• Sonuç bulunamadı

Gelişmekte Olan Ülkelerde Sanayide Teknolojik Değişim

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Gelişmekte Olan Ülkelerde Sanayide Teknolojik Değişim"

Copied!
10
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

rvı.ü. İ.İ.B.F. Dergisi,

yıl: 1995, Cilt:XI, Sayı:l-2, s.15-24 .

. GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE SANAYİDE

TEKNOLOJİK DEGİŞİM• ·

Temel Eğilimler ve Bu Eğilimlerin Hüküınet Politikalarına Neden Olan Sonuçları

Cari

J.

DAIIl.MAN Sanayiide teknolojik değişim son birkaç yıldan bu yana hız ~azanmış dunımdadır. Bu süreç içinde beş anahtar eğilim söz ~onusudur. · ~imdiye kadar. bu eğilimler l?üyük ölçüde gelişmiş ülkelerde ve daha zayıf olarak da ileri / düzeydeki gelişmekte olan ülkelerde görülmektedir. Fakat bu. egilinıler hız kazanmakta ve tüm ülke gnıplan için bazı önemli etkilere yol açmaktadır. (Bu etkiler,

yalnızca mal ve hizmetlerin üretim biçimi için değil,. neyin, nerede ve kitnler için üretileceği ile bu ·üretimden elde edilen gelirin nasıl dağıtılacağı ve uluslararası ticaretin yönü ve niteliği içinde geçerlidir.)

1. Eğilimler

• 1 A. Artan Yenilik Oranı

Son on yıl içerisinde yenilik oranında çok önemli artışlar ortaya çıknuştır. Bu yenilikler.in büyük bir bölümü üç alanda

yoğunlaşmaktadır: mikroelektronik, biyoteknoloji ve yeni girdiler. Arz açısından bakıldığında, yeniliklerin, önemli ölçüde katı madde ve plazma fiziği ?ib.i .'.i~i~.sel bilimlerde ortaya. çıkan ~i.r di~i g_e.li~ıne_?~~ ivme · kazandıgı gorulur. Talep açısından ıse, yenılıklenn ıtıcı gucu, dünya piyasasına yönelik şiddetli rekabetten ·doğan ülkeler ve firmalar arasındaki teknolojik yarıştır. Bu süreç içinde gelişmiş ülkeler ve Doğu

.Asya'da çok hızlı sanayileşen gelişmekte olan ülkelerin GSMH (Gayri safi Milli Hasıla) içinde Ar-Ge (Araştırma-Geliştirme) için ayırdıkları payların arttığı da gözlenmiştir.

(2)

B.

Yeni Teknoloj":erin Uygulama Alanının Genişlemesi

. Telekomünikasyon ve elektronik meydana gelen değişimler ve · bunların etkileri, yeni teknolojilerin karekteristiklerini anlama açısından da önemlidir. Bu değişimler yalnızca elektronik ve telekomünikasyon

sektörlerindeki ürün ve üretim süreçleri ile sınırlı kalmamış diğer sektörleri de geniş bir biçimde etkilemiştir. Özellikle demir-Çelik ve

petro-kiınya gibi sürekli-süreç sanayilerinde süreç kontrolü, otomobil

ve dayanıklı tüketim cihazları gibi montaj tipi sanayilerde otomasyon

biçiminde yeni olanaklar ortaya çıkmıştır.

c.

Kısalan Yaşam Devreleri ve Tüketici Gereksinimlerini

Karşılamada Artan Esneklik

Yeni elektroniğe dayalı teknolojiler bilgisayara entegre üretime

kaymaya olanak sağlamışlardır. Bu durum, yeni ürünler bir kere t9-sarlandığında, çok çabuk üretilmesine olaiıak tanımaktadır. Bunun yanısıra, üreticilere değişen piyasa koşulları ve tüketici isteklerine göre

hızlı ve esnek bir karşılık verme olanağı ela sağlamaktadır. Bu güçlü

eğilimin bir sonucu olarak ürün çeşitJıenclirmesi, tasarımda, dağıtım ve servis hizmetlerinde daha yoğun rekabet gibi unsurlar da ortaya

çıkmıştır.

Teknolojik değişimin hızı, gireli sağlayanların miktarlarındaki 4rtış ve teknolojinin çok hızlı yayılması, yeni teknolojilerin yaşam devrelerinin kısalmasına neden olmaktadır. Bu nedenle, bir teknoloji

demode olmadan önce, mümkün olduğu kadar hızlı bir biçimde her

pir yeni üründen elde edilen karların gerçekleştirilmesi doğrultusunda

bir baskı ortaya çıkmaktadır. Bu baskının bir sonucu olarak teknolojik gelişme, teknol_ojik · paylaşım ·amacıyla staratejik birleşmeler şeklinde yeni rekabetçi stratejiler geliştiren büyük ÇUŞ'ler (Çokuluslu şirketler) ve sanayileşmiş ülkeler arasında daha üluslararası bir nitelik kazanmaktadır. Örneğin, 1982 ve 1985 yılları arasında firmalar arasında yapılan 974 uluslararası jşbirliği anlaşmasının %26'sı Ar-Ge faaliyetlerinin entegrasyonunun, %17'si teknoloji transferini kapsamaktadır.

(3)

D. Artan Otoııiasyon ve Niteliksiz Emeğin Azalan Rolü

Otomasyonun artması ve dikkatin ucuz emeğe dayalı olarak

düşük. maliyetli· üreticilerin yapmış olcluğL_ı pazarlama, ürün tasarımı ve

gelişimi gibi unsurlara yoğunlaşmasıyla birlikte, aıtık lıerlıangi bir

ülkenin rekabetçi üstünlüğünün olması da garanti değildir. Bir çok

sektörde, karşılaştırmalı üstünlük artık düşük üretim ınaliyetleıinin

yanısıra hizlı ve güvenilir dağıtıma, ) üksek ·kalite ve değişen tüketici gereksinimlerine uygun ürün ve hizmet y~lpazesini genişletebilme

yeteneğine de bağlıdır. .

Otomasyon teknolojileri aynı zamanda nitelikli işgucunun emeğinin de yerine geçmektedir. Bu tür teknolojiler bir çok gelişmekte olan ülkeriin teknik alanda nitelik _sınırlaınasınin yol açtığı bazı problemlerden potansiyel olarak kurtulmalarını sağlamakla birlikte bir teknolojilerin kullanııni işletim ve onarım açısından uzmanlaşmış niteliklerin varlığını gerektirir.

E. Girdi Kullanımında Değişimler

Demir-çelik ve çimento gibi enerji-yoğun süreç sanayiilerinden, artan süreç kontrolü enerjinin daha etkin kullanımına yol açmaktaclir.

Bir çok endüstride, tasarım, üretim ve yeni optinıizasyon teknikleri

arasındaki daha iyi entegrasyon girdi r.asarn.ıfuna yol açmaktadır.

Ayrıca sentetik ve yeni bileşik girdiler bir çok gelişmekte olan ülke için önemli ihracat kalemi niteliğinde olan kauçuk, çelik, lastik gibi geleneksel girdilerin yerini cok hızlı bir biçimde almaya başlamış ve bu ürünlerin talebi azalmıştır.,

Teknolojideki bu çok hızlı değişimlere eş-anlı ol;ırak, üretimde

kullanılan organizasyonel sistem ve yöntemlerde de Japonların öncülük ettiği temel bir değişim oıwya çıkmıştır. Anında stok

kontrolü 1 (just in tüne.), sıfır kL~sur ve rop lanı kalite konroll'r gibi

ı Anında stok kontrolü sistemi altında bir fırına diğer firmaların üretimi için ihtiyacı olan bileşen, parça ve girdilerin dağılıı111ıu üstlenir. Nihai montaj ve üretime yönelik girdilerin satın alınmasından itibaren sıfır hata-toplam kalite

(4)

kavramlann ortaya çıkışı maliyetleri düşürmüş ve ürünlerin esnekliğini

ve kalitesini geliştirmiştir.

Japon modeli nihai montajcılar ile girdi sağlayan firmalar

arasındaki ilişkilerin de farklılaşmasına neden olmuştur. Örneğin, ~ihai montajcıların anında stok kontrolü sistemiyle üretimde bulunmaları nedeniyle, girdi sağlayan firmalar bu montajcı firmaların yakınincla

yerleşmek zorunda kalmışlardır. Amerika!'} modelinde ·ise girdiler genelde düşük üretim maliyetlerir:ıe yönelik yerleşimler biçiminde dünya piyasalarından elde edilebilmektedir. Dolayisıyla Japon

modelinin genişlemesiyle birlikte Amerikan modeline üstünlük kurması

·sonucunda, otomobil parçası gibi bazı sanayi ürünlerinin gelişmekte olan ülke arzedicilerine sağladığı piyasa fırsatlarının gelecekte azalması

olasıdır. ·

II. AGÜ'lere (AzgeUşıniş Ülkeler) Yönelik Etkiler

· Bir ülkenin bu yeni organizasyon biçimleri ve yeni

teknolojilerden . yararlanabilmesi için, anlatılan bu eğilimler ciddi bir potansiyel sunmaktadır. Gelişmekte olan ülkeler arasında şu anki eğilimler, bu ülkeler arasında artan bir kutuplaşmanın olduğunu

göstermektedir. Bazı ülkeler başarılı bir biçimde teknolojik değişimde bulunmakta ve uluslararası rekabette ağırlığını koyabilme_kte, bazıları ise bunu yapamamaktadır. Bu durum, teknolojik değişim ve teknolojik üstünlüğü kazanmak için gelişmekte olan stratejiler üzerine

yoğunlaşmayı gerektirmektedir. · , .

Bu bağlamda,, asağıda öncelikle, ülke düzeyinde genel politika

önerilerinde bulunulacak ve daha sonra bazı stratejiler de alınacaktır. ,

Teknolojik değişim geniş anlanuyla, girdileri çıktılara dönüştürmede . kullanılan organizasyonel tarzlar ve işlemsel yöntemler ile teknolojik bilgide

d

işim

biçim.inde

tanımlanabilir

.

Bu

tanımlama,

makine

anlamındaki teknolojiden çok (hardware), bilgi, organizasyonel tarz ve

yönt~ntler

üzerinde

yoğunlaşmıştır.

Bu nedenJ.e teknolojik yetenek,

°'.ak~n

e

~nlamındaki

teknolojiyi

satın

almaktan çok bu

kurumların

ve

nıt~lıkl

e

nn

oluşturulmasına

yönelik. bir

ka~dır. Dolayısıyla

gelışme~t~

olan bir ülkedeki teknoloji

politikası

da ekonominin teknoloııyı dısarclan edinim biçimini, kullanımı ve yayılımını, gelişmesi

ve ilerlemesini etkileyen kl;rumlar ve politikalar şebekesi olarak

(5)

Uluslararası rekabetin ön sıralarında ohnak ıçın birileri sürekli olarak yeni. teknolojiler geliştirmek zorundadır. Bu nedenle gelişm.iş

ülkelerdeki teknoloji politikası teknolojik yenilik (innovation) ve Ar-Ge

ile ilgi_lidir. Bununla birlikte yeni gelişen teknolojiler önemli bir insan

kaynağı v_e finansman ihtiyacı gerektirebilir. Dolayısıyla başarılı bir teknoloji politikasının anahtar unsurlarından biıisi, dısardan ekle edilen

teknolojiye -etkin bir biçiınide sahip olabilmek ve bı.,ınu yerel koşullara

uyarlayabilmektir.

Bu noktada yeni teknolojilerin üretiminden sağlanan yararlar ile

bunların etkin kullanımindan sağlanan yararlan ayırt etmek gerekir.

örneğin, bilgisayarlaşın~nın cazibesine kapılan bazı gelişmekte olan .

ülkeler, bilgisayarın donanım -kısmını yurtiçinde ·üretmek isteyebilir. Fakat düf}.ya capında bilgisayar teknolojisi çok hızlı geliştiğinden, ithal

edilenden daha düşük maliyette üretilse bile, bu üretitıı · sona erdirilebilir. Dolayisıyla gelişmekte olan ülkeler için stratejiler, yeni

teknoloji geliştirmekten çok en azından teknolojik açıdan lider ülkeler ile olan açık kapanana kadar-onun et.kin kullanınu ve uyarlanması

çabaları üzerine konsantre olmak biçiminde özetlenebilir.

m.

Stratejiler·

Tekn9lojik yeteneği geliştirebilmek için ülkeler iktisat politikaları

bağlamında, uygun te.şvikleri sunma gereksinimi duyarlar. Bu teşvikler

genelde, bir enfornıasyon kaynakları ve kurumlar şebekesi oluşturmak ve bunlar arasındaki bağlantılar ile teknolojik unsurların arz ve talebini geliştiı'ıneye yardımcı olacak spesifik mekanizmaları kulfanmak olarak özetlenebilir. Tüm· bu yeten.ekler ve bunlar arasındaki bağlantılar,

piyasanın büyümesiyle eş-anlı olarak gelişebilir. · özel ve toplumsal

hedeOer ve getiriler arasında önemli farklılikların olduğu yerlerde ·

devlet nıüdahelesi işlevinin yerine getirebilir. ·

Açıkça görüldüğü gibi, büyük sanayi sektörlerine ve .önemli

teknolojik kapasitelere sahip olan ·Brezilya, G.Kore ve Meksik<'ı. gibi

orta Üst gelir grubuna giren ülkeleıin 'göreli olarak büyCık olan ekonomik ,problemleri ve gereksinimleri, hala geleneksel tarım

sektörünün hakim olduğu Gine gibi alt gelir grubunda olan ekonomilerden oldukça farklıdır.

öteden beri temel yeteneklerin mevcut olduğu ekonomilerde, artışı sağlayan

(6)

üniversiteler ve araştırma kunımları arasındaki etkileşimi ve Öağlantıları

güclendirmek için daha iyi teknik bilgi hizmetleri sağlamak ve eksik

olan bazı uzmanlaşmış yetenekleri geliştirmektir.

Bu temel yeteneklerin henüz gelişmediği tarımsal ekonomilere sahip çoğu AGÜ'de olduğu gibi faaliyetler; modern teknolojiler ile neler yapılabileceğinin farkına varan insanların çoğalmasını

gerektirecek ve bazı teknolojilerin üstünlük sağladığı ekonomilere

yardımcı kurumlar oluşturulacaktır. Bu gibi faaliyetler büyük olasılıkla,

ekonomi için uygun birkaç sektörde teknolojiyi seçen ve değerlendiren ·

küçük bir uzmanlar grubunun oluşturulması ve bazı mühendislik

yeteneklerinin ·geliştirilmesi gibi genel ve teknik eğitimi genişletme

çabalarını içerecektir. Modern teknolojinin sağladığı yararlara direnen

en ~z gelişmiş (least developed) ekonomilerde bile, gereksinimleri ve

yetenekleri uyumlaşlirmak için uygun bir seçim yapılmıştır. .

Herhangi bir ülkedeki bir stratejlnın tasarımında,

o

stratejiyi

yüklenen bürokrasi ve hükümetin etkinliği ve niteliğini iyi anlamak

gerekir. Politikalar iyi niyetli olsa l:vile, bu yükümlülüklerin altına giren insanlar uygun altyapı ve uzmanlığa sahip değillerse, zararlı sonuçlara yol açabilirler.

Teknoloji ve teknolojik değişimin sunduğu potansiyel ' üstünlükleri elde etmek için planlanan stratejilerde, -genel olarak birbirler.iyle ilişkili olan yedi unsurun ele alınması yerinde olacaktır.

A. ·Hangi Tür Teknolojinin En Uygun Olduğunu Belirleme Yeterliliği

Bazı durumlarda, göreli faktör fiyatları, piyasalar ve mevcut

_nitelik düzeyleri veri iken, benimsenmesi ve hakimiyet kurulması

görece daha kolay olan geleneksel teknolojilerin elde edilmesine

yönelik bir durum ortaya çıkabilir. Diğer bazı durumlarda, daha yeni

teknolojilerin mutlak üstünlükleri, onların tercih edilmesini uygun hale

getirebilir.

pu

durum, teknolojik sıçrama için olanakların çıkmasını sağlayabilir-. Buna karşın bazı ileri teknolojilerin uyarlanması, yeterli biçimde gelişmemiş olabilen altyapı, destekleyici faaliyetler ve özel bazı niteliklerin varlığını gerektirebilir. Yoğun teknik eğitim, jyi b'ir

telekomünikasyon altyapısı gibi bazı gereklilikler, teknolojik sıçramayı

olanaksız haie getirebilecek bir biçimide maliyetli olabilir. Teknolojik sıçrama, eski teknolojilere çok fazla yatırımın yapılmadığı

(7)

ekonomilerde başarılı sonuçlar verebilir. Bununla birlikte, yeni

teknolojilerin ölçek ekonomisi üstünlüklerini kuflanmaya izin verecek

nitelikte hızlı talep büyümesinin yanısıra önemli ek yardımcı

kapasitelere de sahip olmak gerekir.

Tüın bunların doğrultusunda, eski ve yeni teknolojilerin

harmanlanmasına yönelik fırsatlar.ın, teknolojik sıçramaya yönelik fırsatlara ağı'r basması, daha yüksek bir olasılıktır. örnc-ğin, Tayland'da

geleneksel nehir botları, büyük eski oromobil moıorlan ve uzun

pervane şaftlan ile clonatılırnştir. Yapılan nehir raşımacılığı ise etkin ve

çok hızlı niteliktedir.

B. Teknolojiyi Ekonomiye Etkin Bir Biçimde Yayma ve Benimseme yeterliliği

Teknoloji bir kere elde edildi mi etkin bir biçimde kullaı:i.ılması

ve yayılması gerekir. Birçok gelişmekte olan ülkede aynı sanayideki

faaliyette bulunan firmalar arasında önemli ekonomik performans

farklılıkları vardır. Bu durum, kısmen firmaların kullandıkları

teknolojilerin farklı olmasından kaynaklanmakla birlikte, fim1aların aynı

tip donanııni kullanmada yeterlilik farklıliklarına ·da bağlıdır.

Teknolojinin etkin kullanımını teşvik etme ve finnalar arasında

yayılimını aıtıı:ma çabaları bir ülkenin rekabetçiliğini önemli ölçüde

yükseltebilir.

Bu gibi .çabalar, ülke içinde iyi işleyen bir enformasyon

şebekesini ve etkili bir ürün) emek ve sermaye piyasalarının varlığını

gerektirebilir. Eğer daha fazla fiyat-etkin ürünler, daha az fiyat-etkin

ürünleri piyasa dışına çıkarıyorsa, piyasaya giriş ve- çıkışlar göreli

·olarak serbest olmalı ve fiyatlama ve rekabet üzerine . düzenli

kısıtlamalar ile piyasalara müdahale- edilmemelidir. Hükümet

politikalarının çözmesinin gerektiği piyasa eksiklikleıi olmasına karşın,

teknolojik gelişmeyi ve ekonomik büyümeyi engelleyen uygun

olmayan yönlendirilmiş fiyat sinyallerine veya , kaynaklan yanlış

dağıtmaya yol açan kötü uygulama ve- politika örnekleri çok daha

, fazladır. işçiler, yeni teknolojileri asiınile c~debilecek ve teknolojik

hakimiyeti elde edebilecek nitelikle-re ve bunun yanısıra teknolojinin

ve niteliklerin ekonomi içersincJ{:> daha hızlı yayılımına olanak

tanıyacak nıobiliteye de sahip olnıalıdp-Jar. Yeni ürün ve hizmetlerin

piyasaya girişi ve mevcut olanların iyileştirilmesi için yeterli finansal

(8)

C. Teknolojiyi Geliştirme, ylerletme ve Uyarlama Yeterliliği.

Bir teknoloji chşardan elde edilse bile, ülkelerin yerel olarak

teknolojiyi geliştirme, ilerletme ve uyarlama kapasitelerine

' gereksinimleri vardır. Yerel koşullar, üretim olceğini küçültme, özel

hanumidde koşulları veya özel ürün gereksinimi gibi bazı uyarlamaları

gerektirebilir. Adı geçen bu uyarlamaların bir kısmı, donanım., girdiler

ve üretim sürecinde küçük değişinıler olabileceği gibi, bunların yerinin

değiştirilmesi veya ilaveler yapılması biçimindeki organizasyonel

düzenlemeleri de. içerebilir. Diğer bazı değişimler ise, yalnızca üretim

araçlarında içerilmiş olabilen yeni ürün ve süreçleri kapsayan

bütünüyle yeni yaklaşımları içerebilir. Ülkeler aynı zamand~,. fiyat, girdi

elde edilebilirliği ve zaman içinde değişen piyasa gereklilikleri gibi yerel koşullar ile teknoloji .kullanımı için gerekli daha fazla deneyimi

elde etme amacıyla teknolojiyi ilerletme gereksinimi duyarlar.

Gelişmekte olan ülkelerin kamu kökenli Ar-Ge kurumlarının . 1

çoğu akademik niteliklidir ve ça)ışmaları verimli sektörlerin

gereksinimlerini karşılamadan oldukça uzaktır. Birçok gelişmekte olan .

ekonomide yaşanan deneyimler, kamunun yapmış olduğu Ar-Ge

faaliyetlerinin küçük bir kısmının belirli yerel girdileri kullanma,

spesifik üretim problemleri veya ürün nitelikleri üzerine yoğunlaştığını,

buna karşın yapılan faaliyetlerin önemli bir bölümünun dısardan elde

edilen teknolojiyi gelişrirıııe, uyarlama ve asimile' etme için gerekli olan

desteğe ve aracılığa konsantre olduğunu göstermektedir.

D. Eğitim ve Mesleki Yetiştirme

I

Bir ülkenin rekabetçi olabilmesi için

eg

ıtıme

yeteri derecede

önen.ı vermesi gerekir. Birincisi teknolojik ve diğer eğilimleri takip

! edebılecek, ülke koşullarına ve firmalara g<;>re bu eğilimlerin

uygunluğ(·ı.nu cleğerl~ııdir<"bilecek ve bu , eğilimlerin sağladığı üsünlükleri ve etkil'eri gelişrirebilc~cek nitelikli personele gereksinim

vardır. Çoğu zaman rlısarclan elde edilnıesiııden daha yararlı olabilen

yerel teknoloji geliştirilmesi faaliyetlerinde ve teknoloji asimile etme,

kullanma, uyarlama ve ilc-'rletııie biçimindeki diğer faaliyetlerde de ·

yüksek düzc.,,yde yetişmiş insa·na gereksinim vardır. Doğu Asya'da ki

yeni sanayileşen ülkelerin başarısının önemli bir kismı için mühendislik

ve teknik uygulamalı alanları içeren lise ve dalıa yüksek eğitimdeki

gelişmeleri sağlayan önemli yatırımların payı büyüktür. Bu olguların

(9)

eğitim, büyük ölçüde hukuk ve toplumsal bilimler gibi alanlarda

yoğunlaşnuştir.

.

İkins;i olarak, bir ülke, atölyede yapılan yerel uyarlama ve geliştirme faaliyetlerinj veya yeni teknolojileri hızlı bir biçimde

uyarlamayı ·ve yaymayı ümit e,tmeden önce, mühendislik ve teknik

konular üz~rine yoğunlaşnuş iyi .bir temel eğitimin nüfus içerisinde etkili bir biçimde yayılıtıası gerekir.

Yet,iştirilmiş uzmanlar ancak kenclileıine uygun kurumlarda çalışırlarsa tam bir katkıda bulunabilirler. Bu kurumlar ise çbk hızlı ve otomatik olarak gelişebilen kurumlar değildir. Bu gelişmenin ortaya çıkması ve hızlanması için, hükümet ve sanayi örgütlerinin özel bir

takım faaliyetlerinirı ortaya çıkması ve hızlanması gerekir.

E. Yasal Çerçeve '

Dışardan gelen bazı teknolojiler, · t~klit, yabancı etüd ve egıtıııı, yabancı yatırım malları satın alımi

1

kullanıcılardan olduğu kadar girdi

sağlayanlardan elde edilen donanıni, bileşen ve metaryel biçimindeki teknik yardım şeklinde enfornıal olarak elde edilebilir. Bazı

durumlarda yabancı teknoliji daha forrnel araçları gerektirebilir. Birçok ülke fonnel teknoloji transfeıini kısırlanıaya yönelik yasalara sahiptir. Bu nedenle ülkele_rin yabancı teknolojiyi et~in bir biçimde elde edebilmeleri için doğnıdan yabancı yatırım ve entellektüel mülkiyet

koruması gibi teknoloji transferini etl~il<"yen politikalarıni yenide,n gözden geçirmeleri gerekir. Telif ödemeleri üzerindeki ağır sınirlamalar

ve teknoloji lisans anlaşmaları üzerindeki diğer kısıtlamalar yabancı Jisansörlerin kendi teknolojilerini transfer etmede· isteksiz kalmalarına

yol açabilir. En yeni ve en çok istenen teknolojilerin bir kisını ancak

doğrudan yatınma izin verilmesiyle ekle edilebilir. Yabancı

girişimcilerin döğnıdan yatirınıcla bulunması ise reliı· V<" kar akımlarına müdahele· edilmemesini gerektinııektedir. Teknolojilerini rekabetçilere

sızdırmak istemeyen yabancı yatırın}cı ve lisansörlere güvence için, entellektüel mülkiyeti konımaya yönelik adaletli bir yasal düzenleme gereklidir.

(10)

· F. Enformasyon Şebekeleri

Gelişmekte olan ülkelerin enformasyon gereksinimi, Yal

günlük ihtiyaçlardan

de~il,

_

aynı

za~anda

ç

~k

_h~zlı

bir biçimde

d

e

1

~

1

<

~~

olan teknolojilerin seçımı~den kaçını~ak ıçın gerek~n teknc::ııl:::ı~~

eğilimleri izleme zorunlulugundan da_ kay~aklanmaktadır. Farklı ~li~

sağlayanlar tarafından

sunulan

alternatıfler

ıl

~

te~nolojinin

elde

e

dif

1

~c:::ıi

. yerlerin bilinmesi _gerekir.

Ay~ı zamanda

-

.t

.

ır

et

ıı~

planlayan

ülk<;:clı~t

yerel ve yabancı pıyasalarındakı aı~ah~ar egılınılerı dengede tutınas llıtı. gerekir. Böylece piyasanın nıantıgı ıle teknolojik bilgiyi birleşti ı_ tj'l

gereksinimi duyulur.

111"\~

G. Polit~ Çevre.si

. Teknolojik gelişme ve ilerl~m~~in öne.ınli bir kismı ekon01 .

teşvıklere ve hatalara yanıt nıtelıgınde fırma düzeyinde orı: 1l11t

çıkmaktadır. Firmaların Ar-Ge, test, kalite kontrolü, teknik yardını <ly~

enformasyon için şebeke ve kurumlara gereksinimleri vardır. p v~

bunlar

firmal

a

rın

ürünlerinin kalitesini ve

e

tkinli

ğ

ini ilerl

et

ınakcı.t

ınot_iv<:ısyon sağlamayacaktır. Bu ~ıok.t~da politika çevresinin en e;~~

~enı

teknolojileri uyarlama ve

kalıt

ey

ı ıl

e

rletnı

e

maliyetleri azaltma

."'-

~l)

·fırmalar üzerindeki baskıları kalclırma~ı gerekir. Bu ela ancak, firın:?

1tJ.

yabancı ve yurt içi rekabetle karşı karşıya. birakmakla ve s al)

kısıtlamalardan

kurtarmakla mümkündür. Böylelikle firmalar

tkı

c:

ı

te~~ol?!~~i

en etkin bir biçimde kullanabilecek ve

k

ay

nakJ~~'1i

Referanslar

Benzer Belgeler

“Dolaşım ve solunum sistemleri” ders kurulunun sonunda dönem III öğrencileri; dolaşım ve solunum sistemi ile ilgili hastalıkların klinik özellikleri ve

Etkin bir müşteri ilişkileri yönetimi için, organizasyonu yeniden yapılandırmak ve müşteri odaklı bir yapıya getirmek gerekmektedir3. Müşteriler artık

[r]

Halkevleri gibi ka- labalığı çok binalarda bu kadar küçük idare odaları yapmak hiç de doğru değildir.. Mimar her halde, iktisadî bir plân yapmak düşüncesine çok sadık

16— Mimar yapıda çalışan işçilerin vazifelerini m ü m k ü n olduğu kadar zahmetsiz bir şekilde başarmalarını, nizam ve intizam dahilinde çalışmalarını,

Sonuçlar şam piyonada ilk 4 sırayı paylaşan takım lar arasında m üsabaka bitiş süresi teknik puan ve pasitive kriterleri açısından fa rklılığ ın olm adığını

Meşrutiyeti müteakip Evkaf nezareti inşa- at ve tamirat müdiriyet ve ser mimarlığına tayin olunan mimar Kemalettin, 1 nisan 335' tarihine kadar d e v a m eden memuriyeti

yapıalarak ayrı kurutma dairelerine hacet bı- rakılmamıştır. Üst katta bir de evi tanzim der- sanesi vardır. Burada tavan, döşeme ve dıvar- larla cam, kumaş ve madeni