YÜKSEK BİNALARDA YANGININ SÖNDÜRME YÖNTEMLERİ 1. Sabit Kuru Kimyasal Söndürme Sistemleri

2.4.YÜKSEK BİNALARDA YANGININ SÖNDÜRME YÖNTEMLERİ 2.4.1. Sabit Kuru Kimyasal Söndürme Sistemleri

Olası sıvı ve gaz yangınlarının olma ihtimali ve diğer söndürme sistemlerinin tesirinin az olduğunda oluşturulur. Söndürücüler yangın tehlikesine göre kuru kimye-vi tozlardan oluşmaktadır. Bu yapı kkt kaynağı ve buna bağlanmış sabit borulardan meydana gelir. Sistem otomatik olmayan ya da yangın algılayıcıları ile manuel ol-madan aktif duruma getirilebilir. Kuru kimyevi tozlar yüksek basınçta bulunan kar-bondioksit veya azot gazı desteğiyle akışkan duruma getirilerek yangın yerine dökü-lür. Kuru kimyevi toz ve gazlar basınç altında yerlerde depolanabildiği gibi gaz ve kuru kimyevi tozların farklı yerlerde de depolama mevcuttur.

2.4.2. Halojenli, North American Fire Gaurdian ya da Heptafloropropan Gazlı Yangın Söndürme Sistemleri

Kullanılacak söndürücü sistem Halon 1301, Halon 1211, NAF-S-III veya FM200 gaz akışkanlarıdır. Yapıda sabit boru tesisatı ve söndürücü gaz akışkan de-posundan ibarettir. Başlıca uygulama alanları, kontrol ve bilgisayar odaları, parlayıcı ve yanıcı sıvı depoları, kablo kanalları ve odaları, elektrik ve motor odaları, boyama fırınları gibi alanlardır. Halojenli söndürücülerin yangın yerlerine tekrar dökülmesiyle zehirli duruma gelmektedir. Halojenli söndürücülerin yapısını oluşturan gazların ozon tabakasına zarar vermeleri neticesinde üretimlerini ve kullanımlarına sınırlı hale getirilmiştir. Günümüzde halojenli söndürme sistemlerin yerlerine söndürücü akışkan olarak NAF-S-III gazı veya FM200 gazı olarak bilinen sistemler kullanılmak-tadır. 17

16 https://www.sahinakademi.com.tr/endustriyel-tesislerde-yangina-sebep-olan-faktorler-nelerdir. 17 NFPA 10, Standart For Portable Fire Extinguishers.

2.4.3. Karbondioksit Yangın Söndürme Sistemleri

Karbondioksitli sistemler, basınç altında yüksek basınç cihazlarında veya al-çak basınç cihazlarında var olan söndürücü akışkan karbondioksit bulunmaktadır. Karbondioksit kaynaklar sabit boru sistemlerine ve lüle veya hortumlarına ilişkilidir. Açık olmayan hacimlerde bu sistemler var oldukları hacmi tam olarak karbondioksit ile doldurarak tasarlanır. Karbondioksit elektriği iletmediğinden elektrik sebepli yan-gınlar için elverişlidir. Gaz halinde ki bir yangın söndürücü olmasından dolayı elektrik ve elektronik malzemelerin korunması ve sıvı yangınlarında karbondioksit söndürü-cüler kullanılmaktadır. CO2 sistemleri manuel veya otomatik olarak aktif duruma ge-tirilir. Sistemin aktif durumda var olan kapı, pencere ve diğer dışa açılan malzemeler manuel olmadan veya kendiliğinden kapanacak biçimde olmalıdır. CO2 hacimsel olarak %5 değerinden fazlası insanlar için risk oluşturduğundan dolayı kullanıldığı esnada insanların bölgeyi terk etmelidir. Kullanıldığı yerler, elektrik tesisatları ve elektrik panolarında, patlayıcı ve parlayıcı malzeme ihtiva eden alanlarında, kurutma ve çamaşır odaları ve benzeri alanlardır. 18

2.4.4. Taşınabilir Yangın Söndürücüler

Yangının ilk aşamasında bu sistemlerin kullanılması daha avantajlıdır. Yan-gın söndürme cihazları kuru kimyevi toz, CO2, halon, su, köpük için yapılabilir. Taşı-nabilir cihazlar 2, 6 ve 12 kilogramlık tüpler şeklindedir. Her tür yangında yanan maddenin türüne ve yapısına göre söndürücü tüp kullanılmak şartıyla diğer söndü-rücüler ile birlikte kullanılabilir.

2.4.5. Yangın Söndürücü Tipi Seçim Esasları

Yangın söndürücü sistem tercih edilirken ihtimal yangınlar konusunda çok iyi tahminler yapıldığında daha iyi yangın tüpü seçilir. Bundan dolayı yangın söndürücü seçiminde aşağıda verilen olaylar göz önünde bulundurularak daha iyi sonuçlar ele edilecektir.

- Olası yangın durumunda yanabilir malzemelerin hangi cins maddelerden oluştuğu, hangi yangın türü veya türlerinden olduğu belirlenmelidir.

- Olası yangında yanan malzemelerin büyüklüğü, yer içindeki dağılımı,

yılma eğilimi, ısı yükleri ve şiddeti dikkatle incelenerek var olan yangının büyüklüğü belirlenmelidir.

- Yangında söndürücülerden istenilen performans tespit edilmelidir.

- Kullanılan alanlar içindeki ortam şartlarına göre söndürücü cihaz uygunluğu belirlenmelidir.

- Havanın şartları göz önünde bulundurulmalıdır(rüzgar, sıcaklık, yağmur). - Yangın söndürücü tüpler için özel şartların gerekli olup olmadığı tespit edilmelidir.

- Kullanılacak yangın söndürücü için kullanım kolaylığının lüzumlu olup ol-madığı ya da düzeyi belirlenmelidir.

- Yangın esnasında yanıcı malzemeyle söndürücü maddenin kimyasal reak-siyona oluşup oluşmayacağı belirlenmelidir.

- Söndürücü kullanımı zamanında özel önlemler gerekliliği belirlenmelidir. - Yangın tüpü için periyodik bakım ve onarım süresi kontrol edilmeli tekrar doldurulması gerekliliği tespit edilmelidir.

- Yanıcı madde, kullanıcı ve söndürücüler, çevre şartları hakkında şartlar sağlandıktan sonra en uygun yangın tüpü seçilmelidir.

Yanıcı maddeler ile iç içe olduğumuz bir ortamda yangın tehlikesi her daim var olacaktır. Önem ihtiva eden durum yangının çıkmaması ve her zaman hazırlıklı olmaktır. Yaşadığımız ortam itibariyle çok farklı durumlara bağlı olarak yangın riskle-ri bulunmaktadır. Can ve mal güvenliği bakımından, yangın riskle-risk durumunun iyi belir-lenmesi, bu tehlikelere uygun tedbirlerin uzman kişilerce saptanması risk bakımın-dan çok önemlidir. Aksi durumlarda yeterli düzeyde müdahale şansımız oluşmayabi-lir. Yangın güvenlik tedbirleri yapıların projelendirilme sırasında yapının kullanılma şartlarına kadar bütün kademeleri kapsayan bir bütünü teşkil etmektedir. Aktif tedbir-lerle birlikte pasif tedbirlerinde yangınla mücadelede konusunda etkili olduğu açık bir şekilde ortadadır. Bütün yanan maddeler, ortam koşulları, yetkili kişiler ve söndürü-cüler tamamen değerlendirmeye alınmalıdır. Aksi durumda belirlenecek söndürücü tüp kapasitesi küçük olabilir, uygun olmayabilir, yangını söndürse dahi zarar verebi-lir, kullanıcı bakımından sorun oluşturabilir ve sorunlardan dolayı yeterli bir müdaha-le mümkün değildir. Neticede maddi-manevi zararlara ve can kaybı yaşanabilir. Yangın güvenlik tedbirleri kapsamında ki harcamalar başlangıçta faydasız bir yatırım şeklinde görünebilir. Bilinmelidir ki bu tedbirler ve yangın güvenlik sistemleri herhan-gi bir yangın anında can ve mal güvenliği bakımından sigorta teminatı herhan-gibidir. İlk

etapta yapılan yatırımlar tesisinizi, binanızı, canınızı ve malınızı uzun zaman yangın tehlikesine karşı koruyacak ve güvenlide olacaksınız. Yangın oluşma anında hızlıca devreye girecektir. Etkin müdahalenin en faydalı faktörlerden bir tanesi eğitimdir. Yangına müdahale edecek ekip ve insanlar en asgari düzeyde eğitime sahip olmalı-dırlar.