B e l ç i k a d a h a z ı r e v l e r R. T e r n e u , T e ı c . H a l û k T o g a y 78
Y a p ı Y o l l a r K a n u n u v e T a l i m a t n a m e l e r i h i ç e m i s a y ı l ı y o r ? Z e k i S a y â r 83
O k u l b i n a l a r ı h a k k ı n d a n o t l a r Ç e v i r e n : Y. M ü h e n d i s A l i B e r k o l 84
8 i n c i D e v l e t R e s i m v e H e y k e l S e r g i s i R e s s a m M a l i k A k s e l 87
1900 - 1947 d e B r i t a n y a d a ş e h i r c i l i k A n t h o n y C h i t t y 88
Ş e h i r c i l i k t e t a b i î , c e v v î v e s ı h h î ş a r t l a r P r o f . G ü s t a v O e l s n e r , T e r e . A d n a ı ı K o l a t a ı ı 92 R i z e ş e h r i k a t ' î i m a r p l â n ı v e i z a h n o t u Y . M i m a r N e z i h e v e Y . M ü h . m i m a r P e r t e v T a n e r 97
B i b l i o g r a f i , H a b e r l e r , P i y a s a c e t v e l i 101
N o . 5.6
i s t a n b u l A d a l e t S a r a y ı p r o j e m ü s a b a k a s ı j ü r i r a p o r u Y. M i m a r H a r b i H o t a n p r o j e s i 103 B a y ı n d ı r l ı k B a k a n l ı ğ ı n ı n b i r m e k t u b u Y. M i m a r R a h m i B e d i z , V a h d e t D o b r a 115
T a r s u s O r t a O k u l u Y. M i m a r E r t u ğ r u l M e n t e ş e 117
S ü m e r O k u l u « i z m i t » S ü m e r b a n k F r n k u r u l u 119
B u r s a d a M u r a d i y e d e e s k i b i r e v i n iç s ü s l e m e l e r i h a k k ı n d a P r o f . D r . A . S i i h e y l U n v e r 129 K a r o l a r ı n a y r ı l m a v e k a l k ı n m a s ı n ı n s e b e p l e r i Y. M i m a r N a c i M e l t e m 123
A d ı y a m a n k a s a b a s ı i m a r p r o j e s i Y . M i m a r A s ı m K ö m ü r c ü o ğ l u 126
K â b e n i n t a m i r l e r i T a h s i n Oz, T o p k a p S a v a y ı M ü d ü r ü 129
M e s k e n i n ş a a t ı M i m a r A . C h i t t y 131
B ü y ü k r i t a n y a m i m a r l a r ı n ı n m e s l e k î m e v k i i A d r i a n M o n t e g ü , Ç e v i r e n : Y. M i m a r S a l i h B i k t i m i r 135 M i m a r l ı ğ ı n m ü s t a k b e l m e d e n i y e t t e k i r o l ü P a u l Z u c k e r , Ç e v i r e n : B e h l ü l T o y g a r 136 G e ç m i ş t e n a l d ı ğ ı m ı z d e r s H . T r e z z i n i , Ç e v i r e n : E r t u ğ r u l M e n t e ş e 138
G e n e l h a s t a n e l e r Ç e v i r e n : A l t a n B a l t a c ı o ğ l u 144
M e m u r m i m a r l a r C o l i n P e n n , Ç e v i r e n : A l i B e r k o l 148
E l e k t r i k i d a r e s i n i n o t o b ü s g a r a j ı m ü s a b a k a s ı 149
H a b e r l e r , P i y a s a c e t v e l i 150
N o . 7 - 8 S a y f a N o . B u t e d b i r l e r l e ç i m e n t o b u h r a n ı ö n l e n e m e z !
O r t a k ö y d e E . E l â g ö z e v i * • . . . . F e n e r y o l u n d a b i r M e s c i t
M ü h i m b i r k a n u n « İ n ö n ü A r m a ğ a n l a r ı K a n u n u » B i r l e ş m i ş M i l l e t l e r B i n a s ı p r o j e s i
D i y a r b a k ı r e v l e r i
K a r a k ö y d e y a p ı l a c a k b ü r o b i n a s ı m ü s a b a k a s ı S o l l e r o d ş e h r i b e l e d i y e b i n a s ı ( D a n i m a r k a ) Y a p ı v e m e y d a n a r a s ı n d a k i b a ğ ı n t ı l a r G e n e ! H a s t a n e l e r
'İnşa t e k n i ğ i
A r t t ı r m a v e E k s l i t m e K a n u n u b u g ü n k ü i h t i y a ç l a r ı k a r ş ı l a m a - ğ a k â f i m i d i r ?
B i b l i o g r a f i , H a b e r l e r . P i y a s a c e t v e l i
Y . M i m a r Z e k i S a y â r 151 M u a l l i m Y ü k s e k M i m a r H a l i t F e m i ı - 153
Y. M i m a r V a s f i E g e l i 157 161
162
Y . M i m a r H a l û k T o ğ a y 165 1 i n c i m ü k â f a t Y . M i m a r N e z i h E l d e m
2 n c i m ü k â f a t O r h a n S a f a v e K . A h m e t A r u 170
M i m a r A . J a c o b s o n v e F e . K a s s e n 177
Kâzııtı M i r ş a ı ı 179 Ç e v i r e n : A l t a n B a l t a c ı o ğ l u 184
K o n f e r a n s ı s ö y l i y e n A . C h i t t j 188
Y. M i m a r N a c i M e l t e m 192 195
No. 9 - 1 0
| İ n ş a a t k a l f a l a r ı p r o b l e m i !
A d a n a d a m e m u r , t e k n i s y e n v e u s t a b a ş ı e v l e r i Y ü z e r e v
K ü ç ü k b i r e v y a r a t a r a k i n g i l t e r e d e ş e h i r p l â n c ı l ı ğ ı M i m a r l a r ı n E d i r n e gezisi S o k a k S a n a t ı
M i m a r A l â e t t i n O z a k t a ş içiıı
M ü h e n d i s ile m i m a r a r a s ı n d a k i m ü n a s e b e t l e r D e r t l s r i m i z
G e n e l H a s t a n e l e r
« Y e n i Ş e h i r » i m a r p l â n ı Ç a r ş ı h o l l e r i
A r t t ı r m a v e E k s i l t m e K a n u n u b u g ü n k ü i h t i y a ç l a r ı k a r ş ı l a - m a ğ a k â f i m i d i r ?
L o n d r a i n t i b a l a r ı
T ü r k Y . M i m a r l a r B i r l i ğ i A n a T ü z ü ğ ü H a b e r l e r , P i y a s a c e t v e l i
Y . M i m a r Z e k i S a y â r 199 Y. M i m a r N i h a l S a n l ı 201 Y . M i m a r M u a l l i m A h s e n Y a p a n a ı - 204
Y. M i m a r S a m i m O k t a y 207 Y a z a n : J a n J a g o 211
212
Y. M ü h . K â z ı n ı Miı-şan ( İ . T . Ü . ) 215 Y . M i m a r A s ı m K ö m ü r c ü o ğ l u 221 A . C r o i z e , , Ç e v i r e n : Y . M i m a r H a l û k T o ğ a y 223
Z e k i S a y â r 227 Ç e v i r e n : A l t a n B a l t a c ı o ğ l u 228
Y. M i m a r F a z ı l A y s u 231 P r o f . Ö e l s n c r . Ç e v i r e n . A d n a n K o l a l a n 233
Y. M i m a r " N a c i M e l t e m 235 İngiliz K ü l t ü r H e y e t i m e n s u p l a r ı n d a n M ü b e c c e l A r g u n 237
239 242
No. 11-12
İ z m i r F u a r ı n d a P â k i s t a n P a v y o n u
K a n l ı c a d a k i A m c a z a d e H ü s e y i n P a ş a Y a l ı s ı v e y a p ı l a n o n a r ı m H e y k e l t r a ş H . Ç. S t ü d y o s u
K a r a k ö y K ö p r ü s ü n ü n p e r i ş a n h a l i
İ s t a n b u l Ü n i v e r s i t e s i H u k u k v e E k o n o m i F a k ü l t e l e r i e k b i - n a l a r ı p r o j e m ü s a b a k a s ı
Ç a r ş a m b a İ m a r P l â n ı
R o m a n m i m a r i s i v e k a t e d r a l l e r i U m u m î H a s t a n e l e r
B i b l i o g r a f y a , H a b e r l e r
Y . M i m a r R ı z a A ş k a n v e H a r b i H o t a n 245
Y . M i m a r C a l ı i d e T a m e r 249 H a z ı r l a y a n : Y . M i m a r S a m i m O k t a y 252
254
1 i n c i m ü k â f a t Y . M i m a r B ü l e n t S e r b e s v e S ü h e y l Ü r y a n î 255
H a z ı r l a y a n : Y. M i m a r R e ş a t A k ı n c ı l a r 274 Ç e v i r e n : Y . M i m a r H a l û k T o g a y 280 Ç e v i r e n : A l t a n B a l t a c ı o ğ l u 283
291
ARKİTEKT'in Kolleksionları
KOLLEKSİYON FİATLAR1 :
1 NCİ S E R İ 1931 |
1932
1933 ! Beller cildi 20 T. L 1934
1935 )
2 NCİ S E R İ 1936
1937
1938 , Beher cildi 1E 1939
1940
3 N C Ü S E R İ 1941-42 \
l g 4 4 ( B e h e r c i l d i 16 T. L.
1945 )
4 N C Ü S E R İ j Beher cildi 15T.L
Rakiplerine üstünlüğü dünyanın her tarafında ve bilhassa memleketimizde çok iyi tanınmış ve takdir ediliş olan
(Eb'ad : 150 m m ve yukarı)
markalı meşhur ÇEK Karo-îayanslarını İsrarla arayınız.
Uzun bir çalışma senunda HOB Fabrikasının hususî çarklara tavsiye ettiği dört kenar ölçüle- rinde milimetrenin ondanbiri kadar bile hata bulunmıyan "KALİBRE,, evsafta fayansları, bilhassa
meraklı inşaat sahipleri ile Mimar ve Mühendislerimizin dikkatine ehemmiyetle arzederiz.
B İ N D İ R M E ve FUGALI T A R Z İÇİN İ D E A L D İ R
I V . Z A L O N I S
GALATA Aslan han No. 4-7 — Telf. 49331 -Telegraf: ZALONiS - Galata
"SKW" sıhhi levazimatı, lavabo, v.s., "VİVEHROM" (Ripolin ayarında) vernik ve boyaları, her nevi izolasyon için malzeme, bitümlü karton ve kanaviçeli muşambaları, asfalt, bitüm, soğuk tutkallar, ksilolit İşleri için malzeme, her nevi somaki ve renkli Yunan ve İtalyan mermerleri, meşe parkeleri ve f ı r ı n l a n m ı ş meşe keresteleri, İSTOR - JALUZİ ve bilûmum yapılar İçin lâzım olan h e r türlü
malzeme.
RESMİ TAHLİL RAPORLARIMIZ, REFERANS ve FİYATLARIMIZI İSTEYİNİZ.
markalı en yüksek ka ite çinileri kullanınız.
h . o . E S .
H . o . B . H . O . B .
Karo seramikleri Ateş tug ası j Ateş toprağı )
Her türlü ihtiyacı karşılayacak evsafta ayrı terkipler.
"İMPERMO" tecrit tozu patenti, yüksek n e - y > . \ tıceli ve ekonomik evsafına binaen İngiliz f * ^ " A Birleşik Çimento Fabrikaları t a r a f ı n d a n sa-
C E M E N T \ m alınmış olup, uluslsrası piyasalara hazır (bir vaziyette satılan "WATER - PROOFİNG
2EMENT"e katılmaktadırlar.
BİR ÇUVAL ÇİMENTOYA YALNIZ BİR KİLO "İMPERMO" KATMAK KÂFİDİR.
KAR renkli "Snowcrete" markalı ingiliz be- yaz çimentosu, tedrici surette, donmakta olup, mozaik cephe ve sıva islerinde tercih edil- mektedir. Her r e n k t e ve açık tonlarda SIVE yapmağa imkân verir. Buna ilâveten muka- vemeti çok yüksek olup sjpersimaıı a y a r ı n o a - dır.
S M O V V C R E T E
Duvar ve döşeme kap- lamalarınızın garantisi
için
r
G Ü V E N
S İ G O R T A
Büt'in emlâk sahiplerinin ve iş adamlarının güven kaynağıdır.
İş Merkezi:
Galata, Sümerbank binası.
Telg: Türkgüven Müdüriyet: 40630 Telf: Santral, 44966 - 44969
J
Ö D Ü N Ç P A R A
VÂKIF PARALAR İDARESİ
Her türlü kolaylıkla, ehven ve müsait şart.
larla kârgir binalara, Bitmemi; inşaat ve kıymetli arsalara ödünç par» v«*Wr.
VAKIF PARALAR İDARESİ
Sıkıntılı zamanınızda en kısa yoldan yardımınıza koşan müessesedir.
ADRES: Yentpostane karşısında, Valide Han birinci kat — İSTANBUL
TELEFON: 23654
İSTANBUL
EMNİYET SANDIĞI
Kuruluşu : 1888
MERKEZİ: Cağaloğlu
ŞUBELERİ: Ankara, Beşiktaş, Kadıköy, Eminönü Hah - Kilim
Mücevher Tahvil Emlâk
Karşılığında ödünç verir.
Para yatıranlara: En elverişli ve eşsiz kolaylıklar.
Istanbuldaki emlâkin Ankaradan ve Ankaradaki-
lerin buradan ipoteği yapılır.
AIAVHORUR
Türkiye Genel Vekili: » 1 İSTANBUL, GALATA,.
« U R K H A R D G A N T E N B E İ N V E Ş - S I ':\&Mjf ^ Telefon: 4 4 6 7 1 / 4 4 6 7 2 fT ü n e l H a n'p;K'1 1 7 6'
f
K û ö u ÖÎ>
-
- âm
B i T U M
k . j Y E f i L & û f ' S M » * * ! Ö M U P
HEMÂTEKT
Saf bitumdeıı mamul, çatı, taraça, cephe ve temellerde katiyyen su ve rutubet geçirmez en emniyetli
tecrit maddesidir.
A l m a n y a d a k i f a b r i k a s ı n ı n f o r m ü l l e r i l e i m a l e t m e k t e o l d u ğ u m u z H e m a t e k t t e c r i t m a d d e s i , 15 s e n e d e n b e r i m e m l e k e t i m i z d e , N a f ı a işlerile d i ğ e r b i r ç o k r e s m î v e h u s u s î m ü e s s e s a t u ı m ü h i m t e c r i t i ş -
l e r i n d e v e v a g o n d a m l a r ı n d a m e m n u n i y e t l e k u l l a n ı l m a k t a d ı r .
R E C E P Ç E T İ N K A Y A
Hematekt Kimyevî Fabrika G a l a t a , A z a p k a p ı T e r s a n e
c a d d e s i N o . 261
T e l g r a f T e l e f o n P o s t a k u t u s u
H e m t a ş - G a l a t a 40215
1554
HEMATEKT
Hariçten gelen en birinci tecrit maddeleri ayarında Türkiyede imal edilen yegâne tecrit maddesidir.HEMATEKT
M e m l e k e t i m i z için bir v a r l ı k t ı r .
M U F A S S A L M A L Û M A T İ Ç İ N B R O Ş Ü R Ü M Ü Z Ü İ S T E Y İ N İ Z .
r
^
H A Z N E D A R
T u j l a , S t e s t u ğ l a s ı , K i r e m i t F a b r i k a l a r ı ve Kiret O c a k l a r ı Ltd. S n
S E R M A Y E S İ ; 1 0 0 . 0 0 0 T . L.
En yüksek suhunet derecelerine mütehammil ateş tuğlaları Memleketimizde fennî usuller İle çalışan yegâne ve birinci
fabrikadır.
£ DELİKLİ VE DELİKSİZ VE
P R E S E>NŞAAT TUĞLALARI MARSıLYA TıPı ve MAHYELiK
KiREMıT
SÜZMELİK ve SIVA KİRECİ
F A B R İ K A S A T I Ş Y E R İ
H a z n e d a r Çiftliği c i v a r ı n d av t l h a ^ N' Y*™*
T i c a r e t e *
O s m a n e f e n d ı H a n No. 9
T e l : ! 6 " 71 E m i n ö n ü
T e l g r a f : H a z n e d a r i s t a n b u l T e l : 21612
. _ . J
ANKARA
S İ G O R T A Ş İ R K E T İ
Sermaye, ve ihtiyatı : 1.240.500 T. L.
Mallarınızı her türlü afetlere karşı en yeni kombinezonlar ve en ehven şartlarla koruyacak millî bir müessesedir.
Y A N G I N : İ N F İ L A K , Y I L D I R I M , Z E L Z E L E ve sair âfetleri
N A K L İ Y E : E M T İ A , T E K N E , âdî ve h a r p v e s a i r sigortlarj,
H A Y A T : H E R T Ü R L Ü K O M B İ N E Z O N L A R
K A Z A : O T O M O B İ L , İŞ K A Z A L A R I , M A L İ M E S ' U L İ Y E T vesaire.
Iıtanbul, Yeni Postahane karşısı Erzurum Han.
„ , , „ ( Servisler : 2 0 5 4 1
Telefon : |
( Müdüriyet : 2 3 8 8 3
^
Ç a l ı ş t ı k l a r ı h e r y e r d e v e d a i m a m u v a f f a k i y e t v e m e m n u n l u k s a ğ l a m ı ş l a r d ı r . Tafsilât, i z a h a t ; p r o j e v e teklif için l ü t f e n m ü r a c a a t ı n ı z r i c a o l u n u r .
T ü r k i y e M ü m e s s i l i :
H İ L M İ N A İ L İ B A R L O
İ S T A N B U L S i r k e c i N u r Han 33 - 35 Telefon: 21234 Telgr. Adr: NAİLİ
İSVÎÇRENÎN DÜNYACA TANINMIŞ
EN M Ü K E M M E L SU TÜRBİNLERİ F A B R İ K A L A R I
GARANTİ TİCARET T. A.
0 .ÖDENM.Ş SERMAYESİ : 500.000 T. L,
ferdîn
ş Merkezi İstanbul İdare Merkezi : Ankara
w
Posta kutusu 1746, Galata Pasta kutusu : 101 Ankara
Yazıhane Garanti Han, Galata Yazıhane : Anafartalar, No. 97
Telgraf GARANTÜRK, İstanbul Telgraf : GARAN t ÜRK, Ankara
Telefon 44338 Telefon : 3117 , 2117
Sicil No. 2085 Sicil No. : 30
Bankası Türkiye Garanti Bankası, Ankara Bankası Türkiye Garanti Bankası, Ankara
•EMÜLZER..
Lak B o y a l a r
@ — Reçinesiz olduğundan elastikiyetini kaybetmez;
Güueş ve yağ nur tesirile çatlamaz, rengini at- maz ve parlaklığı bozulmaz.
0 — Ayni zamanda tazyikli sulara karşı mücerıit olarak kullanılabilir. Üç atmosfere müteham- mildir.
@ — Asit ve alkalilere mukavimdir.
@ — Her nevi satha (beton, çinko, demir, ve tahta- ya yapışır.
8 — Asfaltlı, ziftli ve kontralı satıhları dahi her ren- ge boyar.
ASFALT EVİ: Galata Mahmndlye caddesi No. 17 Tel.; 41988
Telg. ASFAlTEVİ
L U K â K l E Ç E C S o â L U
Yapı malzemesi ve madeniyet ticarethanesi
Yapılarınız için malzeme almadan bir kere mağazamıza uğramanız
menfaatiniz iktizasındandır.
ADRESE DİKKAT: MAHMUDİYE CADDESİ No. 15 KÜREKÇİLER „ No. 14
TELEFON : 49407 TELGRAF : LUKEÇ
B İ R Y E N İ L İ K
B o y a t e k n i ğ i n i n y e n i bir m u v a f f a k i y e t i o l a n a m e r i k a n icadı h e r r e n k
SABiTLUX DUVAR BOYALARI
Emrinize amadedir. Bir kilosu Bir o d a y ı , yağlı boyadan daha üstün v e k a d i f e
•u*
1 güzelliğinde tezyin eder,
SÜLEYMAN SABİT liHAKOĞLU Ltd.
m 'ımv»wa>«
inşaat boyaları v e İthalât Ticareti
G a l a t a - F e r m e n e c i l e r N o 4 8 istanbui T e l e f o n : 4 0 0 4 6
K O Ç
TİCARET TÜRK ANONİM ŞTİ.
SIHHİ T E S İ S A T V E K A L O R İ F E R T E S İ S A T I M A L Z E M E L E R İ V E H E R N E V İ İ N Ş A A T M A L Z E M E L E R İ
T İ C A R E T H A N E S İ
ANKARA : Ulus Meydanı
T e l g ı a f : kOÇ-ANKARA Telefon : 3450
P. K. : 41 İSTANBUL : Fermeneciler 90
T e l g r a f : K O Ç O R T A K - İ S T A N B U L Telefon : 44762
ESKİŞEHİR: P. K-: 41
Telgraf: KOÇ-ESKİŞEHİR Telefon : 370
S e n e l e r d e n b e r i M e m l e k e t i m i z i n m a h r u m " k a l d ı ğ ı
ÇELOTEKS ÇELOTEKS ÇELOTEKS ÇELOTEKS ÇELOTEKS
Sirkeci, Kayseri han 5-6-7, T e l e f o n : 21719 SATIŞ D E P O S U
SERAİTAR T. A. Ş. Mumhane caddesi No. 100, Telefon: 42699
Tecrid Levhalarımız Gelmiştir.
Her ııevi binaları kışın soğuk, yazın sıcak havalara ve rütubete karşı muhafaza eder.
Kışın kömürün %40 ııisbetinde sarfiyatını azaltır.
İkametgâhlarda SES ve GÜRÜLTÜNÜN kattan kata, dahilden harice, haricden dahile nakline mâni olur.
SİNEMA, TİYATRO, KONFERANS salonları, GARAJ, BUZHANE ve büyük küçük inşaatlarda kullanılır.
Diğer benzerlerine K A L İ T E itibarile üstündür.
T ü r k i y e U m e s s i l i :
S E R E T T A R İ t h a l â t - İ h r a c a t T. A. Ş.
A N A D O L U
S i Q O R T A Ş İ R K E T İ
TÜRKİYE CUMHURİYEli ZİRAAT VE TÜRKİYE İŞ BANKALARININ KURUMUDUR
S e r m a y e ve ihtiyatları: 5 . 8 3 2 . 0 0 0 L i r a d ı r Tesis tarihi olan
1925
senesinden beri yaptığı sigortalar:
K A R A D A : Y a n g m - kiracı, şagil, mal sahibi ve komşu mes'uliyeti - kira za- rarları - yıldırım - zelzele - infilâk - havagazi iştiali - makina ka- zası ve motör iştiali - kara nakliyatı harp sigortaları.
D E N İ Z D E ; Bütün deniz tehlikelerine karşı deniz nakliyatı - gemi ve motör tekneleri - mayın - torpil - alelûmum deniz harr sigortaları.
H A y a o A : Tayyare sigortaları - tayyare seferlerinde pilot ve yolcuların si-
m
gortaları.
K A Z A D A : insanın maruz kalabileceği her türlü kaza - iş kazaları - otomo- bil - kazaları - malî mes'uliyet - makine kırılması sigortaları.
h a y a t t a : Temettülü veya temettüsüz olarak ölüm tehlikesiyle beraber:
Tasarruf için: « M u h t e 1 i t » ve « T a m m u h t e l i t » - aile istik- balini temin için: 1 r a 111 a i 1 e » - kızlar için: « C i h a z» - çocuk- lar için: « T a h s i l v e t e r b i y e » - ihtiyarlık için: « I m t » - hastalık veya kaza neticesinde malûl kalmaya karşı: « M a l f t l » sigortaları.
İ ş s a h a s i n d a : Atölyeler, fabrikalar, maden ocakları gibi iş yerlerinde ve tica- rethane, bankalarda ve meslekî teşekküllerle birliklerde çalışan- ların hayat, ölüm ve kazalarını temin eden grup sigortaları.
İstanbul, Yenipostahanc Jcarjısı, Büyük Kınacıyan Han. Telefon: 24294. Hayat Kısmı: 20541.
İ Z M İ R F U A R I N D A
P A K İ S T A N P A V Y O N U
P R O J E V E T A T B İ K
Y. Mimar Riza AŞKAN ve Y. Mimar Harbi HOTAN
r ÂUKÎÎIrKT
M I M A R L I K ' Ş E H İ R C İ L İ K V E S Ü S L E M E S A N A T L A R I D E R G İ S İ İ M T İ Y A Z S A H İ B İ ; Z E K İ S A Y Â R U. N E Ş R İ Y A T MÜDÜRÜ, A B İ D İ N M O R T A Ş A D R E S : A N A D O L U H A N N O : 33 E M İ N Ö N Ü İ S T A N B U L T E L : 2 1 3 0 7S A Y I : 1 9 1 - 1 9 2 • S E R İ : IV. • Y I L ı 1947
1947 yılı İ z m i r E n t e r n a s y o n a l F u a r ı n d a y a b a n c ı d e v l e t l e r a r a ş m a , d o s t v e ' k a r d e ş ıbiır m i l l e t o l a n y e n i P a k i s t a n d e v l e t i d e k a t ı l m ı ş b u l u n u y o r d u . . P e k y a k ı n ıbir b e n z e r l i k t a ş ı y a n b u k a r d e ş m i l l e t i n b a y r a ğ ı ile b a y r a ğ ı m ı z ı n y a n y a n a d a l g a l a n ı ş ı h e p i m i z e s e v i n ç k a y n a ğ ı o l m u ş t u r .
P a v y o n n a s ı l k u r u l d u ? :
M e m l e k e t i m i z e g e l e n H i n t T i c a r e t H e y e t i İ z m i r e d e u ğ - r a m ı ş t ı . H e y e t e d a h i l b u l u n a n m e ş h u r H i n t t ü c c a r l a r ı n d a n M.M. İ s f a h a n i ile H a b i b D a v u d i , İ z m i r d e b u l u n d u k l a r ı s ı r a .
d a F u a r ı g e z m i ş l e r , b u a r a d a k e n d i l e r i n e y a p ı l a n teklif ü z e - r i n e F u a r a i ş t i r a k e t m e k ü z e r e .bir p a v y o n i n ş a e t t i r m e ğ i m e m n u n i y e t l e k a b u l e t m i ş l e r d i r . B u h u s u s t a b i r p r o j e h a z ı r - l a n m a s ı için B e l e d i y e B a ş k a n ı n ı n y a r d ı m l a r ı n ı r i c a e t m i ş l e r - dir.
P a v y o n u n p r o g r a m ı :
P a v y o n , e s a s i t i b a r i y l e i k i k ı s m ı i h t i v a e t m e k t e d i r : 1 — T e ş h i r k ı s m ı ,
2 — G a z i n o ıkısmı.
« w t r
Ç o k b a s i t o l a n b u p r o ğ r a m i ç i n d e z e n g i n b i r a t m o s f e r y a - r a t m a k g e r ^ k h a c i m , g e r e k p r o p o r s i y o n i t i b a r i y l e H i n t mi_
m a r i s i t e s i r l e r i n i e l d e e t m e k b i r h a y l i e t ü d e m u h t a ç b u l u n u - y o r d u . İ k i k ı y m e t l i m e s l e k d a ş m a n l a y ı ş l ı m e s a i l e r i n e t i c e - s i n d e s a d e b i r ( k o m p o z i s y o n l a m e v z u h a l l e d i l m i ş t i r .
B ü f e v e g a l e r i l e r l e ç e v r e l e n e n v e p a v y o n u ç e v r e l i y e r e k f o n t e ş k i l e d e n r e v a k l ı k ı s ı m ö n ü n d e p a v y o n u n o r t a m o t i f i v e m e r k e z i s ı k l e t i n i t e ş k i l e d e n g e n i ş s a ç a k l ı v e k u b b e l i m a h a l v a z
e d i l e r e k o r t a k ı s ı m d a f e r a h b i r i ç a v l u m e y d a n a g e t i r i l m i ş t i r . G e r e k r e v a k l a r a r a s ı n d a , g e r e k b ü t ü n s a ç a k k ı s ı m l a r ı n d a m a - h a l l î t e z y i n a t m o t i f l e r i s a d e l e ş t i r i l e r e k p a v y o n u n m i s t i k b i r h a v a y a ş a m a s ı i ç i n r e n k m e s e l e l e r i n e k ı y m e t v e r i l e r e k e t ü d l e r y a p ı l m ı ş t ı r .
1947 İ z m i r F u a r ı n d a , k ü ç ü k l ü ğ ü n i s b e t i n d e i n c e v e k u v _ v e t l i b i r m i m a r î a n l a y ı ş i y l e m e y d a n a g e t i r i l e n b u e s e r , t a t b i - k a t ı n ı n ç o k k ı s a b i r z a m a n d a y a p ı l m a s ı n a r a ğ m e n h e y e t i u - m u m i y e s i y l e F u a r d a ' k u v v e t l i b i r c a z i b e y a r a t m ı ş t ı r . B u v e s i l e ile m i m a r î t e s i r l e r i m i z e s a h n e o l m u ş ' b u l u n a n b u d o s t m e m - l e k e t m ü m e s s i l l e r i n e , g e n ç T ü r k m i m a r n e s l i n i n b u y o l d a k i b a ş a r l a r m ı b u k ü ç ü k t e c r ü b e ile g ö s t e r m i ş o l a n m i m a r l a r ı , m ı z ı t e b r i k e d e r i z .
•HK**
R e s i m : 1 D i v a n h a n e n i n e s k i h a l i
KANLICA'DAKİ A M C A Z A D E HÜSEYİN PAŞA YALISI VE Y A P I L A N ONARIM Y. Mimar Cahide TAMER
Boğazın iki yakasına, Türk İstanbulun eşsiz birer ziyneti olarak serpilen eski yalılarımız gün geçtikçe azalmaktadır. Hattâ bugün, bir iki yüz sene evvelki sivil mimarî örneklerine hemen he- men hiç rastlıyamıyoruz. Elde kalabilenler ise şüp- hesiz büyük ihmallerin kurbanı olmuş, harap, bi- tik bir hale gelmişlerdir.
Konumuzu teşkil eden Amcazade Hüseyin Paşa yalısı bunların en güzel ve eskisi, fakat o nis- bette de en feci durumda olanıdır diyebiliriz.
Amcazade Hüseyin Paşa, Köprülü ailesine mensup olup, devletin tehlikeli günlerinde Sadra- zamlığa getirilmiş (1697), Karlofça muahedesini akde muvaffak olmuş bir diplomattır. Tarihler kendisinin zeki ve muktedir olduğu kadar güzel sanatlarla da alâkadar olduğunu kaydederler.
Vakfiyesi Hicrî 1113 (milâdî 1701) olan bu e-
serin bu tarihten bir iki sene evvel inşa edildiği anlaşılmaktadır.
Karlofça muahedesini tasdik ettirmek üzere İstanbula gelen Avusturya elçisine bu yalıda veri- len mükellef ziyafeti anlatan vak'anüvisler bina- nın ihtişam ve debdebesinden de takdirkâr bir üs- lûpla bahsederler. Bugün de bu tarihî kâşaneden kalan bir (Divan yeri) dir. (Resim I). Asıl yalı ve harem kısmı, 1874 harbinde muhacir yerleştiril- mesi yüzünden pek kısa bir zamanda harap olmuş, ve sonraları yıktırılarak ortadan kaldırılmıştır.
Salon (Divan yeri) ise, yukarıda da işaret etti-
ğimiz gibi büyük bir bakımsızlığa maruz kaldı-
ğından - hattâ senelerce damı bile aktarılmadığın-
dan - günden güne harap olmuş, bazı yazarların
fikrince 1947 kışına bile tahammül edemiyecek
hale gelmişti. Yalı, meşruta olduğundan devlet
yardımı ile de kolay bir onarım çaresi bulunama-
R e s i m : 2. D i r e k l e r y e r i n e k o n a n e l i b ö ğ r ü n d e l e r
Ctfcm/o/f MİsarmJa C?"" c )jvs<ym.
fi. fattı f/mı , yûktık rrı fer A/e/c 7t "r?er-
S a l o n u n p l â n ı
makta idi. Bu acıklı durumu haber alan «Türkiye Anıtlarının Korunmasına ve Onarılmasına Yar- dım Derneği» (1) bu tarihî binayı tehlikeden kur- tarmak için beş bin lira ayırarak, Derneğin Müşa- vir Âzası Bay Tahsin Öz'e gönderdi.
( 1 ) D e r n e k 31/111/1946 t a r i h i n d e t e ş e k k ü l e t m i ş t i r . Ş i m d i y e k a d a r A m c a z a d e H ü s e y i n P a ş a y a l ı s ı n d a n b a ş k a a n - k a r a d a H a c ı b a y r a t n v e A h i Ş e r a f e t t i n t ü r b e l e r i n i d e t a m i r e t t i r m i ş t i r . E s k i e s e r l e r i s e v e n l e r i n , A n k a r a d a K u d r e t a p a r t - m a n ı n d a D e r n e k G e n e l S e k r e t e r l i ğ i n e m ü r a c a a t l a r ı n ı t e - m e n n i e d e r i z .
Resim: 3. Yalının tamirden sonra görünüşü
Bu gibi değerli ve tarihî binaların tamirinin.
Millî Eğitim Bakanlığının nezareti altında yapıl- ması da meşrut bulunduğundan Topkapı Sarayı Müzesi Müdürlüğü de beni bu onarım ile görev- lendirdi. Bir teveccüh addettiğim bu zor ve me- suliyetti işi başarabilmek için yapabildiğim son- dajlar neticesinde vaziyeti şöyle tesbit ettim:
I — Binanın istinat ettiği duvarlar, belki de- nizin harçlarını yemesinden, boşaltmasından, bel- ki de daha az muhtemel olmakla beraber, bidayet- te kuru olarak işlenmiş olmalarından, sadece ha- riçten ince bir harç tabakasının derzlediği kuru duvar halinde idiler. Binaenaleyh binayı değil, kendilerini bile taşımaktan âcizdiler ve pek yakın zamanda göçmeleri mukadderdi.
II — Denize doğru uzanan kısmı takviye maksadiyle konmuş servi direkler, alt kısımları çok incelmiş, çürümüş, bazıları da oturmak sure-
tiyle boşalmış olduklarından kendilerinden bek- lenen işi göremez hale gelmişlerdi.
III — Diğer taraftan bu çıkma kısım, beden duvarının oturtulmuş olduğu döşeme kirişlerinin hemen hepsinin kırılması yüzünden (Resim III) sözü geçen direklere yaslanmak istiyerek denize doğru tehlikeli bir surette sarkmış bulunuyordu.
IV — Beden duvarlarının altındaki tabanlar ise, bazı yerlerde deniz suyu, bazı yerlerde de ze- mindeki toprak dolgu tesiriyle çürümüş, ve bin- netice bu tabana istinat eden direkler de otura- rak, döşemede, duvarlarda çöküntü ve yükselme- ler meydana gelmişti. Konsol çalışan ve binanın bütün köşe yükünü taşımakta olan tabanlardan biri ise korkunç bir şekilde çatlamıştı. Diğer ta- raftan beden duvarlarının arkasını teşkil eden direklerden bilhassa kubbeyi tutan ikisi çürümüş ve bu yüzden meydana gelen çöküntü tesiriyle
Resim: 4. Yalının istinat ettiği ettiği direkler bir kısım yıkık
ve tahta perde ile örtülmüş halde.
Resim: 5. Zamanla kuru duvar gelen temeller
müzeyyen dolap kapakları, lâmbriler kırılmış ve döşeme de meyletmişti.
V — Döşeme kaplamasının bir kısmı her ne kadar eski geniş kalaslarını muhafaza etmekte ise de büyük bir satıh muahharen ince, âdi tahtalar- la kaplanmıştı. Bunlar fazla çürük olup söküldük- ten sonra tekrar döşenmelerine imkân yoktu.
VI — Dış kaplama, yer yer orijinal örnekler ihtiva etmekle beraber esas itibariyle muhtelit devirlerde pek itinasızca kısmen yalı baskısı ola- rak, kısmen de lâmbalı tahtalarla yapılmıştı. Bun - lar da çok çürümüş olduklarından parçalanmadan sökülmeleri kabil değildi.
VII — Salonun merkezindeki mermer havuz, eski resimlerinde görülen kapak kubbeyi tama- men kaybettiği gibi altındaki duvarın çökmesi yüzünden ufkiyeti de bozulmuş, derzlerinden açıl- mıştı.
VIII — Zamanında ufak bir kiremit aktarıl- masının ihmali yüzünden senelerce içeri akan yağ- mur suları yalnız o nefis tavan tezyinatını harap etmekle kalmamış, ayni zamanda, çatı bağlama- larını, mertek ve kiremit altı tahtalarını da tama- men çürütmüştü.
IX — Mevcut pencere çerçevelerinin hemen hepsi harap, camları kırık ve noksandı.
X — Bütün bunlardan başka binanın ufkiye- tini kaybettiren şakulî çöküntülerden ayrı olarak bir de ufkî açma görülüyordu.
Yukarıda hülâsa edilen çok tehlikeli durum kar- şısında maddî imkânsızlığı göz önünde tutarak en âcil tedbirleri almağı ve hiç olmazsa bir müddet daha bu eşsiz sanat eserinin hayatını korumağı dü- şündük, bu maksatla:
1 — Evvelâ binayı deniz tesirine mukavim, yük taşıyabilecek kudrette sağlam bir duvara o- turtmağa karar verdik.
Bunun için de, bu kısmı askıya alarak, deniz cephesinde boydan boya uzanan moloz haline gel- miş alt duvarı sağlam temele kadar söküp yeni- den ördük. Zamanla yıkılmış ve yerine tahta per- de çekilmiş kısmı da temelden itibaren yeniden inşa ettik. Yerinde yaptığımız eti'ıdler ve eski resimler burasının bir kayıkhane olamıyacağını belirtti. (Resim IV).
2 — Mevcut direklerin, evvelce bahsettiği- miz gibi, hiç bir vazife göremediklerinden sökül- meleri icap etti. Yerlerine yenilerini koymağı dü- şünmedik. Zira, dalgaların yaptığı sarsıntının bu direkler vasıtasiyle yalıya intikalini önlemeği uy- gun bulmakla beraber, yaptığımız araştırmalarda
direklerin muahhar olup esas inşaatta eli böğrün- deler kullanıldığını tesbit ettik ve duvarların yapı- lışında bıraktığımız kademeye, beden duvarların- dan gelen yükleri alacak noktalarda «eli böğrün- de» dediğimiz eğri ağaçları oturttuk ve bunları deniz tesirine karşı izole ettik. (Resim II, III,).
3 — Döşeme kirişlerinin, çürük ve kırıkları ayıklandı. İşe yarar halde olanları kullanılarak yeniden kirişleme yapıldı, deniz tesirine maruz kalan kısımları izole edildi.
4 — Pek fena durumdaki tabanlardan ikisi değiştirildi. (Bunlardan biri konsol olarak çalış- makta idi). Fazla çürümüş olan bir diğeri maale- sef maddî imkânsızlık yüzünden ele alınama- dı.
Çıkmanın oturduğu tabanlardan birinin teh- likeli bir tarzda çatlamış olduğunu yazmıştık. Bu taban, köşe ve orta dikmelerden bütün yükü kon- sol çalışarak taşımak mecburiyetinde olduğundan takviyesi elzemdi. Bu sebeple bütün sıkleti demir bir kiriş üzerine oturtmak zorunda kaldık. Bu su- retle binayı bu noktadan kurtarmış olduk. Bugün- kü ilk adımı, daha geniş maddî imkânlar sağlıya- cak yenilerinin takip edeceğini ümit ve temenni et- tiğimizden, bu kısmın, binanın bünyesine daha uygun bir şekilde tamir ve takviyesini o devreye bıraktık.
Kubbe köşe dikmelerinin değiştirilmesi pek lüzumlu olmakla beraber, bu takdirde kubbenin ve binanın dıştan ve içten pek itinalı bir şekilde askıya alınması icap ettiğinden, ameliyenin fazla masrafa mütevakkıf olduğu düşünülerek maale- sef bundan da sarfınazar edilmiştir.
5 — Döşeme kaplaması, ağaçlar mümkün mer- tebe düzeltilerek aynen kaplanmıştır. Fakat ba- zıları pek çürük ve ince olduğundan zayiat ver- miş ve bu yüzden bir kısım satıh açık kalmıştır.
6 — Dış kaplama, beden duvarlarındaki tak- viye ameliyesi esnasında sökülmüş pek çürükleri tekrar kaplanamadığından, bunlardan boşalan yerlere yeni kaplama yapılmıştır. Burada göz ö- nünde tutulan yegâne gaye binayı hava tesirleri- ne karşı mehma imkân korumaktır. Binaenaleyh binanın restorasyon tamiri mevzuubahis olduğu zaman, bunların hususî surette biçtirilerek mev- cut orijinallerinin şekil ve eb'adında hazırlatılacak kaplama tahtalariyle değiştirilmeleri icap eder.
7 — Ortadaki mermer havuz da ele alınmış, ufkî vaziyete getirilerek takviye edilmiş ve derz- lenmiştir.
8 — Malî imkânsızlık yüzünden maalesef ça- tıda basit bir kiremit aktarılması ve muvakkat bir dere tamirinden başka bir şey yapılamamıştır.
f Arkası 292 nci say fada)
H E Y K E L T R A Ş H. Ç. S T Ü D Y O S U
Hazırlayan Y. M. Samim, OKTAY
Bu atölye Ödemiş civarındaki bir krater gölü olan
(Gölcük) yanında, göle karşı inşa edilecektir. Atölye,
oturma kısmına yapışık düşünülmüştür. Oturma kısmı as-
garî bir yatma kısmile genişçe şömineli bir salondan iba-
rettir. İnşaat betonarme ve taştan olacaktır. Samim bu
proj esile güzel bir kompozisyon yaratmış olmaktadır,
C e p h e e l e v a s y o n l a r ı v e k a t p l â n ı
OTURMA ODASI 42oxÇ5o |
«2.
K A R A K Ö Y K Ö P R Ü S Ü N Ü N P E R İ Ş A N H A L İ !
S o n s e n e l e r d e K a r a k ö y K ö p r ü s ü n ü n h a l i n d e b ü y ü k b i r b a - k ı m s ı z l ı k v e i h m a l g ö z e ç a r p m a k t a d ı r .
K ö p r ü n ü n ü z e r i n d e n g e ç e n a ğ ı r t a ş ı t v a s ı t a l a r ı n ı n a r t - m a s ı n a m u k a b i l , i c a p e t t i ğ i g i b i t a m i r v e b a k ı m ı y a p ı l m a m a k , ta, b u y ü z d e n t a m m a n a s i y l e p e r i ş a n b i r m a n z a r a a r z e t m e k - t e d i r .
K ö p r ü k a l d ı r ı m t a ş l a r ı a l t ı n d a k i ç e l i k t r a v e r s l e r i n ç ü r ü - m e s i y l e y e r y e r b o z u l m u ş b i r h a l d e d i r . A ç ı l a n k ı s m ı n ı n t r a m - v a y r a y l a r ı n a t e s a d ü f e d e n k a r ş ı l ı k l ı m a k a s l a r ı i y i k a p a n m a , m a k t a , t r a m v a y a r a b a l a r ı n ı n h e r g e ç i ş i n d e b u a y a r s ı z l ı k k u v -
^
v e t l e h i s s e d i l m e k t e d i r . B u n l a r a i l â v e t e n k ö p r ü n ü n e n m ü - h i m t a r a f ı , d u b a l a r ı n ı n d u r u m u d u r . E m i n ö n ü t a r a f ı n d a n d e - ğ i ş t i r i l m e k ü z e r e ç ı k a r ı l a n b i r d u b a a y l a r d a n b e r i y e r i n e k o _ n a m a m a k t a d ı r . . K ö p r ü d u b a l a r ı n ı n ba'kımı, 1939 d a n e v v e l k i g i b i l â y ı k i y l e y a p ı l a m ı y o r . 1930 d a n 1939 a k a d a r K a r a k ö y K ö p r ü s ü n e b e l e d i y e h e r y ı l 250.000 l i r a b a k ı m t a h s i s a t ı k o y a r - k e n , i k i n c i d ü n y a h a r b i n d e n b e r i b u m i ' k t a r , 1948 e k a d a r b i r s a n t i m b i l e a r t t ı r ı l m a m ı ş t ı r . D e m i r , saç, b o y a g i b i m a l z e - m e b e d e l l e r i n i n v e i ş ç i l i ğ i n i n 5 - 8 m i s l i a r t m ı ş o l m a s ı n a m u , k a b i l , k ö p r ü y i n e e s k i t a h s i s a t i y l e , y a n i 250.000 l i r a ile i d a r e e d i l m e k i s t e n m i ş t i r .
H e r y ı l b ü t ç e z a m a n ı n d a , f e n h e y e t i b e l e d i y e m a k a m ı n - d a n k ö p r ü t a h s i s a t ı n ı n a r t t ı r ı l m a s ı n ı ı s r a r l a i s t e m i ş ise d e , b i r t ü r l ü t a h s i s a t a r t t ı r ı l m a m ı ş t ı r . 1939 d a n ö n c e 250.000 l i r a s a r f ı n a l ü z u m g ö s t e r e n b u i ş l e t m e , m a l z e m e f i y a t l a r ı n ı n m ü t - h i ş a r t ı ş ı n a k a r ş ı , t a h s i s a t ı n ı n e n az 1.000.000 l i r a y a ç ı k a r ı l m a , sı g e r e k i r d i .
F e n h e y e t i n i n f e n n î i s t e k l e r i n e i c a p e d e n e h e m m i y e t i v e r m i y e n b e l e d i y e i d a r e c i l e r i b u s u r e t l e K a r a k ö y K ö p r ü s ü - n ü n h a r a b i v e t i n e s e b e b i y e t v e r m i ş b u l u n u y o r l a r . İ l e r i d e y e d i s e n e l i k b u i h m a l i n b e l e d i y e y e ç o k p a h a l ı y a m a l o l a c a ğ ı , b u s u r e t l e K a r a k ö y K ö p r ü s ü n ü n , e s a s l ı t a m i r i i ç i n b i r k a ç m i l - y o n l i r a y a i h t i y a ç g ö s t e r e c e ğ i m ü t e h a s s ı s l a r t a r a f ı n d a n s ö y - l e n m e k t e d i r .
J
Birinci mükâfat: Y. Mimar Bülent Serbes, Süheyl Üryanı (G.S.A.)
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK VE EKONOMİ FAKÜLTELERİ EK BİNALARI PROJE MÜSABAKASI
Geçen yıl İstanbul Üniversitesi tarafından Eski Har- biye Nezareti binası arkasına tesadüf eden sahaya, Hu- kuk ve Ekonomi Fakülteleri için Enstitü ve oditoryum- lardan ibaret ek bir bina inşasına karar verilmiş ve pro- jelerin tanzimi Y. mühendis Ekrem Hakkı Ay verdiye hava edilmişti.
Ekrem Hakkı tarafından hazırlanan projeler, haklı olarak Bayındırlık Bakanlığı Şehircilik ve Yapı İşleri Reisliğinin itirazını mucib olmuş, neticede Üniversite ta- rafından bu binalar için bir proje müsabakası açılması- na karar verilmiştir.
Dergimiz, bu müsabakaya iştirak ederek derece alan ve mansiyon kazanan projeleri bu sayısında yayınla- maktadır.
İ s t a n b u l Ü n i v e r s i t e s i H u k u k v e E k o n o m i F a k ü l t e l e r i e k b i n a l a -
r ı n a a i t p r o j e m ü s a b a k a s ı J ü r i
r a p o r u
13. X. 1947 Pazartesi günü heyetimiz toplanarak pro- jeleri geliş sırasiyle incelemeğe başlamıştır.
Yapılan tetkikat sonunda şartnamede açıklanmış olan şehircilik esaslarına ve programa tamamiyle uyma-
maları, plân ve mimarî kompozisyonu ahenkli olmaması dolayısiyle aşağıda rumuz numaraları yazılı projeler birinci elemede çıkarılmışlardır.
Rumuz No. : 13182, 28369, 19191, 13133, 69702, 15205, 12345, 85858, 12221, 78317 .
Bunu müteakip geri kalan projeler üzerinde yeniden yapılan inceleme sonunda 11411 rumuzlu projenin va- ziyet plânında Üniversite - Süleymaniye aksı her ne kadar açıksa da plân kompozisyonunun çok dağınık olması takvimhane ve teşrihane cephelerinin çok girin- tili; çıkıntılı olması ve bu suretle dış mimarinin de tat- minkâr bulunmamasıdır.
72910 rumuzlu proje: Üniversite - Süleymaniye mihver yolunun kısmen çok dar olması, vaziyet plânı- nın ve mimarî kompozisyonunun vüzuhsuzluğu ve bu suretle teşekkül eden avlunun dağınık oluşu;
40715 rumuzlu proje : Şartname hilâfına ehemmi- yetli yapı bloklarının mevcut Üniversite binasının sağ ve sol yanlarına yerleştirilmiş olması, takvimhane ve teşrihane cephelerinde yapılan büyük ve bariz çıkıntı- ların ahenksiz ve plân tertibinin dağınık oluşu;
32623 rumuzlu proje; Üniversite - Süleymaniye
Cephe ve zemin kat plânı
1 İNCİ MÜKÂFAT :
Y. Mimar Bülent SERBES ve Süheyl ÜRYANI G. S. A.
/.'..I..1.I'•'W'l!"il " " ırn-nıı,n,ı II
' İ y a ı M " " ' 1 r'!"'"1"1'''1'1'!11'ı11'nvı.ı[r'T"iı11111 ıı ı„,,,,<,,..,.,,,..,,.
M a S S S S 6 s M U u y ü b P • a r i e d D n t r
1 İ N C İ M Ü K Â F A T :
Y. M i m a r B ü l e n t S E R B E S v e S ü h e y l Ü R Y A N İ P r o j e s i
U m u m î v e z i y e t p l â n ı v e y a n c e p h e l e r
2 NCİ MÜKÂFAT :
Y. Mimar Sermet GÜREL (İ.T.Ü.)
Rümuz: 67351
Menazırî görünüş ve zemin kat plânı
r t i Nr f F İ • - " — I " "i 1 .
JL
•—" y
!.
•ı 1h' »
i
i
i
I
V
- ' '"t
i i
X
">k~ ' ..# -1 j» * î
^ . V '. . : 'A' . :. . . : X
T
' ğ• iij tt İ'
Î t ' ^
^ ; ı
jj'V'.n-.M,.;;. ( 0 . . , . . . . J L r 1 i 1 <
i
t
o O "K s
r r
a t
- ^ » • . * . 9.| J- - ~—.—f—. » •—V-
» |
\*
t• { .. ...» ' 1
£
W
F——u
-•ff
" t . . r ii' p J L A
«jjrüîa | ts»j&> | a^catea, j et j ^ c o o o c i „
1 1 I. i
a o j irv-İİjo ! ûit? j ca'iî&jrs ü' ; nrrih^ısn
yolunun ve iç avlunun dar olması ve plân tertibinin iyi olmaması ve ihtiyaca cevap vermemesi diş mimari- sinin zayıf ve Üniversite binasiyle ahenksiz olması;
dolayısiyle bu projeler ikinci elemede çıkarılmışlardır.
Geri kalan projeler arasında yeniden inceleme yapıl- mış ;
76543 rumuzlu proje: Süleymaniye aksı açık ise de plân tertibinde okuma salonları ile enstitülerin birbi-
rine karıştırılmış olması sağ ve sol cephelerinin girin- tili, çıkıntılı olması, dış mimarisinin ahenksiz oluşu;
86818 rumuzlu proje: İlâve yapının mevcut bina ile aynı yükseklikte olması ve Süleymaniye aksının ka- panmış bulunması ;
56001 rumuzlu proje: Mevcut binanın Süleymaniye aksını kapamış olması ve haricî mimarisinin tatminkâr olmayışı, sağ ve sol cephelerinin derin girintili oluşu;
Y. M i m a r S e r m e t G Ü R E L ( İ . T . Ü . ) K a t v e u m u m î v a z i y e t p l â n ı
66966 rumuzlu proje: Süleymaniye aksı açık ise de amfilerin dağınık oluşu, 1000 kişilik amfinin bina bün- yesinden tamamen ayrı ve irtibatsız ve geçitlerin çok dar oluşu;
56002 rumuzlu proje: Mevcut binanın Süleymaniye aksını kapamış olması, haricî mimarisinin tatminkâr olmayışı, sağ ve sol cephelerinde derin girintiler bu- lunması, blokların dağınık oluşu;
M A N S İ Y O N : R ü m u z : 35914
Y . M i m a r M a h m u t B İ L E N , S a m i m O k t a y , D e m i r t a ş K A M Ç I L ( G . S . A . ) v e Z i y a Ö Z A K
M e n a z ı r î g ö r ü n ü ş v e u m u m î v a z i y e t p l â n ı
M a n s i y o n K a t p l â n l a r ı R ü m u z : 35914
M A N S İ Y O N : . R ü m u z : 67891
Y . M i m a r M u s t a f a P E H L İ V A N , T a r ı k E L B U R Z G . S A .
U m u m î v a z i y e t p l â n ı , m e n a z ı r v e z e m i n k a t p l â n ı
ı n m ı u v : - . İ K İ ^ . V F P A K U L T U L - R . ! W S İ B A K A
RP O J E S!
r r r r ı r r r r r. r r ı f f f \ 4 r nrr i: n r c n n c r r c F i D
r r r r r r r r r rr r r r : | r İt w - rr L L D : r t; -i r r n S [ C C [ [ D D D D Miti W 0 0 D
M A N S İ Y O N : Rümuz: 14441
dolayısiyle bu projeler üçüncü elemede çıkarılmış- lardır.
Üçüncü elemeyi müteakip geriye kalan 10 projenin şartnameye ve ihtiyaç programına göre yekdiğeriyle yapılan mukayesesi sonunda :
25152 rumuzlu proje: Şehircilik plân tertibi, kul- lanış, mimarî olgunluk vc ahenk bakımından diğerle- rinden çok üstün bulunmuş ve ittifakla birinci mükâ- fata lâyik görülmüştür.
67351 rumuzlu proje: Şehircilik bakımından, şeref yolu ve ana binayı kısmen kapatmış bulunmasına rağ- men, plân tertibi, kullanış, mimarî tesir ve umumî ahenk bakımından iyi bulunmuş ve ittifakla ikinci mü- kâfata lâyik görülmüştür.
Bundan sonra 3 üncü mükâfat için geriye kalan:
Rumuz; 82947, 67891, 59275, 12321, 45911, 14411, 35914, 10001.
Rumuzlu sekiz proje üzerinde yapılan mukayese ve uzun incelemeler neticesinde mezkûr projelerin her bakımdan birbirine yakın olduğu ve hiç birinin diğer- lerine nazaran bariz bir üstünlük göstermediği, buna karşılık sekizinin de mansiyon almağa lâyik bir kıy- met arzettiği kanaatine varılmış ve şartnamenin 14 ün- cü maddesine istinaden 3 üncü mükâfatın kaldırılması- na ve mansiyon adedinin 5 den 8 e çıkarılarak bu se-
Y. M i m a r N e z i h E L D E M (G.S.A.) M e n a z ı r î g ö r ü n ü ş v e v a z i y e t p l â n ı
f İ l l l I ı l M l l S i l M i l i
kiz projenin her birine mansiyon verilmesine heyeti- mizce ittifakla karar verilmiştir.
Reis E k o n o m i F a k ü l t e s i
D e k a n ı Ord. P r o f e s ö r . Ömer Celâl Sarc
Üye Yüksek Mühendisler
Birliğinden Turgan Sabis
R a p o r t ö r B. B. Yapı işleri p r o j e
Şefi.
Y. Mimar Hüseyin Kara
Uye Yüksek M i m a r l a r
Birliğinden Zeki S a y â r
Üye İst. Belediyesi İ m a r
Md.
H ü s n ü Keseroğlu
Uye B. B. Yapı İşleri Reis
Muavini H ü s n ü T ü m e r Uye
H u k u k F a k ü l t e s i D e k a n ı Hıfzı Veldet
Üye K ü t ü p h a n e M ü d ü r ü
Fehmi Karatay
İstanbul Üniversitesi Hukuk ve Ekonomi Fakülte- leri merkez binasına yapılacak ek binalar hakkında
mezkûr Üniversite Rektörlüğünce açılan proje müsa- bakasına gelmiş olan Jüri heyeti âzası Rektör Ord.
Prof. Sıddık Sami Onar'm başkanlığında Rektörlük makamında toplandı: Rapor heyet huzurunda okunup imza edildikten sonra müsabakalara ait hüviyet zarf- larını ihtiva eden mühürlü dosya heyet âzası tarafın- dan tetkik ve muayene olunarak mühürlerin yerinde olduğu tesbit edildikten sonra Jüri Fahrî Başkanı İstan- bul Üniversitesi Rektörü Ord. Prof. Sıddık Sami Onar tarafından açılmış ve içindeki hüviyet zarflarından ka- zanan projelerin rumuz numaralarını taşıyanlar bir tarafa ayrılarak önce birinci mükâfatı kazanmış olan 25152 rumuzlu projeye ait hüviyet zarfı Jüri Başkanı Ekonomi Fakültesi Dekanı Ord. Prof. Ömer Celâl Sarc tarafından açılmış ve mezkûr rumuzu taşıyan proje- nin Yüksek Mimar Bülent Serbes ve Süheyl Üryani'ye
MUMUZ
14441
İ t l l e f t s
ZEMtNKAT DUN!
K a t p l â n ı Y , M i m a r N . E L D E M
ait olduğu tesbit edilmiştir. Bunu müteakip ikinciliği kazanan 67351 rumuzlu projeye ait hüviyet zarfı açıla- rak bu projenin Y. mühendis - .mimar Lâmi Eser ve Y. mühendis - mimar Sermet Gürel'e ait bulunduğu tesbit olunmuştur.
Bundan sonra mansiyon alanlara ait rumuz numa-
ralarını taşıyan hüviyet zarfları projelerin Üniversite- ye geliş sırasiyle açılmağa başlanmış ve 82947 rumuzlu Projenin Y. mühendis - mimar Enver Tokay'a; 59275 rumuzlu projenin Y. mühendis Adnan Çakıroğlu'na;
12321 rumuzlu projenin Y. mimar Turgut Cansever'e;
45911 rumuzlu projenin Y. mimar Rahmi Bediz ve
N . E L D E M C e p h e v e g e ç i t l e r
BİEİNCİ KAT I'IAS'I 1 /aoo
-4" i . ü . M E R K E Z BİHAS1 EK YAPILADI P E 0 3 E MÜSABAKASİ + •
BÜM&Z - 1 4 4 4 - 1
i H t 4
M A N S İ Y O N : R ü m u z : 82947 Y . M i m a r
E n v e r T O K A Y ( İ . T . Ü . ) M s n a z ı r v e k a t p l â n ı
Vahdet Dobra'ya; 35914 rumuzlu projenin Y. mimar Mahmut Bilen, Samim Oktay, Demirtaş Kamçıl ve mimar Ziya Özak'a; 67891 rumuzlu projenin Y. mimar Mustafa Pehlivan ve Tarık Elbruz'a; 10001 rumuzlu projenin Y. mimar Reha Ortaçlı, Fethi Tulgar, Adnan Onaran ve Cevdet Begeye; 14441 rumuzlu projenin de
Y. mimar Nezih Eldem'e ait olduğu tesbit olunmuş ve tasfiyeye tâbi tutulan projelerdeki rumuzları taşıyan on dokuz zarf ise açılmadan Rektörlüğe tevdi edilmiş ve keyfiyeti tesbit eden işbu zabıt heyetçe tanzim ve imza kılınmıştır.
16/10/1947
M A N S İ Y O N .
Y. M i m a r E n v e r T O K A Y (İ.T.Ü.) C e p h e l e r , u m u m î v a z i y e t v e k a t p l â n ı
K a t p l â n l a r ı
i m i s n i
M A N S İ Y O N : R ü m u z : 10001
Y . M i m a r R e h a O R T A Ç L I , F e t h i T U L G A R , A d n a n O N A R A N
M e n a z ı r î g ö r ü n ü ş , v a z i y e t p l â n ı , c e p h e l e r
Ş e h i r c i l i k :
Ç A R Ş A M B A İ M A R P L Â N I
— 1/2000 ö l ç ü l ü k a t ' î p r o j e s i i z a h n a m e s i n i n k ı s a l t ı l m ı ş ş e k l i —
H a z ı r l a y a n Y . M i m a r R e ş a t A K I N C I L A R
Ç a r ş a m b a k a s a b a s ı n ı n i m a r p l â n l a r ı n ı n t a n z i m i n d e n a z a r ı i t i b a r a a l ı n a c a k k ü l t ü r e l , t a r i h î , m i m a r î k ı y m e t i h a i z v e m u - h a f a z a e d i l e c e k h i ç b i r b i n a s ı o l m a d ı ğ m ı i m a r h e y e t i , r a - p o r u n d a b i l d i r d i ğ i gibi, t a r a f ı m d a n y e r i n d e i n c e d e n i n c e y e y a p ı l a n t e t k i k l e r d e b ö y l e b i n a l a r a r a s t g e l i n m e m i ş t i r .
S i v i l t i c a r e t b i n a l a r ı d a d e p r e m y ü z ü n d e n o t u r u l a m ı y a - c a k b i r h a l d e o l d u k l a r ı n d a n k a s a b a n ı n i m a r p l â n ı n ı n t a n z i „ m i n d e k o r u n m a y a d e ğ e r b i r ş e y o l m a d ı ğ ı n d a n s e r b e s t ç e h a r e - k e t e d i l m i ş t i r .
B ö l g e l e r i n t a y i n i n d e s e r b e s t h a r e k e t e t m e k h e r n e k a d a r m ü m k ü n i s e de, m e v c u t o l a n b ö l g e l e r i n b ü y ü k b i r k ı s m ı i m a - r a u y g u n g ö r ü l m ü ş t ü r . B e l e d i y e y i l ü z u m s u z i s t i m l â k l e r d e n k o r u n m a s ı , a y n i z a m a n d a i m a r v a z i y e t i n i n k ı s a b i r z a m a n d a t a h a k k u k e t t i r i l m e s i için, bölgel-erin t a y i n i n d e ı b ü y ü k b i r d e - ğ i ş i k l i k y a p ı l m a m ı ş t ı r . Y a p ı Y o l l a r K a n u n u n u n ş a r t l a r ı n a u y - g u n b i r ş e k i l d e i c a p e d e n t a s h i h v e d e ğ i ş t i r m e l e r y a p ı l m ı ş t ı r . M e v c u t o l a n b ü t ü n c a m i l e r , o k u l l a r , h a m a m l a r v e k ö p r ü , m u h a f a z a e d i l e r e k e t r a f l a r ı y e ş i l l i k l e r l e ç e v r e l e n d i r i l m i ş t i r . M u h a f a z a e d i l e n b i n a l a r p l â n d a i ş a r e t i m a h s u s a ile g ö s t e r i l - m i ş t i r .
R e s m î v e a s k e r î d a i r e l e r b ö l g e s i : R e s m î d a i r e l e r b ö l g e s i i ç i n p l â n d a g ö s t e r i l e n y e r , b u g ü n işgal e t t i ğ i s a h a o l u p , i m a r k a i d e l e r i n e u y g u n b i r ş e k i l d e v e
H a l k e v i m e y d a n ı
i s t i k b a l d e i h t i y a ç l a r a c e v a p v e r e b i l e c e k v ü s a t t e t a n z i m e d i l - m i ş t i r . İ ş s a h i p l e r i i ş l e r i n i k o l a y c a t a k i p v e i n t a ç e t t i r e b i l m e - l e r i i ç i n d e v l e t b i n a l a r ı b u s a h a d a b i r b i r l e r i n e a l â k a v e itti_
b a l a r ı n a g ö r e y e r a l m ı ş l a r d ı r . B u s a h a d a h ü k ü m e t , j a n d a r m a ; .. w -jf
UİZMUtaİ ittiftöi YO t Ui M!Şf&$12oo KM» 10ILMI »tOtİÂ
f imim wtot5i
«SMİ Mim» »Ö16E5I
İHA? t-ü&UtU VtCMtî tlöl W Sİ
6*1*1 K«if mı»
İtrtHC) " " " * ÛCÛHCÜ " '* " "
SöbOÛH'Û ' * "
küçük S*HWİ aöîûcsi
>«X v» YSJHUK R016E5Î lîMtiKİ BİtUü* 8Öt«si | «ASÎAHAHf - *
/trtMItA M*kCAV ÎSKi WUWt İA5HİX esilin t*İ yol UR
—- Tf m AC'tSn XH! ' * mmuA ısiıscs*. twu*
TİK KAH) Yîrtt tATlU»
ÇİFT " " * *
YAPAN •. Y. H\W tm mem Sİ*ÎİKr CM»C1İ f!» TA/\
ÇARŞAMBA IMAR PLÂNı
Ç a r ş a m b a n ı n k ö p r ü t a r a f ı n d a n g ö r ü n ü ş ü
