II. KISIM
3.5. Zaytung’un Alternatif Medya Olma Niteliği
145
146 çıkmıştır. Ana-akım medyada katılım toplulukları içine alan bir süreç olarak gözükmemektedir. Ana-akım medya toplumda, hâkim olan sınıf ya da zümre ve diğer toplumsal bileşenler: sermaye ve siyaset gibi yapıları içine alarak bir katılım sergilemektedir.
Ana akım medyayı var eden temel maddi koşulların neler olduğu ve neler olabileceğine kısaca hatırlattıktan sonra, internet tabanlı mizah ve ironi haberler yapan Zaytung’u alternatif kılan başlıca özellikleri şu şekilde sıralaya biliriz. Her şeyden önce Zaytung, reklam almayan, dikey, yatay ve ya çapraz tekelleşmiş herhangi bir medya kurumu ile organik bir bağı bulunmayan, kendi deyimleriyle “dürüst, tarafsız ve ahlaksız” haber yapan bir mizah ve ironi sitesidir. Bunun yanı sıra muhalif bir yayın organı gibi işleyen Zaytung’un, tek gelir kaynağı internet sitesinde yayınlanan haberleri her yıl almanak haline getirerek satışa sunmasıdır.
Zaytung’un alternatif medya olma niteliğini gösteren bir diğer ayırt edici özellik ise, site kullanıcıların doğrudan kendi yapacakları/yaptıkları haberleri belli bir denetleme mekanizması olmadan dolaşıma koyabilme imkânı sunmasıdır.
Zaytung’un örgütlenme biçimine bakıldığında ise, bağımsız bir editörlük mekanizmasının bulunduğu gözlenmektedir. Hiyerarşik, dikey ya da müdahaleci bir medya örgütlenmesinden ziyade, daha çok dayanışma bilinci ve ortak fikirler etrafında mizah ve ironi haberlerin üretildiği görülmektedir.
147 SONUÇ
Kapitalist uygarlık kendine has araçları ile yeryüzünün her alanında tıpkı tanrısal bir mekanizma gibi işlemektedir. Bu mekanizma her alanda yoğun- sistematik bir baskı ile ezici denetim ve egemenlik biçimleri oluşturmaktadır. Kapitalist uygarlığın baskı, eziyet ve sömürü pratiklerine dayalı olması kendi içinde özerk olabilecek yapı ya da süreçlerin oluşmasına pek imkân tanımamaktadır. Tıpkı Marx’ın “Alman İdeolojisinde”
ifade ettiği gibi kapitalist toplumlarda üretim araçlarını ellerinde bulunduran sınıf, aynı zamanda o toplumda entelektüel, düşünsel ve fikirsel süreçlerinde sahibidir. Salt fikirsel, düşünsel yaşamın değil aynı zamanda devlet, hukuk, kültür ve sair gibi baskı ve denetim araçlarının işleyiş mantığını da etkiler. Fakat aynı Marx 1845’te formüle ettiği
“Feuerbach Üzerine Tezler” isimli çalışmasında meşhur 11. Tezinin en radikal eylemsellik ifadesi olan; şu ana kadar filozoflar dünyayı çeşitli biçimlerde yorumladı fakat asıl olanın onu değiştirmek olduğunu söylemektedir. Dolayısıyla, toplumsal yaşamda var olan sınıfsal karşıtlıkların, ezen-ezilen ya da efendi-köle diyalektiğine dayalı varoluş formlarının yıkılması ve yıkılan dünyanın enkazı üzerinden yeniyi oluşturmak tarihi yapan ve kuran özneye içkin olan bir şeydir.
Kapitalist uygarlığın nesnesi haline getirilerek her gün biraz daha hiçselleştirilen özne ve toplum, kendinden ne kadar çok verirse bir o kadar kendine yabancılaşmaktadır.
Temelde özneye ve özneyi var eden emeğe dayatılan kapitalizmin bu toplumsal kriz süreçleri, gene emeğin kendi imkânları dâhilinde yaratacağı araçlar ile ancak aşılabilir.
Emeğin toplumsal anlamda yaratacağı direniş ve ya karşı koyuş araçlarından (sadece) birisi de kuşkusuz alternatif medya(lar)dır. Bu çalışma süreci boyunca incelen alternatif medyaya ilişkin tartışmalar, yaklaşımlar ve bulgular, alternatif medyaların
148 toplumsal anlamda ezilen sınıflar başta olmak üzere, etnik, cinsel, mezhepsel, politik, dinsel ve benzeri yapıların, kısaca yoksun ve yoksullaştırılan sürekli ötekileştirme pratiklerine maruz bırakılan kesimlerin kendi seslerini duyurabileceği ortak bir platform oluşturabilecek potansiyele sahip olduğudur.
Alternatif medya için, küresel ekonomik politikaların istilası ve bu istilaların kutsanılan yüce ideolojisi Neo-liberalizmin, toplumsal anlamda yarattığı gerilim, çatışma ve bulanım süreçlerinde önemli bir alan ve araç olduğu söylenebilir. Zira günümüz anti-kapitalizm ve küreselleşme karşıtı toplumsal hareketlerin temsil edildiği en önemli mecraları alternatif medya alanları oluşturmaktadır.
Alternatif medyanın ana akım medya karşısında çokluğa dönük bir yüze sahip olması, onun bastırılan kesimlerin seslerini duyurması ve kendi kamuoylarını oluşturmasında dikkate değer bir işlevi yerine getirebileceğini ifade edebilir. Ana akım medyanın milliyetçi, militarist, homojen ve baskıcı dilsel ve görsel pratikleri karşısında alternatif medya heterojen bir ilişkiler ağı içerisinden demokrasi, emek ve özgürlük gibi değerlere önem atfetmektedir.
Çalışma süresince alternatif medyaya ilişkin yukarıda sıralanan gözlem, değerlendirme ve bulgular özetle ana akım medya politikaları ve ana akım medyanın sahiplik ilişkileri karşısında kayda değer bir toplumsal muhalefet ve direniş kültürünü canlı tutabileceğini göstermektedir.
Ana akım medyanın haber üretim süreçlerinde dikkate almak zorunda olduğu bir takım süzgeçler vardır. Bu süzgeçleri iktidar ve sermaye bloğu ve onun çıkarları oluşturmaktadır. Fakat alternatif medya alanlarında üretilen haber ya da diğer içeriklerin tabi olduğu süzgeçler toplumsal değerlere ilişkin hassasiyetlerdir. Bizatihi alternatif
149 medyanın var olma pratiklerini insana ve topluma ait olan değerlerin savunusunu oluşturmaktadır diyebiliriz.
Mizah toplumsal bir eleştiri biçimi olarak, siyasal ve toplumsal yaşamın çarpık taraflarına sert ve keskin yorumlar, eleştiriler ve ifadeler yöneltebilmektedir.
Mizahın/mizah basının alternatif bir mecra olarak kabul edilmesinin başlıca sebepleri iktidar ve iktidarın uzantılarına yönelik üretmiş olduğu ürünlerin içeriğinde keskin, iğneleyici ve satirik bir tarafın olmasıdır. Mizah ve muhalefet iç içe geçmiş bir yapıyı oluşturur. Mizah yayınlarının olduğu her dönem de her koşulda, o dönemin mutlak hâkimi olan iktidar ve yapılarına yönelik bir şeyler(eleştiriler) söylenmiştir. Dolayısıyla, bu çalışma sürecinde incelenen mizah ve ironi haberciliği de, eleştirel bir karakteri içerisinde taşımaktadır. Sosyal, siyasal, ekonomik ve toplumsalı doğrudan ilgilendiren konulara ilişkin yapmış olduğu haber ve ürünler, alternatif medyanın genel işleyiş formlarından uzak olmadığını göstermektedir. Çünkü ana akım medyada görünmeyen, tartışılmayan, konular ve sorunlar rahatlıkla mizah ve ironi haberlerinde/haberciliğinde üretilen içeriğe konu oluşturabilmektedir. Bir diğer önemli husus ise, mizah ve ironi haberciliğinin ana akım medyada var olan mülkiyet ilişkilerin tam tersi bir noktadan hareket etmesidir. Genel olarak mizah basını ya da mizah ve ironi haberciliği yapan yayınlar, örneğin çalışmanın örneklemi olan Zaytung gibi mecraların her hangi bir kazanç ve ya gelir kaygısı ile hareket etmemekte olduğunu göstermektedir. Çalışma sürecinde incelen mizah ve ironi haberlerine bakıldığında ki bu haberler ana akım medya ile karşılaştırılarak incelenmiştir. Birçoğunda ana akım medya tarafından toplumsal anlamda çarpıtılan gerçekler çok rahatlıkla mizah ve ironi çerçevesinde/içerisinde yansıtılmaktadır. Bir diğer önemli husus ise, çalışma sürecinde Zaytung’a ilişkin karşılaşılan verilerde, gündeme ilişkin konuları/başlıkları öğrenmek
150 isteyen birçok gazeteci, siyasetçi, sanatçı ve yazarın ana akım medya mecralarından ziyade, öncelikli olarak Zaytung’da ki mizah ve ironi haberlerine baktığını söylemeleridir. Kendi ifadeleriyle bu süreci ” gündemi Zaytung’dan takip ediyoruz”
şeklindedir. Çünkü mizah ve ironi haberlerini/haberciliğini besleyen en önemli olgular toplumsal yaşamın içinden çıkan gelişmelerdir.
Çalışma süresi içerisinde araştırılan konulardan bir diğeri de kamuoyu oluşturma süreçlerinde alternatif medya mecraları olarak mizahi haberlerin gündeme gelmesidir.
Zaytung’un yapmış olduğu mizahi ve ironi haberler ciddi anlamda bir takipçi ve izleyici tarafından izlenmektedir. Zaytung’un twitter hesabında yaklaşık olarak 5.5 milyon takipçi sayısı bulunmaktadır. Bu sayı diğer sosyal mecralarda ki takipçileriyle birlikte 6 milyonu geçmektedir. Ortalama olarak Zaytung’un internet sitesini gün içerisinde 80 ila 100 bin arasında bir ziyaretçi kitlesi kullanmaktadır. Bu oranda bir izleyiciye/takipçiye sahip olmak Zaytung’un ürettiği içeriğin geniş bir alana yayılmasını sağlamaktadır. Zira Zaytung yapmış olduğu birçok mizahi haberleriyle gündem olmaktadır. Bilhassa devlet kurumlarına ilişkin yapmış olduğu haberlerde ekseri gündemin tartışılan ana başlıklarından birisi olabilmektedir.
Mizah ve ironi haberciliği bağlamında bir söylem/metin oluşturan Zaytung, yapmış olduğu yayıncılık pratikleriyle ana akım medyanın sağar, dilsiz ve kör olduğu ekonomik, siyasal, sosyal ve toplumsal sorunları estetik söylem ve ince fikirli argümanlarla hem eğlendirip hem de konun ciddiyetine dikkat çekebilmektedir. Çalışma süresi içerisinde karşılaşılan, ana akımda medyada haberin değerini oluşturan ilkelerin iktidar ve sermayenin ideolojik ve sınıfsal çıkarları olduğudur. Bu durum mizah ve ironi haberciliğinde tersi bir noktadan hareketle oluşmaktadır.
151 Genel olarak bakıldığında ise, çalışmanın inceleme konularından birisi olan mizah(içeriği) ve mizah yayıncılığı, ana akım medya(lar) karşısında toplumsal anlamda ötekileştirme pratiklerine maruz kalmış kesimlerin çıkarlarını savunabilecek bir takım özelliklere sahip olduğudur. Örneğin 1 Haziran 2013 Gezi Parkı gösterileri sürecinde polis şiddeti ile öldürülen ya da çeşitli şekilde yaralanan göstericilerin durumlarını konu edinen en önemli mecraları mizah yayınları oluşturmaktaydı. İktidarın katı ve sert uygulamaları karşısında ana akım medya(lar)dan ziyade alternatif mecralar olarak mizahi yayınlar direniş ve eleştirinin sembolik araçları olmuştur. Ana akım medyanın içinde bulunduğu genel krizleri de aynı şekilde eleştiren ve betimleyen gene mizah olmuştur. Zaytung’un yapmış olduğu mizahi ürünlerinin de genel özelliklerine bakıldığında yukarda bahsedilen radikallik ve alternatiflikten ayrı olmadığıdır. Çünkü mizahi ürünlerin radikal ve alternatif bir eleştiri kanalı olmasının en önemli göstergesi toplumsal anlamda (her ne tür iktidar yapısı olursa olsun) güç ve iktidar bloklarına karşı acımasız sert ve keskin bir ifadeler bütününe sahip olmasıdır.
152 KAYNAKÇA
Aksoy, S. (2010). Türkiye'de Yerel Basının Sorunları: Kayseri Örneği Üzerine Teorik ve Uygulamalı Bir Çalışma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
Alankuş, S. (2009), Yeni Habercilik Arayışları: Hak Odaklı Habercilik, Yurttaş Gazeteciliği, Barış Gazeteciliği El Kitabı, IPS İletişim Vakfı, İstanbul.
Alankuş, S. (2010), Barış Gazeteciliği El Kitabı, IPS İletişim Vakfı, İstanbul.
Alankuş. S., (2003), Medya ve Toplum, İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları.
Alayoğlu Toprak, S. (2009). “Alternatif Medya Yörüngesinde Medya Televizyonculuğu”, Medya ve Kültür, Alayoğlu Toprak, S. Ve Türkoğlu, N.
(Der.). İstanbul: Urban Kitap, ss. 63-77.
Albert, M. (1997), “Alternatif Medyayı Alternatif Kılan Nedir?”, Bilim ve Toplum, http://eski.bgst.org/keab/albert20061112.asp 2 Şubat 2018 tarihinde erişilmiştir.
Alemdar, K. Ve Uzun, R. (2013). Herkes İçin Gazetecilik, Ankara: Tanyeri Yayıncılık.
Algül, F. (2016). Topluluk Medyası “Nor Radyo” Örneği. İstanbul: Pales Yayınları.
Anderson, L. (2017), “ Neoliberal Söyleme karşı Alternatif Medyanın Eleştirel Gücünün Alternatifsizliği”, Yeni Medya Kuramları içinde, Aydoğan, F. (Der.).
İstanbul: Der Yayınları, ss. 87-107.
153 Arık, E. (2013), “Yurttaş Gazeteciliğin Günümüzdeki Görünümü: Twitter Gazeteciliği Örneği”, Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi. İletişim Kuram Ve Araştırma Dergisi- (36).
Atkinson, J.D., (2015), Alternatif Medya ve Direniş Siyaseti. A. Aslınur ve Ö.
Gamze (Çev.). İstanbul: Kafka
Atton, C., (2002), Alternative Media, Sage Publications: London.
Aydoğan, F. Ve Kırık, A. M. (2012). “Alternatif Medya Olarak yeni Medya”, Akdeniz İletişim, Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Aralık 2012, (18), ss. 58-70.
Bailey, O.G. vd., (2015), Alternatif Medyayı Anlamak. Ö.Öztürk (Çev.). İstanbul:
Kafka
Başaran, F., (2010b). “Yeni İletişim Teknolojileri, Alternatif İletişim Olanakları”.
Mülkiye 269: 255-270.
Bekiroğlu, O.(2012). “Sivil Toplum Ve Medya: Demokrasi Ve Alternatiflik Kavşağında İki Alan”, Alternatif Medya Alternatif Gazetecilik İçinde, Özer, Ö.
(Editör.). ss. 111-167.
Binark, M. Ve Gencel-Bek, M., (2007), Eleştirel Medya Okuryazarlığı: Kuramsal Yaklaşımlar ve Uygulamalar, Kalkedon Yayınları: İstanbul.
Cohen, J. (1999) “Strateji ya da Kimlik: Yeni Teorik Paradigmalar ve Sosyal Hareketler”, (Editör: Çayır. K.) ,Yeni Sosyal Hareketler İçinde, Kaknüs Yayınları, İstanbul.
Çaycı, B., Karagülle, A. E., (2014), Mobil İletişim Teknolojileriyle Değişen Örgütlenme Biçimleri: Ağlarda Örgütlenen Toplumsal Hareketler , Journal of Yasar University, 9(36), 6370-6379.
Çayır, K. (1999),Toplumsal Sahnenin Yeni Aktörleri:Yeni Sosyal/Toplumsal Hareketler, Yeni Sosyal Hareketler İçinde, Serkan Özburun (Editör: Çayır, K.), Kaknüs Yayınları, İstanbul.
154 Çoban, B. (2010), “Toplumsal Hareketler ve Radikal Medya”, Yeni Toplumsal Hareketler İçinde, Kalkeon Yayınları, İstanbul.
Çoban, T. (2015). “Ötekiler Ve Alternatif Medya”. Azınlıklar Ve Medya İçinde.
Sungur.S, (Der.). İstanbul: Derin Yayınları, ss. 49-60.
Çoban.B., Ataman. B. (2015), Türkiye’de Alternatif Medya, Kafka: İstanbul.
Damato, P. (2014), Marksizmin Anlamı, Pilgir, A. Çev. İstanbul: Ayrıntı yayınları.
Demirer, T. (2007). “Medya Kapitalizm Ve Manipülasyon”. İmparatorun Soytarısı Egemen Medya İçinde. Özbudun, S. Özgür, Gökçe, Demirer, T. (Der.).
Ankara: Ütopya Yayınevi, ss. 27-99.
Demirtaş, O. (2017). Türk Basınında Alternatif Arayışlar. İstanbul: Cinius Yayınları.
Downing, J. D.H. et al. (2001), Radical Media: Rebellious Communication and Social Movements, Londra: Sage.
Downing, J.D.H. vd., (2017), Radikal Medya: İsyancıların iletişimi ve Toplumsal Hareketler. D. Doğanay, T. Oğuz ve T. İ .Özdemir (Çev.). Ankara: İmge Kitabevi Engels, F.(1975). Anti Dühring. Çev. Somer, K. Ankara: Sol yayınları.
Erdoğan İ., (1997), İletişim Egemenlik Mücadeleye Giriş, İmge Kitabevi: Ankara.
Erdoğan, İ ve Alemdar, K. ( 2010). Öteki Kuram. Ankara: ERK yayınları.
Fuchs, C., (2010). “Alternative Media As Critical Media. European journal of Soscial Theory” 13 (2): 173-192.
Fülbert, G. (2014). Kapitalizmin Kısa Tarihi, Çev. Usta, S. İstanbul: Yordam Kitap.
Giddens, A. (1999),Toplumun Kuruluşu: Yapılaşma Kuramının Ana Hatları, (Özel, H. Çev.)Ankara: Bilim ve Sanat Yayınevi.
Giddens, A. (2000), Tarihsel Materyalizmin Çağdaş Eleştirisi, Tatlıcan, Ü. Çev.
İstanbul: Paradigma Yayınları,
155 Granjon, F., (2014), “Enformasyon Hareketliliği Üzerine Bazı Düşünceler”,Kendi Medyanın Yarat, Kavramlar, Tartışmalar, Örnekler, içinde, Yanıkkaya, B.,ve Çoban, B., (Ed.), İstanbul, Kalkedon Yayınları. ss. 157-197.
Gratham, B. Ve Miller, T., (2010). “The End Of Neoliberalism”, Popular Communication 8 (3): 174-177.
Hardt, M. ve Negri, A. (2001). İmparatorluk. Çev. A. Yılmaz. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Harvey, D. (2003), Postmodernliğin Durumu, Savran, S. Çev. İstanbul: Metis Yayınları.
Harvey, D. (2015). Neoliberalizmin Kısa Tarihi, Çev. Onocak, A. İstanbul: Sel Yayıncılık.
Işık, G., (2015), Sanaldan Sokağa Toplumsal Hareketler, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
İrvan, S. (2004). Barış Gazeteciliği, Çağdaş Gazeteciler Derneği Gazetesi, Eylül- Ekim 2004.
Johnston, Hank; Enrique Larana; Joseph R. GUSRIELD (1999), “Kimlikler, Şikayetler ve Yeni Sosyal Hareketler”, Yeni Sosyal Hareketler İçinde, (Editör.
Çayır, K.), Kaknüs Yayınları: İstanbul.
Karlı, İ. Ve Budak, Y. (2012). “Alternatif Medya Olarak Bianet”, Alternatif Medya Alternatif Gazetecilik İçinde, Özer, Ö. (Der.). Konya: Literatürk Yayınları, ss. 247-270.
Kellner, D., (2004). Tabandan Küreselleşme: Radikal Demokratik Bir Tekno-politikaya Doğru. Western Publics. Princeton University Press. Princeton.
Köse, H. (2007). Alternatif Medya, Yirmidört Yayınları: İstanbul.
Langlois, A. Ve Dubois, F. (2015). “Otonom Medya” Direnişi Ve Muhalefeti Canlandırmak. Şener, G. Çev. İstanbul: Kafka.
156 Laughey, D.( 2010). Medya Çalışmaları. Çev. Toprak, Ali. İstanbul: Kalkedon yayınları.
Morley, D. Ve Robins, K. (2011). Kimlik Mekanları, Küresel Medya Elektronik ortamlar ve Kültürel Sınırlar, Zeybekoğlu, E. Çev. İstanbul: Ayrıntı Yayınları Mutlu, E. (1998). İletişim Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları: Ankara.
Mütevellioğlu, N. (2010). “Türkiye Emek Piyasasında Neoliberal Dönüşüm”, Türkiye Ekonomisinde Neoliberal Dönüşüm Politikaları ve Etkileri içinde, Mütevellioğlu, N. ve Sönmez, S.(Der.). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Offe, C. (1999),“Yeni Sosyal Hareketler: Kurumsal Politikanın Sınırlarının Zorlanması”, Yeni Sosyal Hareketler İçinde, (Editör: Çayır, K.), Kaknüs Yayınları: İstanbul.
Özer, Ö., (2012). Alternatif Medya Alternatif Gazetecilik, Literatürk Yayınları:
Konya.
Pektaş, Ş. (2014). Türkiye’de Neo-liberal Yıkım Süreci, İstanbul: Parşömen.
Perriault.J.( 2016), İletişim Bilimlerinin Unutulmuş Kökenleri, Çev. Köse, H.
İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Pıerson, C. (2000). Modern Devlet, Hattapoğlu, D. Çev. İstanbul: Çiviyazıları/
Kamera Yayıncılık.
Robertson, R. (1999),Küreselleşme, Toplum Kuramı ve Küresel Kültür Yolsal, H.Ü. Çev. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Sayımer, İ., (2014). Yeni Medya Ortamlarında Ağlar Oluşturan Toplumsal Hareket Deneyimleri", EJOIR, Electronic Journal of Occupational Improvement and Research , , 97-112,
Sine, R. (2017). Alternatif Medya Ve Haber. Konya: Literartürk Yayınları.
Şeker, M. (2007). “Tekniği, İçeriği, Çalışan Profili, Haber Kaynakları, Ekonomi Politiği, Gücü ve Sorunlarıyla Yerel Gazeteler. Konya: Tablet Yayınları.
157 Tağ Kalafatoğlu, Ş., (2015). “Toplumsal Hareketler Ve Politik Oluşumlar Bağlamında Yeni Medya Aracılığıyla Politik Aktivizm”. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD), 5 (11), 126-145.
Taylan, A. (2012),”Alternatif Medya ve Bianet Örneği: Türkiye’de Alternatif Medyaya Dair Etnografik Çalışma”. Ankara Üniversitesi Basılmamış Doktora Tezi.
Thompson, J.,(2008). “Medya ve Modernite”, Çev. Öztürk, S. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
Timisi, N., (2003), “Yeni İletişim Teknolojileri ve Demokrasi”, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
Touraine, A. (1988), “Return of the Actor”. Minneapolis. University of Minnesota Press.
Törenli, N., (2005). “Yeni Medya Yeni İletişim Ortamları”, Bilim Sanat Yayınları: Ankara.
Uzelman, S. (2015). “Medya Aktivistleri Ve Sosyal Hareketler”, Otonom Medya Direnişi Ve Muhalefeti Canlandırmak içinde. Şener, G. Çev. Langlois. A, Ve Dubois, F. (Der.). İstanbul: Kafka. ss.19-32.
Van Dijk, J., (2016). “Ağ Toplumu”, Çev. Sakin, Ö. İstanbul: Kafka.
Vatikiotis, P. (2014). “İletişim Kuramı Ve Alternatif” Kendi Medyanın Yarat, Kavramlar, Tartışmalar, Örnekler, içinde, Yanıkkaya, B.,ve Çoban, B., (Ed.), İstanbul, Kalkedon Yayınları. ss. 63-99.
Yaşın, C. (2009). Türkiye’de Yerel Basının Yapısal Özellikleri ve Üretim Koşulları, Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Bahar 2009, (28), ss. 116-117.
Yeygel Çakır, S., (2017). Sosyal Medyada Dijital Aktivist Hareketler Üzerine Bir İnceleme. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5 (2), ss.753-783.
158 Yıldırım, A. (2012). “Sosyal Ağlar ve kişisel Gizlilik Çatışması”, Sosyal Medya Akademi, Editör: Tolga Kara ve ebru Özgen, İstanbul: Beta Basım Yayın, ss. 243-269.
Yüksek, D., (2015), “Alternatif Medya ve Direniş Kültürü: Sosyal Hareketlerde Birleştirici Güç Olarak Alternatif Medya”. Türkiye’de Alternatif Medya İçinde, Çoban, B. Ve Ataman. B. (Der.). İstanbul: Kafka.
Öğüt-Eker, Gülin. (2014). “İnsan Kültür Mizah”, Ankara: Grafiker Yayınları.
Yücebaş, H. (2004). “Türk Mizahçıları Nüktedanlar ve Sairler”. İstanbul: L&M Yayınları.
Kutay, C. (1998). “Nelere Gülerlerdi”. İstanbul: Aksoy Yayıncılık.
Nesin, A. (1973). “Cumhuriyet Döneminde Türk Mizahı”. İstanbul: Akbaba Yayınları.
Öngören, F. (1983). “ Cumhuriyet Dönemi Türk Mizahı ve Hicvi”. İstanbul:
Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Kortantamer, T. (2007). “Temmuzda Kar Satmak”, Ankara: Phoenix Yayınları.
Escarpit, R.(2016). “Mizah”, Çev.Yalçın, M. Ankara: İmge Kitapevi.
SAYGILI, S.(2017)."Belirlenmiş Düşüncenin Tahakkümünden Özgün Düşüncenin Yaratıcılığına Alternatif Bir Söylem Olanağı, Felsefe ve Mizah".
Journal of Current Researches on Social Sciences 7 (): 119-132.
Bakhtin, M. (2001). Karnavaldan Romana. Çev. Soydemir, C, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Kalaycı N. (2014). Spinoza’nın Etika’sı Bağlamında Mizahın Politik İşlevi.
Düşünme Dergisi, 3(6), 20-28.
Yıldırım B. (2015). “Mizahta Yerel Unsurların Kullanımı Ve Toplumsal Eleştiri Söyleminin Geliştirilmesi”: Erzurum’da Yayımlanan Fırfırik Dergisi Örneği.
Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (2), 121-160.
159 USTA, Ç. (2009). Mizah Dilinin Gizemi. Ankara: Akçağ Yayınları.
Özünlü, Ü. (1999). Gülmecenin dilleri. Ankara: Doruk Yayıncılık
Yardımcı, İ.(2010). Mizah Kavramı ve Sanattaki Seri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (6)
Türkmen, F. (1996). Mizahta Üstünlük Teorisi ve Nasrettin Hoca Fıkraları. Türk Kültürü, 34(403), 649-655.
Meyer John C. (2000), “Humor As A Double-Edged Sword: Four Functions Of Humor In Communication”, Communication Theory, Vol:10, Issue:3
Batur, E.(1987), “Kara Mizah Antolojisi” Hil Yayın, İstanbul.
Bakır, U . (2012). “Reklamda Cinsellik ve Tüketici: Bireysel Ahlaki İdeolojinin Reklamda Cinselliğin Kullanımına Yönelik Tutumlara Etkisi”. Erciyes İletişim Dergisi, 3 (1).
Graf, F. (1997). “Cicero, Plautus and Roman Laughter”, USA: Polity Press.
Davıes, C. (2002). “The Mirth Of Nations”, New Jersey: Transaction Publishers.
Özbudun, S.(2013). “Kültür Halleri”, Ankara: Ütopya Yayınevi.
Tanrıkulu, M.(2014). Türkiye Coğrafyasında Genel kültür, Alt kültür ve Mozaik kültür. TÜCAUM VIII. Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Ankara.
Özkul, O. (2008). Kültür ve Küreselleşme. İstanbul: Açılım Kitap.
Hebdıge, D. (2004). Alt Kültür. Çev: Sinan Nişancı. İstanbul: Babil Yayınları.
Cantek, L. (2011) Şehre Göçen Eşek Popüler Kültür, Mizah ve Tarih, İstanbul:
İletişim Yayınları.
160 ÖZET
Bu çalışmada ana akım medya ve alternatif medya pratikleri karşılaştırmalı olarak mizah ve ironi haberciliği yapan Zaytung örneği üzerinden incelenmiştir. Ana akım medyanın haber/söylemleri, güç ve iktidar ilişkileri içerisinden geçerek toplumsal gerçekliği çarpıtmaktadır. Bu durum toplumun habere/bilgiye olan ihtiyacını tam olarak karşılamasına engeldir. Çalışmanın temel savı geleneksel haber yazım kurallarıyla yapılan mizah ve ironi haberciliğinin ürettiği genel mizahi içeriklerin, politik bir araca dönüşebilen bir olgu olduğu, aynı zamanda toplumsal gerçekliği yansıtan bir işleyişe hizmet ettiği ve toplumda hâkim olan düşünce ve yapılar karşısında muhalif ve eleştirel bir güce sahip olduğudur. Son olarak da bu çalışmada mizah ve ironi haberciliğinin, mizahi yayınların/formların alternatif bir medya mecraları olduğu, toplumsal muhalefetin ve eleştirel bir düşünsel kültürün oluşmasında önemli bir toplumsal sorumluluğu ve gerekliliği yerine getirdiği savunulmaktadır.
161 ABSTRACT
In this study, the mainstream media and alternative media practices were examined comparatively through the Zaytung example, which is engaged in humor and irony journalism. Passing through the relationship between power and rulership, the news/discourse of the mainstream media distorts the social reality. Such situation precludes the society from fully meeting the need for news/information. The main thesis of the work is that the humorous and irony journalism produced by the rules of traditional news writing is a phenomenon that can be transformed into a political medium, at the same time it serves as a function that reflects social reality and has an oppositional and critical power against the thoughts and structures that dominate the society. Finally, this study argues that humor and irony journalism is an alternative media channel of humorous publications/forms and fulfills an important social responsibility and necessity in the formation of public opposition and a critical intellectual culture.