Yakıcı madde:

Bu madde genellikle havada yüzde 21 oranında bulunan oksijendir. Oksijen miktarının artması ile yangın daha da büyürken, oksijen tükendiğinde yangın söner. Özellikle kapalı alanlardaki yangınlarda oksijen tükenince yangın da söner. Bu bilim-sel gerçek yangını söndürmek için de kullanılır.

C) Isı:

Isı, yangınlarda tutuşma kaynağıdır. Alevlenme de denen bu tutuşma yan-manın başlangıç noktasıdır. Örneğin kibrit veya yanan sigara bir ısı kaynağıdır, priz-de unutulan ütü priz-de, yanar şekilpriz-de açık bırakılan ocak da, herhangi bir yerpriz-de kullanı-lan kaynak makinesi de birer ısı kaynağıdır. Elektrik tesisatları, kıvılcım, statiklenme, yıldırım ve güneş ısı kaynakları olarak yangına sebebiyet verebilir.

2.5.5. Yangın Üçgeninde Neler Bulunur?

Yangın üçgeninde yeterli oksijen, yeterli ısı ve yanıcı bir madde bulunur ve kontrol dışı yanma olayı böylece başlar.

2.5.6. Yangın Üçgeninde Yakıcı Madde

Yangın üçgenindeki yakıcı madde oksijendir. Ortamdaki oksijen arttıkça yanma devam eder. Yangının sönmesi için oksijenin %16’nın altına düşmesi gerekir. Yangının söndürülmesi aşamasında, boğma işlemi yapılarak ortamdaki oksijen azal-tılabilir.

2.5.7. Yangın Üçgeninin Kenarları

Yangın üçgeni kenarlarında yer alan yanıcı madde, yakıcı madde ve ısının bir araya gelmesiyle oluşan yangınların evreleri vardır. Bu evrelerin her birinde yan-ma üçgenini kenarlarını oluşturan bir unsur eksik ya da fazladır.

Bu evreleri şöyle sıralayabiliriz: 2.5.8. Başlangıç evresi:

Bu evrede yangın üçgenin kenarlarından birinde yer alan oksijen yeterli ama diğer kenarda yer alan ısı yetersizdir. Bu nedenle meydana gelen yanma eksik yanma olarak nitelendirilir. Bu evredeki yangına hemen müdahale edilirse kolay bir işlem sonunda yangın söndürülür.

2.5.9. Gelişme Evresi- Yayılma evresi:

Oksijen miktarının yükseldiği, bol miktarda yanıcı ve zehirli gazın açığa çıktı-ğı evredir. Alevler ve ısı ortama iyice yayılır. Sıcaklık daha çok yukarılardadır bu nedenle aşağı kısımlar daha güvenlidir.

2.5.10. Sönme Evresi:

Alevlerde azalmanın görüldüğü bu evre, içten yanma evresi olarak da kabul edilir. Oksijen gittikçe azaldığı için alevler sönmeye yüz tutar ama geri tepme tehli-kesi çok yüksektir. Bu evrede daha çok duman ve gaz çıkışı vardır. Yeniden parla-ma ve geri tepme olayına parla-mahal verilmemesi için ortaparla-ma hava girişinin önüne geçil-melidir. Bu evrede ortamdaki gazlar havalandırma ile uzaklaştırılmalıdır.

2.5.11. Yangın Üçgeninde Hangisi Bulunmaz?

Yangın üçgeninde oksijen dışında yakıcı bir unsur yoktur ama yangın üçgeni modeline alternatif olarak “ateş tetrahedron”u kavramı da gündeme getirilmektedir. Ateş tetrahedronu yangına titanyum, lityum ve magnezyum gibi kimyasal reaksiyon olan başka bir element ekler. Bu metalleri içeren yangınlar, itfaiyeciler için farklı bir yaklaşım gerektiren kimyasal bir reaksiyona sahiptir.

Yangının çıkma nedenleri genellikle insan kaynaklıdır. Öncelikle bilgisizlik, ihmalkarlık, tedbirsizlik gibi sebepleri olan yangının sabotaj, kaza, yıldırım düşmesi gibi doğa olayları, elektrik donanımının yetersiz bakımı ya da elektrik devrelerinin aşırı yüklenmesi, bir başka yangının sıçraması gibi nedenleri de vardır.

Yangın çıktıktan sonra atılması gereken ilk adım alevler her yeri sarmadan yangının söndürülmesidir.

Bu noktada yangına müdahale araçları nelerdir sorusu yanıtlanmalı-dır. Yangın söndürücüler yani yangın tüpleri, alevlere müdahalede ilk kullanılacak donanımlardır. En çok bilinen ve kullanılan yangın söndürücü tipleri şöyledir:

 Köpüklü yangın söndürücüler,

 Kuru kimyevi tozlu yangın söndürücüler,

 Sulu yangın söndürücüler,

 Karbondioksit gazlı yangın söndürücüler,

 Metal tozlu yangın söndürücüler(D tozu).

Yangına, niteliğine göre seçilecek doğru söndürücü ile müdahale edilmesi, çok yayılmadan ve zarar vermeden söndürülmesini sağlayacaktır.19

2.5.12. Yangın Üçgeninin Bozulması

Yangın üçgeninin herhangi bir kenarı eksik ise, yangın başlamaz. Eğer yan-gın üçgeninin kenarlarından herhangi biri kaldırılırsa, yanyan-gın sönecektir.

1. Yanıcı Madde(Yakıt): Normal şartlarda katı, sıvı ve gaz halindeki yanabilir malzemelerdir. Yanan cisimler fiziksel ve kimyasal yapılarından dolayı değişik tür-lerde yanabilirler.

2. Yakıcı Madde(Oksijen): Havada yaşamsal faaliyetlerin devam etmesi için yaklaşık olarak %19.5 ile %21.5 arasında bir değerde olması gerekmektedir. Belirli bir oranın altında yanma gerçekleşmez.

3. Tutuşma Sıcaklığı(Ateşleme kaynağı): Yanıcı madde ile oksijenin bir araya gelmesiyle başlayan ateşleme kaynağıdır.

2.6. YÜKSEK BİNALARDA KULLANILAN VE YANGINI HIZLANDIRAN MALZEMELER

Türkiye yıllık ortalama 100 bin yangın olayının yaşandığı ve yangın bakımın-dan tehlike altında bir ülkedir. Bu yangınların ise yirmi beş bine yakını yalnız İstan-bul’da meydana gelmektedir. Türkiye’de oluşan yangınlar yıllık ortalama %10 art-maktadır. Yangınların oluşmasında en önemli etken yapılardaki malzemelerdir. Yangının önüne geçmek ve yayılmasını engellemek için yalıtım malzemelerinin kali-tesiz olmaması dikkat edilmesi gereken en önemli durumdur.

Yangına karşı korunma, yapılarda hayati risk bakımından yalıtım malzeme-sinin kaliteli olması gerekmektedir. Geçmişten günümüze kadar süregelen yangın olayları ülkemiz açısından çok defa facialar ile sonuçlanmıştır. Hem geçmişte yaşa-dığımız acı hatıralar hem de ara sıra tekrarlayan üzücü felaketler, yangın güvenliği-nin önemini daha iyi anlamaktayız. Ülkemizde son zamanlarda oluşan yangınlar ihmalkarlıklar ve hatalardan meydana gelmektedir.

2.6.1. Malzeme Hayati Önem Taşıyor

Ülkemizde son zamanlarda oluşan yangınların en önemli nedenlerinden birisi kullanılan malzemelerin yangına karşı mukavemet göstermemesi ve yanlış işçiliktir. Binalarda kullanılan yanıcı maddelerin yangına karşı tedbirleri alınmadan kullanıl-ması sebebiyle yangınlar süratle büyümektedir. Binalarda yangına karşı mücadele bilinçli olmayı gerektirmektedir. Yapıların proje aşamalarından başlanarak yangına karşı alınabilecek tüm önlemler gözetilmelidir. Yangının başlangıç, olgunlaşma ve söndürülmeyecek boyut alması için etken olan unsurların bina ve yapılarda kullanıl-mamaya özen gösterilmesi yangını büyük oranda azaltılacağı nettir.

“Deprem güvenliği” ve “enerji tasarrufu” konularında bahsedildiği gibi yangın güvenliğinde de çok fazla yarar sağlayabilmek için kaliteli malzeme kullanılması zo-runlu hale gelmiştir. Günümüzde yanmaz malzemeler sınıfında yer alan, yapılarda yangın güvenliği çözümlerinde önceliğe sahip bir ürün olarak önemli bir yere sahip Ytong Isı Yalıtım Plağı da yangın esnasında yanma ve alev alma noktası yüksek bir yalıtım malzemesi olması, duman, zehirli gaz ve yangın damlalarının oluşmasını önlemesinden dolayı güvenli ürünlerin başında yer almaktadır. Özellikle mantolama sistemlerinde kullanılan kalitesiz ve ısıya dayanıksız malzemelerin yangını daha fazla arttırdığı ve kozlaşmaya sebep olduğu açıktır.

2.6.2. Mantolama İçin Yangın Deneyi Şart

2015 yılının temmuz ayında kabul edilen “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik”te dış yalıtım malzemeleri hakkında ki görüşler, yüksek yapı sınıfında ki binalarda yapılacak mantolama işlemi için akredite bir kuruluştan yangı-na dayanıklılık deneyi isteneceği belirtiliyor. Yönetmeliğin yayınlanmasıyla birlikte kalitesiz malzeme kullanımın azaltılacağı kanaatine varılmıştır.

Dış cephe kaplama yaptıran tüzel veya şahıslar, kullanacağı ısı yalıtım mal-zemesi, dübel, yapıştırıcı, sıva, sıva filesi ve benzeri ürünleri ayrı ayrı tedariklerini sağlayıp, mantolama yapılacak alan için uygulamaya başlanılıyordu. Yönetmelik gereği denetim firmasının yetkilileri, yapı alanına geldiğinde mantolama için yangın deney raporunu müteahhitten isteyecektir. Yönetmelik kapsamında denetimlerin arttırılması oluşma ihtimalindeki yangınları engelleyecektir.20