a Yanıtınız yanlış ise “hakların doğrudan hak sahibi eliyle korunduğu durumlar” başlıklı

159 9. Kendisine saldıram köpekten kaçarken komşusunun çitini kırıp bahçesine saklanan kişinin durumu hukuken nasıl nitelendirilir?

a. Izdırar hali b. Meşru müdafaa c. Haklı savunma

d. Hakkın kötüye kullanılması e. İşgal

10. Başka bir ülkenin vatandaşlık hakkını kazanmak amacıyla görünüşte yapılan bir evlilik hangi hukuk kuralına aykırıdır?

a. Dürüstlük ilkesine b. İyiniyet ilkesine

c. Hakkın kötüye kullanılması yasağına d. Ahde vefa ilkesine

e. Haksız fiillere

Kendimizi Sınayalım Yanıt Anahtarı

1. a Yanıtınız yanlış ise “geniş anlamda hukukî olay” başlıklı konuyu yeniden gözden geçiriniz.

2. a Yanıtınız yanlış ise “hukuka uygun fiiller”

başlıklı konuyu yeniden gözden geçiriniz.

3. a Yanıtınız yanlış ise “hukuka uygun fiiller (hukuki işlem)” başlıklı konuyu yeniden gözden geçiriniz.

4. a Yanıtınız yanlış ise “aslen kazanma” başlıklı konuyu yeniden gözden geçiriniz.

5. a Yanıtınız yanlış ise “iyiniyetin korunduğu durumlar” başlıklı konuyu yeniden gözden geçiriniz.

6. a Yanıtınız yanlış ise “aslen kazanma” başlıklı konuyu yeniden gözden geçiriniz.

7. a Yanıtınız yanlış ise “aslen kazanma” başlıklı konuyu yeniden gözden geçiriniz.

8. a Yanıtınız yanlış ise “hakkın devlet gücüyle korunması” başlıklı konuyu yeniden gözden geçiriniz.

9. a Yanıtınız yanlış ise “hakların doğrudan hak sahibi eliyle korunduğu durumlar” başlıklı konuyu yeniden gözden geçiriniz.

10. a Yanıtınız yanlış ise “hakların kullanılmasında dürüstlük kuralı.” başlıklı konuyu yeniden gözden geçiriniz.

Sıra Sizde Yanıt Anahtarı Sıra Sizde 1

Hukuk düzeninin kendisine sonuç bağladığı bütün olaylara hukukî olay denir. Örneğin yangına karşı sigorta ettirilen bir eve yıldırım düşer ve yangına sebep olursa bu durumda yıldırım düşmesi sıradan bir doğa olayı iken bir hukukî olaya dönüşür. Çünkü yıldırım düşmesi yangın sigortasındaki rizikonun gerçekleşmesine yol açar ve sigorta şirketinin zararı karşılaması gerekir.

Sıra Sizde 2

Genellikle kişilerin duyguları ve bunu açıklamaları hukukî bir sonuç doğurmaz. Ancak eşlerden biri kendisini aldatan eşini affederse ve birlikte yaşamaya devam ederse TMK madde 161’ye göre zinaya dayanan boşanma davası açamaz.

Sıra Sizde 3

Kira süresi biten kiracının evde oturmaya devam etmesi, ev sahibinin de buna ses çıkarmaması durumunda örtülü bir irade açıklaması söz konusudur. Söz konusu irade açıklamasının hukukî sonucu olarak kira sözleşmesi üstü örtülü olarak uzatılmış sayılır.

Sıra Sizde 4

Bir hakkın kazanılmasında kişinin iyiniyetli olması önem taşır mı?

Kişilerin günlük yaşam içerisinde giriştikleri hukuki ilişkilerde kazandıkları haklar ancak iyiniyetle hareket ettikleri sürece korunabilir. Bu ilke, borçlar hukuku, eşya hukuku, aile hukuku ve miras hukuku başta olmak üzere özel hukukun tüm alanlarında uygulanmaktadır. Hakların kazanılması ve geçerli bir şekilde hükümlerini meydana getirebilmeleri bu ilkeye bağlıdır.

Kişinin bir hakkın kazanılmasına engel olan bir eksikliği bilmemesi veya bilebilecek durumda olmaması, söz konusu kişinin iyiniyetini gösterir.

Sıra Sizde 5

Dürüstlük kuralı nedir, iyiniyetten bir farkı var mıdır?

Dürüstlük kuralı, normal, makul, orta zekâlı bir kimseden beklenen, herkesçe benimsenen, toplum içerisinde karşılıklı güveni ve ahlakı zedelemeden, toplum ihtiyaçları ile iş hayatının gereklerine cevap veren davranışların bütünüdür.

İyiniyet ve dürüstlük kuralının düzenlediği konular birbirinden farklıdır. İyiniyet, bir hakkın kazanılması veya hukukî sonucun doğumunda, dürüstlük kuralı ise, kural olarak, bir hakkın kullanılması veya borçların yerine getirilmesinde geçerli olan bir ilkedir. İyiniyet, temelde sübjektif bir ölçüye dayandığı, sübjektif bir bilme durumunu ifade ettiği halde, dürüstlük kuralı objektif esasa dayanır yani objektif bir davranış ölçüsüdür. Kişiden, belirli bir olayda, toplum içindeki dürüst, makul, davranışlarının sonucunu bilen, orta zekaya sahip bir kişinin göstereceği davranış şekli beklenir, kişinin iç dünyasın ilişkin öğeler dikkate alınmaz. Hâkim, her somut olayda, dürüstlük ilkesine uygun davranılıp davranılmadığını re’sen yani görev gereği, kendiliğinden inceler.

Sıra Sizde 6

Hakların doğrudan doğruya hak sahibi eliyle korunması hangi durumlarda söz konusu olur?

Kişinin kendi hakkını doğrudan doğruya kendisinin korumasına üç halde izin verilmiştir.

Bunlar meşru müdafaa, ıztırar hali, kuvvet kullanmadır.

Sıra Sizde 7

Hakların devlet eliyle korunması nasıl gerçekleşmektedir? Hakkı çiğnenen hak sahibi hakkının korunması için devletin yetkili organlarına yani mahkemelere başvurabilir. Hak sahibinin sahip olduğu bu yetkiye dava hakkı denir.

161

Yararlanılan Kaynaklar

Akıntürk, T. (2009). Hukuka Giriş, Eskisehir:

Anadolu Üniversitesi Yayınları.

Bilge, N. (2010). Hukuk Başlangıcı Hukukun Temel Kavram ve Kurumları, Ankara: Turhan Kitapevi.

Gözler, K. (2006). Hukukun Temel Kavramları, Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.

Gezgin, M. F. (2003) Hukukun Temel Kavramları, İstanbul: Yerküre Yayınları.

Hatemi, H. (2004). Medenî Hukuka Giriş, Istanbul: Vedat Kitapçılık.

Oğuzman, K. ve Barlas, N. (2010). Medenî Hukuk, İstanbul: Vedat Yayıncılık

Özekes, M. (2010). Sorular, Şemalar, Örneklerle Temel Hukuk Bilgisi, Ankara:

Yetkin Yayınları

Öztan, B. (2011). Medenî Hukukun temel Kavramları, Ankara: Turhan Kitapevi.

Zevkliler, A. (2000). Medeni Hukuk, Ankara:

Seçkin Yayıncılık.

163

Sözlük A

Adalet: Herkese hakkı olanı vermeyi öngören ilke.

D

Doğal hukuk: Pozitif hukuktan üstün olduğuna inanılan adalet, özgürlük, eşitlik gibi kavramlarla ilgili ilkeleri kapsadığı düşünülen evrensel hukuk; tabiî hukuk.

L

Laiklik: Rönsesans ve Reform hareketleri ile başlayan siyasal, toplumsal dönüşümler sayesinde gelişen ve temel işlevi din ve devlet işlerini ayırmak ve herkesin inancını özgürce yaşamasını güvencelemek olan siyasal, hukuksal ilke.

P

Pozitif hukuk: Devletin yetkili organlarınca çıkarılan ve halihazırda geçerliği olan kanun, kanun hükmünde kararname, tüzük, yönetmelik ve yerleşik mahkeme içtihatlarından oluşan kurallar toplamı.

Y

Yaptırım: Sosyal düzen kurallarının ihlal edilmesi halinde gösterilen sosyal tepki;

müeyyide.