Yunus Emre Enstitüsü

Yunus Emre Vakfı 05.05.2007 tarihli ve 5653 sayılı kanunla, “Türkiye’yi, Türk dilini, tarihini, kültürünü ve sanatını tanıtmak; bununla ilgili bilgi ve belgeleri dünyanın istifadesine sunmak; Türk dili, kültürü ve sanatı alanlarında eğitim almak isteyenlere yurt dışında hizmet vermek; Türkiye’nin diğer ülkeler ile kültürel alışverişini arttırıp dostluğunu geliştirmek amacıyla” kurulmuştur. Bilimsel çalışmaların yürütülmesi açısından da Yunus Emre Enstitüsü (YEE) vakfa bağlı bir şekilde oluşturulmuştur.630

YEE’nin misyonu; Türkiye’nin uluslararası alanda bilinirliğini, güvenilirliğini ve itibarını artırmak iken vizyonu; dünyanın her yerinde Türkiye ile bağ kuran ve Türkiye’ye dost insan sayısını artırmaktır.631 İnsani değerleri, insan sevgisini ve toplumsal barışı temsil etme özelliğinden dolayı enstitü adını Yunus Emre’den

629 Burhan Başoğlu, a.g.g.

630 “Yunus Emre Enstitüsü”, https://www.yee.org.tr/tr/kurumsal/yunus-emre-enstitusu (Erişim: 14.07.2019).

almıştır.⁶³² Yunus Emre isminin kullanılmasıyla esasında enstitünün uluslararası niteliğine vurgu yapılmaktadır.

YEE’ye bağlı Strateji Geliştirme ve Kurumsal İletişim Müdürlüğü, faaliyetlerin hangi yöntem ve kaynaklarla gerçekleştirileceğine dair strateji ve politikaları geliştirmek ve tanıtımla ilgili iletişim sürecini yürütmektedir. YEE Kültür Sanat Projeler Müdürlüğü ise, yurt dışındaki kültür merkezleri aracılığıyla Türkiye’nin kültür mirasının tanıtılmasına hizmet etmektedir. 2016’da YEE bünyesinde Kültürel Diplomasi Akademisi kurularak, kültürün diplomasi aracı olarak kullanılabilmesi hususunda eğitici çalışmalar yapılmaktadır.

Kültür, toplumların tarihleriyle bağ ve köprü kurmasını sağlamaktadır. Bu doğrultuda uluslararası ilişkiler çerçevesinde kültürel ilişkiler ülkeler arasındaki toplumsal bağları derinleştirmektedir. Nitekim kültürel faaliyetler yoluyla değerlerin ve ülkeye ait özelliklerin tanıtılması ve kamu diplomasisinin zeminin inşasını olanaklı kılmaktadır.

YEE bünyesinde kültür sanat faaliyetleri olarak; sergi, konser, film gösterimi, konferans, anma günleri, geleneksel el sanatları, atölye çalışmaları, fuar ve festival türlerinde faaliyetler planlanmaktadır. YEE faaliyetlerinde yerel iş birliklerinin kurulmasına oldukça önem verilmektedir. YEE çalışmaları tanıtım misyonuyla “bağ kurmayı” hedefleyip kültürel diplomasi sürecini kolaylaştırmakta ve kapasite gelişimi sağlanmaktadır. Bununla birlikte YEE’nin de üye olduğu Küresel Kamu Diplomasisi (GPD) ağının dönem başkanlığı Türkiye tarafından yürütülmektedir.633

Davutoğlu tarafından YEE’nin faaliyetlerinin yoğunlaştığı bölgeler açısından “gönül coğrafyası” vurgusu yapılmıştır.634 YEE stratejilerinde tarihi ve kültürel

632 “Neden Yunus Emre”, https://www.yee.org.tr/tr/kurumsal/neden-yunus-emre (Erişim: 14.07.2019).

633 “Global Public Diplomacy Network Members”,

http://gpdnet.org/user/members/selectFullMembersList.do (Erişim: 12.10.2019);

https://www.yee.org.tr/tr/haber/kuresel-kamu-diplomasi-agi-temsilcileri-istanbulda-bulustu-0 (Erişim: 12.10.2019).

bağların önemine işaret edilmektedir. Nihai olarak YEE kurumsallaşma sürecinin başındadır.635 SAA bölgesine yönelik kamu diplomasisi uygulamalarında Türk kurumlarının çeşitliliği YEE’nin sahadaki faaliyetlerini pozitif anlamda etkileyebilir.⁶³⁶

YEE’nin kuruluşundan önce Türk kültür merkezleri bulunmaktaydı.⁶³⁷ Ancak YEE’yle birlikte bu alandaki çalışmalar etkinlik kazanmıştır. YEE’nin mevcut durumda SAA’da Sudan, Somali, Senegal ve Güney Afrika’da kültür merkezleri bulunmaktadır. Söz konusu kültür merkezlerinde Türkoloji projesi kapsamında Türkçe öğretilmektedir. Öte yandan Sudan, Senegal, Gambiya, Mozambik ve Etiyopya’daki üniversitelerle projeler üzerinden işbirliği anlaşmaları imzalanmış ve SAA ülkelerinin ilgili üniversiteleriyle işbirliği kapsamında TDE/Türkoloji bölümleri ile Türkçe kurslarına Türkiye’den öğretim elemanları görevlendirilmektedir. Türkçe yaz okulu açılarak SAA ülkeleri öğrencileri Türkiye’de misafir ederek, Türk kültürüyle ilgili deneyim sağlanmaktadır.

YEE’nin SAA’da yürüttüğü faaliyetleriyle ilgili Strateji Geliştirme Müdürü Bülent Üçpunar:

“Kültürel diplomasi çerçevesinde faaliyet olarak Türkçe öğretimi bulunmaktadır. Türkiye’nin doğrudan anlaşılmasındaki en önemli araçlarından bir tanesi Türkiye’nin kendi dilinin bilinmesi olduğu için Türkçe öğretimine ayrı bir önem veriyoruz. Bunun yanında Türkiye’yle ilgili bilimsel çalışmaları Türkoloji projesi kapsamında desteklemeye çalışıyoruz.” 638

Kültürel çerçevede dil öğretimine dikkat çekilerek özellikle toplumsal ilişkilerin geliştirilmesi hususunda dil öğreniminin önemi belirtilmiştir. Nitekim Türkçe’nin öğrenimi ilgili ülkenin Türkiye hakkında bilgi sahibi olmasını, Türkiye’yi anlamasını

635 Yunus Emre Enstitüsü, “Stratejik Planı (2017-2018)”, s.19. 636 Bülent Üçpunar, a.g.g.

637 Resmi Gazete, 480 sayılı KHK, 1992.

daha kolay kılabilecektir. Üçpunar, YEE’nin SAA’daki faaliyetlerini kamu diplomasisi açısından ise şu şekilde değerlendirmektedir:

“Kamu diplomasisi kendini anlatmak kendini ifade etmek kısmından geniş bir şekilde biz bağ kurmak ve irtibat kurmak şeklinde anlıyoruz. Kültür sanat faaliyetleri yaparken, kültürümüzü ve sanatımızı tanıtıyoruz. Bir konser verdiğimizde bunu birlikte paylaşmak ve bağ kurmayı önemsiyoruz. Eğitim faaliyetleriyle somut yerel yarar da üretiyoruz. Yabancı dil öğreniyorlar; bir kapasite gelişimi bu… Dil öğretiyoruz, o dille hem Türkiye’yi tanıyorlar, aynı zamanda edindiği dil becerisi sayesinde ekonomik bir bağ da kurulabiliyor. Sosyal sorumluluk alanında bir bağa dönüşebiliyor. Sonuç olarak bir etkileşim kuruyoruz, Türkiye’yle bağ kurmasına başlangıç teşkil etmek istiyoruz. Bu bağ; ticari, turizm, öğrenci hareketliliği anlamında bir bağa dönüşebilir. Bunun zeminini oluşturmuş oluyoruz.” ⁶³⁹

Açıklamada kamu diplomasisinin kendini anlatmayla birlikte bağ kurma ekseninde geliştiği belirtilmektedir. Bağ kurma konusunda kültür ve sanat faaliyetlerinin önemine değinilmiştir. Ayrıca eğitim çalışmalarıyla da kapasite gelişiminin sağlandığı, hatta ekonomik çıktılara bile ulaşılabileceği vurgulanmıştır. Genel itibarıyla etkileşim ekseninde gelişen eğitim, turizm ve ticari bağlarının zemini oluşturulmaktadır.

Üçpunar, YEE’nin SAA’daki faaliyetleriyle ilgili geri bildirimlerin alınması hususunda dijital diplomasiye dikkat çekerek sosyal medya hesapları, web sayfaları ve sosyal medyadaki etkileşimlerin iletişim verimliliği hakkında fikir verebildiğini belirtmiştir.640 Üçpunar, YEE’nin faaliyetlerindeki güçlü yönünün ilgili ülkelerdeki yerel partnerlerle birlikte çalışmak olduğunu ve hedeflerinin Türkiye’yle dost olan veya bağ kuran insan sayısını artırmak şeklinde ifade etmiştir.641 Sonuç olarak, YEE

639 Bülent Üçpunar, a.g.g. 640 Bülent Üçpunar, a.g.g. 641 Bülent Üçpunar, a.g.g.

eğitim, kültür ve sanat çalışmalarıyla Türkiye’nin SAA ülkelerine yönelik kamu diplomasisi çabalarını desteklemektedir.