İrritasyon Fibromu (İki Olgu Nedeniyle)

Cumhuriyet Üniversitesi Di Hekimli i Fakültesi Dergisi Cilt:7 Say :2-2004

* Cumhuriyet Üniversitesi Di hekimli i Fakültesi, Periodontoloji AD, Sivas

RR TASYON F BROMU ( K OLGU NEDEN YLE)

Doç.Dr. smail MARAKO(LU*

ÖZET

Çocuklarda genellikle dudak ve yanak s rma al kanl irritasyon fibromu eklinde kronik lezyonlar olu turabilir. Bu makalede dudak ve yanak s rma al kanl na sahip iki erkek karde de gözlenen irritasyon fibromu vakas tan mlanm ve ili kili literatürler gözden geçirilmi tir.

Anahtar Kelimeler: 2rritasyon fibromu, dudak ve yanak s rma al kanl

SUMMARY

The lip and the cheek biting habit can form chronic lesions as irritation fibroma in children. In this article, the irritation fibroma cases were determined in two brothers have the lip and the cheek biting habit and the related articles were reviewed.

Key words: irritation fibroma, lip and cheek biting

G R 0

Travmatik fibrom, fokal fibröz hiperplazi, hiperplastik skar olarak da bilinen irritasyon fibromu genellikle oral mukoz membrana gelen kronik travma sonucu olu ur. Bu lezyonlar s kl kla yanak, dilin lateral s n r , alt dudak gibi s kl kla travmatize bölgelerde gözlenir (1, 2). Ço unlukla çocuklarda gözlenen irritasyon fibromuna neden olan kronik dudak ve yanak s rma al kanl n n genel populasyonda görülme s kl tam olarak bilinmemektedir. Bir çal mada yanak s rmas hastalar n %0,5’inde bir oral al kanl k olarak bildirilmi tir (3).

2rritasyon fibromu klinikte; çevre dokulardan daha aç k renkte, a r s z, kal nla m pul gibi lezyonlar olarak görülür. Geni lezyonlarda yüzey ülsere olabilir fakat genellikle s n rl büyüme potansiyeline sahiptir. Travmatik fibroma benzeri lezyonlar Cowden sendromu, Multipl hamartoma sendromu olarak bilinen otozomal dominant karakterli sendromlar n bir parças olabilir. Ayr ca alt dudak ve bukkal mukozada lipom, mukosel ve tükrük bezi tümörleri gözlenebilir. Nadir olmas na ra men mezenkimal orjinli selim neoplazmlar travmatik fibroma benzemeyen submukozal kitleler gibi bulunabilir. Bu yüzden lezyonlar n

lokalizasyonu, hastadan al nan anamnez ve di er özellikleri gözönünde bulundurularak ay r c tan s yap lmal d r (1,2,4).

VAKA 1

15 ya ndaki erkek hasta CÜ. Di Hekimli i Fakültesi Periodontoloji AD’na di ta temizli i amac ile ba vurmu tur. Sistemik olarak herhangi bir hastal bulunmayan hastada yap lan oral muayene sonucunda dil, dudak, yanak mukozas nda yer yer yüzeyden kabar k ve çevre dokulardan daha aç k renkte lezyonlara rastlanm t r Al nan anamnezde hastan n bu lezyonlardan haberdar olmad ve bu bölgeleri travmatize etmedi i ö renilmi tir (Resim 1). Ayr ca di ark nda bu lezyonlara neden olabilecek herhangi bir patoloji (malokluzyon, k r lm di ler, uyumu bozuk protezler vs.) gözlenmedi. Periodontal muayenede a z hijyeninin iyi olmad ve pla a ba l gingivitis olu tu u tespit edildi. A zda görülebilecek di er patolojik proçeslerden ay r c tan s n yapabilmek için biyopsi al nmas na karar verilmi tir. Alt çene vestibül bölgesinden al nan biyopsi C.Ü. T p Fakültesi Patoloji laboratuvar na gönderilmi tir. Biyopsi sonucunda bu lezyonlar n irritasyon fibromu oldu u saptanm t r ve

Cumhuriyet Üniversitesi Di Hekimli i Fakültesi Dergisi Cilt:7 Say :2-2004

46

irritasyon fibromuna olu turan nedenin hastam z n bilinçsiz olarak yapt dudak ve yanak s rma al kanl oldu una karar verilmi tir.

VAKA 2

12 ya ndaki (Vaka 1’in erkek karde i) hastan n oral muayenesinde yanak ve dudak iç mukozas nda yayg n, kabar k lezyonlar saptanm t r (Resim 2).

Ayr ca 2 y l önce a zdaki lezyonlar n koterize edilmek yoluyla tedavisini yapt rd fakat lezyonlar n tekrarlad ö renilmi tir. Herhangi bir sistemik hastal bulunmayan Vaka 2’nin periodontal muayenesinde pla a ba l gingivitis olu umu gözlendi. A zda bu lezyonlar n olu tu u bölgelere kom u di lerde herhangi bir anomaliye saptanmad . Ay r c tan s n yapabilmek için yanak

bölgesinden biyopsi al nm ve incelenmek üzere C.Ü. T p Fakültesi Patoloji laboratuvar na gönderilmi tir. Biyopsi sonucunda lezyonlara irritasyon fibromu tan s konmu tur. Herhangi bir ikayete neden olmayan bu lezyonlar n Vaka 1’deki gibi bilinçsiz olarak yap lan dudak ve yanak s rma al kanl sonucu olu tu una karar verildi.

Hastalara di ta temizli i ve oral hijyen e itimini içeren ba lang ç periodontal tedavisi yap ld . Hastalar lezyonlar n varl konusunda bilgilendirildi ve bu al kanl klar n b rakmalar yönünde te vik edildi. Belirli aral klarla kontrole ça r ld . Lezyonlar 1 y l içinde al kanl klar n b rakmalar dolay s yla yava bir ekilde tedavi yap lmadan iyile ti ( Resim 3,4).

Cumhuriyet Üniversitesi Di Hekimli i Fakültesi Dergisi Cilt:7 Say :2-2004

47

TARTI0MA

2rritasyon fibromunun histolojisi; a r kollajen üretimine ba l olarak düzensiz yüzeyli hiperplastik epitel ve küçük yüzeyel erozyonlar gösterir. Dolay s yla bu lezyonlar n kanser olu umu için predispose herhangi bir bulgusu yoktur. Fakat yine de kronik tahri e neden olabilecek her ey ortadan kald r lmal veya düzeltilmelidir. (1-2,4,7)

Dudak s rma formundaki kendini yaralama al kanl çocuklarda lokal anestezikle blok enjeksiyon sonras gözlenebilir. Ayr ca mental retardasyonlu hastalarda dudak s rma al kanl rapor edilmi tir ve bu tür al kanl klar n erken tan s ve tedavisi bu hastalarda ya am kalitesini yükselterek, tedavi sonuçlar n n ba ar s n art rabilir (5, 6). Kronik dudak ve yanak s rma al kanl sonucu geli en lezyonlar s kl kla strese kar geli en bir cevap oldu undan ço u zaman tedavi gerektirmez. Etyolojisinden anksiyete, depresyon gibi psikolojik problemlerden üpheleniliyorsa, t bbi konsültasyon yap lmas gerekebilir. Ayr ca bir al kanl k olarak ortaya ç kan dudak ve yanak s rmas bilinçli veya bilinçsiz olarak yap labilir. Bu al kanl l a sahip hastalar da olu an irritasyon fibromunun tedavisinde hasta bu al kanl b rakmas konusunda bilinçlendirilir, s k kontrollerle lezyonlar takibe al n r. A zda irritasyon fibromunu olu turan herhangi bir irritan n (uyumu bozuk protez, k r k di ler, malokluzyon) varl nda ise öncelikli olarak irritan ortadan kald r lmal d r. Genelikle irritan n ortadan kald r lmas n takiben lezyonlar k sa sürede düzelir. Nadir olarak rekürrens, bölgede travman n devam etmesi sebebiyle olu abilir. Gerekli durumlarda basit cerrahi eksizyonlar veya intraoral apereyler (okluzal splint) yap larak lezyonlar n iyile mesine yard mc olunabilir (1, 6, 8, 9). Ayr ca yeni yap lan bir çal mada Walinski (10) irritasyon fibromunun tedavisinde diod lazer ve Er,Cr:YSGG lazer kullanm t r. Bu makalede anlat lan vakalarda ise lezyonlar bilinçsiz olarak yap lan bir al kanl k sonucu ortaya ç kt ndan hastalar m z bu al kanl klar n b rakmalar konusunda te vik edilerek s k kontrollerle takibe al nm t r. Vaka 2’ye 2 y l öncesinde lezyonlar n eksizyonu yoluyla cerrahi müdahele yap lmas na ra men al kanl n devam etmesi dolay s yla lezyonlar tekrarlam t r. Bu yüzden vakalara cerrahi

müdahale dü ünülmemi tir. Sonuçta lezyonlar 1 y l içinde al kanl n b rak lmas n takiben kendili inden iyile mi tir.

KAYNAKLAR

1-Regezi JA, Scubba J. Oral pathology clinical-pathologic

correlations. WB Saunder’s, 2nd edition, Philedelphia, 1993; p202.

2-Wood NK, Goaz PW. Differential diagnosis of oral lesions.

Mosby Co, 3rd edition, St Louis , Toronto, 1985;150.

3-Glass LF, Maize JC. Morsicatio buccarum et labiorum (excessive

cheek and lip biting). Am J Dermatopathol. 13(3): 271-274,1991.

4-Langlais RP, Bricker SL, Cottone JA, Baker BR. Oral Diagnosis,

Oral Medicine and Treatment Plannnig. WB Saunders Co, Philedelphia, 1984;247.

5-Nurko C, Errington BD, Taylor B, Henry R. Lip biting in a

patient with Chiari type II malformation: case report. Pediatr Dent 21:209-212, 1999.

6-Flaitz CM, Felefli S. Complications of an unrecognized cheek

biting habit following a dental visit. Pediatr Dent 22:511-512, 2000.

7-Ünür M, Do an Onur Ö. A z hastal klar n n te his ve tedavisi.

Quintessence yay nc l k Ltd. 2stanbul, 2003; p82.

8-Walker RS, Rogers WA. Modified maxillary occlusal splint for

prevention of cheek biting: A clinical report. J Prosth Dent 67(5):581-582,1992.

9-Hatjigiorgis CG, Martin JW. An interim prosthesis to prevent lip

and cheek biting. J Prosth Dent 59(2):250-252, 1988.

10-Walinski CJ. Irritation fibroma removal: a comparison of two

laser wavelengths. Gen Dent 52(3):236-238.

Yaz>?ma Adresi: Dr. Hülya ÇAKMAK TOKER Cumhuriyet Üniversitesi Di hekimli i Fakültesi Periodontoloji A.D. Kampüs-Sivas