M ü t e a d d i t i k a m e t g â h l a r için m ü ş t e r e k a n t e n
tyi ve mahfuz bir antenin radyo tesisatının en mühimkıamını teşkil ettiği hususundaki kanaat gittikçe daha ziyade taammüm etti. Ayni zamanda damlar üstündeki yüksek an-tenlerden mürekkep insanı rahatsız eden bir sürü teller de pek fazla çoğalarak binaların haricî görünüşlerinin bıraktığı intibaı fenalaştırmakta idi. Mimarlar haklı olarak buna kar-şı harekete geçtiler.
Mahfuz müşterek anten sayesinde bu vaziyete bir çare bu-lunmuş oluyor. Bu anten de, çelik borudan mamûl bir anten direği müteaddit radyo ahizelerine radyo enerjisi temin eder. (Şekil 1). 2 metre uzunluğunda amudî bir boru vasıtasile 3,5 metro uzunluğundaki asıl anten borusu binanın elektrik pa-razit sahası fevkine yükseltilmiştir. Antenin alış kabiliyetinin âzamisini ve ayni zamanda rüzgâr tesirine en az maruz kal-mayı temin hususunda çubuk şeklinin diğer bütün şekillerden üstün bulunduğu anlaşılmıştır. Anteni binanın duvarına 2 a-ded, piyasada müteamil çengel ile tesbit etmek kâfidir. Ba-caya tesbit için ise baca bandı denilen bandların kullanılması muvafık olur. Bunlar arasındaki mesafenin (60) santimden az olması icap eder. Antenin tellerle bağlanıp gerilmesine kat'iyyen lüzum yoktur. Damın delinip amudî borunun dışa-rıya çıkarılabilmesi için ise mutad olup dam takkesi (Dach-haube) denilen tertibat kullanılabilir. (Şekil 2). Müşterek yüksek anten istimal edilince, her radyo dinleyicisi diğer dinleyicilerle hiç bir alâkası olmaksızın, radyo makinesinin ala -bilmek kabiliyetinde bulunduğu bütün istasyonları müstaki-len ve parazitsiz alabilir. Bu suretle binalardaki o çirkin anten ve yer telleri de tamamen ortadan kalkmış olur.
İstenilen miktarda ahizeler bağlanmasına imkân veren (anten takviye tertibatı) nı havi müşterek antenler bilhassa büyük apartmanlar için elverişlidir. (Şekil 3). Böyle bir tesi-satın masrafı her iştirak eden için, kendi başına yaptıracağı bir yüksek antenin masraflarına nisbetle, ancak üçte bir veya dörtte bir derecesindedir. Küçük iskân binaları veya küçük apartmanlar için
2 ve 5 ahizeli müşterek antenler
Şayanı tavsiye olup bunlar için (anten takviye tertibatı) na lüzum yoktur. Bunlarda 200 ilâ 2000 metreye kadar radyo mevceleri için müessir bulunan anten devredicisi ile ahze dev-redicisi (Aniennen und Emufangar übertrager) kullanılır. Da-mın yukarısında ve anten borusunda başlayan iltisak nakili, eve girdiği noktadan itibaren, 90 metreye kadar olabilmek ü-zere, müşterek ahizelere' nakleder ve binaya girdigi noktada yıldırım muhafaza tertibatını havi bir toprak şalteri yahut dökmesi bulunur. Yeni binalarda sıva altına vazetme keyfi-yeti elektrik nakillerinde mutad olan şekildedir, örselenmele-re karşı muhafaza ettiği için boru içinde vazolunmasınm diğer vazı usullerine nazaran daha muvafık bulunduğu anlaşıl-mıştır. Binaya sonradan vazedildiği takdirde ise sıva üstüne temizce konabilir, ki böylece tevzi ve iltisak kutuları yanında göze sadece (8) mm. kalınlığında olup ahzeye giden kabili inhina bir iltisak nakili görünür. (5) kişi iştirak ettiği
takdirde montaj dahil olmak üzere tam bir tesisat için herkesin ve -receği para takriben Almanyada (45) marktır. Bu küçük müş-terek antenlerde başkaca bir işletme masrafı yaktur.
100 kişiye kadar iştiraki i müşterek antenler
mtenin aldığı yüksek frekanslı enerji çelik boru antenin en geçerek eve girer. Sonra nakil yıldırım muhafaza î-;ri üzerinden (anten takviye tertibatı) na gider. Bu terti-•Jkendine mahsus muaddid ile birlikte bir basit tahta dolap işde olup çatı arasına yerleştirilmesi muvafıktır. Takviye
e-tertibat içine bir (bir tevkif e-tertibatı) konmuştur ki ma-istasyonun kuvvetini azaltır ve böylelikle küçük ahi-dahi uzak istasyonları almak imkânını verir. Normal
110 - 125 - 220 - 240 Wolt mütenavip ceryana göre •tahvil olup 17 vatlık kuvvet sarfederler. 220 wolt
mü-ceryan için olan tip ise şehir elektrik şebekesinden sarfeder. Takviye edici tertibatın daimî surette cer-iyetinde kalması muvafık ise de geceleri adî bir şal-vasıtasile katolunabilir. kablonun muhtelif ikamet-açerisine verilmesi de küçük anten tesisatındaki gibi
2kablolar vasıtasile olur. Bu suretle müşterek bütün elektrikli ev âletleri, makineler ve tramvaylar tara-aeşrolunan parazitlere karşı azamî derecede
muhafa-alınmış olurlar,
illerin vaz'ı hususunda küçük tesisattaki gibi hareket •"lâzımdır. Ancak, anten takviye tertibatile ilk tevzi »arasındaki nakil (50) metreden uzun olmamalıdır ve şube nakillerinin ise 10 metreden fazla olmaması
Tedarik ve devamlı işletme masrafları:
t masrafları (35) kişilik büyük tesisatta vasatî ola-er iştirak için takriben (30) marktır. Ayda devamlı masrafları ise beher iştirak için takriben (0,35) mark-kviye tertibatı bilâ fasıla işlemek ve lâmbalar senede
değiştirilmek şartile kilovat saat İçin (0,50) mark edilmiştir.)
selâ halk ikametgâhları inşaatında ise masraflar daha . (8) ikametgâhlı sıra halindeki kira evlerinde be-için (plân 11,50 metre uzunlukta olduğuna göre, 1938
3 numaralı nüshasında 29 - 30 işaretli tabloya bakı-çelik boru anten ile cem'an (100) iştirakli (2)
takvi-/ K
/ \
r r
ye tertibatı işletmek mümkündür. Beher iştirak için masraf miktarı takriben 25 - 30 marktır. Devamlı masraflar ise beher iştirak için ayda takriben (0,25) marktır.
Ufkî iskânda anten meselesi:
Anten işinini mühim bir mesele teşkil ettiği yer sıra ha -linde ve en küçük plân ab'adında (takriben 7,50x5 m. lik) ai-le evai-leridir ki bunların, halka ikametgâh temini faaliyeti dola-yısile, Münih şehri kenarında da kurulduğunu görüyoruz. O-rada oturanlar antenlerini muayyen bir nümuneye göre kur-mağa mecbur edilmişlerdir, ki maksat hem ucuz„ hem de göze çarpmaz şekilde olmalarını temin etmek idi. (Şekil 4). Maa-mafih bu anten şekli, ancak çaresizlik içinde bulunmuş bir tedbirden ibarettir. Çünkü (6) metre anten telini 25 - 30 san-tim mesafe ile çatıya miivazi olaı-ak germek her halde pek müsaid bir şekil değildir. Müessir irtifa azdır. Parazite fazla maruz olduğu gibi bir çok cihazlar için uzunluğu da kâfi de-ğildir. Bu sebeple, diğer çareler meyanında, anten teli şeklinde çift hatlı olarak ve yahut çatı arasında devam etti-rilmek üzere kusurun tahfifine çalışılmaktadır.
Masrafı temin edilebilirse, takviye tertibatını havi müş-terek anten bu sıra evler için dahi pek faidelidir. Bunlar da bir takviye tertibatı ve (300) metre esas kablo uzunluğu ile takriben (40) iltisak yapılabilir. Tesis masrafı beher iştirak için takriben (30) marktır.
Serbest vaziyette inşa olunan iskân binalarında ise, eğer aralarında büyük mesafeler yoksa, münferit evler yer kablo-ları vasıtasile ilsak olunabilir.
Müşterek anten tesisatı akseriyya anten yapan ihtisas fir-maları ile bu sahada enstalasyon bakımından tecrübe sa-hibi bulunan radyo tacirleri tarafından yapılmaktadır. İmâl eden firmaların iş büroları kavlen ve filen yardıma âmâde-dirler. Hususî ahvalde tesisatın inşasını da deruhde ederler.
