17. ULUSAL
YÖNETİM VE ORGANİZASYON
KONGRESİ
BİLDİRİLER KİTABI
Yayına Hazırlayanlar
Prof. Dr. Ömer TORLAK
Yrd. Doç. Dr. Erkan ERDEMİR
Yrd. Doç. Dr. Özlem UZUN
Yrd. Doç. Dr. Sıtkı ÇORBACIOĞLU
Düzenleyen
ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ
İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ
İŞLETME BÖLÜMÜ
21‐23 MAYIS 2009
ESKİŞEHİR
Bu kitabın basım, yayım ve satış hakları Eskişehir Osmangazi Üniversitesi’ne
aittir. Bütün hakları saklıdır.
Kitabın tümü ya da bölümü/bölümleri Eskişehir Osmangazi Üniversitesi’nin
yazılı izni olmadan elektronik, optik, mekanik ya da diğer yollarla basılamaz,
çoğaltılamaz ve dağıtılamaz.
Copyright 2009 by Eskisehir Osmangazi University. All rights reserved.
No part of this book may be printed, reproduced or distributed by any
electronical, optical, mechanical or other means without the written
permission of Eskisehir Osmangazi University.
Kapak Düzeni:
Cemalettin YILDIZ
Tasarım‐Dizgi:
Erkan ERDEMİR
ISBN
978‐975‐7936‐64‐0
1. Baskı
Kahraman Neşriyat Ofset San. Tic. Ltd. Şti. (Sertifika No: 12084)
Yüzyıl Mah. Matbaacılar Cad. Atahan No: 34 K: 4
Bağcılar/İstanbul (0‐212) 629 00 01
2009
KONGREMİZE KATKILARINDAN DOLAYI
ANA SPONSOR
TÜRKİYE İŞ BANKASI A.Ş.
DESTEKLEYEN KURULUŞLAR
T.C. MERKEZ BANKASI A.Ş.
SARAR A.Ş.
VE
BİLDİRİ KİTABI BASIMI İLE KONGRE ÇANTALARINA
DESTEKLERİNDEN ÖTÜRÜ
T.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş.’
ne
TEŞEKKÜR EDERİZ
SUNUŞ
Yönetim ve organizasyon, insanlık tarihi boyunca hayatın merkezinde yer alan ko‐ nular arasındadır. İnsanlardan oluşan kurum ve toplulukların yönetime ve organi‐ zasyona her zaman ihtiyacı olmuştur. Kaynakların etkin ve verimli kullanımı, karma‐ şanın önlenmesi, kurumsal ve toplumsal ilerlemenin sağlanması, hayat kalitesinin iyileştirilmesi gibi çok sayıda gelişme, yönetim ve organizasyon konularının günün şartlarına ihtiyaç verecek şekilde uyarlanmasıyla mümkün görünmektedir.
İşletmecilik alanındaki gelişmeler ve işletmecilik biliminin ülkemizdeki yaklaşık 60 yıllık serüveni içinde yönetim ve organizasyon konularındaki gelişmelerin artan ivmeyle devam ettiği bir gerçektir. Bu kapsamda ulusal ve uluslararası birikimin paylaşıldığı platformların da geliştiğini görmek memnuniyet vericidir. Ulusal yöne‐ tim ve organizasyon kongrelerinin bu açıdan çok önemli bir işlevi yerine getirdiği açıktır.
Düzenli ve titiz çalışmaların ve bilgi birikiminin paylaşıldığı akademik bir ortam ola‐ rak yönetim ve organizasyon kongrelerinin geçmişten bugüne taşınmasında hiç şüphesiz kongrelerin oluşumu ve gelişimini sağlayan ve destekleyen alanın yetkin akademisyenleri ile kongreleri düzenleyen kişi ve kuruluşların katkılarını anmadan geçmek olamaz. Bu kapsamda, Üniversitemiz İşletme Bölümü tarafından düzen‐ lenmekte olan 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi’ne gelinceye kadarki 16 kongrenin düzenlenmesinde emeği geçen tüm kişi ve kuruluşları saygıyla anmayı bir borç olarak belirtmek isterim.
Kongreler bilgi ve birikimlerin paylaşıldığı ortamları sunma yanında alanda çalışanla‐ rın sosyal etkileşimlerinin gerçekleştiği zaman dilimi olarak da oldukça önemlidir. Bu kongrede de yönetim ve organizasyon alanında çalışan akademisyen ve araştırmacı‐ ların bu paylaşımı en üst düzeyde gerçekleştireceklerini ve bunu Eskişehir’de ve Üniversitemizde yapacak olmalarını memnuniyetle karşıladığımı ifade etmek iste‐ rim. Bu vesile ile kongre katılımcılarını Eskişehir’de, Eskişehir Osmangazi Üniversite‐ si’nde konuk etmek bizleri hem mutlu etmekte hem de heyecanlandırmaktadır. Kongrenin başarılı geçmesi ve alana katkı sağlamasını diliyorum.
Kongrenin bugünlere gelmesini sağlayan ve halen hayatta olmayanlara rahmet diliyor, danışma kurulu üyeliği yapmak suretiyle alanda çalışanlara rehberlik edenle‐ re şükranlarımı sunuyorum. Kongre bildirilerinin değerlendirilmesinde değerli katkı‐ larını sunan değerlendirme kurulu üyelerine, değerli çalışmalarını paylaşan akade‐ misyen ve araştırmacılara da teşekkür ediyorum. Kongrenin düzenlenmesindeki yoğun çaba ve gayretlerinden ötürü, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı ve İşletme Bölüm Başkanı başta olmak üzere, kongre sekreterliği ve kongre düzenleme kurulu üyesi arkadaşlarımı kutluyor, kongrenin başarılı geçmesini diliyorum.
Prof. Dr. Fazıl TEKİN
SUNUŞ
İşletmecilik alanında gelişen alt alanlar ve bilim dallarının ülkemizde yaptığı sıçra‐ manın son yıllarda artarak devam ettiği ve bu arada yönetim ve organizasyon alanı‐ nın da önemli mesafeler kat ettiği görülmektedir. Alandaki gelişmeler aynı zamanda uygulamacılara önemli ipuçları vermektedir. Gerçekleştirilen çalışmalar bir yandan alandaki sorunların tespitine bir yandan da sorunların çözümüne ilişkin önerilerin ortaya konmasına katkı sağlamaktadır.
Akademik hayatın bilgi ve birikimlerinin paylaşıldığı en önemli ortamlardan biri de kongrelerdir. Bugün 17.si gerçekleştirilmekte olan Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongreleri de bu açıdan çok önemli bir rol üstlenmiştir. Bu kongrede de önemli paylaşım ve katkıların gerçekleşeceğine hiç kuşkum yoktur.
Yönetim ve Organizasyon Kongrelerinin bugüne kadar ulaşmasında emeği geçen çok değerli hocalarımıza saygı ve şükranlarımı ifade ediyor, aramızdan ayrılmış olanları rahmetle anmak istiyorum.
Bu kongrenin gerçekleştirilmesi de özverili çaba ve çalışmalarla olmuştur. Kongreye çalışmalarını göndermek suretiyle değerli birikimlerini paylaşan akademisyenlere, bu çalışmaları titizlikle değerlendiren değerlendirme kurulu üyelerine ve kongre danışma kuruluna teşekkürlerimi sunuyorum. Kongrenin düzenlenmesinde sponsor‐ luk desteklerini esirgemeyen tüm destekleyen kuruluşlara ve yöneticilerine şükran‐ larımı ifade ediyorum. Kongrenin gerçekleştirilmesindeki yoğun çaba ve gayretle‐ rinden ötürü, İşletme Bölüm Başkanlığımıza ve kongre düzenleme kurulu üyesi arkadaşlarıma teşekkür ediyorum. Kongrenin başarılı geçmesi en önemli dileğimiz‐ dir. Prof. Dr. Ömer Adil ATASOY Dekan
ÖNSÖZ
Örgütlenme ihtiyacı insanlık tarihi kadar eskidir. Topluluk halinde yaşamak, birlikte olmak ve beraber iş yapmak, yöneten‐yönetilen ilişkisini kaçınılmaz kılmaktadır. Toplumsal hayatın sürdürülebilirliği işlerin yapılmasını ve bu bağlamda yönetim ve organizasyon çabalarını gerektirmektedir. Kar amaçlı olsun olmasın tüm organizas‐ yonlarda bu çabalara ihtiyaç vardır. Toplumların, kurumların ve işletmelerin yöne‐ timi ve organizasyonuna ilişkin çalışma alanlarına ilişkin akademik birikimler siste‐ matik olarak yeni olmakla birlikte, aslında yönetim ve örgütlenme çabalarının insan‐ lık tarihi kadar eskilere gittiğini söylemek yanlış olmaz.
Akademik bir disiplin olarak yönetim ve organizasyon giderek artan ölçüde önemli çalışmaların yapıldığı, uygulamaya dönük sorun tespiti yanında çözüm önerilerinin getirildiği bir alan olmak yanında, bilimsel birikimlerin geliştiği ve uygulamaya yön verdiği bir alan olarak da işlevini sürdürmektedir. Başka bir deyişle, bu disiplin uygu‐ lamadan hız almakta ve aynı zamanda uygulamaya yön vermeye çalışmaktadır. Aslında cevap aranan temel sorunun, kaynak ve kabiliyetlerin etkili ve verimli kulla‐ nılması olduğunu söylemek mümkündür. Bu bağlamda, stratejik bakış açısının ha‐ kim olduğu, örgüt içi tutum ve davranışların önemsendiği, insan kaynakları bakış açısıyla çalışanlara yönelik politikaların geliştirildiği ve bütün bunlarla birlikte örgüt kuramına ilişkin birikimlerin arttığını gözlemlemek, hiç şüphesiz sevindirici gelişme‐ lerdir.
Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongreleri, yukarıda sıralanan ana konu başlıkları çerçevesinde son yıllarda artan ilgi ve katkılarla akademik etki gücünü çoğaltarak sürdüren bir organizasyona dönüşmektedir. Alanın saygın isimleri bu yönüyle kendi örgütlenme ve yönetim süreçlerini de aslında başarıyla yönetmiş olmaktadırlar. Diğer bir deyişle, bu kongreler de verimlilik ve etkililiği esas almak suretiyle, hem daha fazla hem de daha kaliteli çıktılarla kendi yönetim ve organizasyonunu sağla‐ ma becerisini fazlasıyla göstermektedir. 17.si yapılmakta olan bu kongre ile birlikte kurumsallaşma adına önemli mesafeler alındığı da ayrıca ifade edilmelidir.
Bu kongrenin düzenlenmesinde geçmiş kongre birikimlerinden ve özellikle de 16. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresini düzenleyen İstanbul Kültür Üniversitesi kongre düzenleme ekibinden ve özellikle de kongre dönem başkanı Prof. Dr. Sayın Tamer Koçel’in birikim ve deneyimlerinden yararlanılmıştır. Desteklerinden ötürü kendilerine teşekkür etmeyi bir borç olarak görüyorum. Kongrenin düzenlenmesiyle ilgili her aşamada her türlü desteklerini bizlerden esirgemeyen başta Üniversitemiz Rektörü Prof. Dr. Sayın Fazıl Tekin olmak üzere, Fakültemiz Dekanı Prof. Dr. Ömer Adil Atasoy’a ve rektörlük ve dekanlık personelimize teşekkür ediyorum. Kongrenin maddi açıdan desteklenmesi konusunda katkılarını esirgemeyen tüm destekleyen kuruluşlar ile yöneticilerine şükranlarımı sunuyorum.
Kongrelerin görünmeyen kahramanlarına ise binlerce teşekkürler; başta çok titiz ve gayretli çalışmalarından ötürü kongre sekreteri Erkan Erdemir’e, kongre düzenleme kurulu üyeleri Özlem Uzun, Sıtkı Çorbacıoğlu, Umut Koç, Muhammet Ali Tiltay, Tuba
Yiyit, Hasan Başaran ve Sami Tekdemir’e. Kongre çalışmalarında gönüllü destekle‐ rinden ötürü Prof. Dr. Deniz Taşcı’ya da teşekkür ediyorum.
Elinizdeki 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, oldukça titiz ve yoğun bir çalışma sonucunda hazırlanmıştır. Kitabın hazırlanmasındaki emekler, elbette içindeki bildirilerle birlikte bir anlam ifade etmektedir. Emek verilmiş çalış‐ malarını kongreye gönderen ve bildiri olarak sunnmak suretiyle bu kitabın ortaya çıkmasının asıl mimarları olan bildiri sahiplerine de teşekkür etmekten memnuniyet duyuyorum. Kongre Bildiriler Kitabının yönetim ve organizasyon disiplini başta ol‐ mak üzere tüm akademik camia ve uygulamacılara yararlı olması dileklerimle saygı‐ lar sunuyorum. Prof. Dr. Ömer TORLAK İşletme Bölüm Başkanı ve Kongre Dönem Başkanı
YÖNETİM VE ORGANİZASYON KONGRELERİ TARİHÇESİ
1. YÖNETİM VE ORGANİZASYON KONGRESİ
Tarih 20‐22 Mayıs 1993
Düzenleyen Kurum İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi ve Boğaziçi Üni‐ versitesi Dönem Başkanı Prof. Dr. Tamer KOÇEL, Prof. Dr. Behlül ÜSDİKEN Yer Silivri Pamukbank Eğitim Tesisleri Sunulan Bildiri Sayısı 37 (Yayımlanmadı) 2. YÖNETİM VE ORGANİZASYON KONGRESİ Tarih 16‐18 Mayıs 1994 Düzenleyen Kurum Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dönem Başkanı Prof. Dr. Ceyhan ALDEMİR Yer Kuşadası‐Pine Bay Holding Otel Sunulan Bildiri Sayısı 38 3. YÖNETİM VE ORGANİZASYON KONGRESİ Tarih 29‐31 Mayıs 1995 Düzenleyen Kurum İTÜ İşletme Fakültesi İşletme Mühendisliği Bölümü Dönem Başkanı Prof. Dr. Selime SEZGİN Yer İstanbul İTÜ Sosyal Tesisleri Sunulan Bildiri Sayısı 84 (Yayımlanmadı) 4. YÖNETİM VE ORGANİZASYON KONGRESİ Tarih 29‐31 Mayıs 1996 Düzenleyen Kurum ODTÜ İİBF İşletme Bölümü Dönem Başkanı Prof. Dr. Muhan SOYSAL Yer Ankara ODTÜ İİBF Sunulan Bildiri Sayısı 19 5. YÖNETİM VE ORGANİZASYON KONGRESİ Tarih 29‐31 Mayıs 1997 Düzenleyen Kurum Başkent Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Dönem Başkanı Prof. Dr. Selami SARGUT Yer Kızılcahamam‐Patalya oteli Sunulan Bildiri Sayısı 41 (Yayımlanmadı) 6. YÖNETİM VE ORGANİZASYON KONGRESİ Tarih 21‐23 Mayıs 1998 Düzenleyen Kurum Anadolu Üniversitesi Dönem Başkanı Prof. Dr. Şan ÖZ‐ALP Yer Eskişehir Yunus Emre Kampusu Sunulan Bildiri Sayısı 31 (Yayımlandı)
7. YÖNETİM VE ORGANİZASYON KONGRESİ Tarih 27‐29 Mayıs 1999 Düzenleyen Kurum İstanbul Bilgi Üniversitesi Dönem Başkanı Prof. Dr. Beyza FURMAN Yer İstanbul Bilgi Üniversitesi Kampusu Sunulan Bildiri Sayısı 45 (Yayımlanmadı) 8. YÖNETİM VE ORGANİZASYON KONGRESİ Tarih 25‐27 Mayıs 2000 Düzenleyen Kurum Erciyes Üniversitesi İİBF Dönem Başkanı Prof. Dr. Mümin ERTÜRK Yer Kapadokya Dedeman Oteli Sunulan Bildiri Sayısı 62 (Yayımlandı) 9. YÖNETİM VE ORGANİZASYON KONGRESİ Tarih 24‐26 Mayıs 2001 Düzenleyen Kurum İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dönem Başkanı Prof. Dr. Hayri ÜLGEN Yer Silivri Klassis Otel Sunulan Bildiri Sayısı 72 (Yayımlandı) 10. YÖNETİM VE ORGANİZASYON KONGRESİ Tarih 23‐25 Mayıs 2002 Düzenleyen Kurum Akdeniz Üniversitesi İİBF Dönem Başkanı Prof. Dr. Fulya SARVAN Yer Antalya Dedeman Otel Sunulan Bildiri Sayısı 79 (Yayımlandı) 11. YÖNETİM VE ORGANİZASYON KONGRESİ Tarih 22‐24 Mayıs 2003 Düzenleyen Kurum Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dönem Başkanı Prof. Dr. Şan ÖZ‐ALP Yer Afyon İkbal Otel Sunulan Bildiri Sayısı 88 (Yayımlandı) 12. YÖNETİM VE ORGANİZASYON KONGRESİ Tarih 27‐29 Mayıs 2004 Düzenleyen Kurum Uludağ Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Dönem Başkanı Prof. Dr. Zeyyat SABUNCUOĞLU Yer Bursa Kervansaray Termal Otel Sunulan Bildiri Sayısı 96 (Yayımlandı)
13. YÖNETİM VE ORGANİZASYON KONGRESİ Tarih 12‐15 Mayıs 2005 Düzenleyen Kurum Marmara Üniversitesi Dönem Başkanı Prof. Dr. Uğur YOZGAT Yer İstanbul Dedeman Otel Sunulan Bildiri Sayısı 85 (Yayımlandı) 14. YÖNETİM VE ORGANİZASYON KONGRESİ Tarih 25‐27 Mayıs 2006 Düzenleyen Kurum Atatürk Üniversitesi Dönem Başkanı Prof. Dr. Dursun BİNGÖL Yer Erzurum Palan Otel Sunulan Bildiri Sayısı 103 (Yayımlandı) 15. YÖNETİM VE ORGANİZASYON KONGRESİ Tarih 25‐27 Mayıs 2007 Düzenleyen Kurum Sakarya Üniversitesi Dönem Başkanı Prof. Dr. Gültekin YILDIZ Yer Kartepe Gren Park Otel Sunulan Bildiri Sayısı 122 (Yayımlandı) 16. YÖNETİM VE ORGANİZASYON KONGRESİ Tarih 16‐18 Mayıs 2008 Düzenleyen Kurum İstanbul Kültür Üniversitesi Dönem Başkanı Prof. Dr. Tamer KOÇEL Yer Antalya Kervansaray Lara Otel Sunulan Bildiri Sayısı 141 (Yayımlandı) 17. YÖNETİM VE ORGANİZASYON KONGRESİ Tarih 21‐23 Mayıs 2009 Düzenleyen Kurum Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Dönem Başkanı Prof. Dr. Ömer TORLAK Yer Eskişehir Anemon Otel Sunulan Bildiri Sayısı 130 (Yayımlandı)
KURULLAR
KONGRE DANIŞMA KURULU Prof. Dr. Ceyhan ALDEMİR... Dokuz Eylül Üniversitesi Prof. Dr. Ümit BERKMAN...Bilkent Üniversitesi Prof. Dr. Dursun BİNGÖL...Gazi Üniversitesi Prof. Dr. Tamer KOÇEL...İstanbul Kültür Üniversitesi Prof. Dr. Hüseyin LEBLEBİCİ...University of Ilionis U‐C Prof. Dr. Şan ÖZ‐ALP (E)...Anadolu Üniversitesi Prof. Dr. Zeyyat SABUNCUOĞLU...Uludağ Üniversitesi Prof. Dr. A. Selami SARGUT...Başkent Üniversitesi Prof. Dr. Fulya SARVAN...Akdeniz Üniversitesi Prof. Dr. Alaattin TİLEYLİOĞLU...Orta Doğu Teknik Üniversitesi Prof. Dr. Behlül ÜSDİKEN...Sabancı Üniversitesi Prof. Dr. Engin YILDIRIM...Sakarya Üniversitesi Prof. Dr. Uğur YOZGAT...Marmara Üniversitesi BİLDİRİ ÖN DEĞERLEME KURULU Örgüt Teorisi Prof. Dr. Engin Yıldırım Doç. Dr. Nazlı Wasti Örgütsel Davranış Prof. Dr. Enver Özkalp Prof. Dr. Ömür Özmen Prof. Dr. Mahmut Paksoy Stratejik Yönetim Prof. Dr. Uğur Yozgat Prof. Dr. Mehmet Barca İnsan Kaynakları Yönetimi Prof. Dr. Zeyyat Sabuncuoğlu Prof. Dr. Cavide UyargilKONGRE YÜRÜTME KURULU Dönem Başkanı Prof. Dr. Ömer Torlak Kongre Sekreteri Yrd. Doç. Dr. Erkan Erdemir Yürütme Kurulu Üyeleri Yrd. Doç. Dr. Özlem Uzun Yrd. Doç. Dr. Sıtkı Çorbacıoğlu Öğr. Gör. Hasan Başaran Öğr. Gör. Sami Tekdemir Arş. Gör. Dr. Umut Koç Arş. Gör. M. Ali Tiltay Arş. Gör. Tuba Yiyit
İÇİNDEKİLER
SUNUŞ………..V SUNUŞ……….………..VII ÖNSÖZ……….………IX ULUSAL YÖNETİM VE ORGANİZASYON KONGRELERİ TARİHÇESİ………...XI 17. ULUSAL YÖNETİM VE ORGANİZASYON KONGRESİ KURULLARI………....XV İÇİNDEKİLER………XVII 1. Oturum Lojistik İşletmelerinde Teknoloji Kullanımının Örgütsel Bağlılığa Etkileri A. Zafer ACAR ... 1 Engellenme Duygusu: Zincir ve Bağımsız Otel İşletmesi Çalışanları Arasındaki Fark‐ lılık Üzerine Bir Araştırma Melek YILDIZ, Serpil KOCAMAN... 10 İşgörenlerin Dedikoduya İnanma Düzeyleri ve Dedikodunun Amaçlarına İlişkin Algılamaları: Örgütsel ve Bireysel Değişkenler Açısından Bir İnceleme A. Asuman AKDOĞAN, Selen OFLAZER MİRAP, Ayşe CİNGÖZ ... 17 2. Oturum Türkiye’de İnsan Kaynakları Yönetiminin Alanı: İKY Ders Kitapları Üzerinden Bir Tartışma Recai COŞKUN ... 28 İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulama ve Politikalarında Farklılaşmalara İlişkin Kültürel Bir Haritalama Çalışması Sümeyra Alpaslan DANIŞMAN, Özlem BALABAN ... 32 ‘’Yabancı Yazın‐Bağımlı Olma ‘’ Üzerine Bir Tartışma: Türkçe Örgütsel Bağlılık Yazınının Genel Profili Bilçin TAK, B. Aydem ÇİFTÇİOĞLU, Duygu ACAR, Aylin BAĞRICI... 39 3. Oturum Türk Özel Sektör Yöneticilerinin Çatışmaları Çözmede Kullandıkları Stiller ve Bu Stillerin Öz Yeterlilik Algılamasıyla İlişkisi Ahmet TARAKÇI, Harun KAYA... 46 Kişisel Değerlerin Kişilerarası Çatışma Yönetim Biçimleri Üzerindeki Etkisi Ozan Nadir ALAKAVUKLAR, Yasemin ARBAK... 52 Liselerde Görev Yapan Yönetici ve Öğretmenlerin Kişilerarası Çatışma Çözme Eğiliminin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma: Edirne İli Örneği Aslıhan BÜLBÜL, A. Sinan ÜNSAR, Necdet SÜT ... 58 4. Oturum Yerel Piyasalarda Girişimsel Niyetlerin Ortaya Çıkışı: Niyetlerin Gelişiminde Birey‐ sel Özgeçmişin Rolü ve Çanakkale İli Biga İlçesinde Yapılan Bir Araştırma Ali AKDEMİR, Murat KASIMOĞLU, Ramazan UYGUN ... 65Girişimci mi, Girişimcilik mi? Girişimcilik Çalışmalarında Bireyin Yüceltilmesi Örsan ÖRGE, Müjdelen İ. YENER, Sinem AYKOL, C. Itır GÖĞÜŞ ... 72 Değişim Yönetiminde CEO’ların Stratejik Dil Kullanımı Saba Gamze ORAL ... 77 5. Oturum Çokuluslu Şirketlerde Politika Transferi: Türkiye’deki Amerikan Şirketlerinin Üc‐ retlendirme Sistemleri Kadire Zeynep SAYIM ... 86 Çokuluslu İşletmelerin Gelişmekte Olan Ülkelere Girişlerinde Benimsedikleri Sa‐ hiplik Stratejileri: Kurumsal Bir Bakış Açısı Tülay İLHAN... 90 Yönetim Kurulu Özelliklerinin Uluslararasılaşma Performansı Üzerindeki Etkisi Nisan SELEKLER GÖKŞEN, Özlem YILDIRIM ÖKTEM ... 94 6. Oturum Çalışma Yaşamında Öğrenilmiş Güçlülük ve İş Stresi ile Başa Çıkmada Rolünü Be‐ lirlemeye Yönelik Bir Araştırma Özlem ÇAKIR... 100 Çalışanların İş Güvencesi Algısının Belirleyicileri ve İş Güvencesinden Memnuniye‐ tin Organizasyonel Bağlılık, İş Stresi ve İşten Ayrılma Eğilimine Etkisi Üzerine Yapı‐ lan Bir Araştırma Özerk DIĞIN, A. Sinan ÜNSAR... 106 Turizm İşletmelerinde Çalışanların Duygusal Emek Düzeyi ve Duygusal Emeğin Çalışanların Tutumlarına Etkileri Tuğba PALA, Mustafa TEPECİ... 113 İçsel ve Dışsal Ödüllerin Duygusal Bağlılık Üzerindeki Etkisi: İzmir İli ve Çevresin‐ deki KOBİ'lerde Bir Araştırma Çağrı BULUT, Osman ÇULHA, Melih TÜTÜNCÜOĞLU, Ersoy AKSOY ... 120 7. Oturum Bireysel Performans Yönetimi Sisteminin Kurulmasında Karşılaşılan Sorunlara Yönelik Kocaeli Bölgesi Sanayi İşletmelerinde Nitel Bir Araştırma Nihat ERDOĞMUŞ, Okan ŞENELDİR ... 130 Performans Değerlendirme Sisteminin Hukuk ve İnsan Kaynakları Yönetimi Pers‐ pektifinden Değerlendirilmesi Engin Bağış ÖZTÜRK, Gönenç DEMİR... 135 İş Performansının Artırılmasında Adalet ve Motivasyonun Rolü: Bankacılık Sektö‐ ründe Bir Model Araştırması Ömer TURUNÇ... 141 Yetkinliklerin Performans Üzerindeki Etkilerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Araştır‐ ma Ayşe Oya ÖZÇELİK, Fulya AYDINLI ... 149
8. Oturum Algılanan Örgütsel Adalet ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkinin Otel İşletmeleri Örnekleminde Bir Analizi Adem ÖĞÜT, Metin KAPLAN, Durdu Mehmet BİÇKES ... 158 Turizm İşletmelerinde Çalışan Muhasebe Personelinin Örgütsel Adalet Algılamala‐ rı ve Adalet Türlerinin Performans Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi Saliha Başak ERDİNÇ ... 165 İşgörenlerin Etkileşim Adaleti Algılarının Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Çanakkale İlinde Faaliyet Gösteren Otel İşletmelerinde Bir Araştırma Oya AYTEMİZ SEYMEN, Göksel Kemal GİRGİN, İbrahim GİRİTLİOĞLU, Murat AKSU171 Türkiye ve Polonya'da Turizm Sektörü Çalışanlarının Örgütsel Adalet ve Örgütsel Bağlılık Algılarının Karşılaştırılması Ali YAYLI, Serdar ÇÖP ... 181 9. Oturum İş Modelleri ve Deniz Taksi Vaka Analizi Aygül DÖNMEZ, Mina ÖZEVREN ... 190 İş Arenasındaki Gerçekler: Yöneticilerin Kullandıkları Stratejik Araçlar İnan ÖZALP, Senem BESLER, İlke ORUÇ... 197 Bir Dış Çevre Faktörü Olarak Küresel Isınma Konusunda Örgütlerin Algı Seviyeleri ve Stratejik Planlarına Etkileri Ahmet ERKUŞ, Engin ÇOŞKUN... 204 Kurumsal Sosyal Sorumluluğa Yön Veren Yönetim Teorileri Açısından Türk İşlet‐ melerinin Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışı Lale TÜZÜNER, Burcu Özge ÖZASLAN ... 212 10. Oturum Eğitim Etkinliğinin Ölçümüne Yönelik Bir Araştırma: Eğitim Alana Göre ‘’Etkin’’ Olan Örgüt İçin de ‘’Etkin’’ mi? Zeyyat SABUNCUOĞLU, Bilçin TAK, Umut EROĞLU... 218 İnsan Kaynakları Geliştirmede Web Tabanlı Eğitim Uygulamaları: Banka ve Sigorta Sektörlerinde Bir Değerlendirme Muhammet Ali TİLTAY... 222 İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamalarının Bilgi Yönetimi Stratejileri Üzerine Etkileri Hüseyin YILMAZ... 230 Bilgi İşçilerinin Örgüte, Lidere ve İşe Bağlılıklarını Etkileyen Faktörler Lale GÜMÜŞLÜOĞLU, Zahide KARAKİTAPOĞLU AYGÜN... 238 11. Oturum Küresel Krizi Değerlendirmede Umutsuzluk ve Depresyonun Etkilerini İncelemeye Yönelik Bir Saha Çalışması Nihal SÜTÜTEMİZ, Elvan YILDIRIM OKUTAN, Özlem BALABAN... 248
Çalışanların Ruhsal ve Fiziksel Sağlıkları ve Yöneticilerin Cinsiyeti: Bankacılık Sek‐ törü Örneği Mahmut ÖZDEVECİOĞLU, Cemile ÇELİK, Mahmut AKIN, Fatma İNCE ... 256 İş Doyumu, Yaşam Doyumu ile Psikolojik İyi Olma Arasındaki İlişkide Ekonomik Kriz Algısının Düzenleyici Rolü Canan MUTER ŞENGÜL, Gökçe Çiçek CEYHUN ... 263 12. Oturum Turizm Sektöründeki Kadın Yöneticilerin Cam Tavan Sendromu Açısından Değer‐ lendirilmesi: Antalya’da Bulunan Konaklama İşletmelerinde Yapılan Bir Araştırma Ahmet AKTAŞ, Seden ALGÜR, Funda CENGİZ ... 270 Çalışma Yaşamında Kadın ve Erkek Yöneticilerin Cam Tavan Sendromuna İlişkin Tutumlarının Karşılaştırılması Rıfat İRAZ... 277 Algılanan Cinsiyet Ayrımcılığının Sonuçları ve Konuyla İlgili Ampirik Bir Araştırma Meltem ONAY... 285 13. Oturum Türkiye’de Otantik Liderlik Üzerine Bir Keşif Çalışması Çiğdem ASARKAYA MEMİŞ, Gaye KARAÇAY AYDIN, Hayat KABASAKAL, Behice ERTENÜ SARAÇER... 294 Öz Liderlik (Kendi Kendine Liderlik) Ölçeği Türkçe Formunun Uyarlama Çalışması Akif TABAK, Dr. Ünsal SIĞRI, Tolga TÜRKÖZ... 303 Türk Örgütlerinde Bireylerarası Güven İlişkisi Üzerine Bir Ölçek Önerisi Ferda ERDEM, Janset ÖZEN AYTEMUR ... 310 14. Oturum Kaybolmuş Girişimsel Fırsatların Girişimci Türleri Ekseninde Yerel Bağlamda Anali‐ zi: Çanakkale İli Biga İlçesinde Yapılan Bir Araştırma Ramazan UYGUN, Murat KASIMOĞLU... 314 Kurumsal Girişimcilik ve Performans İlişkisi Ahmet Murat FİŞ, Dilek ÇETİNDAMAR ... 320 Sahip Oldukları İşletme Türlerine Göre Kadın Girişimcilerin Aralarındaki Farklılık‐ ların Analiz Edilmesi Sevgi GÖNÜLLÜOĞLU, İsa İPÇİOĞLU, Atıl TAŞER ... 326 15. Oturum DMAIC PUKO’ya Karşı: Türkiye’de Yönetim Modalarının Söylemsel Etkileşimi ve Yayılım Dinamikleri Mehmet ERÇEK... 334 Kurumsal Yönetim Kodlarının Yayılımı: Adaptasyonu Sağlayan Faktörler Üzerine Bir Araştırma Kader TAN ŞAHİN ... 337
CMMI Yazılım Kalite Süreçleri Uygulamalarının Türk Savunma Sanayi Firmaları Arasında Yaygınlaşması: Kurumsalcı Bir Değerlendirme Uygar KARADENİZ, Deniz ALTIN ... 341 16. Oturum KOBİ’lerin Satış Departmanlarında Pirimli Ücret Sistemlerinin Uygulanması ve Pazar Payı Değişimleri Üzerindeki Etkileri M. Mesut DEMİREL ... 348 Ücret Yönetimi Sistemi ve Süreci: Bir Model Önerisi Ahmet Cevat ACAR ... 353 Çalışan Davranışlarının Analizinde Ücretsiz Gönüllü Fazla Mesai Kavramı Üzerine Ampirik Bir Çalışma Ömer LİVVARÇİN, Lebriz TOSUNER FIKES ... 359 17. Oturum Eğitim Kurumlarında Liderlik Tarzları ve Örgüt Kültürünün Performans Üzerindeki Etkisi Şevki ÖZGENER, Gülten KILIÇ ... 368 Lider Üye Arasındaki Etkileşimin Psikolojik Sözleşme İhlali ile Örgütsel Vatandaşlık İlişkisi Üzerindeki Düzenleyici Rolü Alev KATRİNLİ, Gülem ATABAY, Gonca GÜNAY, Burcu GÜNERİ ÇANGARLI... 376 Lider‐Üye Etkileşiminin/Değişiminin Yenilikçi İş Performansı, Görev Performansı ve Bağlamsal Performans Üzerindeki Etkisinin Belirlenmesi A. Asuman AKDOĞAN, Ayşe CİNGÖZ, Selen OFLAZER MİRAP ... 379 18. Oturum Yenilik Sürecinde Karşılaşılan Engellerin Yorumlayıcı Yapısal Modelleme ile İnce‐ lenmesi Ömür Yaşar SAATÇIOĞLU, Ömür Neczan TİMURCANDAY ÖZMEN ... 388 Algılama, Yeterlik ve Performans Nirengisiyle, KalDer Üyesi Kuruluş Yöneticileri‐ nin Yenileşime (İnovasyon) Bakışı Ali AKDEMİR, Tülay GÜZEL, Hüsniye FIRAT ŞİMŞEK... 392 Strateji Geliştirme Süreçlerinin Yenilikçilik Üzerindeki Etkisi İbrahim PINAR, Rıfat KAMAŞAK, Füsun BULUTLAR ... 399 19. Oturum Lojistik Servis Sağlayıcıları ve Müşterileri Arasındaki İlişkiler: ÜTİKAD Üyeleri Üze‐ rinde Bir Araştırma İbrahim PINAR, Ceren EKİNCİ ... 406 Rekabet Avantajı Yaratmada Lojistik Yeteneklerin Rolü ve İşletme Performansına Etkileri Zafer ACAR, Cemal ZEHİR ... 411 Türkiye’deki Havayolu Yolcu Taşıma Şirketlerinin Rekabet Stratejilerini Etkileyen Faktörler İzzet KILINÇ, Mehmet Akif ÖNCÜ, Yunus Emre TAŞGİT ... 419
20. Oturum Yönetim Bilgisinin Aktarımında Uluslararası Bağlantılar: Taylor ve Fayol’un Türki‐ ye’ye Gelişi Behlül ÜSDİKEN, Janset ÖZEN AYTEMUR ... 426 Türkiye’ye Taylorizmin Girişi: Öncü Makalelerin Analizi Şuayyip ÇALIŞ, Engin YILDIRIM... 428 Bilimsel Yönetim Yaklaşımına Psikanalitik Bakış: Taylor Okuması Serhat SOYŞEKERCİ, Ramazan ERTURGUT ... 433 21. Oturum İşten Ayrılma Mülakatları ve Örgütsel Hafıza İlişkisi: Mülakat Hafıza Kaybını Önler mi? Duygu KIZILDAĞ ... 440 Gitmek mi, Kalmak mı?: Beş Yıldızlı Otel İşgörenlerinin Örgütte Kalma Niyetini Etkileyen Faktörler Kıvanç İNELMEN, Duygu UYGUR, Işık U.ZEYTİNOĞLU ... 447 Kurumdan Ayrılma Niyetini Etkileyen Unsurlar: İşe Bağlılık ve Kurumla Özdeşleş‐ me Füsun BULUTLAR, Ela ÜNLER ÖZ ... 454 22. Oturum İnsan Kaynaklarını Güçlendirme Uygulamalarının Çalışanların Başarı Güdüsü Üze‐ rine Etkisi: Banka Çalışanları Üzerine Uygulama Hasan TUTAR, Mehmet ALTINÖZ ... 462 Personel Güçlendirme ve Algılanan Kontrolün Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi: Kültürlerarası Bir Araştırma Şevki ÖZGENER, Yalkım ALLANAZOROV ... 470 Yönetim Uygulamaları ve Performans Arasındaki İlişkide Psikolojik Güçlendirme‐ nin Ara Değişken Olarak Rolü: Kuramsal Bir Tartışma Tülay BOZKURT ... 478 23. Oturum Çalışanların Örgütleri ve Mesleklerine Aidiyet Geliştirmelerinin Sonuçları: Görgül Bir Çalışma Bilçin TAK, B. Aydem ÇİFTÇİOĞLU, Evren TOPUZ... 488 Örgütsel Davranışta Yeni Bir Boyut: Pozitif (Olumlu) Örgütsel Davranış Yaklaşımı ve Konuları Enver ÖZKALP ... 491 Johari Penceresi ve Özdeşleşme Halis DEMİR, Tarhan OKAN ... 498
24. Oturum Şebeke İlişkileri Bilgi İşlem Girişimcilerine Ne Yarar Sağlar? Pazar ‐ Yenilik Odaklı‐ lığın ve Şebeke İlişkilerinin Performans ile İlişkisi Dilek ZAMANTILI NAYIR, Carsten BAUMGARTH... 508 Türk Plastik Sektöründe Stratejik Yönlü‐Pazar Yönlü Olma Boyutlarına İlişkin Bir Araştırma Engin Deniz ERİŞ, Ömür Neczan TİMURCANDAY ÖZMEN, Pınar SÜRAL ÖZER ... 514 Gıda Perakende Sektöründe Rekabetin Yapısı Stratejik Biçimleşmeler Eren DURMUŞ ARICI ... 518 25. Oturum Türkiye’de Profesyonel Tiyatro Toplulukları: Kültürel Bir Endüstride Gelişim ve Değişim Özge CAN, Behlül ÜSDİKEN ... 526 Özel ve Devlet Hastaneleri Alt Popülâsyonlarının Etkileşimi: Yoğunluk Bağımlılığı Yaklaşımı Bora AKSU ... 532 İş Bankası’nın Türk İş Sistemindeki Rolü: Tarihsel Bir Analiz Adnan BIÇAKSIZ, Şükrü ÖZEN ... 536 26. Oturum Bir Pozitif Psikoloji Kavramı Olarak İşe Gönülden Adanma (Work Engagement) ve İnsan Kaynakları Açısından Önemi Esra Atilla BAL ... 546 İşkoliklik ve Örgütsel Bağlılık: Bankacılık Sektöründe Karşılaştırmalı Bir Araştırma Serkan BAYRAKTAROĞLU, Rana ÖZEN KUTANİS, Dzhemilya DOSALİYEVA ... 553 İşyerinde Psikolojik Yıldırma (Mobbing) Olgusu: Erzurum'da İlaç Mümessilleri Üzerinde Bir Araştırma Mustafa BÜTE ... 559 Muhasebe Meslek Mensuplarında Tükenmişliğe Neden Olan Faktörleri Belirleme‐ ye Yönelik Bir Araştırma Mehmet KAŞLI, Oya AYTEMİZ SEYMEN ... 562 27. Oturum Kontrol, Güven ve Örgütsel Adaletin Çalışanların İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyetine Etkilerinin Kısmi En Küçük Kareler Yöntemi ile Modellenmesi Ömer TURUNÇ, Ali TÜRKYILMAZ, Mehmet KABAK... 570 İletişim, Güven ve Örgüte Bağlılık Üzerine Bir Araştırma Nurdan ÖZARALLI KÖMÜRCÜOĞLU, Tuna USLU... 578 Örgütsel Güven ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Otomotiv Yan Sanayi Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma M. Halit YILDIRIM, Yavuz DEMİREL ... 585
Örgüt İklimi, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve İş Performansı Arasındaki İlişkile‐ rin İncelenmesi: Bir Araştırma Hülya GÜNDÜZ ÇEKMECELİOĞLU, Özlem KELEŞ ... 590 28. Oturum Örgütsel Yapı Özelliklerinin İnsan Kaynakları Yönetiminin Başarısına Etkileri Hüseyin YILMAZ... 598 İnsan Kaynakları Uygulamalarının İşletmelerin İnovasyon Performansları Üzerin‐ deki Etkisi Mahmut ÖZDEVECİOĞLU, Özgür DEMİRTAŞ, Onur ÜNLÜ... 600 Örgütsel Öğrenmenin Çalışan Yaratıcılığına Etkisi (İSO 500’de Yer Alan Demir‐ Çelik, Otomotiv ve Tekstil Sektörlerindeki İşletmelerde Bir Araştırma) Uğur YOZGAT, F. Oben ÜRÜ ... 609 Bilgi Toplumunda Esnek Çalışma Modellerinin Uygulanması ve Organizasyon Yapı‐ larına Etkileri Muhteşem BARAN, Aslı BEYHAN ACAR, Burcu Özge ÖZASLAN ... 619 29. Oturum Strateji Yayılım Düzeylerine Göre Şirket Performansları Farklılık Gösterir mi?: Tekstil Firmaları Üzerine Bir Araştırma Mehmet Ali KÖSEOĞLU, Mehmet BARCA, Kemal KARAYORMUK ... 628 Gelecek Odaklılık Eğiliminin Yöneticiler ve Kurumsal Performans Üzerine Etkisi Birol BUMİN, A. Kadir VAROĞLU, Salih AKYÜREK, Adnan BIÇAKSIZ ... 638 Türkiye Sanayi İşletmeleri Elitlerinin Strateji Geliştirme Yetkinliklerinin İşletme Stratejisi Türüne ve İşletme Performansına Etkisi Mehmet BARCA, Serkan DİRLİK... 645 Etik, Kurumsal İtibar ve Kurumsal Performans İlişkisini Belirlemeye Yönelik İlk 500 İşletme İçinde Yapılmış Bir Araştırma Halil SAYLI, Veysel AĞCA, Duygu KIZILDAĞ, Özlem YAŞAR UĞURLU ... 654 30. Oturum Örgütsel Alanın Dönüşümü ve Örgüt Yapılarına Etkisi: Türkiye’de Televizyon İş‐ letmeleri Nihat ERDOĞMUŞ, Sevim KOÇER ... 661 Türkiye’de Bir Örgütsel Form Olan Özel Ortaöğretim Okullarının Kurumsallaşması Mehmet ÇAKAR... 668 Yönetim Alanında Türkiye’deki Akademisyenlerin Uluslararası Yayın Performansı: 2000‐2006 Dönemine Bir Bakış Eda AKSOY, Rahşan ÇETREZ, Başak ÇİZMECİ... 675 Farklı Kurumsal Mantıkların Türk Yükseköğretim Kurumlarındaki İktisatçı, İşlet‐ meci ve Siyaset Bilimcilerin Yayın Performansı Üzerindeki Etkisi, 2000‐2008 Çetin ÖNDER, Rana KASAPOĞLU ÖNDER ... 682
31. Oturum Örgütlerde Psikolojik Kontrat İhlalleri ve Sinizm İlişkisi: 4‐5 Yıldızlı Otel İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma Şule AYDIN TÜKELTÜRK, Nilüfer ŞAHİN PERÇİN, Berrin GÜZEL ... 686 Adaletsizlik Algısı Sinisizmi Tetikler mi?: Bir Örnek Olay Rana Özen KUTANİS, Emine ÇETİNEL ... 691 İşgören Sessizliğinin Kaynağı Olarak Liderlik Davranışı ve Örgütsel Adalet Algısı Korhan KARACAOĞLU, Ayşe CİNGÖZ ... 698 32. Oturum Kariyer Yönetimi ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin Analizine Yönelik Bir Görgül Çalışma M. Sadık ÖNCÜL, Adnan AKIN, İhsan YÜKSEL... 708 Yeniden Yerleştirme Danışmanlığı (Outplacement) Programına Katılan Kişilerin ve İşletme Yöneticilerinin Bu Programla İlgili Düşüncelerini Belirlemeye Yönelik Kar‐ şılaştırmalı Bir Araştırma Serkan BAYRAKTAROĞLU, Sevdiye ERSOY, Lale MUSTAFAYEVA ... 714 İş Bulmak ve Personel Bulmak Amacı ile Kişisel Temasların Kullanılması Cem TANOVA, Doğan ÜNLÜCAN ... 721 33. Oturum Nepotizm‐İş Tatmini İlişkisi: Aile İşletmelerinde Bir İnceleme Tuncer ASUNAKUTLU, Umut AVCI... 728 Aile Şirketlerinde Nepotizm: Trabzon İlinde Faaliyet Gösteren Aile Şirketlerinde Nepotizm Uygulamasının Tespitine Yönelik Bir Araştırma Mustafa BÜTE ... 735 Farklılıkların Yönetimi: İnsan Kaynakları Yöneticilerinin Farklılık Algısı Üzerine Bir Odak Grup Çalışması Güler TOZKOPARAN, Çiğdem VATANSEVER ... 740 34. Oturum Türkiye’deki Teknoparkların Üniversiteler ile İlişkileri Özgecan KOÇAK, Özge CAN... 748 Üniversitelerin Örgütsel Etkinliklerinin Ölçümü: Nitelikli Bir Ölçek Çabası Ömer Lütfi ANTALYALI, İlker H. ÇARIKÇI ... 754 İşletme Stratejileri ile Enformasyon Sistem Stratejileri Arasındaki Uyum (Stratejik Uyum)’u Kolaylaştıran ve Zorlaştıran Faktörlerin Belirlenmesi Rabia Bato ÇİZEL, Beykan ÇİZEL ... 762 35. Oturum Yerli ve İthal Yönetim Uygulamalarının Meşrulaştırılmasında Merkez‐Çevre Farklı‐ laşması: Bir Model ve İlk Bulgular Şükrü ÖZEN ... 770
İdeoloji‐Yönetim Teknikleri İlişkisine Yönelik Tartışmalarda Bir “sine qua non” Olarak Bağlam: “Koşul Bağımlı İdeolojikleşme” Tezi Mehmet Eymen ERYILMAZ... 777 “Kurumsal” Diskurun Rasyonel Temelleri: Yeni Kurumsal Kuram Bağlamında Ras‐ yonalite Tartışması Belkıs ÖZKARA, Kerim ÖZCAN ... 783 36. Oturum Kişilerarası Çatışma Çözme Yaklaşımlarında Kontrol Odağının Rolü H. Nejat BASIM, Fatih ÇETİN, Cem Harun MEYDAN ... 792 Kişilik ve Demografik Değişkenler Kapsamında Türk Tipi Müzakere Tarzı Arayışı ve Kültürel Bağlamda Bir Değerlendirme Ahmet ERKUŞ, İsmail TOKMAK... 799 Örgütsel Adalet Algısı‐Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisinde İş Tatmininin Aracılık Rolü H. Nejat BASIM, Harun ŞEŞEN ... 806 37. Oturum Duygulanımın Ahlaki Kararlar Üzerindeki Etkisi Ulaş ÇAKAR, Ebru GÜNLÜ, Pınar Süral ÖZER, Engin Deniz ERİŞ ... 814 Çalışanların Yasal, Etik Olmayan ve Hatalı Uygulamaları Bildirme (Whistleblowing) Eğilimi Göstermelerinin Nedenleri: Çok Kültürlü Görgül Bir Çalışma Bilçin TAK, Nilgün SARP, Ahmet DİVLELİ... 820 Yahudi, Hıristiyan ve İslam Geleneklerinde İş Ahlakına Bakış: Karşılaştırmalı Bir Yaklaşım Hüsnü KAPU, Meryem AYBAS ... 823 38. Oturum Yönetici Hemşirelerin Hemşirelik Hizmetleri Personelini Yönetirken Yaşadıkları İKY İlişkin Sorunlar ve Bu Sorunlara Karşı Alınan Önlemler Birşen KAHRAMAN, Ülkü BAYKAL... 832 İşletmelerin İnsan Kaynaklarında Ara Eleman Olarak Yer Alacak Olan Meslek Yük‐ sekokulu Öğrencilerinin Zaman Yönetimi Becerileri ile Akademik Başarı Puanları Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma A. Haluk PINAR ... 838 Hastane Yöneticilerinin Zaman Yönetimi Konusundaki Görüşlerinin Değerlendi‐ rilmesi Birsen SAY, Nural BEKİROĞLU ... 846 39. Oturum Stratejik Yönetim Alanındaki Çalışmaların Yeniden Sınıflandırılması Mehmet BARCA... 854 Rekabet Kurulu Yoğunlaşma Kararlarının İktisat Okulları Bağlamında Çözümlen‐ mesi Sevda Yaşar COŞKUN ... 858
Eleştirel Stratejik Yönetim Çalışmalarının Ekseni: Kuram ve Uygulamaya Yönelik Eleştiriler Üzerine Bir Değerlendirme Mahmut HIZIROĞLU, Esra DİL, M. Abdülmetin DİNÇER ... 866 40. Oturum Doğrulayıcı Faktör Analiziyle İş Ortamına Yönelik Stresi Ölçmek Üzere Bir Ölçek Geliştirme Çalışması: İş Ortamı Stres Ölçeği’nin (İOSÖ) Güvenirlik ve Geçerliliği Arkun TATAR ... 874 Yöneticinin Astına Duyduğu Güven: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması Melek BİRSEL, Güler İSLAMOĞLU, Deniz BÖRÜ... 881 Politik Yeti Envanterinin Türkiye’de Test Edilmesi Salim ATAY ... 889
1. Oturum
Lojistik İşletmelerinde Teknoloji Kullanımının Örgütsel Bağlılığa Etkileri
A. Zafer ACAR
Engellenme Duygusu: Zincir ve Bağımsız Otel İşletmesi Çalışanları Arasın‐
daki Farklılık Üzerine Bir Araştırma
Melek YILDIZ, Serpil KOCAMAN
İşgörenlerin Dedikoduya İnanma Düzeyleri ve Dedikodunun Amaçlarına
İlişkin Algılamaları: Örgütsel ve Bireysel Değişkenler Açısından Bir İncele‐
me
A. Asuman AKDOĞAN, Selen OFLAZER MİRAP, Ayşe CİNGÖZ
LOJİSTİK İŞLETMELERİNDE TEKNOLOJİ KULLANIMININ ÖRGÜTSEL
BAĞLILIĞA ETKİLERİ
A. Zafer ACAR Okan Üni. MYO Lojistik Programı zafer.acar@okan.edu.tr ÖZET Araştırmalar örgütsel bağlılığı yüksek olan çalışanların düşük düzeyde bağlılığı olanlara kıyasla görev ve hedefleri gerçekleştirmede daha fazla çaba harcadığını göstermektedir. Diğer taraftan, içinde bulunduğumuz bilgi ve teknoloji çağında; birey, firma ve ulusların güç ve hâkimiyeti onların teknoloji seviyeleri ile ölçülmektedir. Bu kapsamda işletmeler birçok teknoloji yatırımında bulunmaktadır. Ancak bu yatırımlar her zaman beklenen olumlu sonuçları sağlayamamaktadır. Hatta yeni teknoloji yatırımları mevcut çalışanlar arasında tedirginliğe, uyum güçlüklerine ve dolayısıyla örgütsel bağlılık seviyelerinde düşüşlere neden olabilmektedir. Bu çalışmada teknoloji kullanım yoğunluğunun çalışanların örgütsel bağlılık düzeyi ve lojistik hizmet performansı üzerindeki etkileri, emek yoğun çalışma şartlarından teknoloji yoğun çalışma koşullarına hızlı bir dönüşüm geçirmekte olan lojistik işletme‐ leri ile üretim işletmelerinin lojistik departmanlarından toplanan veriler analiz edilerek teorik ve ampirik bir pers‐ pektiften incelenmektedir. Anahtar Kelimeler: Örgütsel bağlılık; teknoloji; lojistik; lojistik performans; alan araştırması. 1. GİRİŞ Her örgüt değişen iş ve çevre şartlarında üyelerinin örgütsel bağlılığını sağlamak ve artır‐ mak istemektedir. Çünkü bugünün iş yaşamı; düşük iş güvenliği, yoğun teknoloji kullanımı ve stres nedeniyle gittikçe daha zor şartlar içermektedir. Buna karşılık olarak örgütsel bağ‐ lılığı yüksek çalışanlar problem üreten değil, problem çözen insanlar haline dönüşmekte‐ dirler (Savery ve Syme, 1996).Örgütsel bağlılığın işten ayrılma, işe geç kalma, devamsızlık (Brooke ve Price, 1989; Gellatly, 1995; Sagie, 1998), iş gücü devir oranını düşürme (Jaros, 1997; Laabs, 1997) ve performans (Fried ve Ferris, 1987; Hackman ve Oldhan, 1976) gibi önemli bireysel ve ör‐ gütsel sonuçları bulunmaktadır (Ceylan ve Şenyüz, 2003). Yapılan çalışmalarda örgütsel bağlılık; ilişkinin doğası (Grusky, 1996), çalışanlara sadakat (Kanter, 1968; Kim vd., 1996), bireyin ve örgütün hedeflerinin birleşimi (Hall vd., 1970), örgüte bağlanarak kimlik bulma (Porter vd., 1974; Romzek, 1989; Sheldon, 1971) ve örgüt adına hatırı sayılır gayret sarf etmeye hazır olmak ve örgütün üyesi olarak kalmaya kuvvetli arzu (Balaji, 1992; Mowday vd., 1979) olarak çok farklı şekillerde tanımlanmıştır. Bu çalışmaların bir özeti olarak örgüt‐ sel bağlılığı, çalışanın örgüte olan bağlılığı, çalıştığı örgütün hedeflerini benimsemesi ve o örgüt içindeki varlığını sürdürmeyi istemesidir şeklinde tanımlayabiliriz (Meyer vd., 1993). Dolayısıyla örgütsel bağlılık, çalışanın örgüte karşı olan sadakat tutumu ve çalıştığı örgütün başarılı olabilmesi için gösterdiği ilgidir (Baysal ve Paksoy, 1999). Araştırmalar örgütsel bağlılığı yüksek olan çalışanların görev ve hedefleri gerçekleştirmede daha fazla çaba harcadığını göstermektedir (Fried ve Ferris, 1987; Hackman ve Oldhan, 1976; Meyer vd., 1993; Mowday vd., 1982; Steers, 1977). Bu tür çalışanlar örgütte daha uzun süre kalmakta ve örgüt ile olumlu bir ilişki yürütmektedirler (Jaros, 1997; Laabs, 1997). Daha da önemlisi örgütlerini sahiplenebilmektedirler. Düşük bağlılığı olan çalışanlar ise işlerine kendilerini yürekten verememekte ve kendilerini örgüt misyonuna adayama‐ maktadırlar (Oberholster ve Taylor, 1999). Sonuç olarak da yeterince başarılı olamamakta‐ dırlar.
Diğer taraftan bir örgütün başarısının bireysel yönü sadece çalışanlarının bağlılık seviyele‐ rine değil onların değişen çevresel şartlara uygun yeteneklerine de bağlıdır. Son 15‐20 yıl
içerisinde örgütlerin ihtiyaç duyduğu yetenekler yeni teknolojilerin ve otomasyonun neti‐ cesinde büyük bir değişime uğramıştır. Bilgi teknolojilerinin gelişmesine ve teknolojinin öneminin artmasına (D’Aveni, 1994: 98–103) paralel olarak birey, firma ve ulusların güç ve hâkimiyeti onların teknoloji seviyeleri ile ölçülür olmaya başlamıştır (Lin ve Huang, 2008). Üretim makinelerinde, üretim yöntemlerinde, ürünlerde ‘yenilik’ yaratmayı; bu yenilikler‐ de, üretimi artırmayı, verimliliği yükseltmeyi, yani rekabet üstünlüğü ve karı artırmayı sağlayan anahtar bir kavram olan teknoloji, el değiştirebilmesi ve bedeli karşılığında pazar‐ dan elde edilebilmesi nedeniyle günümüzde bir mal olarak da görülmektedir. Ancak tekno‐ lojiye erişim, kendi başına, kullanıcıya teknoloji üzerinde bir hâkimiyet kurmaktan ve tek‐ nolojik ilerlemeyi sağlamaktan çok uzaktır (Radosevic, 1999; Khalil 2000). Teknoloji akta‐ rımını, teknolojinin üretildiği ve kullanıldığı yerden uyarlama ve uygulama yoluyla başka bir yere aktarımı olarak tanımlarken gözden kaçırılmaması gereken bir nokta makineyle birlik‐ te gelen sosyal ve kültürel öğelerin de transferidir. Dolayısıyla, teknoloji transferi, yalnızca bilginin vericiden alıcıya aktarıldığı basit bir aktarımdan öte; söz konusu teknolojinin kulla‐ nıma yönelik uyarlamalar ile özümsenmesini gerektiren bir süreçtir. Teknoloji transferi, transfer edilen teknoloji tamamıyla anlaşılmadan ve söz konusu teknolojiden yararlanma‐ ya başlanmadan tamamlanmış sayılmaz (Chen 1996). Fiziksel aktarım gerçekleştirildikten sonra teknolojinin ‘kullanıma uyarlanması’ ile bambaşka bir yenilik süreci ortaya çıkmakta‐ dır. Bu aşama olası hatalı uygulamalar, ıskartalar ve kazaların da ötesinde sosyal içeriği nedeniyle oldukça sancılı bir süreçtir. Bu süreçte, teknolojinin sağlayacağı rekabet avanta‐ jından yararlanabilmek için edinilen teknolojinin özümsemesi ya da içselleştirilmesi önemli olduğu kadar zorlu ve karmaşık bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır.
Teknoloji edinimi ve içselleştirilmesi işletme içinde yeni teknolojiler üzerine yapılan yazı‐ lım, donanım yenileme, kalifiye işgücü alma ve mevcut işgücüne eğitim verme gibi yatırım‐ ları da içeren bir dönüşümdür (Binnendijk; 2002). Bu dönüşüm, operasyonel verimlilik ve etkinliği arttırırken, maliyetlerde düşüş sağlayacağı dolayısıyla işletme performansında olumlu etkiler yaratması gerekmektedir. Ancak teknolojik dönüşüme uygun olarak örgüt‐ lerdeki yeniden yapılanma, yaratıcılık ve süreçlerin öğrenilmesine dayanmakta ve çalışan‐ ların daha fazla sorumluluk almalarını gerektirmektedir (Nijhof, vd., 1998). Bu sorumluluk yükü örgüt içerisindeki teknoloji kullanım yoğunluğunun gösterdiği artış ve yeni teknoloji uygulamaları ile birleşince çalışanlar üzerinde stres yaratmakta hatta yeni teknolojiye olan uzaklıklarına, öğrenme güçlüklerine ya da işlerini kolaylaştırıp kolaylaştırmamasına bağlı olarak örgütsel bağlılıklarını olumsuz olarak etkileyebilmektedir.
Bu aşamada gelişen teknolojinin yanında yönetim metotlarında da yaşanan gelişmelerle bugünün yöneticileri; iş yerinde eğitim, kariyer geliştirme, iş zenginleştirme, teşvikler ve katılımcı yönetim gibi çalışanlar üzerinde kullanabilecekleri bir çok motivasyon gerecine sahiptirler. Ancak bunca yeni ve teknik ve motivasyon aracına rağmen çalışanların bağlılı‐ ğını sağlamak yine de yöneticiler için en zorlu uğraş alanlarından birisidir.
Bu çerçeve içerisinde bu çalışmanın amacı işletmelerde teknoloji kullanım yoğunluğunun çalışanların örgütsel bağlılık seviyelerine olan etkileri ile çalışanların örgütsel bağlılık düzey‐ lerinin lojistik hizmet performansına etkilerini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda emek yoğun çalışma şartlarından teknoloji yoğun çalışma koşullarına hızlı bir dönüşüm geçirmekte olan lojistik işletmeleri ile üretim işletmelerinin lojistik departmanları üzerinde bir anket uygulaması yapılmıştır. Müteakiben, anket uygulamasından elde edilen veriler araştırma sorunsalını ifade ettiğimiz hipotezler doğrultusunda test edilmiştir. Elde edilen sonuçlardan lojistik çalışanlarının mevcut örgütsel bağlılık durumuna ait tespitler ortaya konarak uygulamaya dönük önerilerde bulunulmuştur.
2. METODOLOJİ
2.1. Kavramsal Çerçeve
Literatüre dayanarak örgütsel bağlılığı kuvvetli çalışanların işletmelerin performansına olumlu katkılar yapması beklenmektedir. Konuyu araştırma kapsamımıza aldığımız lojistik işletmeler açısından değerlendirdiğimizde örgütsel performansın en temel belirleyicisi lojistik hizmet performansları alanındaki hızları, maliyet etkinlikleri ve müşteri beklentileri‐ ne göre esneklikleridir. Dolayısıyla örgütsel bağlılık seviyesi yüksek çalışanlardan oluşan bir lojistik işletmesinde çalışanların bağlılıklarının performanslarına olumlu yönde yansıması sonucunda işletmelerinin lojistik performansının da olumlu yönde etkilenmesi beklenmek‐ tedir. Dolayısıyla;
Hipotez 1: İşletme çalışanlarının örgütsel bağlılık seviyesinin işletmelerin lojistik perfor‐ mansı üzerinde doğrudan ve pozitif yönlü etkisi vardır.
21.yy’ın başlarından itibaren küresel pazarlardaki rekabet teknoloji tarafından daha şiddet‐ li hale getirilmiştir (Ireland ve Hitt, 2000: 231–233). Bu yoğun ve değişken rekabet orta‐ mında tedarik zincirini hatasız işletebilmek, müşteri beklentilerine hızla cevap verebilmek ve mal sunumunu süratle gerçekleştirebilmek için lojistik hizmet alanında her türlü dona‐ nımda, yazılımda ve bilgi ve iletişim sistemlerinde yeni teknoloji ürünlerin kullanılması operasyonel verimlilik ve etkinliği artırırken, maliyetlerde düşüş sağlamakta, dolayısıyla işletmelerin lojistik performansı üzerinde de olumlu etkiler ortaya koyması beklenmekte‐ dir. Bu beklenti doğrultusunda;
Hipotez 2: İşletmelerde yeni teknoloji ediniminde sağlanan gelişme işletmenin lojistik performansı üzerinde doğrudan ve pozitif yönlü etkisi olmalıdır.
İşletme içinde yeni teknolojilere yatırım yapılmasının işletme performansına olumlu etkide bulunması beklenirken diğer taraftan bilinen nadir olumsuz yönlerinden birisi olarak işlet‐ menin eski çalışanları arasında işini kaybetme korkusu yaratması ve teknolojik dönüşümün yarattığı stres sayılabilir. Bu nedenle işletmelerin kullandıkları teknolojinin yoğunluğunu artırmaları ya da yeni teknoloji yatırımlarına gitmeleri yeni teknolojilere uyum sağlayama‐ dıkları ve içselleştiremedikleri sürece mevcut çalışanlar üzerinde gelecek kaygısı ve adap‐ tasyon güçlükleri yaratabilmektedir. Bu olumsuzluğu gidererek yeni teknolojileri daha etkin olarak kullanmak maksadıyla yeni teknoloji ediniminin çeşitli insan kaynakları yöne‐ timi (İKY) uygulamaları devreye sokularak içselleştirmesinin lojistik performans üzerinde olumlu etkiler ortaya koyması beklenmektedir. Dolayısıyla;
Hipotez 3: İşletmelerce içselleştirme uygulamalarıyla birlikte edinilen teknolojilerin lojistik performans üzerinde doğrudan ve pozitif yönlü etkisi olmalıdır.
Genel olarak örgütsel bağlılık düzeyini artırmada faydalı araçlar (Ulrich, 1997) ve elle do‐ kunulan kuvvetli programlar (Ogilvie, 1986) olarak değerlendirilen İKY uygulamalarının ifade ettiğimiz olumsuzlukları yenmede önemli etkileri olması beklenmektedir. Çeşitli İKY uygulamaları arasından özellikle eğitim faaliyetleri sadece çalışanları geliştirmez ve onların beceri ve kabiliyetlerini artırmaz, aynı zamanda iş tatminlerini ve örgüte bağlılıklarını da artırır. Önceki çalışmalarda çok yönlü eğitim faaliyetlerine önem veren kuruluşlarda çalı‐ şanların örgütsel bağlılık seviyesinin arttığı tespit edilmiştir (Harel ve Tzafrir, 1999; Kalleberg ve Moody, 1994; Laabs, 1997; McEvoy, 1997). Dolayısıyla teknolojik yeniliklerin ilk başta çalışanlar üzerinde olumsuz etkiler yaratsa da sürekli eğitim uygulamaları ve uy‐ gun personel seçimi ile işletmeye adapte edilmesinin sonuçta mevcut çalışanların örgütsel bağlılık düzeyini yükseltmesi beklenmektedir. Genellikle düşük eğitim seviyeli personel istihdamının fazla olduğu lojistik sektöründe konu daha da hassasiyet kazanmaktadır. Do‐ layısıyla;
Hipotez 4: Eğitim faaliyetleri ile içselleştirilerek edinilen teknolojinin lojistik sektör çalışan‐ larının örgütsel bağlılık düzeyi üzerine doğrudan ve pozitif yönlü etkisi olmalıdır.
2.2. Ölçekler
Araştırmamızda kullanacağımız ölçekler güncel ve uluslar arası alanda genel kabul görmüş kaynaklar arasında literatür araştırması yapılarak alanlarına uygun olarak daha önceki çalışmalarda kullanılmış ve geçerlik ve güvenilirlikleri onaylanmış anket soruları arasından ortak noktalar tespit edilerek oluşturulmuştur.
Çalışanların örgütsel bağlılık düzeyinin ölçülmesinde Allen ve Meyer (1990, 1996) tarafın‐ dan yapılan örgütsel bağlılık sınıflandırmasına uygun olarak geliştirilen her biri altı değiş‐ kenden oluşan üç boyutlu örgütsel bağlılık ölçeği (Allen ve Meyer, 1990; Meyer vd., 1993) kullanılmıştır.
İşletmelerde teknoloji edinim, kullanım ve içselleştirilmesi düzeyinin ölçülmesinde Sriram vd. (1997) tarafından geliştirilen ve Benito (2007) test edilen teknoloji kullanım ölçeğinden istifade edilerek, lojistik işletmelerin özgün yapısına göre yeni sorular ilave edilmesiyle oluşturulan on değişkenli bir ölçek kullanılmıştır.
Lojistik performans ise literatürde farklı bilim insanları (bkz. (Morash vd., 1996; Fawcett vd., 1997; Lynch vd., 2000; Lu ve Yang, 2006) tarafından kullanılan lojistik performans ölçeklerindeki ortak noktalardan istifade edilerek, belirlenen müşteriye dönük lojistik hiz‐ metler ile lojistik maliyet, verimlilik ve sürat değişkenlerini içeren on iki değişkenli bir ölçek ile ölçülmüştür.
2.3. Örneklem ve Verilerin Toplanması
Hipotezlerimizin test edilmesi maksadıyla İstanbul’da konuşlu lojistik hizmet sağlayan işletmeler ile üretim işletmelerinin lojistik departmanlarındaki çalışanlar üzerinde tesadüfi örneklem metoduyla anket uygulaması yapılmıştır. Araştırma kapsamına alınan 100 işlet‐ meden anketimize cevap vermeyi kabul eden 89 işletmenin tamamıyla yüz yüze anket uygulaması sonucunda 541 adet anket elde edilmiştir.
Örneklemimizi oluşturan çalışanların % 68’i erkek, % 32’si kadındır. Lise mezunu % 45 iken lisan düzeyinde eğitime sahip olanların oranı %33’dür. Katılımcıların yarıdan fazlası (%52) 30 yaş ve altındakilerden oluşmakta olup sonra gelen büyük çoğunluk %31 ile 30‐40 yaş aralığındaki çalışanlardan oluşmaktadır. Ayrıca katılımcıların %59’u çalışan, %24’i alt düzey, %11’i orta düzey ve % 6’sı üst düzey yöneticilerden oluşmaktadır. Bu veriler örneklemimi‐ zin genç, orta düzeyde eğitimli ve dinamik bir kitleyi temsil ettiğini göstermektedir. 2.4. Ölçek Geçerliliği ve Güvenilirliği Anket formunda yer alan değişkenlerin birçoğunun geçerlilik ve güvenilirlikleri önceki ça‐ lışmalarda test edilmiş olsa dahi tekrar ölçek güvenilirlik analizlerine tabi tutulmuştur. Bu maksatla öncelikle Cronbach alfa değerine bakılmış; tüm ölçek için 0,909, örgütsel bağlılık ölçeği için 0,862, teknoloji kullanım ve adaptasyon ölçeği için 0,916 ve lojistik performans ölçeği için 0,886 olarak tespit edilmiş ve hiçbir değişkene ait değerin ölçeğine ait değeri aşmadığı görülmüştür. Ardından her bir değişken için değişkenler arası düzeltilmiş korelas‐ yon katsayısı (corrected inter‐item correlation) ve çoklu korelasyonların karesi (squared multiple correlation) değerlerine bakılmış ve tüm değişkenlerin 0,500’den yüksek değerler aldığı görülmüştür.
Müteakiben yapılan keşifsel faktör analizi neticesinde faktörler arasında çapraz yükleme yapan değişkenler ölçek dışına çıkartılmıştır. Tekrar uygulanan faktör analizi sonuçlarına göre araştırma kapsamına aldığımız tüm boyutlar beklenen faktörel yapılara ayrılmışlardır. Açıklanan toplam varyans kümülatif olarak %60,491 ve tüm değişkenlerin faktör yükleri 0,582–0,838 arasında bulunmuştur. Daha sonra ölçek yapısı Maximum Likelihood kestirimi
kullanılarak uygulanan doğrulayıcı faktör analizi prosedürü çerçevesinde modelin uygunlu‐ ğu literatürde önerilen uyum indisleri ile değerlendirilmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi sonuçlarına göre ölçeklerin model uyum indisleri kabul edilebilir düzeyde tespit edilmiştir (bkz. Tablo 1).
Tablo 1. Doğrulayıcı Faktör Analizi Sonuçlarına göre Ölçek Uyum İndisleri
GFI NFI IFI CFI
Örgütsel Bağlılık 3 boyut 18 değiş‐ ken ,833 ,806 ,833 ,802 Teknoloji Edinim ve İçselleştirilmesi 2 boyut, 10 değiş‐ ken ,921 ,934 ,944 ,944 Lojistik Perfor‐ mans 1 boyut, 10 değiş‐ ken ,926 ,889 ,905 ,905 2.5. Araştırma Sorunsalının Çözümlenmesi Araştırma sorunsalının çözümlenmesi için modelimizde yer alan faktörler arasındaki karşı‐ lıklı ilişkileri incelediğimiz korelasyon analizi sonucunda araştırma modelindeki üç bağımsız değişkenin hem birbirleriyle hem de lojistik performans bağımlı değişkeniyle arasında pozitif ve çift yönlü bir ilişki olduğu (ρ<0.001) tespit edilmiştir (bkz. Tablo 2). Değişkenler arasındaki en kuvvetli ilişki (r: ,663; p<0,01) teknoloji edinimi ve teknoloji içselleştirilmesi faktörleri arasında görülmektedir. Bu bulgu keşifsel faktör analizi sonucu elde ettiğimiz bu iki faktörün araştırma sorunsalında dikkate aldığımız teknoloji kullanımı faktörün iki alt boyutu olarak birleştiklerini açıkça göstermektedir. Tablo 2. Korelasyon Analizi Sonuçları 1 2 3 4 5 6 Duygusal Bağlılık 1 Devamlılık Bağlılığı ,124 1 Normatif Bağlılık ,389 ,460 1 Teknoloji Edinimi ,261 ,224 ,384 1 Teknoloji İçselleştirilmesi ,203 ,262 ,308 ,663 1 Lojistik Performans ,163 ,254 ,235 ,405 ,396 1 Değişkenlerin arası karşılıklı tüm ilişkiler p<0.01 düzeyinde anlamlıdır. Araştırma modelinde yer alan faktörlerin karşılıklı ilişkilerini incelemeyi müteakip hipotez‐ lerimizde öngördüğümüz doğrusal ilişkiler regresyon analizleri ile test edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre;
• Çalışanların duygusal bağlılık ve normatif bağlılık düzeylerindeki artışın işletmelerin lojis‐ tik performansına doğrudan ve pozitif yönlü etkileri olduğuna dair H1a (B: ,089; p<0,05) ve H1c (B: ,170; p<0,001) hipotezleri desteklenmiştir.
• İşletmelerde yeni teknoloji edinim ve kullanımının lojistik performans üzerinde doğru‐ dan ve pozitif yönlü etkisi arasındaki doğrudan ilişkileri sorguladığımız H2 hipotezi (B: ,405; p<0,001) desteklenmiştir.
