G‹R‹fi
Psoriazis, emosyonel ve psikolojik durumu bozan, hayat boyunca tekrarlay›c› alevlenmeler ve remisyonla karakterize, keskin s›n›rl›, eritemli, sedefi skuaml› plak veya papüllerden oluflan, artm›fl epidermal proliferasyon ile giden, kronik, inflamatuar bir deri hastal›¤›d›r (1, 2). Psoriazisin insidans› ›rklar aras›nda farkl›l›k göster- mekle beraber bu oran %1-5 aras›nda de¤iflmektedir.
En s›k beyaz ›rkta görülen hastal›k, sar› ›rkta, zencilerde ve k›z›l derililerde nadir görülmektedir (1, 2). Kad›n ve erke¤i eflit s›kl›kla tutan psoriazis en s›k 10-35 yafllar›
aras›nda görülür (1, 3). Etyolojisi tam olarak ayd›nlat›la- mayan hastal›¤›n multifaktöryel polijenik kal›t›mla geçti¤i düflünülmektedir (3). Psoriaziste keskin s›n›rl›
eritemli üzeri skuaml› lezyonlar›n d›fl›nda; nadiren te- daviye dirençli atipik varyantlar görülmektedir (1, 3).
Atipik psoriasis varyantlar›:
1- Eritrodermik psoriazis 2- Psoriatik artrit 3- Püstüler psoriazis
A- Generalize püstüler psoriazis B- Palmoplanter püstüler psoriazis C- Akrodermatitis kontinua supurativa D- ‹mpetigo herpetiformis (2)
AMAÇ
Ocak 2002 ve May›s 2002 tarihleri aras›nda klini¤i- mize müracaat eden psoriazis hastalar› aras›nda atipik varyantlar›n s›kl›¤›n› tespit etmek, tutulum bölgeleri ve lezyonlar›n morfoloisini belirlemekti. Ayr›ca hasta- lar›n saçlar›nda psoritik alopesi mevcudiyetini araflt›r-
Psoriaziste Lezyonlar›n Morfolojisi, Tutulum Bölgeleri ve Atipik Varyantlar›n S›kl›¤›
Dr. Mehmet ÖZEREN (1), Dr. Adem KÖfiLÜ (2), Dr. Burcu BARUTÇUO⁄LU (3)
ÖZET
Psoriazis poliklinikte en s›k görülen dermatozlardan biridir.
En s›k beyaz ›rkta görülür. Genel popülasyonda %1-5 oran›da görülür. Biz çal›flmam›zda poliklini¤imize müracaat eden psoriazis hastalar›nda atipik psoriazis s›kl›¤›n›, lezyonlar›n morfolojisini ve tutulum bölgelerini araflt›rmay›
amaçlad›k. Çal›flmam›za randomize bir flekilde seçilen 60 psoriazis hastas› al›nd›. Her hastaya ayr›nt›l› bir dermatolojik muayene yap›ld›. Hastalar›n klinik tipi, lezyonlar›n morfolojisi ve tutulum bölgeleri kay›t edildi.
Toplam 6 hastada atipik psoriazis görüldü. En s›k tutulan bölge saçl› deri, morfolojik flekiller aras›nda en s›k numuler lezyonlar görüldü. Psoriatik artirit di¤er çal›flmalardan daha az görüldü, di¤er atipik psoriazis formlar› literatür ile uyumlu bulundu.
Anahtar Kelimeler: Psoriazis, atipik psoriazis
SUMMARY
Incidence of atypical forms, involvement area and morphology of lesion in psoriasis
Psoriasis is one of the most common dermatosis of dermato- logical outpatient clinics. Psoriatic diseases are white race dominance. Incidence rate is %1-5. In our study, we were try to find rate of atipical psoriasis, morphology of lesion and affected areas. Our group includes randomized selected 60 psoriasis cases. Each patient was undergo dermatological examination. Clinical types, morphologi of lesion and effected areas were documented. Atypical psoriasis was found in totaly 6 patients. Mostly effected area was scalp. Type of lesions were mostly nummuler. Psoriatic arthritis incidence was lower than other studies. Our study shows to us that other atypical psoriatic forms were similar with literature.
Key Words: Psoriasis, atypical psoriasis
16
fiiflli Etfal E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi Dermatoloji Klini¤i Uzman› (1), fiefi (2), Asistan› (3)
‹stanbul T›p Dergisi 2004; 3: 16-19
makt›.
MATERYAL ve METOD
Çal›flmam›za poliklini¤imize müracaat eden psoriazis hastalar› yafl, cins ayr›m› yap›lmadan çal›flmaya dahil edildi. Çal›flmaya al›nan tüm hastalar›n ad›-soyad›, yafl›, cinsiyeti, adresi, telefonlar› yaz›l›p; k›saca anam- nezleri al›narak, hastal›k süreleri kaydedildi. Tüm has- talara tam bir dermatolojik muayene yap›ld›. Psoriazis vulgarisin tipik varyantlar›na sahip hastalar›n teflhisi klinik olarak tespit edilirken, palmoplanter psoriazis ve akrodermatitis kontinua supurativa gibi atipik var- yantlar›n teflhisleri hastalardan al›nan biyopsiler ile konuldu. Hastalar›n ayr›ca tutulum bölgeleri ve lezyon- lar›n morfolojileri kay›t edildi. Klini¤imizde yatarak tedavi gören eritrodermik psoriazisli bir hastan›n psori- atik artriti romatoloji klini¤inde teflhis edilmifl olup, bir di¤er plak tipi psoriazisi olan hastan›n da psoriatik art- riti romatoloji klini¤inde tedavi edilmekteydi.
BULGULAR
Çal›flmaya 9-75 yafllar› aras›nda 33’ü erkek, 27’si kad›n toplam 60 hasta al›nd›. Erkek/Kad›n oran› 1.22 olarak tespit edildi.
Hastalardan 48’i (%80) psoriazis vulgaris, 5’i (%8,3) guttat psoriazis, 2’si (%3,3) palmoplanter püstüler pso- riazis, 1’i (%1,6) penil psoriasis, 1’ i (%1,6) akrodermatitis kontinua supürativa,1’ i (%1,6) eritrodermik psoriazis, 1’ i (%1,6) psoriatik artrit ve 1 (%1,6) hasta da psoriatik artrit ve eritroderma olarak kabul edildi (Tablo-I). Top- lam 60 hastan›n 6’ s›nda (%10) atipik varyant tespit edildi.
Hastalar›n 20’sinde punktat, 37’ sinde guttat, 41’
inde numuler, 39’ nda en plak, 11’ inde en plakard, 1’
inde foliküler, 2’ sinde ostrasea ve 8 hastada da invers lezyonlar tespit edildi (Tablo-II).
Hastalar›n tutulan bölgelerine göre kay›tlar› flu fle- kildeydi; saçl› deri tutulumu 35 hastada, yüz tutulumu 16 hastada, palmoplanter tutulum 8 hastada, fleksural tu-tulum 8 hastada, mukozal tutulum 1 hastada, t›rnak tutulumu 24 hastada ve 14 hastada da penis tutulumu görüldü.(Tablo-III) Saçlar› de¤erlendirilen hastalarda psoriatik alopesiye rastlanmad›.
TARTIfiMA
Psoriazis, tam olarak 19.as›rda Robert Willan taraf›ndan tan›mlanm›flt›r (2). Her iki cinste eflit s›kl›kla görülen bir deri hastal›¤›d›r, en s›k 10-35 yafllar› aras›nda görül- mektedir (1,3). Etyolojisi tam olarak ayd›nlat›lamayan hastal›¤›n multifaktöryel polijenik kal›t›mla geçti¤i
17 Tablo-1 Psoriazis hastalar›n›n klinik tiplerinin
görülme s›kl›¤›
Klinik tip Psoriazis Vulgaris Guttat psoriazis
Palmoplanter püstüler psoriazis Penil psoriazis
Akrodermatitis kontinua suppurativa Eritrodermik psoriazis
Psoriatik artrit
Eritrodermi + psoriatik artrit TOPLAM
Hasta Say›s›
48 5 2 1 1 1 1 1 60
Hasta % 80 8,3 3,3 1,6 1,6 1,6
1,6
Tutulum bölgesi, Saçl› deri T›rnak Yüz Penis Fleksural Palmoplanter Mukozal
Hasta say›s›
35 24 16 14 11 8 1
Hasta % 58,3 40 28,3 23,3 18,3 13,3 1,6 Tablo-2 Psoriazis hastalar›n›n tutulum bölgeleri ve hasta say›lar›
Morfoloji Numuler En plak Guttat Punktat En plakard
‹nvers Anüler Ostresea Foliküler
Hasta say›s›
41 39 37 20 11 8 2 2 1
Hasta % 68,3 65 61,6 33,3 18,3 13,3 3,3 3,3 1,6
Tablo-3 Psoriazis lezyonlar›n›n morfolojisine göre s›kl›¤›
Dr. Mehmet Özeren ve Ark. Psoriaziste Lezyonlar›n Morfolojisi, Tutulum Bölgeleri ve Atipik Varyantlar›n S›kl›¤›
‹stanbul T›p Dergisi 2004; 3: 16-19
18
düflünülmektedir (3). Psoriazisde keskin s›n›rl› eritemli üzeri skuaml› lezyonlar›n d›fl›nda; nadiren tedaviye dirençli atipik varyantlar görülmektedir (1, 3).
Çal›flmam›z süresince toplam 60 hasta incelenmifl olup, bunlardan 33’ ü erkek 27’ si kad›nd› ve erkek/kad›n oran› 1.22 idi. 162 hastadan oluflan Hindistan’da yap›lan bir çal›flmada erkek/kad›n oran› 2,5 olarak (4), Singapur’- da yap›lan bir çal›flmada da, 410 hastada erkek/kad›n oran› 2,2 (5) 200 hastadan oluflan bir di¤er çal›flmada da bu oran 1.63 bulunmufltu (6).
Püstüler psoriazis, psoriazisin nadir görülen bir for- mudur ve hastalar›n % 1’ ini oluflturur (3). Çal›flmam›zda generalize püstüler psoriazise rastlan›lmam›flt›r. Toplam 2 hastada (%3,3) palmoplanter püstüler psoriazis,1 has- ta (%1,6) akrodermatitis kontinua supurativa tespit edilmifltir. ‹talya’da yap›lan bir çal›flmada palmoplanter psoriazis %1,9 oran›nda bulunmufltu ve di¤er püstüler varyantlara da rastlanmam›flt› (7). Di¤er bir çal›flmada da palmoplanter psoriazis oran› % 3 (2), 921 hastan›n kat›ld›¤› bir çal›flmada ise 17 hastada palmoplanter psoriazis tespit edilmiflti (8).
Psoriatik artritin tahmini oran› %5-8’dir (9). Klasik kitaplarda bu oran %5-25 aras›nda de¤iflmektedir(1, 2, 3).
Çal›flmam›zda 2 (%3,3) hastada psoriatik artrit tespit edilmifltir. ‹talya’ da yap›lan çal›flmada bu oran % 10 (7), Amerika’da 1056 hasta ile yap›lan bir çal›flmada ise bu oran %5,3 bulunmufltu (4).
Mayo klini¤inde hospitalize edilmifl 77 hastan›n
%39’da psoriatik artrit tespit edilmiflti (10).180 hastan›n incelendi¤i di¤er bir çal›flmada bu oran %34.4 (11), ran- domize incelenmifl 61 hastadan oluflan bir çal›flmada psoriatik artrit oran› %41.6 bulunmufltu (12). Romatoloji klinikleri taraf›ndan yap›lan bu çal›flmalarda psoriatik artrit dermatoloji kliniklerinden daha s›k olarak tespit edilmifltir. Psoriatik artrit asemptomatik olabilir ve bu vakalar dermatologlar taraf›ndan atlanabilir. Romatoloji kliniklerinde asemptomatik vakalar radyografiler tespit edilmifltir. ‹nceledi¤imiz hastalardan psoriatik artiriti olanlar haricinde eklem flikayetleri olamad›¤›n› ifade ettiler.
Psoriazis hastalar›n›n %1-2’sinde hayatlar›n›n her- hangi bir döneminde eritroderma geliflir (2). Çal›flmam›z- da psoriazisin nadir bir atipik varyant› olan eritrodermik psoriazise 2 (%3.3) hastada tespit edildi. ‹talya’da yap›- lan çal›flmada bu oran % 2.9 iken (7), di¤er bir çal›flmada ise %4.2 hastada eritrodermik psoriazis tespit edilmiflti (2).
Bizim tespitlerimizde 60 hastan›n 48’ i (%80) psori- azis vulgaris tan›s› alm›flt›. Çin’de yap›lan bir çal›flmada hastalar›n %97.98’i P.vulgaris tespit edilmiflti ve Sosyal Hijyen Servisinin yapt›¤› çal›flmada P.vulgaris oran› % 91 bulunmufltu (13). 1991 ve 1994 seneleri aras›nda Suudi Arabistan’ da yap›lan bir çal›flmada hastalar›n
%87,1’i P.vulgaris (14), ‹talya’da 104 hastadan oluflan bir çal›flmada P.vulgaris %67,3 oran›nda (7), Hindistan’- da yap›lan bir çal›flmada bu oran % 93 bulunmufltur (15).
Çal›flmam›zda 5 (%8.3) hastada guttat psoriazis tes- pit edilmifltir. Bu oran Çin’de yap›lan çal›flmada %7.39 (13), ‹talya’da yap›lan çal›flmada bu oran %18.3 kay›t edilmifltir (7). Arabistan’daki çal›flmada s›kl›k %1.9 flek- lindedir (14).
Hastalar›m›zda en s›k tutulan bölge %58.3 ile saçl›
deri bulunmufltur. Bunu %40 ile t›rnak, %28.3 ile yüz tutulumu izlemektedir. Di¤er bölgeler s›kl›k s›ras›na göre %23’5 penis, %18.3 fleksura, %18.3 palmoplanter tutulum ve %1 mukoza tutulumu fleklindedir.
Danimarka’ da yap›lan bir çal›flmada yüz tutulumu
%25 ve t›rnak tutulumu %40 fleklindedir (16).
Hindistan’da yap›lan çal›flmada saçl› deri en s›k tutulan yerlerden biridir ve ayr›ca bu çal›flmada hastala- r›n %74’ünde t›rnak tutulumuna rastlanm›flt›r (4).
Singapur’da yap›lan çal›flmada hastalar›n %78’inde t›rnak bulgular›na rastlanm›flt›r (5). Suudi Arabistan’da yap›lan çal›flmada saçl› deri tutulumu %41.8, t›rnak tutulumu %26.6 palmoplanter tutulum %12.6 bulunmufl- tu (14). Di¤er bir çal›flmada palmoplanter tutulum %10.5 bulunmufltur (8).
Hindistan’da 1220 hastan›n kat›ld›¤› bir çal›flmada t›rnak tutulumu %55.7 ve psoriatik artrit %4.4 bulun- mufltu (15).
200 psoriazis hastas›n›n incelendi¤i bir çal›flmada hastalar›n %1’de geografik dil tespit edilmifltir (6).
Genital psoriazis tüm yafl gruplar›nda görülebilir.
Literatürde çeflitli epidemiyolojik çal›flmalarda bu oran
%25-50 fleklinde bulunmufltur (17).
Çal›flmam›zda hastalar›n lezyonlar›, morfolojilerine göre kaydedilmifltir. Bunlar görülme s›kl›¤›na göre 41 (%68.3) hastada numuler, 39 (%65) hastada plak, 37 (%61,6) hastada guttat, 20 (%33.3) hastada punktat, 11 (%18.3) hastada en plakard, 8 (%13,3) hastada fleksural, 2 (%3,3) hastada ostrasea, 2 (%3.3) hastada anüler,1 (%1.6) hastada foliküler lezyonlar tespit edildi. Çal›flma- m›z› bu yönüyle k›yaslayabilece¤imiz bir literatüre rast- lamad›k.
Semptomatik saç kayb› ve alopesi skalptaki psoriatik lezyonlarda görülebilir (18). Bu saç kayb› hafiften flid- detliye kadar de¤iflik seviyede olabilir. Hastan›n flika- yetleri akut, kronik progresif ve kronik- rekürren olabilir.
Saç kayb› lokal veya difüz flekildedir (18).Tedavi ile hastalar›n %79’de yeni ç›k›fllar gözlenmifltir 47 hastadan oluflan bir çal›flmada 5 hastada skatrisyel alopesi geliflmifltir (18).
Bizim çal›flma grubumuzda psoriatik alopesiye rast- lamad›. Amerika’da 28 hastan›n incelendi¤i bir çal›flma- da hastalarda psoriatik alopesiye rastlanmam›flt›r (19).
19 SONUÇ
Çal›flmam›zda psoriazis hastalar›n›n %10’unda atipik varyantlar tespit edildi.Psoriatik insidans› literatürden daha düflük tespit edildi. Bunu klini¤e prezente olmam›fl vakalar›n atlanmas›yla izah edilebilir. Asemptomatik psoriatik artiritleri tespit etmek için radyografik inceleme ve fizik teedavi konsültasyonu istenmeli.
Psoriazis en s›k saçl› deriyi tuttu¤u tespit ettilk.
Hastalarda psoriazis lezyonlar›ndan en s›k olarak numuler lezyonlar görüldü. Hastalar›n saç de¤erlendiril- mesinde alopesiye rastlamad›k.
KAYNAKLAR
1. Aydemir A.H. Psöriasis ve benzeri dermatozlar.
In.Tüzün Y., Koto¤yan A., Aydemir E.H., Baransü O. Dermatoloji. 2.bask›.‹stanbul, Nobel T›p Kitapevi, 1994; 315-330.
2. Braun Falco O.,Plewing G.,Wolff H.H.,Burgdorf W.H.C. Dermatology. Second,Completely Revised Edition,Springer-Verlang Berlin Heidelberg 2000;
585-608
3. Berger TG , Odom RB , James WD : Andrews Diseases of the Skin ..WB Saunders Company . ninth edition ,2000:218-235
4. Cattaneo M, Thierry G, Betti R, et all. Psoriasis and day hospital and therapeutic considerations conserning 104 cases.Minerva Med 1986;77(26):
1271-5
5. Christopher E. Psoriasis-epidemiology and clinical spectrum. Clinical and experimental dermatology 2001;26:314
6. Bedi T. Psoriasis in Nort India. Geographical variations. Dermatologica 1997;155(5): 310-4 7. Tham SN, Lim JJ, Chiew YF, et all. Ann Acad
Med Singapore 1998; 17(4):482-5
8. Kerkhof PC, de Hoop D, de Korte J, et all; Scalp psoriasis, clinical and therapeutic management.
dermatology 1998;197(4):326-34
9. Kaur I, Handa S, Kumar B. Natural history of psoriasis: a study from Indian subcontinent. J Dermatol 1997;24(4):230-4
10. Hietanen J,Salo OP,Kanerva L,Juvakoski T.
Study of the oral mucosa in 200 consecuative patients with psoriasis. Scand J Dent Res 1984;92(1):50-4 11. Leonard DG, O’Duffy JD, Rogers RS. Prospective analysis of psoriatic arthritis in patients hospitalized for psoriasis. Mayo Clin Proc 1978;53(8):511-8
12. Green L, Meyers OL,Gordon W, Briggs B.
Arthritis in psoriasis. Ann Rheum Dis1981 40(4):
366-9
13. Scarpa R, Oriente P, Torella M, et all. psoriatic arthritis in psoriatic patients. Br J Rheumatol 1984;(4): 246-50
14. Farber EM, Nall L. Genital psoriasis. Cutis 1992;50 (4): 263-6
15. Runne U, Kroeisen-Wiersma P. Psoriatic alopecia acuta and chronic hair loss in 47 patients with scalp psoriasis. Dermatology 1992;185(3): 232-9 16. Runne U, Kroneisen P. Psoriatic alpecia manifes- tation, course and therapy in 34 patients.Z Hautkr 1989;64(4):302-4
17. Headington JT, Gupta AK, Goldfarb MT,et all.
A morphometric and histologic study of the scalp of scalp psoriasis.Paradoxical sebaceous gland atrophy and decreased hair shaft diameters without alopecia.
Arch Dermatol 1989;125(5):639-42
18. Fransson J, Strongards K, Hammar H. Palmop- lantar lesions in psoriatic patients and their relation to invers psoriasis, tinea infection and c›ntact allergy.
A c t a D e r m V e n e r e o l 1 9 8 5 ; 6 5 ( 3 ) : 2 1 8 - 2 3 19. Fatani MI, Abdulghani MH, Al-Afif KA. Psoriasis in the Saudi Arabia.Saudi Med J 2002; 23(2):213-7 Dr. Mehmet Özeren ve Ark. Psoriaziste Lezyonlar›n Morfolojisi, Tutulum Bölgeleri ve Atipik Varyantlar›n S›kl›¤›
