2018–2019 Eğitim-Öğretim Yılında Denizli ili Merkezefendi ilçesindeki, resmi ilkokul ortaokul ve liselerde görev yapan yönetici ve öğretmenlerin veri toplama araçlarına verdikleri cevapların analizleri yapılmıştır. Bu araştırmada verilerin analizinde “IBM SPSS 22 - Statistical Package Program for Social Sciences” istatistik programı kullanılarak verilerin analizi yapılmıştır. Verilerin analizinde aşağıda yer verilen istatistiksel analizler kullanılmıştır.
Verilerin analizinde betimsel istatistikler “Aritmetik Ortalama” ( ̅) ve “Standart
Sapma” (Ss) ile incelenmiştir. İki faktörlü değişkenler arasındaki farklar normal dağılım
gösteren analizlerde parametrik karşılaştırma testlerinden “Bağımsız Gruplar
(İndependent Samples) T-Testi” ile, normal dağılım şartını sağlamayan analizlerde ise
non-parametrik karşılaştırma testlerinden “Mann- Whitney U testi” ile incelenmiştir. Üç faktörlü değişkenler arasındaki farklar normal dağılım gösteren analizlerde parametrik karşılaştırma testlerinden “Tek Yönlü Varyans Analizi (One Way ANOVA)” ile, normal dağılım şartını sağlamayan analizlerde ise non-parametrik karşılaştırma testlerinden “Kruskal Wallis H Testi” ile incelenmiştir.
Levene testi sonucu .05'den büyük çıktığı için Post Hoc Testi olarak (yani hangi gruplar arasında farklılık olduğunu belirlemek için) Tukey testi kullanılırken, Levene testi sonucu .05'den küçük çıktığı için Post Hoc Testi olarak Games-Howell testi kullanılır (Field, 2005). Farkın hangi gruplardan kaynaklandığını anlamak amacıyla tamamlayıcı hesaplama teknikleri kullanılmış, ANOVA”da ortaya çıkan farkın belirlenmesinde Post hoc testlerinden “Tukey Testi” ile, “Kruskal Wallis H Testi”nde ortaya çıkan fark ise “Mann- Whitney U testi” ile incelenmiştir.
Bağımlı ve bağımsız değişken arasındaki ilişki “Pearson Momentler Çarpımı
Korelasyon Analizi” ile, bağımsız değişkenin (örgüt iklimi), bağımlı değişkeni (kendini
3.5.1. Normallik Dağılımı Analizi
Araştırma için toplanan verilerin analizinde hangi istatistiksel testlerin kullanılacağını tespit etmek amacıyla, verilerden elde edilen puanların normal dağılıma uygun olup olmadığına bakılmıştır. Verilerin dağılımlarının, “aritmetik ortalama, mod, medyan, çarpıklık ve basıklık katsayıları gibi istatistikler üzerinden incelenmesi, betimsel yöntemler” olarak belirtilmektedir (Abbott, 2011; Kirk, 2008). Bu kapsamda “aritmetik ortalama, mod ve medyanın eşit ya da yakın olması, çarpıklık ve basıklık katsayılarının ±1 sınırları içinde 0’a yakın olması, çarpıklık ve basıklık katsayılarının kendi standart hatalarına bölünmesi ile hesaplanan çarpıklık ve basıklık indekslerinin ±2 sınırları içinde 0’a yakın olması, standart sapma ile ortalamanın oranını yüzde olarak ifade eden bağıl değişim katsayısının 20 ile 25 aralığında olması normal dağılımın varlığına kanıt” olarak değerlendirilmektedir (Tabachnick ve Fidell, 2013; McKillup, 2012; Wilcox, 2012; Howitt ve Cramer, 2011; Lind, Marchal ve Wathen, 2006). Normallik varsayımına yönelik incelemelerde betimsel yöntemlerin de diğer yöntemlerle birlikte kullanılması ve sonuçların birlikte değerlendirilmesi önerilmektedir (McKillup, 2012; Abbott, 2011; Gnanadesikan, 1997). Verilerin normal dağılıp dağılmadığını belirlemek amacıyla normallik analizi yapılmış ; yapılan normallik testinde “örnekleme ait grup büyüklüğü 50’den büyük olduğu için Kolmogorov–Smirnov testi” puanlarına bakılmış (Büyüköztürk, 2016, s.40-42); ayrıca aritmetik ortalama, medyan, mod, standart sapma, verilerin “çarpıklık (skewness)” ve “basıklık (kurtosis)” değerleri ile histogram grafiği incelenmiştir (Büyüköztük, Çokluk ve Köklü, 2017, s.57-60). Normallik dağılımı testi sonuçlarına ilişkin bilgilere Tablo 3.27’de yer verilmiştir.
Tablo 3.27. Kendini Sabotaj, Örgüt İklimi ve Alt Boyutlarına İlişkin Normallik Dağılımı
Testi Sonuçları
Min. Max. Çarpıklık (Skewness) Çarpıklığın Standart Hatası Basıklık (Kurtosis) Basıklığın Standart Hatası KENDİNİ SABOTAJ 31.00 115.00 .019 .066 -.045 .132 ÖRGÜT İKLİMİ 15.00 60.00 -.408 .066 .343 .132 Liderlik ve Katılım 50.00 235.00 -.640 .066 .302 .132 Eğitim ve Öğretim Ortamı 17.00 85.00 -.400 .066 .255 .132
İşbirliği 18.00 90.00 -.582 .066 .850 .132
Tablo 3.27’de bu araştırmadaki verilerin normal dağılım gösterip göstermediği Skewness (çarpıklık) ve kurtosis (basıklık) değerlerine bakılarak belirlenmiştir. Alan yazın incelendiğinde Skewness (çarpıklık) ve kurtosis (basıklık) değerlerinin kabul
edilebilirlik sınırlarına ilişkin olarak farklı görüşlerin olduğu görülmektedir. Buna göre, çarpıklık ve basıklık değerlerinin aralığında olmasının normal dağılım olarak kabul edildiği (Büyüköztürk vd., 2017; Şencan, 2005); skewness değerinin aralığında ve kurtosis değerinin +2 ve -1 aralığında olmasının normal dağılım olarak kabul edildiği (Huck, 2008); verilerin çarpıklığına ve basıklığına ait değerlerinin 3 aralığında olmasının normal dağılım olarak kabul edildiği (Kalaycı, 2009); aynı zamanda verilerin basıklığına ait üst sınır değerinin 7 olmasının normal dağılım varsayımını sağladığını kabul eden (Bollen, 1998) çalışmalar da bulunmaktadır (Güğerçin ve Ay, 2017). Alan yazında verilerin çarpıklığına ve basıklığına ait değerlerinin 2 ve 7 aralığında olmasının normal dağılım varsayımını sağladığını kabul eden (Chou & Bentler,1995; Curan, West & Finch, 1996; Pallant, 2015; Baltacı ve Altan, 2016) çalışmalar da mevcuttur. Bu çalışmada ortalama ve ortanca değerlerinin birbirine yakın olması; skewness (çarpıklık katsayısı) değerlerinin 1 sınırları içinde kalması; “Kendini Sabotaj” ölçeği ile “Liderlik ve Katılım” boyutu, “Eğitim ve Öğretim Ortamı” boyutu, “İşbirliği” boyutu ve “Örgüt İklimi” ölçeğinden elde edilen puanların normalden aşırı uzaklaşmadığını göstermektedir. Araştırmaya ait örneklem grubu sayısı (1370) yeterince büyük olduğu için histogram grafikleri de incelenmiş, bu çalışmanın verilerilerine ilişkin olarak normallik varsayımını sağladığı teyit edilmiştir. Bu araştırma verilerinden elde edilen puanların normal dağılım şartlarını sağladığı görülmektedir.
Literatür incelendiğinde, verilerin analizinde bağımlı değişkenin ölçme düzeyi, sayısı, türü ve dağılımının yanı sıra, alt örneklemlerin sayısı ve büyüklükleri de uygun istatistiksel tekniklerin seçiminde etkili olduğu belirtilmektedir. Araştırılan değişkenden elde edilen verilerin normal dağılım varsayımını sağlaması durumunda, parametrik istatistiklerin seçilmesi gerektiği; ancak veriler normal dağılım gösterse bile, bazı çalışmalarda örneklemde yer alan alt örneklem gruplarının birey sayısı 30’un altına düştüğünde (Tanrıöğen, 2014), bazı çalışmalarda ise alt örneklem grubundaki birey sayısı 15’in altına düştüğünde (Bursal, 2017; Landau & Everit, 2003) parametrik olmayan (non- parametrik) istatistiklerin kullanılması gerektiği belirtilmektedir (Büyüköztük, vd., 2017; Roscoe, 1975; Siegel, 1977). Dolayısıyla bu araştırmada verilerden elde edilen puanlar normal dağılım varsayımını sağladığında parametrik testler (alt grup büyüklüğü n 30 için), normal dağılım şartını sağlamadığı durumlarda ise parametrik olmayan (non- parametrik) testler (alt grup büyüklüğü n 30 için) kullanılmıştır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM BULGULAR VE YORUM
Bu bölümde araştırmanın her bir alt problemi alt başlıklar şeklinde ele alınarak, elde edilen bulgular tablolar halinde verilmiş ve yorumları yapılmıştır.
4.1. Araştırmanın Birinci Alt Problemine İlişkin Bulgular ve Yorumlar