Yeşil ürün gelişimi ve sorunları

kaçınmak daha az bakım gerektirmesi, onarılabilirlik, dayanıklılık, yeniden kullanılabilirlik ve geri dönüşebilirlik konuları dikkate alınmalıdır. Eko-tasarımcıların pazar başarısına sahip eko-ürünler üretmesi için üç temel rehber bulunmaktadır.²¹

- Tüketiciye faydalı eko-ürün geliştirmek için eko araç zincirini tamamlamak Eko-tasarımcılar, yalnızca ürünün çevre performansını arttırmaya değil aynı zamanda tüketiciye faydalı ürün geliştirmeye odaklanmalıdır. Eko araç zinciri, eko-tasarımcıların gelişim yönünü vermesine yardımcı olabilir. Çevreci tutum: tüketicilerin bakış açısı yolunda işlevsel ve çevreyle ilgili sonuçların ortaya çıkmasına neden olur.

- Karar verme sürecinde eko araç zincirini kullanmak

Eko-tasarımcı için, ürünün hangi türde çevreci unsurları arayacağı ürün gelişim sürecinde anahtar konudur. Eko-tasarım rehberlerinde yazılı tüm muhtemel gelişim yollarında eko-ürün geliştirmeye çalışarak, sonuç ekolojik başarıya sahip bir keşif olabilir, ancak ürün tüketicilerinin istediğinden çok uzak olabilir. Bu yüzden, fikir üretiminden sonra uygulanabilirlik testi, ürün gelişim sürecinde en önemli karar aşamalarından biri olabilir. Uygulanabilirlik aşamasında, tüketicilerin satın almasını tetikleyecek fikirler seçmek temel prensiptir.

- Üst yönetimi ikna etmek için kullanmak

Eko-tasarımcılar her zaman kritik bir sorunla karşılaşmıştır: (üst) Yönetim nasıl ikna edilir. İlk ürün modeline kıyasla %30 çevreyle ilgili yükü azaltabilecek bir eko-tasarım fikri yönetimi ikna edemez. Ürün masrafını azaltabilecek veya daha fazla tüketici çekmek gibi pazar başarısı getirmek adına mantıklı potansiyele sahip olabilecek eko-tasarım fikirleri, yönetimi etkili şekilde ikna edebilir. Eko araç zinciri duruma yardımcı olabilir.

 Üretim Teknolojisi: Çevreci bir üretim yaklaşımı, hammadde, enerji ve doğal kaynakların tasarruflu kullanılmasını sağlayan geri dönüşümü destekleyen çevreye zararlı atıkları en aza indiren sistemlerdir.

21 Yim, Heejeong- Hermann, Christoph; “Consumer Behavior on Ecoproduct Why consumers do not buy an Ecoproduct”, Third International Symposium on Environmentally Conscious Design and Inverse Manufacturing, Tokyo, Japan, December 8-11,2003.

 İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği: İşçi Sağlığı ve iş güvenliği, hem ani kaza ve yaralanmaların önlenmesi için gerekli önlemlerin alınması hem de meslek hastalıklarına yol açabilecek etkenlerin ortadan kaldırılmasıdır.

 Ürün Dağıtım Zincirinde Çevrecilik: Ürün dağıtımı kaynakların korunması esasına göre düzenlenmelidir. Konteynır, palet, sandık gibi taşıma ambalajlarının yerine yeniden kullanılabilir olanlar seçilmelidir. Özellikle gıda ambalajlarında hijyen gereklilikleri de göz önünde bulundurulmalı, taşıma araçlarının seçiminde de çevre ön planda tutulmalıdır.

 Atık Yönetimi: Ürün ambalajının tasarımından, üretim süreçlerinde oluşan atıklara hatta tüketiciye ulaşmış olan ürünlerin kullanım sırasında ve sonrasında oluşturabileceği çevre kirliliğine dek pek çok aşamayı kapsamaktadır.

 Tüketim ve Sonrası Ürün Sorumluluğu: Yeniden kullanılabilirlik, geri dönüşebilirlik ve doğada parçalanabilirlik gibi konulara önem verilmelidir.

Tüm bu aşamalar ürünün yaşam dönemini kapsamaktadır. Ürünün bu aşamalarının tamamında çevre dostu olabilmesi için yaşam dönemi analizinin yapılarak her aşamada bu etkenlerin etkisinin minimum düzeye indirilmesi gerekir. Beşikten mezara olan üretim anlayışı toplumsal gelişmelerin pazarlamaya yansımasından ötürü beşikten beşiğe ve çevre için dizayn anlayışına dönüşmüştür. Ürünlerin geri dönüşümlü, yeniden kullanılabilir olması önem kazanmıştır.²² Yeşil ürün geliştirme süreci geleneksel süreçten farklılık gösterir. Yeşil ürün geliştirme sürecinde tüm gelişim aşamalarında çevrenin yer alması gerektiği unutulmamalıdır. İşletmelerin yeşil ürün üretme stratejilerinde en önemli etken, yeşil ürün üretebilecek teknolojik gelişimin sağlanmasıdır. Çevreye duyarlı üretim süreçleri için teknolojik gelişim temel unsurlardan birisidir. Diğer unsurları da temiz çevre ve düşük atık ya da atık olmaması durumu oluşturmaktadır.²³

22 Purdum,Tod. “Recycle,Reuse and Reap” Industry Week, sayı.255,s.38,2006.

23Charter, Martin, Greener Marketing: A Responsible Approach To Business, Sheffield, UK Greenleaf Publishing,1992, s.142-143.

Tablo.4.2.Ürün Geliştirme Süreci ve Doğayla Uyumlu Tasarım Etkinlikleri

Evre Doğayla Uyumlu Tasarım Etkinlikleri

1.Planlama * Aydınlat: ürün fikri nedir?

* Ürün için öncelikler nelerdir? (ekonomik, teknolojik, ekolojik)?

* Bu tamamen yeni bir ürün mü yoksa bir ürün iyileştirme mi? (Bir ürün iyileştirmesi planlarken, bir önceki kuşak referans noktası

olabilir)

* İşletmenin genel ve çevresel stratejisi nedir?

* Statüko: hali hazırda hangi doğaya uyumlu tasarım etkinliklerine dayanarak hareket edebilisiniz? Çevresel yönetim sistemlerine çapraz

bağlantıları kullanın.

* İş çevresini göz önünde bulundurun: Müşteri/Pazar ihtiyaçları, yasama, planlanmış doğaya uyumlu etiket, Pazar yerleri, rakiplerin

ürünleri,

2.Kavramsal * Tarifnameyi tanzim ederken doğaya uyumlu tasarım yönlerini dâhil edin (birincil ve ikincil ölçütler)

* Fizibilite kontrolü: (teknolojik, finansal)

* Tarifnameyi düzeltmek için yönergeleri, kontrol listelerini vb uygulayın.

* Tedarik zincirinizle iletişim kurun.

3.Ayrıntılı Tasarım * Doğaya uyumlu tasarım araçlarını ve ilgili veri tabanlarını uygulayın

* Sorunlu malzemeler için alternatifler bulun

* Daha iyi bir ürün anlayışı için yaşam döngüsü senaryoları geliştirin

* Toplama/ayırma için tasarlayın 4.Deneme/Prototip * Önceki ürün kuşağıyla karşılaştırma

* Hedefe ulaşıldı mı?

5.Pazar Oluşturma * Ürününüzün çevresel mükemmelliğini anlatın (müşteri grubuna özel)

* İlgili özellikleri anlatın: kalite, yaşam döngüsü maliyetleri

* Müşterilerde farkındalığı arttırın.

6.Ürünü gözden geçirme

* Ürünün başarısını ölçün (hangi kanıtlar müşteri tarafından dikkate alınmış?)

* Gelecek kuşak ürünler için daha ileri iyileştirmeleri belirleyin

* Sırada hangi buluşlar var (içerden ve pazarda)?

* Rakipler ne yapıyorlar?

Kaynak: Rodrigo,J.-Castells, F.,” Elecrical and Electronic” Practical Eco-design Guide 2002.

Doğaya uygun tasarımı geliştirmek için temel araçlar denetim listeleridir. Denetim listeleri nereye odaklanılacağını ve ne yapılacağı üzerine rehberlik eder. Çevreyle ilgili durumlar hakkında düşünmeye başlamaya ve herhangi önemli bir maddeyi unutmamaya yardım eder. Tekrar edilmiş denetimler de iyileştirmeler için bir yol gösterici olabilir.

Bahsi geçen denetim soruları şunlar olabilir.

 Ürününüzün enerji konusunda tasarruf sağlayan özellikleri var mı?

 Müşteriyi gereksiz beklemeleri azaltması için motive ediyor musunuz?

 Enerji tasarrufu sağlayan özellikleriniz son teknoloji mi bunların kullanımı kolay mı?

Sonuç olarak pazarlamacıların tüm faaliyetlerinde izlemek zorunda oldukları yeşil ürün geliştirme stratejilerini şu şekilde sıralanabilir;

 Doğrudan Çevre Etkisinin Azaltılması

 Yenilenebilir Kaynaklar ve Hammadde Kullanımı

 Kaynak Azaltan Ürünler ve Ambalajlama

 Doğal Kaynakların, Habitatların ve Tehlikedeki Türlerin Korunması

 Geri dönüştürülmüş İçerik Kullanımı

 Etkin Enerjili Ürünler Yapmak

 Tüketici ve Çevre Güvenliğini En Yüksek Seviyeye Çıkarmak

 Ürünleri Daha Dayanıklı Yapmak

 Ürünleri ve Ambalajları Yeniden Kullanılabilir veya Yeniden Doldurulabilir Yapmak

 Yeniden Üretim, Dönüşüm ve Onarım İçin Tasarım Ürünleri

 Ürünleri Güvenle Atılabilir Hale Getirin

 Ürün ve Ambalajı Biyolojik Olarak Parçalanır Hale Getirmek