H âm it öldü. İç sa y fa la rım ızd a d ah î ş a irim iz içirt H üseyin C a h it ve İbrahim A lâ e ttin ’irı y a z d ık la rı ne fis ik i yazı ile m erhum a a it şim d iye kad ar neşredil memiş h a tıra la rı, ve eserleri h akkın d a yap ılan k ıy metli b ir etüdü, ölüm ünün sabahında evinde y a p ı lan b ir rö p o rtajı ve m erhum a ait en son ve en o ri
jin a l fo to ğ rafla rı b u la c a k sın ız ! Foto Yedig ün, ebe diyete göçen H âm it'ten kalan izleri m u v a ffa k iye t le tesbit etm iş ve şim d iye kad ar H âm id ’e d a ir çıkan resim lerin en güzellerini o b je ktifine ak se ttirm iye m uvaffak olm uştur. B ü yü k H âm id ’e ait bütün y a
z ıla r ve resim ler iç sa yfa larım ızd ad ır^
YEDİGüN No.
m
'M m .
MUSAHABESİ
A lbdlûD Ihsık HsurraSt
Sayfa 4 İSANIN 13 üncü pazartesi akşam ı Türk kültür dünya sı büyük ve eşsiz H âm id’ini kayb etti. Onun ölümü, bir devrin kapanm ası, bir ci hanın göçmesidir. Üslûbunun eski ol m asına rağm en o, daim a yeni kalm ışve daim a yeni kalm ıya lâyık bir inkı lâp tim salidir. M em lekette b ukadar çok sevilm esinin sırrını bu noktada a- ram alıyız.
Fikir hayatım ıza yaptığı hizmet y a l nız Türk nazmına yeni bir şekil v er mesi, edebiyatım ıza manzum tiyatroyu, şiirim izde derin ve engin bir çeşni y a ratm ası gibi edebiyat sahalarına mün hasır değildir. Taassuba karşı en kuv vetli kini, bugünkü İçtimaî inkılâplar
--- J e» fi x reviri a rt ı ı v a n p ı r a n o
-dur. H ü r r i y e t ve v a t a n d u y g u l a r ı n ı ve
m illî hâkim iyet tahassürünü en kuvvet le terennüm ve telkin eden yine Abdül- hak Hâm it olmuştu.
Seksen altı yıl yaşadı. Hemen bir a- sır Türk fikir hayatına hükümran oldu. F ak at emin olm alıyız Hâmit, maziden fazla istikbalde yaşıyacak şahsiyetler dendir.
A bdülhak Hâmit, 1852 Şubatının beşinci günü İstanbulda Bebekte doğ muştu. Büyük babası, İkinci M ahm ud’un hekimbaşısı, devrinin en mümtaz ad am larından biri olan A bdülhak M olla, b a bası yine devrinin en yüksek fikir a- dam larından biri olan H ayrullah efen didir, KafkasyalI olan annesinin adı da Münteha hanımdır. Hususî, fakat dev rinin en mükemmel tahsilini görmüştü denebilir. Bebekteki Türk ve A m erikan m ekteplerde, on yaşında iken bir sene kadar bulunduğu Pariste ilk tahsilini yapm ıştır. Hoca Tahsin, Bahaettin, Selim Sabit efendiler gibi zamanının en uyanık fikir adam larından Türkçe, A- rapça ve Farisî okudu. Iran dilini T ah randa, Fransızcayı Pariste, İngilizceyi Londrada tekemmül ettirdi. Gençliğin de öğrendiği yabancı dillerdeki şaheser
ler ve dolaştığı garp ve şark ufukları şüphe yok ki onun dehasındaki mümta- ziyetini beslem iş ve açmış olan âm iller dendi. H âm id’in resm î h ayat ve terce- mei halini burada hulâsaya lüzum gör müyoruz. Yalnız başlıca eserlerinin isim lerini zikredelim :
M acerayı aşk, Sabır ve sebat, İçli kız, Duhteri hindu, Nazife, Nestren, Tezer, Eşber, D ivaneliklerim , Sahra, Tarık, M akber, Ölü, Bunlar odur, S e file, Zeynep, Sardan ap al, Finten, ilh a mı vatan, Turhan, T ayflar geçidi, Ruh lar, A rzîler, İbni Musa, Bâlâdan bir ses, Garam, Y abancı dostlar, H akan vesaire...
A bdülhak H âm id’in dilim izde bir
ata sözü gibi kalm ış vecizelerinden bir kaçını yazıyoruz:
«H ak aret reddolunur, m uhayyerdir - G alip sayılır bu yo ld a m ağlûp - Bühtan ile sertser dolu bir kubbedir felek - Tarihi yazan benim, yapan siz! - Zin ciri hilkatin ucu yok, geçm iyor ele! M elekler hayatın kadınlaşm ası, çiçekler nebatın kadınlaşm ası. - M iden m ariz o- lursa şuurun alil olur. - F elâket gibi ho ca az bulunur, sen müsait olma, o ta lim eder. - Nisvanda fakat sahih olan yaş, ancak görünüşle gösteriştir. - Eğer tekkalsa bişek kendisile cenk eder in san! - Az çok hayalden gelir insana testiyet, Hep iğbirardır yüzü gülm ez hakikatin. - İnsan ederse kendi kem a lde imtizaç, tenzili kadri âhire hisset mez ihtiyaç. - A zade o layd ılar seferden, bir ordu çıkardı bir neferden!»
S ayfalar dolabilir, fakat H âm id'in vecizeleri tükenmez. O muazzam v a rlı ğı şimdi mezarın öte tarafında tasav vur ederken şu mısraı h atırlıyab iliriz:
Geçtim «sırat» i oynıyarak almadan
bilet! Y E D İG Ü N
Mşıseı flrşıvıerae ıstanDuı Heııerjı
