Kars’ın Selim İlçesinde yaşayan Karapapak-Terekeme Türklerinde mâni söyleme geleneği

Kars’ın Selim ùlçesinde Yaûayan Karapapak-Terekeme

Türklerinde Mâni Söyleme Geleneøi

TheȱTraditionȱofȱSingingȱPoeticȱVerseȱinȱKarapapakȬ

TerekemeȱFolkȱSongs,ȱinȱTheȱSelimȱDistrictȱofȱKarsȱ

* _{Buȱ makaleȱ 2012ȱ yılındaȱ Selçukȱ Üniversitesi,ȱ Türkȱ Diliȱ veȱ Edebiyatıȱ Bölümündeȱ Yrd.ȱ Doç.ȱ Dr.ȱ}

SinanȱGönenȱdanıómalıÂındaȱhazırlananȱKars’ınȱSelimȱGlçesindeȱYaóayanȱKarapapakȬTerekemeȱTürkȬ lerindenȱMânilerȱadlıȱlisansȱteziȱesasȱalınarakȱhazırlanmıótır.

showsȱsocialȱlife,ȱpointȱofȱviewȱofȱlife,ȱandȱlocalȱwordsȱofȱtheȱdistrictȱthatȱitȱoriginatesȱto.ȱGnȱthisȱ articleȱ150ȱMani,ȱwhichȱareȱtakenȱfromȱKarapapakȬTerekemeȱTurks,ȱisȱgivenȱwithȱtheirȱtranȬ scriptionȱandȱclassificationȱtheyȱareȱalsoȱconvenientȱwithȱtheirȱoriginalȱversions.ȱHere,ȱallȱtheȱ themȱareȱcollectedȱbyȱus.ȱGnȱthisȱresearch,ȱwhichȱalsoȱcontainsȱinformationȱaboutȱdifferentȱverȬ sionsȱofȱManiȱandȱspellingȱdefects,ȱtheȱpeopleȱfromȱwhomȱeachȱManiȱisȱtakenȱandȱtheȱsourceȱ peopleȱareȱstatedȱandȱexplained.ȱ • KEY WORDS Karapapak,ȱTerekeme,ȱKars,ȱSelim,ȱMâniȱ(aȱkindȱofȱpoeticȱverse)ȱ

 GGRGkȱ

Mâni,ȱ Türkȱ halkȱ óiirininȱ enȱ yaygınȱ türlerindenȱ biridir.ȱ Genelȱ olarakȱ tekȱ dörtlüktenȱoluóan,ȱ7’liȱheceȱölçüsüȱileȱsöylenenȱaaxaȱkafiyeliȱveȱçoÂunluklaȱaókȱ konularınınȱ iólendiÂiȱ birȱ türdür.ȱ ȱ KarapapakȬTerekemeȱ Türklerindeȱ mâniyeȱ “mahnı”ȱ veyaȱ “meni”,ȱ mâniȱ söylemeyeȱ ȱ “mahnıȱ düzmek”ȱ veȱ mâniȱ söyleyenȱ kióiyeȱdeȱ“menici”ȱyaȱdaȱ“mahnıcı”ȱadıȱverilir.ȱȱȱȱȱ

Karapapaklarȱ veyaȱ Terekemelerȱ günümüzdeȱ Gürcistan’ınȱ Borçalı,ȱ Azerbaycan’ınȱ Gence,ȱ KazakȱveȱGedebeyȱ bölgelerinde,ȱGran’ınȱ SulduzȱveȱTürkiye’ninȱ Kars,ȱ Ardahan,ȱ AÂrı,ȱMuó,ȱSivas,ȱAmasyaȱveȱTokatȱóehirlerindeȱyaóamaktadır.ȱPapak,ȱkuzuȱderisindenȱ yapılmıóȱ baólıÂaȱdenilmektedirȱ (Aslanȱ Erdinçȱ Ȭȱ Aslanȱ Erkan,ȱ2012)KırzıoÂlu,ȱ KarapaȬ paklarınȱkahȱGsmail’inȱbabasıȱkeyhȱHaydar’ınȱmüritlerineȱgiydirdiÂiȱonȱikiȱimamınȱadıȱ yazılıȱ onȱ ikiȱ dilimliȱ taçȱ adlıȱ kızılȱ kavuklarıȱ reddederekȱ Sünnilikleriniȱ belirtmekȱ üzereȱ ısrarlaȱ“karaȱpapak”ȱgiymelerindenȱdolayıȱbuȱadlaȱanıldıklarınıȱbelirtmektedir.ȱKırzıoÂȬ luȱaynıȱeserindeȱTerekemeȱkelimesininȱArapçaȱTürkmeninȱçoklukȱbiçimiȱolanȱTerâkimeȬ denȱbozmaȱolduÂunuȱsöyler”ȱ(KırzıoÂlu,ȱ1972:ȱ11).ȱ

Selim,ȱKarsȱilininȱ30ȱkm.ȱbatısındaȱyerȱalanȱbirȱilçedir.ȱGlçeȱnüfusununȱtahȬ minenȱyarısınıȱKarapapakȬTerekemeȱTürkleriȱoluótur.ȱMakaledeȱyerȱverdiÂimizȱ mânilerȱ deȱ Selim’inȱ merkezindenȱ derlenmiótir.ȱ Kıólarınȱ çokȱ uzunȱ sürdüÂüȱ buȱ ilçede,ȱtelevizyonunȱolmadıÂıȱzamanlar,ȱgeceleriȱbelliȱbirȱyerdeȱtoplananȱinsanȬ larȱ halkȱ edebiyatıȱ ürünleriniȱ icraȱ etmekteydi.ȱ Góteȱ makaledeȱ yerȱ verdiÂimizȱ mânilerinȱbüyükȱbirȱkısmıȱoȱgünlerdenȱgünümüzeȱulaóanȱmânilerdir.ȱZiraȱgençȬ lerȱarasındaȱbugünȱmâniȱatıómalarınaȱrastlanmaz.ȱYaólıȱkadınlarȱiseȱeskiȱgünleȬ rinȱanısına,ȱnadirȱdeȱolsa,ȱatıómaȱyaparlar.ȱSelim’deȱmâniȱsöyleyenlerȱgenellikleȱ yaólıȱ kadınlardır.ȱ Bununlaȱ beraberȱ erkeklerdenȱ veȱ gençȱ kızlardanȱ derlenenȱ mânilerȱdeȱmevcuttur.ȱSelim’denȱderlediÂimizȱ150ȱadetȱmânininȱ132ȱtanesiȱkaȬ dınlardan,ȱ 18ȱ tanesiȱ iseȱ erkeklerdenȱ derlenmiótir.ȱ Mânilerinȱ tamamıȱ görüómeȱ yöntemiyle,ȱsesȱözellikleriȱdikkateȱalınarakȱderlenmiótir.ȱȱȱ

KarapapakȬTerekemeȱ Türklerindenȱ derlediÂimizȱ mânilerde,ȱ sesȱ özellikleȬ riniȱ dahaȱ iyiȱ yansıtabilmekȱ içinȱ bazıȱ transkripsiyonȱ harfleriȱ kullanmayıȱ doÂruȱ bulduk:ȱ

/É/Ȭ/é/:ȱeȱileȱiȱarasındaȱoluóanȱkapalıȱ(e)ȱ

/Å/:ȱyȱileȱbaólayanȱveȱönȱdamaktaȱoluóanȱhırıltılı,ȱsızıcıȱ(h)ȱsesiȱ /ۏ/Ȭ/ې/:ȱartȱdamaktaȱoluóanȱhırıltılı,ȱsızıcıȱ(h)ȱsesiȱ

/>/Ȭ/Ä/:ȱartȱdamakȱ(g)ȱsesiȱ(Olcay,ȱ1998:ȱ23).ȱ /ñ/:ȱnȱileȱgȱarasıȱnazalȱnȱsesiȱ 1.ȱMÂNGLERGNȱTEKNGKȱÖZELLGKLERGȱ 1.1.ȱKafiyeȱveȱRedif:ȱHalkȱóiirininȱönemliȱunsurlarındanȱolanȱkafiyeȱveȱreȬ difi,ȱKarapapakȱmânilerindeȱdeȱgörmekteyiz.ȱ a.ȱYarımȱkafiye:ȱ

Almaȱatdımȱezildiȱ ArpaȱeÅdimȱotȱpitdiȱ

Tabırȱyolaȱdüzüldüȱ Dalındaȱbülbülȱötdüȱ

MenimȱÄaraȱbaېdımnanȱ Ötmeȱbülbülümȱötmeȱ Yârımȱesgerȱyazıldı(mâniȱnu:ȱ7)ȱ Yârımȱelimdenȱgétdi(15)ȱ

ȱ

b.ȱTamȱkafiye:ȱ

PuñarınȱbaóıȱÄaraȱ >aranfilȱoldumȱdensizȱ DivininȱdaóıȱÄaraȱ Sarardımȱsoldumȱsensizȱ

MenȱbirȱoÂlanȱsevmióemȱ >oynunaȱataóȱgirsinȱ OrtaȱboyȱÄaóıȱÄara(127)ȱ Nasılȱyatérsenȱmensiz(80)ȱ

ȱ

c.ȱZenginȱkafiye:ȱ

>aólarınȱÄaóȱÄavaÂıȱ >ars’ımınȱÄalalarıȱ YanaÂınȱbalȱtavaÂıȱ Üsdününȱvalalarıȱ

MenȱdédimȱsavaېȱgideÅȱ Tendireȱtüósünȱyansınȱ BeÅlemedinȱsavaÂı(88)ȱ Sebebinȱbalaları(83)ȱ

ȱ

ç.ȱTunçȱkafiye:ȱ

BuȱdaÂlarȱolmasaydıȱ Buȱyolunȱadıȱnediȱ

Çiçeyiȱsolmasaydıȱ kekerinȱdadıȱnediȱ ÖlümȱAllah’ınȱemriȱ KöñülsüzȱgédenȱÄızınȱ Ayrılıېȱolmasaydı(37)ȱ AÂzınınȱdadıȱnedi(42)ȱ

ȱ d.ȱBozukȱkafiyeliȱmâniler:ȱ Anamaȱdéyinȱgelsinȱ Avcılarȱavaȱgiderȱ Atȱminsinȱyéyinȱgelsinȱ >arȱyaÂaȱyaÂaȱgiderȱ Canȱçıېmıóȱsözȱörtülmüóȱ CanȬıȱdildenȱsevdiyimȱ Dahaȱneyimeȱgelsin(12)ȱ Varıpȱesgereȱgider(20)ȱ ȱ

1.2.ȱ Mısraȱ DeÂióiklikleri:ȱ Mâniler,ȱ yörelereȱ göreȱ birtakımȱ deÂióikliklereȱ uÂrar.ȱ DeÂióiklikȱ herȱ mısrada,ȱ hattaȱ kafiyeliȱ kelimelerdeȱ bileȱ olabilir.ȱ Buȱ deÂiȬ óimȱsırasındaȱkafiyeyeȱmüdahaleȱedilmezȱveȱanlamdaȱdaȱpekȱfazlaȱbirȱdeÂióikȬ likȱolmaz.ȱBöyleceȱmânininȱvaryantlarıȱortayaȱçıkarȱ(Kaya,ȱ1999:ȱ49).ȱȱ MendilimdeȱÄaraȱvarȱ MendilimdeȱÄaraȱvarȱ Üreyimdeȱyaraȱvarȱ Üreyimdeȱyaraȱvarȱ Gétdiȱyârımȱgelmediȱ Neȱmenȱöldümȱkurtuldumȱ Herȱyérimdeȱyaraȱvarȱ(114)ȱ Neȱbuȱderdeȱçaraȱvarȱ(115)ȱ BazenȱdeȱbirȱmâniȱkaynakȱóahsınȱcinsiyetineȱgöreȱfarklıȱóekillerdeȱsöyleneȬ bilir.ȱ DaÂlardaȱgezeremȱȱ Sandıېȱüsdeȱgezeremȱ TavaÂaȱgülȱdizeremȱ SandıÂaȱgülȱbezeremȱ Menȱkiȱbéleȱgözelemȱ Menȱkiȱbéleȱgözelemȱ Niyeȱyârsızȱgezerem(50),ȱȱ Niyeȱyârsızȱgezerem(129)ȱ ȱ 1.3.ȱKafiyeȱDüzeni:ȱKarapapakȱTürklerindenȱderlediÂimizȱ150ȱadetȱmâniȬ ninȱkafiyeȱdüzeniȱóuȱóekildedir:ȱ aaxaȱȱ ȱ133ȱmâni:ȱ1,ȱ2,ȱ3,ȱ4,ȱ7,ȱ9,ȱ10,ȱ11,ȱ12,ȱ13,ȱ14,ȱ15,ȱ16,ȱ17,ȱ18,ȱ19,ȱ20,ȱ 21,ȱ22,ȱ23,ȱ24,ȱ25,ȱ26,ȱ27,ȱ28,ȱ29,ȱ30,ȱ31,ȱ34,ȱ35,ȱ36,ȱ37,ȱ38,ȱ40,ȱ41,ȱ42,ȱ43,ȱ44,ȱ45,ȱ46,ȱ 47,ȱ48,ȱ49,ȱ50,ȱ51,ȱ52,ȱ53,ȱ54,ȱ55,ȱ56,ȱ57,ȱ59,ȱ60,ȱ61,ȱ63,ȱ65,ȱ66,ȱ67,ȱ68,ȱ69,ȱ70,ȱ71,ȱ72,ȱ 73,ȱ74,ȱ75,ȱ76,ȱ77,ȱ78,ȱ79,ȱ80,ȱ81,ȱ82,ȱ83,ȱ84,ȱ85,ȱ86,ȱ87,ȱ88,ȱ89,ȱ90,ȱ91,ȱ92,ȱ93,ȱ94,ȱ95,ȱ 96,ȱ99,ȱ100,ȱ101,ȱ102,ȱ103,ȱ104,ȱ105,ȱ106,ȱ107,ȱ108,ȱ109,ȱ110,ȱ111,ȱ112,ȱ113,ȱ114,ȱ115,ȱ 116,ȱ 117,ȱ 118,ȱ 119,ȱ 120,ȱ 121,ȱ 122,ȱ 123,ȱ 124,ȱ 125,126,ȱ 127,ȱ 128,ȱ 129,ȱ 130,ȱ 131,ȱ 132,ȱ 133,ȱ134,ȱ135,ȱ136,ȱ138,ȱ139,ȱ140,ȱ141,ȱ142,ȱȱ143,ȱ145,ȱ146.ȱ abcbȱ 6ȱmâni:ȱ62,ȱ64,ȱ97,ȱ98,ȱ137,ȱ146.ȱ aaaaȱ 4ȱmâni:ȱ5,ȱ6,ȱ8,ȱ33.ȱ aaaxȱȱ 2ȱmâni:ȱ32,ȱ58.ȱ aabbȱ 1ȱmâni:ȱ39.ȱ aabbcbȱ 1ȱmâni:ȱ147.ȱ aabbabȱ 1ȱmâni:ȱ148.ȱ abccçcȱ 1ȱmâni:ȱ149.ȱ aabaccȱ 1ȱmâni:ȱ150.ȱ

Yukarıdakiȱ óekildeȱ görüldüÂüȱ gibiȱ mâniȱ türününȱ esasȱ kafiyeȱ düzeniȱ olanȱ aaxaȱ Karapapakȱ mânilerindeȱ deȱ aÂırlıÂınıȱ hissettirmektedir.ȱ Bununȱ yanıȱ sıraȱ KarapapakȱmânilerindeȱazȱdaȱolsaȱdiÂerȱkafiyeȱdüzenlerindenȱörneklerȱgörmekȱ mümkündür.ȱȱ

Mânilerȱüzerineȱbugüneȱkadarȱbirçokȱaraótırmacıȱsınıflandırmaȱyapmıótır.ȱ Bizȱ deȱ buradaȱ Karapapakȱ mânileriȱ içinȱ Mehmetȱ Yardımcıȱ veȱ DoÂanȱ Kaya’nınȱ sınıflandırmalarınıȱ esasȱ alarakȱ birȱ sınıflandırmaȱ yaptık.ȱ Buȱ sınıflandırmaȱ iseȱ óöyledir:ȱ 2.1.ȱYapılarınaȱGöreȱMânilerȱ 2.1.1.ȱHeceȱSayısınaȱGöreȱMânilerȱ 2.1.1.1.ȱDörtȱHeceliȱMâniler:ȱMâniȱnu:ȱ64.ȱ 2.1.1.2.ȱBeóȱHeceliȱMâniler:ȱ58.ȱ 2.1.1.3.ȱYediȱHeceliȱMâniler:ȱ1,ȱ2,ȱ3,ȱ4,ȱ5,ȱ6,ȱ7,ȱ9,ȱ10,ȱ12,ȱ13,ȱ14,ȱ15,ȱ16,ȱ17,ȱ19,ȱ 20,ȱ23,ȱ25,ȱ26,ȱ29,ȱ31,ȱ35,ȱ36,ȱ37,ȱ38,ȱ41,ȱ42,ȱ43,ȱ46,ȱ47,ȱ49,ȱ51,ȱ52,ȱ54,ȱ55,ȱ56,ȱ57,ȱ61,ȱ 62,ȱ63,ȱ66,ȱ67,ȱ68,ȱ69,ȱ70,ȱ71,ȱ72,ȱ74,ȱ75,ȱ76,ȱ78,ȱ80,ȱ81,ȱ82,ȱ83,ȱ84,ȱ85,ȱ86,ȱ88,ȱ89,ȱ90,ȱ 91,ȱ92,ȱ94,ȱ95,ȱ96,ȱ97,ȱ98,ȱ99,ȱ104,ȱ105,ȱ106,ȱ108,ȱ110,ȱ111,ȱ113,ȱ114,ȱ115,ȱ117,ȱ118,ȱ 119,ȱ120,ȱ 121,ȱ 122,ȱ123,ȱ124,ȱ 125,ȱ 126,ȱ 127,ȱ129,ȱ130,ȱ133,ȱ 134,ȱ 135,ȱ136,ȱ137,ȱ 138,ȱ 139,ȱ140,ȱ141,ȱ142,ȱ143,ȱ144,ȱ146,ȱ148,ȱ149,ȱ150.ȱ 2.1.1.4.ȱSekizȱHeceliȱMâniler:ȱ11,ȱ65,ȱ77,ȱ128.ȱ 2.1.1.5.ȱOnȱBirȱHeceliȱMâniler:ȱ18,ȱ32,ȱ33,ȱ39.ȱ 2.1.2.ȱMısralarınaȱGöreȱMâniler:ȱȱ 2.1.2.1.ȱDüzȱMâni:ȱ1,ȱ2,ȱ3,ȱ5,ȱ6,ȱ7,ȱ9,ȱ10,ȱ12,ȱ13,ȱ14,ȱ15,ȱ16,ȱ17,ȱ19,ȱ20,ȱ23,ȱ25,ȱ26,ȱ 29,ȱ31,ȱ35,ȱ36,ȱ37,ȱ41,ȱ42,ȱ43,ȱ46,ȱ47,ȱ49,ȱ51,ȱ52,ȱ54,ȱ55,ȱ56,ȱ57,ȱ61,ȱ63,ȱ66,ȱ67,ȱ68,ȱ69,ȱ 70,ȱ71,ȱ72,ȱ74,ȱ75,ȱ78,ȱ80,ȱ81,ȱ83,ȱ84,ȱ85,ȱ86,ȱ88,ȱ89,ȱ90,ȱ91,ȱ92,ȱ94,ȱ95,ȱ96,ȱ97,ȱ99,ȱ104,ȱ 105,ȱ106,ȱ 108,ȱ 110,ȱ111,ȱ113,ȱ 114,ȱ 115,ȱ 117,ȱ118,ȱ119,ȱ120,ȱ 121,ȱ 122,ȱ123,ȱ124,ȱ 125,ȱ 126,ȱ127,ȱ129,ȱ130,ȱ133,ȱ134,ȱ135,ȱ136,ȱ138,ȱ139,ȱ140,ȱ141,ȱ142,ȱ143,ȱ144,ȱ146.ȱ 2.1.2.2.ȱCinaslıȱMâni:ȱ4,ȱ38,ȱ76,ȱ82.ȱ 2.1.2.3.ȱAyaklıȱMâni:ȱ24,ȱ28,ȱ30,ȱ53,ȱ100,ȱ101,ȱ103.ȱ 2.1.2.4.ȱYedekliȱMâni:ȱ147,ȱ148,ȱ149,ȱ150.ȱ 2.1.2.5.ȱKonuómalıȱMâni:ȱ59Ȭ60,ȱ100Ȭ101.ȱ 2.2.ȱMânilerdeȱKonuȱveȱAnlamȱDerinlikleri:ȱ KarapapakȱTürklerindenȱderlediÂimizȱmâniler,ȱkonuȱbakımındanȱoldukçaȱ çeóitlidir.ȱEnȱfazlaȱdaȱsevdaȱkonuluȱmâniȱmevcuttur.ȱSevdaȱmânileriȱkendiȱaraȬ sındaȱayrılık,ȱsevinçȱgibiȱkonularaȱayrılabilir.ȱFakatȱbizȱburadaȱböyleȱbirȱayrımȱ yapmadık.ȱ4,ȱ11,ȱ15,ȱ18,ȱ21,ȱ22,ȱ25,ȱ27,ȱ33,ȱ35,ȱ38,ȱ40,ȱ42,ȱ45,ȱ47,ȱ49,ȱ51,ȱ54,ȱ55,ȱ56,ȱ 57,ȱ58,ȱ59,ȱ63,ȱ68,ȱ69,ȱ71,ȱ73,ȱ75,ȱ76,ȱ78,ȱ81,ȱ82,ȱ84,ȱ85,ȱ88,ȱ89,ȱ91,ȱ92,ȱ95,ȱ96,ȱ102,ȱ104,ȱ 106,ȱ107,ȱ 109,ȱ 111,ȱ118,ȱ120,ȱ 124,ȱ 125,ȱ 126,ȱ127,ȱ130,ȱ132,ȱ 133,ȱ 134,ȱ138,ȱ139,ȱ 140,ȱ 142,ȱ143,ȱ146,ȱ147,ȱ148,ȱ149ȱnumaralıȱmânilerȱsevdaȱüzerineȱsöylenmiótir.ȱȱȱ

Mânilerdeȱ bazenȱ alaylı,ȱ bazenȱ öÂütȱ verici,ȱ bazenȱ deȱ sitemkârȱ birȱ söyleyióȱ vardır.ȱ3,ȱ19,ȱ31,ȱ112ȱnumaralıȱmânilerȱalaylı,ȱ1,ȱ9,ȱ10,ȱ72,ȱȱnumaralıȱmânilerȱöÂütȱ

verici,ȱ12,ȱ26,ȱ30,ȱ32,ȱ50,ȱ60,ȱ61,ȱ77,ȱ79,ȱ86,ȱ92,ȱ93,ȱ94,ȱ98,ȱ99,ȱ113,ȱ114,ȱ115,ȱ121,ȱ122,ȱ 123,ȱ128,ȱ129,ȱ135,ȱ136,ȱ137,ȱ145ȱnumaralıȱmânilerȱsitemkârȱbirȱdilleȱsöylenmiótir.ȱ Mânilerinȱbirȱkısmındaȱistek,ȱbirȱkısmındaȱiseȱöneriȱdileȱgetirilir.ȱ6,ȱ23,ȱ34,ȱ 36,ȱ37,ȱ41,ȱ46,ȱ48,ȱ64,ȱ65,ȱ97,ȱ105,ȱ119ȱnumaralıȱmânilerȱbirȱisteÂiȱdileȱgetirirkenȱ 53,ȱ62,ȱ67,ȱ100,ȱ101ȱnumaralıȱmânilerdeȱbirȱönerideȱbulunulmuótur.ȱ

Türkȱ toplumundaȱ gelinȬkaynanaȱ atıómalarıȱ oldukçaȱ yaygındır.ȱ GelinȬ kaynanaȱ çatıómalarıȱ mânilerdeȱ deȱ görülür.ȱ AóaÂıdakiȱ mânideȱ buȱ atıómayıȱ çokȱ netȱbirȱbiçimdeȱgörüyoruz:ȱ Çaróıdanȱaldımȱlaېanaȱ >ıydımȱÄoydumȱsaېanaȱ Héçȱömrümdeȱgörmedimȱ Seniȱkimiȱcazıȱkaynanaȱ(44)ȱ Kaynanaȱüzerineȱsöylenenȱmânilerinȱdıóında;ȱkardeó,ȱanneȱveȱkayınbiraderȱ üzerineȱsöylenenȱmânilerȱdeȱvardır.ȱ2,ȱ13,ȱ17,ȱ108,ȱ141,ȱ150ȱmânilerȱbuȱtemalarȱ üzerindeȱsöylenmiótir.ȱYineȱ17.ȱmâniȱdeȱgurbetinȱneȱkadarȱzorȱbirȱolguȱolduÂuȱ üzerindeȱdurulmuótur.ȱ Gnsanlar,ȱyaóamlarıȱboyuncaȱolumluȱveȱolumsuzȱbirçokȱolaylaȱkaróılaóırlar.ȱ Yaóananȱ buȱ olumluȱ yaȱ daȱ olumsuzȱ olaylar,ȱ insanlarınȱ dilindenȱ alkıóȱ veȱ kargıóȱ óeklindeȱ dökülür.ȱ Karapapakȱ mânilerindeȱ deȱ alkıóȱ veȱ kargıóıȱ netȱ birȱ óekildeȱ görmekteyiz:ȱ8,ȱ24,ȱ28,ȱ29,ȱ43,ȱ70,ȱ80,ȱ83,ȱ103.ȱ

Bayramlar,ȱ toplumunȱ hemenȱ hemenȱ bütünȱ kesimlerinceȱ kutlananȱ özelȱ günlerdir.ȱ Bayramlarınȱ mânilereȱ yansımasınıȱ daȱ 16ȱ veȱ 52.ȱ mânideȱ görüyoruz.ȱ Yineȱ 52.ȱ mânide,ȱ bayramlardaȱ özelȱ kıyafetȱ giymeȱ veȱ buȱ kıyafeteȱ deȱ bayramlıkȱ adınıȱvermeȱgeleneÂiniȱaçıkçaȱgörüyoruz.ȱȱ

GnsanlarınȱhayatlarıȱboyuncaȱbirçokȱolumsuzluklaȱkaróılaótıÂınıȱdahaȱönceȱ belirtmiótik.ȱKaróılaóılanȱbuȱolumsuzluklardaȱbazenȱortadaȱsomutȱbirȱsuçluȱbuȬ lunmaz.ȱ Buȱ türȱ durumlardaȱ insanlarȱ olumsuzluÂunȱ felektenȱ kaynaklandıÂınıȱ düóünürȱ veȱ felektenȱ óikâyetȱ ederler.ȱ Felekȱ buȱ özelliÂiȱ ileȱ hemȱ eskiȱ edebiyatıȬ mızdaȱ hemȱ deȱ halkȱ edebiyatımızdaȱ oldukçaȱ sıkȱ iólenenȱ birȱ konudur.ȱ DerlediȬ Âimizȱmânilerdeȱdeȱfelektenȱóikâyetȱkonusunuȱgörmekȱmümkündür:ȱ16ȱveȱ66.ȱ

Koreȱ Savaóı’nınȱ olumsuzȱ etkileriȱ Karapapakȱ mânilerindeȱ kendisiniȱ açıkçaȱ hissettirmektedir:ȱ

ȱ ȱ ȱ

Kora’nınȱhelimleriȱ Çetindirȱtalimleriȱ Subayȱesgerȱtopluyorȱ AÂlatérȱgelinleriȱ(110)ȱ Bununȱharicindeȱ7,ȱ39,ȱ90,ȱ110ȱnumaralıȱmânilerȱdeȱaskerlikȱileȱilgilidir.ȱ KarapapakȱmânilerindeȱsosyalȱkonularaȱdeÂinildiÂiȱdeȱgörülür.ȱMeselaȱ71.ȱ mânideȱkumaȱolayıȱüzerindeȱdurulmuóȱveȱmâniyiȱsöyleyenȱkióiȱaslaȱkumaȱolaȬ rakȱevlenmeyeceÂiniȱsöylemiótir.ȱȱ Yukarıdaȱmânileriȱkonularıȱbakımındaȱincelemeyeȱçalıótık.ȱSonȱolarakȱóunȬ larıȱ daȱ belirtmeninȱ yaralıȱ olacaÂınıȱ düóünüyoruz.ȱ Bazıȱ mânilerȱ “mâni”ȱ terimiȱ kullanılarakȱoluóturulmuótur.ȱ116.ȱveȱ117.ȱmânilerȱbunaȱörnektir.ȱBazıȱmâniler,ȱ cinselȱiçeriklidir.ȱ5.ȱmâniȱgibi.ȱBazıȱmânilerdeȱdeȱbirȱyerleóimȱyerininȱönemliȱbirȱ özelliÂiȱ dileȱ getirilmektedir.ȱ AóaÂıdakiȱ mânideȱ Kars’ınȱ Sarıkamıóȱ ilçesininȱ birȱ askeriȱóehirȱolduÂuȱifadeȱedilmektedir:ȱ SarıÄamıó’danȱÄaېȱdaȱgelȱ Sularınnanȱaېȱdaȱgelȱ TeÅȱmenȱizinȱvérmesemȱ >olorduynanȱÄaېȱdaȱgelȱ(131)ȱ 3.ȱMÂNGLERDEȱKUSURLARȱ Mâni,ȱgenellikleȱokumaȬyazmaȱbilmeyenȱkadınlarȱtarafındanȱsöylenenȱbirȱ türdür.ȱHâlȱböyleȱoluncaȱkadınlarȱmâniȱsöylerkenȱheceȱveznineȱdikkatȱetmezler.ȱ Buȱdurumdaȱdaȱbirçokȱheceȱkusuruȱkaçınılmazȱolur.ȱMânilerdekiȱheceȱkusurlarıȱ genellikleȱ tekȱ heceninȱ kusurluȱ olmasıylaȱ ortayaȱ çıkar.ȱ (8,ȱ 21,ȱ 22,ȱ 27,ȱ 34,ȱ 40,ȱ 44,ȱ 45,ȱ48,ȱ50,ȱ59,ȱ60,ȱ73,ȱ79,ȱ87,ȱ93,ȱ102,ȱ107,ȱ109,ȱ112,ȱ116,ȱ131,ȱ132,ȱ145,ȱ147ȱ)ȱnumaȬ ralıȱmânilerȱheceȱaçısındanȱkusurludur.ȱ

Mânilerdeȱçeóitliȱheceȱkusurlarınınȱyanında,ȱbazıȱmantıkȱhatalarınınȱdaȱvarȱ olduÂuȱ görülür.ȱ AóaÂıdakiȱ mânideȱ gömlekȱ dikipȱ Äanteperȱ adlıȱ bitkininȱ içindeȱ gönderileceÂiȱsöyleniyor.ȱOysaȱÄanteperȱkamıóȱtürüȱbirȱbitkidirȱveȱiçindeȱgömȬ lekȱ göndermekȱ mantıÂaȱ aykırıdır.ȱ Büyükȱ ihtimalleȱ mânininȱ aslındaȱ mantıÂaȱ aykırıȱolmayanȱbaókaȱbirȱbitkiȱveyaȱsepetȱtüründenȱbirȱnesneȱkullanılmıótır.ȱFaȬ katȱkaynakȱóahısȱmâniyiȱbuȱóekildeȱsöylemióȱveȱmantıkȱhatasınaȱyolȱaçmıótır.ȱ Piçincilerȱpiçindeȱ Menimȱyârımȱiçindeȱ GömleÅȱtikémȱgönderémȱ >anteperinȱiçindeȱ(126)ȱ ȱ

SONUÇȱ

Kars’ınȱSelimȱilçesindeȱyaóayanȱKarapapakȬTerekemeȱTürklerindenȱderleȬ diÂimizȱ mânileriȱ gerekȱ yapıȱ bakımından,ȱ gerekseȱ konuȱ bakımındanȱ inceledik.ȱ MânilerdeȱheceȱkusurlarınıȱörnekleriȱileȱaçıkladıkȱveȱtespitȱettiÂimizȱbirȱmantıkȱ hatasınaȱ yerȱ verdik.ȱ Mânilerinȱ varyantȱ oluóumlarıȱ hakkındaȱ daȱ örnekleriȱ ileȱ açıklamaȱyaptık.ȱ150ȱadetȱmâniyiȱçeóitliȱtranskripsiyonȱióaretleriȱkullanarakȱKaȬ rapapakȱaÂzıȱözelliklerineȱgöreȱyansıttık.ȱBunuȱyaparkenȱhalkȱaÂzındanȱaldıÂıȬ mızȱmânileriȱenȱufakȱbirȱoynamaȱyapmadanȱaktardık.ȱBuradaȱóunuȱdaȱfarkȱettikȱ kiȱKarapapakȱTürkleri,ȱTürkiyeȱTürkçesindeȱdeȱbüyükȱölçüdeȱetkilenmiólerdir.ȱ Bununȱ sonucundaȱ daȱ hemȱ Türkiyeȱ Türkçesineȱ aitȱ sesȱ hususiyetleriniȱ hemȱ deȱ KarapapakȱaÂızȱözelikleriniȱyanȱyanaȱkullanmıólardır.ȱÖrneÂinȱ85.ȱmânideȱkediȱ kelimesiȱkullanılmıótır.ȱOysaȱKarapapakȱaÂzındaȱkediȱyerineȱpióikȱkelimesiȱkulȬ lanılır.ȱYaȱdaȱ34.ȱmânideȱhepsiȱkelimesiȱkullanılmıótır.ȱKarapapakȱaÂzındaȱhepsiȱ yerineȱhamsıȱkelimesiȱkullanılır.ȱBuȱveȱbenzeriȱfarklıklardaȱTürkiyeȱTürkçesininȱ etkisiȱ muhakkaktır.ȱ Günümüzdeȱ Selimȱ ilçesinde,ȱ mâniȱ atıómalarınaȱ rastlamakȱ oldukçaȱ güçtür.ȱ Bununȱ temelȱ nedeniȱ gelióenȱ teknolojidir.ȱ Teknolojiȱ ileȱ birlikteȱ insanlarınȱ ilgiȱalanlarıȱ deÂiómió,ȱ mâniȱ söylemeȱ geleneÂiȱdeȱzayıflamıótır.ȱ Bunaȱ raÂmen,ȱilçedeȱçokȱzorlanmadanȱderlediÂimizȱmâniler,ȱgeleneÂinȱgeçmióteȱçokȱ güçlüȱolduÂunuȱgöstermektedir.ȱȱȱȱ ȱ METGNȱ DörtȱMısradanȱOluóanȱMâniler:ȱ 1.ȱAÂȱbıçaপȱÄaraȱbıçaপȱ 2.ȱAÂaȱÄaynımȱbeyȱÄaynımȱ ȱȱȱȱBabamȱtükenȱacajaপȱ ȱȱȱȱÇıপȱbaÂaȱsallanȱÄaynımȱ ȱȱȱȱEvlenmeyinȱaȱgenólerȱ ȱȱȱȱ>oçumȱyoপȱÄurvanȱkesemȱ ȱȱȱȱLaylonȱÄızdarȱçıপajaপȱ ȱȱȱȱCanımȱsadakaȱÄaynımȱ ȱ ȱ 3.ȱAÂaçȱaÂacaȱyüceȱ 4.ȱAপȱbudalaȱbudalaȱ ȱȱȱȱAÂacaȱkonmuóȱcüceȱ ȱȱȱȱKuólarȱÄonarȱbuȱdalaȱ ȱȱȱȱMenȱsañaȱgiderȱmiyimȱ ȱȱȱȱMenȱyârȱiçinȱaÂlaramȱ ȱȱȱȱKörȱtoyuপȱpitdiȱcüceȱ ȱȱȱȱMañaȱdérlerȱbudalaȱ ȱ ȱ 5.ȱAlȱoÂlanȱbuȱdaȱsañaȱ 6.ȱAlmaȱatdımȱdeñizeȱ ȱȱȱȱGódiyimȱsuȱdaȱsañaȱ ȱȱȱȱGeliyorȱyüzeȱyüzeȱ ȱȱȱȱOÂlanȱdarılmaȱmañaȱ ȱȱȱȱGédinȱdéyinȱoȱÄızaȱ ȱȱȱȱTonbulȱmemelerȱsañaȱ ȱȱȱȱToyuȱÄalsınȱpayızaȱ ȱ ȱ ȱ ȱ

7.ȱAlmaȱatdımȱezildiȱ 8.ȱAlmaȱatdımȱyiyesenȱ ȱȱȱȱTabırȱyolaȱdüzüldüȱ ȱȱȱȱSuȱserpitdimȱgöÂeresenȱ ȱȱȱȱMenimȱÄaraȱbaপdımnanȱ ȱȱȱȱÉleȱkiȱmañaȱvarmazsanȱ ȱȱȱȱYârımȱesgerȱyazıldıȱ ȱȱȱȱAllah’ındanȱbulasanȱ ȱ ȱ 9.ȱAltınȱtavaপdaȱbalȱvarȱ 10.ȱAltınȱtavaপdaȱfióneȱ ȱȱȱȱOÂlanȱbabamaȱyalvarȱ ȱȱȱȱȱȱOÂlanȱpéóimeȱtüómeȱ ȱȱȱȱBabamȱsañaȱÄızȱvérmezȱ ȱȱȱȱȱȱBabamȱsañaȱÄızȱvérmezȱ ȱȱȱȱElȱaçȱAllah’aȱyalvarȱ ȱȱȱȱȱȱBoóunaȱdileȱtüómeȱ ȱ ȱ 11.ȱAltınȱüzüyümȱÄırıldıȱ 12.ȱAnamaȱdéyinȱgelsinȱ ȱȱȱȱȱȱSuyaȱtüódüȱsuȱdurulduȱ ȱȱȱȱȱȱAtȱminsinȱyéyinȱgelsinȱ ȱȱȱȱȱȱDédilerȱkiȱyârınȱölmüóȱ ȱȱȱȱȱȱCanȱçıপmıóȱsözȱörtülmüóȱ ȱȱȱȱȱȱGnceȱbéllerimȱÄırıldıȱ ȱȱȱȱȱȱDahaȱneyimeȱgelsinȱ ȱ ȱ 13.ȱAnamınȱÄızıȱmenemȱ 14.ȱAras’aȱvurdumȱteódiȱ ȱȱȱȱȱȱAóınınȱduzuȱmenemȱ ȱȱȱȱȱȱArasȱbulandıȱkéódiȱ ȱȱȱȱȱȱGédinȱanamaȱdéyinȱ ȱȱȱȱȱȱGelȱfeleÅȱıspatȱéyleȱ ȱȱȱȱȱȱGülmemióȱÄızıȱmenemȱ ȱȱȱȱȱȱHangiȱgünümȱপoóȱkéódiȱ ȱ ȱ 15.ȱArpaȱeÅdimȱotȱpitdiȱ 16.ȱArpaçayıȱdaóandaȱ ȱȱȱȱȱȱDalındaȱbülbülȱötdüȱ ȱȱȱȱȱȱBilbillerȱoynaóandaȱ ȱȱȱȱȱȱÖtmeȱbülbülümȱötmeȱ ȱȱȱȱȱȱMenȱyârıȱnérdenȱalımȱ ȱȱȱȱȱȱYârımȱelimdenȱgétdiȱ ȱȱȱȱȱȱÉllerȱbayramlaóandaȱ ȱ ȱ 17.ȱAtımȱtaydıȱdaÂȱaómazȱ 18.ȱAtımıȱbaÂladımȱyoldaȱyoncuyaȱ ȱȱȱȱȱȱDonumȱóaldıȱyaraómazȱ ȱȱȱȱȱȱSerimȱÄurvanȱolsunȱbéldenȱinciyeȱ ȱȱȱȱȱȱ>ardaóȱÄurbetȱéldediȱ ȱȱȱȱȱȱGelȱgötürömȱayȱÄızȱbizimȱvatanaȱ ȱȱȱȱȱȱMañaȱóadlıপȱyaraómazȱ ȱȱȱȱȱȱSerimȱÄurvanȱolsunȱyoldanȱötüyeȱ ȱ ȱ 19.ȱAtınȱbozduȱnéyniyimȱ 20.ȱAvcılarȱavaȱgiderȱ ȱȱȱȱȱȱÇuপanȱtozduȱnéyniyimȱ ȱȱȱȱȱȱ>arȱyaÂaȱyaÂaȱgiderȱ ȱȱȱȱȱȱÖzünȱyékesenȱamaȱ ȱȱȱȱȱȱCanȬıȱdildenȱsevdiyimȱ ȱȱȱȱȱȱAপlınȱazdıȱnéyniyimȱ ȱȱȱȱȱȱVarıpȱesgereȱgiderȱȱ ȱ ȱ 21.ȱAyȱÄızȱsenȱপaralısanȱ 22.ȱAyȱıóıÂıȱsonȱgéceȱ ȱȱȱȱȱȱAlȱgéyifȱÄaralısanȱ ȱȱȱȱȱȱGöñlümeȱpérióanȱgéceȱ ȱȱȱȱȱȱGçifsenȱSélimȱsuyunuȱ ȱȱȱȱȱȱOnȱikiȱmumȱdémióemȱ ȱȱȱȱȱȱSenȱdünyeȱmaralısanȱ ȱȱȱȱȱȱYâraȱÄavuóacaÂımȱgéceȱ

23.ȱAyȱkeseȱgelȱkeseȱgelȱ 24.ȱAydınȱolsunȱ ȱȱȱȱȱȱKötanıȱsürȱbaóaȱgelȱ ȱȱȱȱȱȱAyȱdoÂsunȱaydınȱolsunȱ ȱȱȱȱȱȱEvlenmeÅȱayıfȱdöyülȱ ȱȱȱȱȱȱDileyinȱÄavulȱolupȱ ȱȱȱȱȱȱOnuȱordaȱboóaȱgelȱ ȱȱȱȱȱȱGözünȱaydınȱolsunȱ ȱ ȱ 25.ȱBaÂınȱbaÂımcaȱvarȱmıȱ 26.ȱBahçaȱbarȱvérendeȱgelȱ ȱȱȱȱȱȱBaÂındaȱyoncaȱvarȱmıȱ ȱȱȱȱȱȱHayvaȱnarȱvérendeȱgelȱ ȱȱȱȱȱȱDéyirdinȱevlenmióemȱ ȱȱȱȱȱȱ঩asdaȱtüódümȱgelmedinȱ ȱȱȱȱȱȱAldıÂınȱmenceȱvarȱmıȱ ȱȱȱȱȱȱBarıȱcanȱvérendeȱgelȱ ȱ ȱ 27.ȱBahçaȱbarsızȱolarȱmıȱ 28.ȱBéleȱbaÂlarȱ ȱȱȱȱȱȱHayvaȱnarsızȱolarȱmıȱ ȱȱȱȱȱȱKemeriȱbéleȱbaÂlarȱ ȱȱȱȱȱȱÇoপȱyérlerȱgezmióemȱ ȱȱȱȱȱȱBülbülȱötmezȱgülȱpitmezȱ ȱȱȱȱȱȱGgitȱyârsızȱolarȱmıȱ ȱȱȱȱȱȱVéranȱolsunȱbéleȱbaÂlarȱ ȱ ȱ 29.ȱBirȱatȱaldımȱÄırmızıȱ 30.ȱBirȱdeȱmenȱ ȱȱȱȱȱȱDırnaপlarıȱÄarȱbuzuȱ ȱȱȱȱȱȱDoldurȱiçemȱbirȱdeȱmenȱ ȱȱȱȱȱȱÇüfdeȱilanlarȱvursunȱ ȱȱȱȱȱȱÖmürȱkéódiȱgünȱgétdiȱ ȱȱȱȱȱȱYârımıȱsevenȱÄızıȱ ȱȱȱȱȱȱCavanȱolmamȱbirȱdeȱmenȱ ȱ ȱ 31.ȱBirȱkuóȱbuldumȱalacaȱ 32.ȱBirȱsuȱvérȱiçeyimȱaltınȱtasınanȱ ȱȱȱȱȱȱBaÂladılarȱaÂacaȱ ȱȱȱȱȱMenȱseniȱsevmiódimȱneȱhavasınanȱ ȱȱȱȱȱȱMeniȱbiriȱisdiyérȱ ȱȱȱȱȱBiziȱayıranıȱÄalsınȱyasınanȱȱ ȱȱȱȱȱȱNeȱÄapıȱvarȱneȱbacaȱ ȱȱȱȱȱYanaȱyanaȱÄoydunȱmeniȱsevdiyimȱȱ ȱ ȱ 33.ȱBizimȱyérinȱbahçasıȱvarȱbaÂıȱvarȱ 34.ȱBuȱbaÂȱbizimȱolaydıȱ ȱȱȱȱȱȱNeȱdeȱgözelȱturuncuȱvarȱbaÂıȱvarȱ ȱȱȱȱȱȱEtrefiȱüzümȱolaydıȱ ȱȱȱȱȱȱBizimȱevdeȱedepsizȱbirȱÄarıȱvarȱ ȱȱȱȱȱȱOrtaপlıপȱbaÂȱisdememȱ ȱȱȱȱȱȱHerȱiÂidinȱelaȱgözlüȱyârıȱvarȱ ȱȱȱȱȱȱHepsiȱbizimȱolaydıȱ ȱ ȱ 35.ȱBuȱdaÂıȱaóémȱdédimȱ 36.ȱBuȱdaÂınȱoylumunaȱ ȱȱȱȱȱȱAóémȱdolaóémȱdédimȱ ȱȱȱȱȱȱGünȱtüóerȱyaylımınaȱ ȱȱȱȱȱȱYârȱmennenȱküsdüȱgétdiȱ ȱȱȱȱȱȱGelȱhakÄınȱhalalȱéyleȱ ȱȱȱȱȱȱGédémȱbarıóémȱdédimȱ ȱȱȱȱȱȱGeldiÅȱyolȱayrımınaȱ ȱ ȱ 37.ȱBuȱdaÂlarȱolmasaydıȱ 38.ȱBuȱdereȱderinȱdereȱ ȱȱȱȱȱȱÇiçeyiȱsolmasaydıȱ ȱȱȱȱȱȱGétdiÅceÅȱuzunȱdereȱ ȱȱȱȱȱȱÖlümȱAllah’ınȱemriȱ ȱȱȱȱȱȱGsdedimȱbirȱyolȱÄoyamȱ ȱȱȱȱȱȱAyrılıপȱolmasaydıȱ ȱȱȱȱȱȱYârȱgeleȱüzümȱdereȱ ȱ ȱ

39.ȱBuȱgidenȱesgereȱyolȱmuȱdayanérȱ 40.ȱBuȱপarıপdanȱsuȱgelérȱ ȱȱȱȱȱȱEsgerriÅȱüóȱseneȱcanȱmıȱdayanérȱ ȱȱȱȱȱȱ঩arıপȱdolusuȱgelérȱ ȱȱȱȱȱȱBuȱgidenȱesgerinȱannesiȱaÂlarȱ ȱȱȱȱȱȱ>apatmaȱpancereleriniȱ ȱȱȱȱȱȱÇenteninȱaÂzınıȱhemóiremȱbaÂlarȱ ȱȱȱȱȱȱYârınȱÄoপusuȱgelérȱ ȱ ȱ 41.ȱBuȱyolaȱyolȱolaydımȱ 42.ȱBuȱyolunȱadıȱnediȱ ȱȱȱȱȱȱKervanaȱÄololaydımȱ ȱȱȱȱȱȱkekerinȱdadıȱnediȱ ȱȱȱȱȱȱBuradanȱkéçenȱoÂlanınȱȱ ȱȱȱȱȱȱKöñülsüzȱgédenȱÄızınȱ ȱȱȱȱȱȱElineȱgülȱolaydımȱ ȱȱȱȱȱȱAÂzınınȱdadıȱnediȱ ȱ ȱ 43.ȱBulaÂınȱbaóınaȱgelȱ 44.ȱÇaróıdanȱaldımȱlaপanaȱ ȱȱȱȱȱȱDivininȱdaóınaȱgelȱ ȱȱȱȱȱȱ>ıydımȱÄoydumȱsaপanaȱ ȱȱȱȱȱȱGöydeneȱuyuzȱtüósünȱ ȱȱȱȱȱȱHéçȱömrümdeȱgörmedimȱȱ ȱȱȱȱȱȱ>aóınaȱÄaóınaȱgelȱ ȱȱȱȱȱȱSeniȱkimiȱcazıȱÄaynanaȱȱ ȱ ȱ 45.ȱÇayırȱinceȱpiçilmezȱ 46.ȱÇeóȱpıñarȱçeómeȱpıñarȱ ȱȱȱȱȱȱSuyuȱserinȱiçilmezȱ ȱȱȱȱȱȱYaramıȱdéómeȱpıñarȱ ȱȱȱȱȱȱMañaȱdiyéllerȱyârdanȱkéçȱ ȱȱȱȱȱȱYârȱyanınaȱgelinceȱ ȱȱȱȱȱȱYârımȱóirindiȱkéçilmezȱ ȱȱȱȱȱȱMensizȱÄonuómaȱpıñarȱ ȱ ȱ 47.ȱÇovanȱÄoyunȱkimindiȱ 48.ȱDaÂaȱgiderimȱdaÂaȱ ȱȱȱȱȱȱSaysanaȱnéçeȱmindiȱ ȱȱȱȱȱȱBaóımȱdeydiȱtorpaÂaȱ ȱȱȱȱȱȱMenimȱsevdiyimȱsensenȱ ȱȱȱȱȱȱYârdanȱevvelȱölürsemȱ ȱȱȱȱȱȱSeninȱsevdiyinȱkimdiȱ ȱȱȱȱȱȱ>oymayınȱmeniȱtorpaÂaȱ ȱ ȱ 49.ȱDaÂıȱdumanȱbürüdüȱ 50.ȱDaÂlardaȱgezeremȱ ȱȱȱȱȱȱDaÂaȱkervanȱyürüdüȱ ȱȱȱȱȱȱTavaÂaȱgülȱdizeremȱ ȱȱȱȱȱȱKervanȱgeriȱdönmediȱ ȱȱȱȱȱȱMenȱkiȱbéleȱgözelemȱ ȱȱȱȱȱȱYazıপȱömrümȱçürüdüȱ ȱȱȱȱȱȱNiyeȱyârsızȱgezeremȱ ȱ ȱ 51.ȱDaÂlardaȱméóelerdeȱ 52.ȱDamȱüsdeȱuzanıfsanȱȱ ȱȱȱȱȱȱGülȱsuyuȱóüóelerdeȱ ȱȱȱȱȱȱBayramdaȱbezenifsenȱ ȱȱȱȱȱȱÉllerȱaldıȱyârınıȱ ȱȱȱȱȱȱBayramınȱÄaraȱgelsinȱ ȱȱȱȱȱȱMenȱÄaldımȱköóelerdeȱ ȱȱȱȱȱȱÉóitdimȱevlenifsenȱ ȱ ȱ 53.ȱDaóȱbaóıȱȱ 54.ȱDereȱboyuȱÄamıóaȱ ȱȱȱȱȱȱÇaপȱçaপȱvurarȱdaóȱbaóıȱ ȱȱȱȱȱȱBirȱsuȱvérinȱyanmıóaȱ ȱȱȱȱȱȱÇirkinnenȱbalȱyémeȱ ȱȱȱȱȱȱDoপdurȱhekimȱnéylesinȱ ȱȱȱȱȱȱGözelnenȱdaóȱdaóıȱ ȱȱȱȱȱȱYârındanȱayrılmıóaȱ ȱ ȱ

55.ȱDumandırȱdaÂınȱbaóıȱȱ 56.ȱDurnalarȱuçuvérdiȱ ȱȱȱȱȱȱHilaldirȱyârınȱÄaóıȱ ȱȱȱȱȱȱ>anediȱaçıvérdiȱ ȱȱȱȱȱȱOȱyârıȱmañaȱvérinȱ ȱȱȱȱȱȱÉlȱoÂluȱdöyüldüȱmüȱ ȱȱȱȱȱȱYıপarımȱdaÂıȱdaóıȱ ȱȱȱȱȱȱSevdiȱdeȱÄaçıvérdiȱ ȱ ȱ 57.ȱEkinȱeÅdimȱdüzlereȱ 58.ȱElindeȱbaydaȱ ȱȱȱȱȱȱYédizdirdimȱéllereȱ ȱȱȱȱȱȱÇalপanérȱçaydaȱ ȱȱȱȱȱȱOnȱbéóindeȱyârȱsevdimȱ ȱȱȱȱȱȱCiÄaraȱboydaȱ ȱȱȱȱȱȱOȱdaȱtüódüȱdillereȱ ȱȱȱȱȱȱZübéydeȱ঩anımȱ ȱ ȱ 59.ȱElindeȱkeserȱ 60.ȱElindeȱpuçaপȱ ȱȱȱȱȱȱBahçadaȱgezerȱ ȱȱȱȱȱȱMeniȱvuracaপȱ ȱȱȱȱȱȱGtȱoÂlitinȱÄzıȱ ȱȱȱȱȱȱGtȱoÂlitinȱoÂluȱ ȱȱȱȱȱȱHepsindenȱgözelȱ ȱȱȱȱȱȱNeȱkusurȱbulacaপȱ ȱ ȱ 61.ȱEmimoÂluȱbiriydiȱ 62.ȱÉnȱderiyeȱénȱdüzeȱ ȱȱȱȱȱȱAlȱmendiliȱkiriydiȱ ȱȱȱȱȱȱ>uruȱfısdıপȱbularsanȱȱ ȱȱȱȱȱȱ>azanȱadsımȱyüÂmeyeȱ ȱȱȱȱȱȱYalvarmıókenȱalȱmeniȱ ȱȱȱȱȱȱVéranȱçaylarȱÄuruduȱ ȱȱȱȱȱȱSoñraȱpiómanȱolarsanȱ ȱ ȱ 63.ȱErzurumȱizeȱgeldiȱ 64.ȱEyilȱdaÂlarȱ ȱȱȱȱȱȱTamȱsaydımȱyüzeȱgeldiȱ ȱȱȱȱȱȱ>arȱgörünsünȱ ȱȱȱȱȱȱBuȱköylerinȱiçindeȱ ȱȱȱȱȱȱ>aপsınȱdumanȱ ȱȱȱȱȱȱAyrılıপȱbizeȱgeldiȱ ȱȱȱȱȱȱYârȱgörünsünȱ ȱ ȱ 65.ȱEzmeyinnenȱüzmeyinnenȱȱ 66.ȱFeleyiȱbulduraydımȱ ȱȱȱȱȱȱYârȱbulunmazȱgezmeyinnenȱ ȱȱȱȱȱȱDerdimiȱbildireydimȱ ȱȱȱȱȱȱMezerimiȱÄızlarȱÄazsınȱ ȱȱȱȱȱȱBileydimȱyazımȱÄaraȱ ȱȱȱȱȱȱAltınȱsaplıȱÄazmayınnanȱȱ ȱȱȱȱȱȱ>alemiȱÄırdıraydımȱ ȱ ȱ 67.ȱFırınȱüsdündeȱfırınȱ 68.ȱ>aladanȱindimȱancaপȱ ȱȱȱȱȱȱBuyrunȱteyzelerȱbuyrunȱ ȱȱȱȱȱȱBaóımdaȱyeóilȱsancaপȱ ȱȱȱȱȱȱMendenȱsizeȱfaydaȱyoপȱ ȱȱȱȱȱȱNeȱgelinȱoldumȱneȱÄızȱ ȱȱȱȱȱȱOÂlunuzaȱÄızȱbulunȱ ȱȱȱȱȱȱOddaraȱyandımȱancaপȱ ȱ ȱ 69.ȱ>aleninȱardındayamȱ 70.ȱ>apıdaȱduranȱoÂlanȱ ȱȱȱȱȱȱSahatinȱdördündeyemȱ ȱȱȱȱȱȱElindeȱ>ur’anȱoÂlanȱ ȱȱȱȱȱȱÉllerȱdaddıȱyuপudaȱȱ ȱȱȱȱȱȱOȱ>ur’anȱÄanimȱolsunȱ ȱȱȱȱȱȱMenȱseninȱderdindeyemȱ ȱȱȱȱȱȱSözündenȱdönenȱoÂlanȱ

71.ȱ>apımızdaȱÄuyuȱvarȱ 72.ȱ>apıyaȱkéçiȱgeldiȱ ȱȱȱȱȱȱGçindeȱgülȱsuyuȱvarȱ ȱȱȱȱȱȱElȱatdımȱsaçıȱgeldiȱ ȱȱȱȱȱȱOlmuóamȱyârȱdelisiȱ ȱȱȱȱȱȱGüvenmeȱyaólılaraȱ ȱȱȱȱȱȱGörenȱdiyérȱপuyuȱvarȱ ȱȱȱȱȱȱBirȱbaপdınȱköçüȱgeldiȱ ȱ ȱ 73.ȱ>apıyaȱkilitȱtaপarımȱ 74.ȱ>arȱyaÂarȱÄarȱüsdüneȱ ȱȱȱȱȱȱSenȱsallanȱmenȱbaপarımȱ ȱȱȱȱȱȱKerpiçȱduvarȱüsdüneȱ ȱȱȱȱȱȱÇamaóırınȱkirlenmióȱȱ ȱȱȱȱȱȱ>ırপȱseneȱbekarȱÄalsamȱȱ ȱȱȱȱȱȱSenȱyollaȱmenȱyıপarımȱ ȱȱȱȱȱȱGétmemȱÄumaȱüsdüneȱ ȱ ȱ 75.ȱ>arȱyaÂérȱbayazȱolarȱ 76.ȱ>araȱÄoyunȱyoÂurduȱ ȱȱȱȱȱȱGécelerȱayazȱolarȱ ȱȱȱȱȱȱSeniȱkimlerȱdoÂurduȱ ȱȱȱȱȱȱOȱyârȱbizeȱgelendeȱ ȱȱȱȱȱȱSeniȱdoÂuranȱanaȱ ȱȱȱȱȱȱHemȱbaharȱhemȱyazȱolarȱ ȱȱȱȱȱȱBalȱileȱmiȱyoÂurduȱ ȱ ȱ 77.ȱ>araȱtrenȱgelmezȱolduȱ 78.ȱ>arabaÂ’daȱüzümȱvarȱ ȱȱȱȱȱȱDüdüyünüȱçalmazȱolduȱ ȱȱȱȱȱȱÜzümȱsendeȱgözümȱvarȱ ȱȱȱȱȱȱ>arıfȱéleȱyârȱyolladımȱ ȱȱȱȱȱȱGédinȱoȱyâraȱdéyinȱ ȱȱȱȱȱȱMeÅtuvunuȱyazmazȱolduȱ ȱȱȱȱȱȱOnaȱbirȱçiftȱsözümȱvarȱ ȱ ȱ 79.ȱ>aranfilȱbüberemȱ 80.ȱ>aranfilȱoldumȱdensizȱ ȱȱȱȱȱȱGçinizdeȱdilberemȱ ȱȱȱȱȱȱSarardımȱsoldumȱsensizȱ ȱȱȱȱȱȱTöÅmeȱÄaóınȱÄavaÂınȱ ȱȱȱȱȱȱ>oynunaȱataóȱgirsinȱ ȱȱȱȱȱȱ>onaÂamȱgideremȱ ȱȱȱȱȱȱNasılȱyatérsenȱmensizȱ ȱ ȱ 81.ȱ>aranfilemȱbudamaȱ 82.ȱ>aranfilimȱbirȱsiniȱ ȱȱȱȱȱȱSafaȱgeldinȱodamaȱȱ ȱȱȱȱȱȱSevmióimȱbirisiniȱ ȱȱȱȱȱȱGelirseȱgözelȱgelsinȱ ȱȱȱȱȱȱCallatlarȱboynumȱvursaȱ ȱȱȱȱȱȱÇirkinȱalmamȱodamaȱ ȱȱȱȱȱȱSöylememȱdoÂrusunuȱ ȱ ȱ 83.ȱ>ars’ımınȱÄalalarıȱ 84.ȱ>ars’ınȱyollarıȱinceȱ ȱȱȱȱȱȱÜsdününȱvalalarıȱ ȱȱȱȱȱȱSuȱsepellerȱpirinceȱȱ ȱȱȱȱȱȱTendireȱtüósünȱyansınȱ ȱȱȱȱȱȱKatipȱÄurvanınȱolumȱ ȱȱȱȱȱȱSebebinȱbalalarıȱ ȱȱȱȱȱȱYârınȱdersleriȱnéceȱ ȱ ȱ 85.ȱ>aróıdaȱÄaraȱkediȱ 86.ȱ>aróıdanȱatlıȱkéódiȱ ȱȱȱȱȱȱAÂzındaȱleyleÅȱetiȱ ȱȱȱȱȱȱAtıȱatladıȱkéódiȱ ȱȱȱȱȱȱÇıপaramȱyârȱgörünmezȱ ȱȱȱȱȱȱÉlleriȱsevindirdiȱ ȱȱȱȱȱȱ>ıraramȱmemleketiȱ ȱȱȱȱȱȱMeniȱaÂlatdıȱkéódiȱ

87.ȱ>aóıȱÄaraȱgözüȱalaȱ 88.ȱ>aólarınȱÄaóȱÄavaÂıȱ ȱȱȱȱȱȱAódınȱbaóımaȱyaraȱ ȱȱȱȱȱȱYanaÂınȱbalȱtavaÂıȱ ȱȱȱȱȱȱOÂulȱonaȱdémióemȱ ȱȱȱȱȱȱMenȱdédimȱsavaপȱgideÅȱ ȱȱȱȱȱȱSevdiyiniȱtézȱalaȱ ȱȱȱȱȱȱBeÅlemedinȱsavaÂıȱ ȱ ȱ 89.ȱ>ayaȱbaóıȱdirgenniÅȱ 90.ȱGéderimȱéldeȱdurmaȱ ȱȱȱȱȱȱNeȱপoóȱolarȱergenniÅȱ ȱȱȱȱȱȱSaÂdaȱdurȱsoldaȱdurmaȱ ȱȱȱȱȱȱErgenniÅdenȱyârȱsevenȱ ȱȱȱȱȱȱKeseremȱkirpiȱseniȱ ȱȱȱȱȱȱOȱdaȱbirȱbezirgenniÅȱ ȱȱȱȱȱȱEsgereȱdaldaȱdurmaȱ ȱ ȱ 91.ȱGédérsenȱyolunȱolamȱ 92.ȱGelinȱgelmióȱotumuóȱ ȱȱȱȱȱȱSallanémȱyolunȱolamȱ ȱȱȱȱȱȱSorunȱnelerȱgetimióȱ ȱȱȱȱȱȱNérdeȱmisafirȱolsanȱ ȱȱȱȱȱȱ঩alıȱkilimȱyérineȱ ȱȱȱȱȱȱOrdaȱyorÂanınȱolamȱ ȱȱȱȱȱȱKöhneȱhesirȱgetimióȱ ȱ ȱ 93.ȱGence’denȱfaytonȱgelérȱ 94.ȱGidenȱayȱtutularȱmıȱ ȱȱȱȱȱȱAtdarıȱyorÄunȱgelérȱ ȱȱȱȱȱȱBalaȱduzȱÄatılarȱmıȱ ȱȱȱȱȱȱMenȱoȱyâraȱnéyledimȱ ȱȱȱȱȱȱGécelerȱonȱbeóȱsaatȱ ȱȱȱȱȱȱOȱyârȱmañaȱdarÄınȱgelérȱ ȱȱȱȱȱȱYalıñızȱyatılarȱmıȱ ȱ ȱ 95.ȱGideremȱVan’aȱdoÂruȱ 96.ȱGidersenȱmeniȱaparȱ ȱȱȱȱȱȱYolumȱGran’aȱdoÂruȱ ȱȱȱȱȱȱYoপsaȱÄıyamatȱÄoparȱ ȱȱȱȱȱȱKesȱbaóımȱaপsınȱÄanımȱ ȱȱȱȱȱȱ>ıyamatȱÄopanȱgünüȱ ȱȱȱȱȱȱ>adirȱbileneȱdoÂruȱ ȱȱȱȱȱȱSevenȱseveniȱtaparȱ ȱ ȱ 97.ȱGöÅdeȱuçanȱdurnalımȱ 98.ȱGöÅdenȱuçanȱteyyaraȱ ȱȱȱȱȱȱSalamȱsöyleȱoȱyâraȱ ȱȱȱȱȱȱBoyalarınȱsolduȱmuȱ ȱȱȱȱȱȱMenȱkendimeȱyârȱbuldumȱ ȱȱȱȱȱȱYârımıȱaldınȱgitdinȱ ȱȱȱȱȱȱOȱdaȱbulsunȱbiȱçaraȱ ȱȱȱȱȱȱBoóȱÄoltuÂunȱdolduȱmuȱ ȱ ȱ 99.ȱGöydeȱeleÅȱasılıȱ 100.ȱGözelȱalȱ ȱȱȱȱȱȱEleyeȱgülȱbasılıȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱGözelȱyeóilȱgözelȱalȱ ȱȱȱȱȱȱYaপóıȱÄızınȱnikahıȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱÜóȱbéóȱgünnüÅȱdünyedeȱ ȱȱȱȱȱȱKörȱoÂlanaȱkesiliȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱGöñülȱsevenȱgözelȱalȱ ȱ ȱ 101.ȱGözelȱalmaȱ 102.ȱGülȱeÅdimȱgülȱpitirdimȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱYémeyeȱgözelȱalmaȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱGülüȱপırmanaȱgetirdimȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱAsıllıȱçirkinȱalȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱYazȱileȱkıóȱarasıȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱÇoপȱdırdırȱgözelȱalmaȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱMenȱyârımıȱgetirdimȱ

103.ȱGündeȱmenȱ 104.ȱ঩asdayamȱnarȱisderemȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱGölgedeȱsenȱgündeȱmenȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱDöóeyiȱdarȱisderemȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱGldeȱÄurvanȱbirȱolarȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱOȱdöóeyinȱüsdüneȱȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱSañaȱÄurvanȱgündeȱmenȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱCilveliȱyârȱisderemȱ ȱ ȱ 105.ȱGnceȱçayırȱpiçȱoÂlanȱ 106.ȱGndimȱçayırȱpiómeyeȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱGnceȱsudanȱkéçȱoÂlanȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱEyildimȱsuȱiómeyeȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱMeniȱsañaȱvérmezlerȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱDéselerȱyârınȱgelérȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱBuȱsevdadanȱkéçȱoÂlanȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱ>anedȱaódımȱuómayaȱ ȱ ȱ 107.ȱGndimȱderedeȱdurdumȱ 108.ȱKerentininȱpasınaȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱGpeÅȱmendilȱbuldumȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱ>urvanȱolumȱsesineȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱÇartdaȱpartdaȱsevdiyimȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱ>ardaóȱbeyȱevdeȱyoপduȱȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱSennenȱéyiniȱbuldumȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱOȱyârınȱarপasınaȱ ȱ ȱ 109.ȱKervanınȱiziȱÄalarȱ 110.ȱKora’nınȱhelimleriȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱDalındaȱtozuȱÄalarȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱÇetindirȱtalimleriȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱKervanaȱgidenȱoÂlanınȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱSubayȱesgerȱtopluyorȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱ>ızdardaȱgözüȱÄalarȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱAÂlatérȱgelinleriȱ ȱ ȱ 111.ȱKuóburnununȱalınaȱ 112.ȱLambanınȱsilgisiȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱMendilȱserdimȱdalınaȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱ>araȱgéymióȱbirisiȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱDéselerȱyârınȱgelérȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱMenȱsañaȱgiderȱmiyimȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱ>urbanȱollamȱyolunaȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱMehlelerinȱcinnisiȱ ȱ ȱ 113.ȱMeÅtebinȱbacalarıȱ 114.ȱMendilimdeȱÄaraȱvarȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱDersȱgörörȱপocalarıȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱÜreyimdeȱyaraȱvarȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱ>oymullarȱyârımȱgeleȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱGétdiȱyârımȱgelmediȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱYanınınȱyoldaólarıȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱHerȱyérimdeȱyaraȱvarȱ ȱ ȱ 115.ȱMendilimdeȱÄaraȱvarȱ 116.ȱMeniȱmeniȱbéóȱmeniȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱÜreyimdeȱyaraȱvarȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱZülfündeȱaóȱmeniȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱNeȱmenȱöldümȱkurtuldumȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱYaȱÄapındaȱÄulȱéyleȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱNeȱbuȱderdeȱçaraȱvarȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱYaȱbacandaȱkesȱmeniȱ ȱ ȱ 117.ȱMeniyeȱপoóumȱgeldiȱ 118.ȱNeȱgözelȱendeminȱvarȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱAÂlatmaȱyaóımȱgeldiȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱ>arȱbayazȱgerdeninȱvarȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱÇıপémȱÄapıyaȱbaপémȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱMenȱdoপduruȱnédejemȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱBelkiȱÄardaóımȱgeldiȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱDerdiminȱdermanıȱvarȱ

119.ȱOȱgünȱbugünȱolaydıȱ 120.ȱOÂlanȱadınȱAlı’dıȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱZülfümȱdüyünȱolaydıȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱBoyunȱfidanȱdalıdıȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱYârnanȱgezdiyimȱgününȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱGelȱkéçȱbizimȱÄapıdanȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱBiriȱbugünȱolaydıȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱGörenȱdésinȱyârıdıȱ ȱ ȱ 121.ȱOÂlanamȱoপumuóamȱ 122.ȱÖÂretmenȱsafaȱgeldinȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱNeȱderdiȱçoপumuóamȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱCanımaȱcefaȱgeldinȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱGözellerȱpayȱpayȱolmuóȱȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱNeȱmenȱöldümȱkurtuldumȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱMenȱordaȱyoপumuóamȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱNeȱsenȱinsafaȱgeldinȱ ȱ ȱ 123.ȱPazarȱpazarȱolduȱgelȱ 124.ȱPenceredeȱtülȱperdeȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱHafdaȱpazarȱolduȱgelȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱPerdeninȱucuȱyérdeȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱYolunuȱgözlemeÅdenȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱÜreÅȱyanarȱcanȱtitrerȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱCanımȱbézerȱolduȱgelȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱYârıȱgördüyümȱyérdeȱ ȱ ȱ 125.ȱPıñarȱneȱপoóȱaপarsınȱ 126.ȱPiçincilerȱpiçindeȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱMorȱmenekóeȱÄoপarsınȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱMenimȱyârımȱiçindeȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱBaপdavarȱpıñarȱsañaȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱGömleÅȱtikémȱgönderémȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱYârȱgelinceȱaপarsınȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱ>anteperinȱiçindeȱ ȱ ȱ 127.ȱPuñarınȱbaóıȱÄaraȱ 128.ȱSandıÂımıȱaçammadımȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱDivininȱdaóıȱÄaraȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱCéhizimiȱseçemmedimȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱMenȱbirȱoÂlanȱsevmióemȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱYazıপȱmenimȱgenóliyimeȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱOrtaȱboyȱÄaóıȱÄaraȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱBirȱÄızȱalıfȱÄaçammadımȱ ȱ ȱ 129.ȱSandıপȱüsdeȱgezeremȱ 130.ȱSarıȱvalamȱsandıপdaȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱSandıÂaȱgülȱbezeremȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱ>almıóamȱÄaranlıপdaȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱMenȱkiȱbéleȱgözelemȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱYârıȱmañaȱvérselerȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱNiyeȱyârsızȱgezeremȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱYatarımȱsamannıপdaȱ ȱ ȱ 131.ȱSarıÄamıó’danȱÄaপȱdaȱgelȱ 132.ȱSuȱgelérȱdaóaȱdéyérȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱSularınnanȱaপȱdaȱgelȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱKirpiÅlerȱÄaóaȱdéyérȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱTeÅȱmenȱizinȱvérmesemȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱBirȱéleȱyârȱsevmióemȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱ>olorduynanȱÄaপȱdaȱgelȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱOnȱikiȱÄardaóaȱdéyérȱ ȱ ȱ 133.ȱTendirȱyaপdımȱterledimȱ 134.ȱTendirimȱyanaȱyanaȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱÇıপdımȱseyranȱéyledimȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱkaómaȱtöÅȱÄanaȱÄanaȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱDédilerȱyârınȱgelérȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱEzeldenȱbeyenmérdinȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱ>oçuȱÄurvanȱéyledimȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱkimdiȱÄalȱyanaȱyanaȱ

135.ȱTreniȱdurduraydımȱ 136.ȱTutȱaÂacıȱtutȱvérérȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱGöyȱboyaȱvurduraydımȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱYarpaÂınıȱkıtȱvérérȱȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱSevifȱalmıyannarıȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱAltıȱcadıȱbirȱolmuóȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱBeóliÅnenȱvurduraydımȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱSevdiyimeȱfitȱvérérȱ ȱ ȱ 137.ȱUzunȱaÂacınȱboyuȱ 138.ȱYanȱbacanınȱıóıÂıȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱGöyeȱmiȱdeyeceksinȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱElindeȱbalȱÄaóıÂıȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱEvlenseneȱsevdiyimȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱGédifdiȱgeleceÅdiȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱBekarȱmıȱgezeceksinȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱMehleninȱyaraóıÂıȱ ȱ ȱ 139.ȱYârımȱinceȱçuvuপduȱ 140.ȱYârımȱyârımȱoȱyârımȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱYolaȱçıপdıÂıȱyoপduȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱHafdalarınȱsayarımȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱYollarȱÄurvanınȱolamȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱGiderkenȱküsülüydünȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱTeÅdiȱÄardaóıȱyoপduȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱGelirsenȱÄaróılarımȱ ȱ ȱ 141.ȱYaylanınȱyolundayımȱ 142.ȱYazıȱyazdımȱÄaradanȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱKervanınȱdalındayımȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱDaÂlarȱÄaপsınȱaradanȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱAnamȱmeniȱsorarsaȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱYârıȱmañaȱyétirsinȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱOȱyârınȱyanındayımȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱYériȱgöyüȱyaradanȱ ȱ ȱ 143.ȱYazıȱyazdımȱyazıydıȱ 144.ȱYéleyimiȱyıপadımȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱ>alemimȱkirazıydıȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱAtdımȱdereȱdaóınaȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱBirezȱdahaȱyazardımȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱAllıȱpulluȱyéleyimȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱMürekgebimȱazıydıȱȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱNelerȱgeldiȱbaóımaȱ ȱ ȱ 145.ȱYolȱüsdeȱdurayımȱ 146.ȱYollarȱçamurȱezilmezȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱYârıȱkimdenȱsorayımȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱBéleȱbekarȱgezilmezȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱNédejemȱboóȱmeÅtuvuȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱÜóȱgünȱüóȱgéceȱgezdimȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱ঩asretȱüzünȱgöreyimȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱBundanȱartıপȱgezilmezȱ ȱ AltıȱMısradanȱOluóanȱMâniler: ȱ ȱ 147.ȱAÂȱdaóıȱÄaldırsanaȱ 148.ȱGülȱeÅdimȱgülȱtasınaȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱGlanıȱöldürseneȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱOdanınȱortasınaȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱGlanȱincedenȱöterȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱDaÂdaȱdavarȱyayılérȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱGncilȱdaldaȱÄaraȱpiterȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱBabamȱaÂaȱsayılérȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱÇoপȱsallanmaȱsevdiyimȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱBabamınȱsayasınaȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱCehelimȱaপlınȱiterȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱGenólerȱmañaȱbayılérȱ ȱ ȱ

149.ȱ঩oruzȱdilinȱlalȱolsunȱ 150.ȱSemavarımȱsöküldüȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱNeȱtézȱdédinȱsavaপdıȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱÇayımȱyéreȱtöküldüȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱMenȱপoruzamȱöteremȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱkuȱoÂlanınȱatlısıȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱSesiȱseseȱÄataramȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱGeldiȱbizeȱtöküldüȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱSenȱyârınnanȱsarılȱyatȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱAldıȱmeniȱgétdilerȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱMenȱvaপdındaȱöteremȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱAnnemiȱaÂlatdılarȱ ȱ SÖZLÜKȱ aparȬȱ :ȱgötürȬ.ȱ baপdavarȱ :ȱbahtiyar.ȱ barȱȱ :ȱmeyve.ȱ baydaȱ :ȱtoprakȱveyaȱbakırdanȱyapılanȱsuȱveȱsütȱkabı.ȱ bulaপȱ :ȱçeóme.ȱ cüceȱ :ȱcivciv.ȱ dalȱȱ :ȱarka,ȱson.ȱ denȱ :ȱtane.ȱ Äanteperȱ :ȱbirȱdaÂȱbitkisi.ȱ göÂerȬȱ :ȱmorarȬ.ȱ göyȱ :ȱmavi.ȱ ilȱ ȱ :ȱyıl.ȱ ilanȱ :ȱyılan.ȱ kerentiȱ :ȱorak.ȱ keseȱ :ȱkestirme.ȱ odȱȱ :ȱateó.ȱ oylumȱ :ȱviraj.ȱ serȱȱ :ȱbaó,ȱkafa.ȱ tapȬȱ :ȱbulȬ.ȱ valaȱ :ȱbirȱtürȱörtü.ȱ yaপóıȱ :ȱiyi,ȱhoó.ȱ yékeȱ :ȱiri,ȱbüyük.ȱ yéyinȱ :ȱçabuk,ȱhızlı.ȱ yüÂȬȱ :ȱyıkamak.ȱ zülfȱ :ȱsaç.ȱ©

KAYNAKȱkAHISLARȱ

1.ȱ Tamaóaȱ AKBABA,ȱ 1939ȱ d.ȱOkumaȬyazmasıȱ yok.ȱEvȱ hanımı.ȱ Mânileriȱ çevredenȱ öÂrenȬ mió.ȱVerdiÂiȱmânilerȱ/ȱtoplamȱ7ȱmâni:ȱ21,ȱ33,ȱ59,ȱ60,ȱ108,ȱ114,ȱ115.ȱ

2.ȱ Yakupȱ AKBABA,ȱ 1941d.ȱ Glkokulȱ mezunu.ȱ Çiftçi.ȱ Mânileriȱ çevredenȱ öÂrenmió.ȱ VerdiÂiȱ mânilerȱ/ȱtoplamȱ1ȱmâni:ȱ58.ȱ 3.ȱGülhanımȱASLAN,ȱ1951ȱd.ȱGlkokulȱmezunu.ȱEvȱhanımı.ȱMânileriȱannesindenȱöÂrenmió.ȱ VerdiÂiȱmânilerȱ/ȱtoplamȱ28ȱmâni:ȱ14,ȱ27,ȱ35,ȱ36,ȱ40,ȱ41,ȱ49,ȱ54,ȱ66,ȱ78,ȱ79,ȱ83,ȱ87,ȱ88,ȱ 93,ȱ95,ȱ96,ȱ102,ȱ109,ȱ111,ȱ119,ȱ120,ȱ122,ȱ123,ȱ124,ȱ138,ȱ142,ȱ150.ȱ 4.ȱKaytanȱASLAN,ȱ1950ȱd.ȱOkumaȬyazmasıȱyok.ȱEvȱhanımı.ȱMânileriȱannesindenȱöÂrenȬ mió.ȱVerdiÂiȱmânilerȱ/ȱtoplamȱ71ȱmâni:ȱ1,ȱ2,ȱ3,ȱ4,ȱ6,ȱ7,ȱ11,ȱ13,ȱ15,ȱ17,ȱ18,ȱ20,ȱ23,ȱ25,ȱ26,ȱ 29,ȱ31,ȱ34,ȱ38,ȱ39,ȱ42,ȱ43,ȱ45,ȱ46,ȱ47,ȱ51,ȱ52,ȱ56,ȱ63,ȱ65,ȱ67,ȱ70,ȱ71,ȱ73,ȱ74,ȱ75,ȱ77,ȱ84,ȱ85,ȱ89,ȱ 90,ȱ92,ȱ94,ȱ97,ȱ99,ȱ104,ȱ105,ȱ106,ȱ107,ȱ110,ȱ112,ȱ113,ȱ118,ȱ121,ȱ126,ȱ127,ȱ128,ȱ130,ȱ131,ȱ132,ȱ 133,ȱ134,ȱ135,ȱ136,ȱ137,ȱ139,ȱ145,ȱ146,ȱ147,ȱ148,ȱ149.ȱ

5.ȱ Aytenȱ AYDIN,ȱ 1941ȱ d.ȱ OkurȬyazar.ȱ Evȱ hanımı.ȱ Mânileriȱ çevredenȱ öÂrenmió.ȱ VerdiÂiȱ mânilerȱ/ȱtoplamȱ4ȱmâni:ȱ22,ȱ80,ȱ81,ȱ125.ȱ

6.ȱ Tombulȱ AYDIN,ȱ 1933ȱ d.ȱ OkumazȬyazmasıȱ yok.ȱ Evȱ hanımı.ȱ Mânileriȱ çevredenȱ öÂrenȬ mió.ȱVerdiÂiȱmânilerȱ/ȱtoplamȱ6ȱmâni:ȱ16,ȱ57,ȱ62,ȱ64,ȱ91,ȱ129.ȱ

7.ȱ Yılmazȱ BAYRAM,ȱ 1943ȱ d.ȱ OkumaȬyazmasıȱ yok.ȱ Evȱ hanımı.ȱ Mânilerȱ çevredenȱ öÂrenȬ mió.ȱVerdiÂiȱmânilerȱ/ȱtoplamȱ2ȱmâni:ȱ61,ȱ141.ȱ

8.ȱ Billurȱ ÇALIkKAN,ȱ 1948ȱ d.ȱ Glkokulȱ mezunu.ȱ Evȱ hanımı.ȱ Mânileriȱ çevredenȱ öÂrenmió.ȱ VerdiÂiȱmânilerȱ/ȱtoplamȱ6ȱmâni:ȱ12,ȱ76,ȱ86,ȱ116,ȱ117,ȱ140.ȱ

9.ȱ Gzzetȱ DEMGRCG,ȱ 1940ȱ d.ȱ Glkokulȱ mezunu.ȱ Çiftçi.ȱ Mânileriȱ çevredenȱ öÂrenmió.ȱ VerdiÂiȱ mânilerȱ/ȱtoplamȱ3ȱmâni:ȱ100,ȱ101,ȱ143.ȱ

10.ȱAyóeȱGÜNEk,ȱ1975ȱd.ȱLiseȱmezunu.ȱEvȱhanımı.ȱMânileriȱçevredenȱöÂrenmió.ȱVerdiÂiȱ mânilerȱ/ȱtoplamȱ1ȱmâni:ȱ144.ȱ

11.ȱKatipȱKARACA,ȱ1945ȱd.ȱGlkokulȱmezunu.ȱÇiftçi.ȱMânileriȱçevredenȱöÂrenmió.ȱVerdiÂiȱ mânilerȱ/ȱtoplamȱ3ȱmâni:ȱ37,ȱ48,ȱ55.ȱ

12.ȱ Belgüzarȱ KARTALMIk,ȱ 1940ȱ d.ȱ OkumaȬyazmasıȱ yok.ȱ Evȱ hanımı.ȱ Mânileriȱ çevredenȱ öÂrenmió.ȱVerdiÂiȱmânilerȱ/ȱtoplamȱ3ȱmâni:ȱ5,ȱ44,ȱ98.ȱ

13.ȱ Tarhanȱ KAYA,ȱ 1976ȱ d.ȱ Liseȱ mezunu.ȱ Esnaf.ȱ Mânileriȱ çevredenȱ öÂrenmió.ȱ VerdiÂiȱ mânilerȱ/ȱtoplamȱ2ȱmâni:ȱ9,ȱ10.ȱ 14.ȱRozaȱOKTAY,ȱ1934ȱd.ȱOkumaȬyazmasıȱyok.ȱEvȱhanımı.ȱMânileriȱçevredenȱöÂrenmió.ȱ VerdiÂiȱmânilerȱ/ȱtoplamȱ1ȱmâni:ȱ72.ȱ 15.ȱAÂadedeȱSÜLEYMANO<LU,ȱ1933ȱd.ȱKöyȱEnstitüsüȱmezunu.ȱEmekliȱöÂretmen.ȱMâniȬ leriȱçevredenȱöÂrenmió.ȱVerdiÂiȱmânilerȱ/ȱtoplamȱ5ȱmâni:ȱ24,ȱ28,ȱ30,ȱ82,ȱ103.ȱ 16.ȱGsmailȱKadirȱSÜLEYMANO<LU,ȱ1977ȱd.ȱÜniversiteȱmezunu.ȱÖÂretmen.ȱMânileriȱbaȬ baannesindenȱöÂrenmió.ȱVerdiÂiȱmânilerȱ/ȱtoplamȱ4ȱmâni:ȱ8,ȱ19,ȱ50,ȱ53.ȱ

17.ȱ Nezihaȱ kENTÜRK,ȱ 1943ȱ d.ȱ OkumaȬyazmasıȱ yok.ȱ Evȱ hanımı.ȱ Mânileriȱ çevredenȱ öÂȬ renmió.ȱVerdiÂiȱmânilerȱ/ȱtoplamȱ3ȱmâni:ȱ32,ȱ68,ȱ69.ȱ

KAYNAKLAR

ASLAN,ȱErdinçȱȬȱASLAN,ȱErkanȱ(2012),ȱ“KarapapakȬTerekemeȱTürklerindeȱAóıkȱKemiÂiȱ Oyunları”,ȱ Hacettepeȱ Üniversitesiȱ 4.ȱ Uluslararasıȱ Türkiyatȱ Araótırmalarıȱ SempozȬ yumuȱDilleriȱveȱKültürleriȱYokȱOlmayaȱMaruzȱTürkȱToplulukları,ȱ23Ȭ26ȱMayısȱ2012,ȱ Ankara.ȱ

ASLAN,ȱ Erkanȱ (2012),ȱ Kars’ınȱ Selimȱ Glçesindeȱ Yaóayanȱ KarapapakȬTerekemeȱ Türklerindenȱ

Mâniler,ȱKonyaȱ(yayımlanmamıóȱlisansȱtezi).ȱ

AYVA,ȱ Azizȱ (2006),ȱ “Havsaȱ (Edirne)’Daȱ Mâniȱ Söylemeȱ GeleneÂi”,ȱ Selçukȱ Üniversitesiȱ

TürkiyatȱAraótırmalarıȱDergisi,ȱSayıȱ19,ȱKonyaȱȱ

KAYA,ȱDoÂanȱ(1999),ȱAnonimȱHalkȱkiiri,ȱAnkara,ȱAkçaÂȱyay.ȱȱ

KIRZIO<LU,ȱ M.ȱ Fahrettinȱ (1972),ȱ Dedeȱ Korkutȱ OÂuznâmeleriȱ IóıÂındaȱ Karapapaklar,ȱ ErzuȬ rum,ȱTürkȱOcaÂıȱErzurumȱkubesiȱyay.ȱȱ

OLCAY,ȱSelâhattinȱvd.ȱ(1998),ȱArpaçayȱKöylerindenȱDerlemeler,ȱAnkara,ȱTürkȱDilȱKurumuȱ yay.ȱ3.ȱbaskıȱȱ

YARDIMCI,ȱMehmetȱ(1998)ȱBaólangıçtanȱGünümüzeȱHalkȱkiiriȱÂóıkȱkiiriȱTekkeȱkiiri,ȱAnkaȬ ra,ȱÜrünȱyay.,ȱ2.ȱbaskı.ȱ