4. ARAŞTIRMA SONUCUNDA ELDE EDİLEN BULGULAR
4.3. Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Eğitim-İstihdam İlişkisine Yönelik
4.3.5. Yöneticilerin Kişisel Özellikleri İle Eğitim-İstihdam İlişkisine Ait
4.3.5.7. Vasıfsız işçi kadroları için yöneticilerin kişisel özellikleri ile
Yapılan ki-kare ilişkili analiz sonucunda, vasıfsız işçi kadroları için yöneticilerin eğitim-istihdam ilişkilerine ait kuramsal tercihleri ile işletmedeki yürüttükleri görev, işletmedeki toplam çalışma süreleri, eğitim düzeyleri ve eğitim gördükleri alan gibi özellikleri arasında istatistiksel ilişki kurulamamıştır.
Tablo 57: Vasıfsız İşçi Kadroları İçin İşletmede Yürütülen Görev ve İşletmedeki Toplam Çalışma Süresine Göre Yönetici Tercihleri
İşletmede Yürütülen Görev Vasıfsız İşçi Kadroları İçin Üst Düzey
Yönetici Sahibi Firma Departman Yöneticisi Toplam
f 1 0 1 2 Beşeri Sermaye Kuramı % 11.1 0.0 8.3 8.0 f 4 2 6 12 Dual İşgücü Piyasası Kuramı % 44.4 50.0 50.0 48.0 f 4 2 5 11 Benimsenen Kuramsal Görü ş Kuyruk Hipotezi % 44.4 50.0 41.7 44.0 f 9 4 12 25 TOPLAM % 100.0 100.0 100.0 100.0 χ2= 0.516
İşletmede Fiili Hizmet Süresi Vasıfsız İşçi Kadroları İçin 1 yıldan
az 1-5 yıl 6-10 yıl 11-15 yıl 16+ yıl Toplam f 0 0 2 0 0 2 Beşeri Sermaye Kuramı % 0.0 0.0 16.7 0.0 0.0 8.10 f 0 4 4 2 2 12 Dual İşgücü Piyasası Kuramı % 0.0 100.0 33.3 66.7 40.0 48.0 f 1 0 6 1 3 11 Ben imsenen Kuramsal Görü ş Kuyruk Hipotezi % 100.0 0.0 50.0 33.3 60.0 44.0 f 1 4 12 3 5 25 TOPLAM % 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 χ2= 8.662
Vasıfsız işçi kadroları için yöneticilerin benimsedikleri kuramsal bakış açısı ile işletmedeki görev ilişkisi incelendiğinde Tablo 57’de üst düzey yöneticiler ve firma sahipleri dual işgücü piyasası kuramı ve kuyruk hipotezi ağırlıklı olarak tercih etmişlerdir. Beşeri sermaye kuramı yönündeki görüşler bu kadro düzeyi için çok az sayıda tercih edilmiştir.
Tablo 58: Vasıfsız İşçi Kadroları İçin Eğitim Düzeyi ve Eğitim Görülen Alana Göre Yönetici Tercihleri
Eğitim Düzeyi Vasıfsız İşçi Kadroları İçin
İlkokul Orta Okul Lise veya Dengi Meslek Lisesi Üniversite Lisans Üstü Toplam f 0 0 0 2 0 2 Beşeri Sermaye Kuramı % 0.0 0.0 0.0 12.5 0.0 8.0 f 1 0 2 9 0 12 Dual İşgücü Piyasası Kuramı % 100.0 0.0 33.3 36.3 0.0 48.0 f 0 1 4 5 1 11 Benimsenen Kuramsal Görü ş Kuyruk Hipotezi % 0.0 100.0 66.7 31.3 100.0 44.0 f 1 1 6 16 1 25 TOPLAM % 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 χ2= 6.301
Eğitim Görülen Alan Vasıfsız İşçi Kadroları İçin Sosyal
Bil. Müh. Bil. İkt. İdar. Bil. Diğer Toplam
f 2 0 0 0 2 Beşeri Sermaye Kuramı % 50.0 0.0 0.0 0.0 11.8 f 2 3 3 1 9 Dual İşgücü Piyasası Kuramı % 50.0 42.9 60.0 100.0 52.9 f 0 4 2 0 6 Benimsenen Kuramsal Görü ş Kuyruk Hipotezi % 0.0 37.1 40.0 0.0 35.3 f 4 7 5 1 17 TOPLAM % 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 χ2= 9.849
Vasıfsız işçi kadrolarında eğitim-istihdam ilişkisini eleme hipotezi bakış açısı ile değerlendiren yönetici bulunmamaktadır. Bu yüzden, çapraz tablolarda eleme hipotezine ilişkin veriler bulunmamaktadır.
Üniversite mezunları ağırlıklı olarak dual işgücü piyasası kuramını seçerken; lisansüstü eğitim almış yöneticiler de sadece kuyruk hipotezi yönünde görüş bildirmişlerdir.
SONUÇ
Değişen dünyada üretim tekniklerinde yaşanan hızlı değişim, eğitime daha fazla önem verme, bilgiye daha fazla yatırım yapma ihtiyacını öne çıkarmıştır. Kalkınmanın en etkili araçlarından birinin eğitim olduğu düşünülürse, beşeri sermayeye yapılan yatırımların önemi de artmaktadır. Eğitim bireysel gelişmeyi sağlamasının yanı sıra toplumsal, ekonomik kalkınmayı da katkı sağladığı söylenebilmektedir. Eğitim, bireylere sağladığı bilgi ve becerilerle onların istihdam edilebilirliklerini arttırmaktadır. Yani bireylerin bilgi ve becerileri istihdam edilebilirlik açısından üstünlük kaynağı haline gelebilmektedir.
Çalışmanın ikinci bölümünde, Türkiye’deki eğitim sistemi ve işgücü piyasalarına ilişkin verilerin incelenmesi sonucunda eğitim-istihdam arasında
doğrudan bir ilişki olmadığı belirlenmiştir. İşgücünün niteliğinin
göstergelerinden birisi de eğitim düzeyidir. Mesleki eğitim yoluyla işgücünün nitelikli hale getirilmesi ve değişen teknolojiye uyumlu yeni eğitim programlarının oluşturulması eğitim istihdam ilişkisinin sağlanması açısından önem taşımaktadır. Nitelikli işgücüne duyulan talebin karşılanabilmesi için eğitim sisteminin yeniden yapılandırılması gerekmektedir. Bunun için ise okul- işyeri işbirliğinin oluşturulmasına önem verilmesi gerekmektedir.
Çalışmanın üçüncü bölümünde Konya İmalat Sanayiinde bulunan elli ve üzeri personel çalıştırılan firmalarda, eğitim ile istihdam ilişkisi araştırılıştır. Bu firmalarda işgücünün işe alınması, istihdam edilmesi ve terfi sürecinde etkili rol oynayan yönetici davranışlarını analiz etmek amacıyla yapılan çalışmadan elde edilen sonuçlara yer verilmek bulunmaktadır. Çalışma, alan araştırma yöntemi ile gerçekleştirilmiş ve anket tekniği kullanılmıştır. Güvenilir sonuçlar elde etmek amacıyla hazırlanan anket formları yüz yüze görüşme tekniği ile doldurulmuştur.
Araştırmaya katılan firmaların yöneticilerinin eğitim-istihdam arasındaki ilişkiyi açıklayan kuramsal görüşlerden hangisini seçtikleri, bireylerin işe alım ve
terfilerinde önem verdikleri kriterleri açıklamak amacıyla yapılmış olan bu araştırmanın sonuçları şöyle özetlenebilir;
i. Araştırmaya katılan firmalar; elli ve üzeri personel çalıştırmaktadır. ii. Araştırmaya katılan firmaların çoğunluğu anonim şirkettir.
iii. Araştırmaya katılan firmalar boş kadrolara eleman alımında genellikle firma içi ve firma dışı kaynakların ikisini de kullanmaktadır. Sadece işletme içi ya da sadece işletme dışı kaynak kullanan oranları ise aynıdır.
iv. Araştırma kapsamındaki firmalar dışarıda eleman alımında en fazla kitle iletişim araçlarının (gazete, internet…) kullanıldığı görülmüştür. Bununla birlikte işkur, kişisel başvurular ve referanslar da göz önünde bulundurulmuştur. Dışardan eleman alımında en az başvurulan kaynaklar arasında özel istihdam bürolarının yer alması bu tür faaliyetlerin yaygınlaşmadığını göstermektedir. Eğitim kurumlarına az başvurulmasının sebebi olarak Türkiye’de okul- sanayi işbirliğinin yeterince kurulamamış olması söylenebilir.
v. Araştırmaya katılan işletmelerin eleman seçiminde en fazla mülakat yöntemini kullandıkları görülmektedir.
vi. Araştırmaya katılan işletmelerin yöneticileri eleman seçiminde belirleyici olan en önemli özelliği mesleki bilgi ve kişisel özellikler olarak belirlemişlerdir.
vii. Araştırmaya katılan yöneticiler, işletme içi terfilerde en fazla iş tecrübesi ve mesleki bilgi düzeyine önem vermektedirler.
viii. Araştırmaya katılan işletmelerin hemen hemen tamamı çalışmalara yönelik hizmet içi eğitimler uygulamaktadır. Hizmet içi eğitim
programlarının da hem iş başında hem de dışardan sağlanan hizmetler yoluyla uygulandığı görülmüştür.
ix. Araştırma kapsamındaki yöneticilerin çoğunluğu, vasıflı eleman bulmakta sıkıntı çektiklerini belirtmişlerdir. Vasıflı eleman bulma konusunda en çok sıkıntı teknik kadrolarda görülmektedir. Bunun sebepleri arasında ise eğitim sisteminin piyasanın ihtiyaçları doğrultusunda vasıflı eleman yetiştirmede yetersiz kaldığını söyleyebiliriz.
x. Araştırmaya katılan yöneticiler, teknik kadrolar dışındaki kadro tipleri için genellikle beşeri sermaye kuramını benimsedikleri görülmektedir. Yani eğitim düzeyi yüksek olan bireylerin verimlilikleri yüksek olacağından; istihdam sürecinde en yüksek eğitim düzeyinden mezun olanlar işe alınmaktadır görüşü benimsenmiştir. Ancak eğitim-istihdam ilişkisini diğer kuramsal yaklaşımlar yönünde de algılayan yöneticilerin de olması doğrudan eğitim-istihdam arasında bir ilişki kurulmasını zorlaştırmıştır. Fakat yöneticilerin istihdam sürecince önem verdikleri temel kriterler ile eğitim-istihdam ilişkisini algılayışları arasında bir paralellik olduğunu söyleyebiliriz.
xi. Araştırmaya katılan yöneticiler, orta düzey yönetici, idari personel ve mühendis kadrolarında işe eleman alımında önem verdikleri özellikleri eğitim düzeyi başta olmak üzere iş tecrübesi yabancı dil olarak sıralamışlardır.
xii. Araştırmaya katılan yöneticiler, vasıfsız işçi kadrolarında iş tecrübesi ve fiziksel özelliğe önem verdikleri görülmektedir.
xiii. Araştırmaya katılan yöneticiler, teknik kadrolar (teknisyen, usta- ustabaşı, vasıflı işçi) için işe eleman alınımda önem verdikleri özellikleri iş tecrübesi, kişisel özellik olarak sıralamışlardır.
xiv. Yapılan ki-kere ilişki analiz sonucunda mühendis kadrolarında benimsenen görüş ile yöneticilerin eğitim gördükleri alan arasında; istatistiksel olarak anlamlı ilişki tespit edilmiştir.
Diğer kadro tiplerin ise eğitim-istihdam arasındaki ilişkiyi açıklayan kuramsal yaklaşımlar benimsenmiştir fakat diğer yaklaşımlar hakkında da görüş bildiren yöneticilerin olması eğitim-istihdam arasında doğrudan bir ilişki kurulmasını zorlaştırmıştır. Fakat beşeri sermaye kuramını benimseyen görüşlerin fazla olması sebebiyle diğer kadro tiplerinde ise(teknik kadrolar hariç) istihdam sürecinde eğitime önem verildiği söylenebilir.
Son olarak, Türkiye’de eğitim istihdam arasındaki ilişkiye baktığımızda ise, eğitim kurumlarından elde ettikleri bilgi, becerilerin iş gücü piyasasının talep ettiği özelliklerden çok farklı olduğu görülmektedir, Teknolojik gelişmelerin hız kazanmasına bağlı olarak ortaya çıkan kuramsal ve örgütsel değişimler bu iş gücünün eğitim deneyinin yükseltilmesini gerektirmektedir. Türkiye’de iş gücünün istihdam sürecinde bilgi, becerinin esas alan firmaların yetersizliği beşeri sermayeye yapılan yatırımların eksikliğini de ortaya koymaktadır.
KAYNAKLAR
AFŞAR, Bilge, “Konya İli Sosyo-Ekonomik Görünümü”, KTO Etüt Araştırma Servisi, Konya, 2007.
ALADAĞ, Elif, “İlköğretim 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Coğrafi Bilgi Sistemleri Kullanımının Öğrencilerin Akademik Başarı ve Derse Karşı Motivasyonlarına Etkisi”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Ankara 2007.
ASLAN, Hanifi, Hizmet Ekonomisi, Alfa Yayınları, İstanbul, 1998.
ATAMAN, B. Ceylan, “İşsizlik Sorunu ve Türkiye’nin AB İstihdam Stratejisine
Uyumu”, TISK İşveren Dergisi, Ekim 2003, (Erişim): http://www.tisk.org.tr
(10.03.2009).
BALCI, Sebahattin, ARI Murat, “Küresel Ekonomi İçinde Mesleki ve Teknik Eğitimin Önemi”, Ankara Üniversitesi-IVETA Bölgesel Konferansı, 20–22 Ekim 2003, Ankara.
BAILEY, Thomas, WALDINGER Roger, “Primary and Secondary and Endove Labor Markets: A Training Systems, Approach”, American Socialogical Review, Vol: 56, No: 4, August, 1991.
BALTACI, Recep, “Konya’da Sanayi Sektörü, Sanayi Kuruluşları ve Ticaret”, Ulusal I. Konya Ekonomisi Sempozyumu, Eds: Adem Esen, Ali Akmaz, Konya 2003.
BAYKAL, Özgür, “1980 Sonrası Türkiye’de Kamusal Eğitim Harcamalarının Analizi (1980–2003)”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana, 2006.
BİÇERLİ, M. Kemal, Çalışma Ekonomisi, İstanbul Beta Yayınları, 2003.
BİLGİN, Kamil, AKAY Aslı, KOYUNCU Emre, HAŞAR Çetin, Yerel Yönetimlerde Hizmet İçi Eğitim, Tepav Yayınları, Ankara, Şubat, 2007.
BİNİCİ, Hanifi, Necdet Arı, “Mesleki ve Teknik Eğitimde Arayışlar”, Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 3, 2004.
CORNOY, Martin, “Eğitim ve Ekonomi İlişkisi”, Çev: Nejla Tural, Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 1, Ankara 1990.
DPT MÜSTEŞARLIĞI, Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü, İllerde Öne Çıkan Sanayi Sektörleri, Ağustos 2006.
DİNÇER, Bülent, ÖZASLAN Metin, KAVASOĞLU, Taner, “İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması”, DPT Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü, Yayın No: 2671, Ankara 2003.
DİNLER, Zeynel, İktisada Giriş, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa, 2003.
DPT, Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, “Ortaöğretim: Genel Eğitim, Meslek Eğitimi, Teknik Eğitim Özel İhtisas Komisyonu Raporu”, Ankara, Aralık, 2001.
ELLIOTT, Rorebrt F., Karşılaştırmalı Çalışma Ekonomisi, Ankara Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları, Ankara Yayın No: 210, 1997.
ERDUT, Tijen, “İstihdam ve İstihdam Edilebilirlik”, MESS Mercek Dergisi, Temmuz, 2002.
GEDİKOĞLU, Tokay, “AB Sürecinde Türk Eğitim Sistemi: Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, Haziran, 2005.
GÖKÇEN, Bilgehan, “Beşeri Sermayenin İktisadi Gelişmedeki Rolü ve Önemi: Adana İline İlişkin Uygulama”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana, 2006.
HARTSHOM, Chrustina, SEAR, Ligh, “Employability and Enterprisi: Evidence From North East”, Urban Studies, Vol: 42, No: 2 February 2005.
HESAPÇIOĞLU, Muhsin, İnsan Kaynakları Yönetimi ve Ekonomisi, Beta Yayınları, İstanbul, 1994.
HM TREASURY; UK Employment Action Plan, Treasury Press Release 122/97, 13th October: Gordon Brown Unveils, London, 1997.
HOUSTON, Donald, “Employability, Skills Mismathch and Spatial Mismatch in Metropolitan Labor Markets”, Urban Studies, Vol: 42, No: 2, February, 2005.
ILO, Training for Employment: Social Inclusion, Productivity and Youth Employment (Human Resources Training and Development: Vocational Guidance and Vocational Training), Geneva, International Labour Office, 88th Session, Report, 2000.
İÇLİ, Gönül, “Eğitim, İstihdam, Teknoloji”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 9,Denizli, 2001.
KARAGÜL, Mehmet, “Beşeri Sermayenin Ekonomik Büyümeyle İlişkisi ve Etkin Kullanımı”, Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı: 5.
KARAGÜL, Mehmet, “Beşeri Sermayenin İktisadi Gelişmedeki Rolü ve Türkiye Boyutu”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayınları, No: 37.
KARAKAYALI, Hüseyin, Makro Ekonomi, Emek Matbaası, Manisa 2002.
KEPENEK, Yakup - YENTÜRK Nurhan, Türkiye Ekonomisi, Remzi Kitabevi, İstanbul 2000.
KIZILOK, Hakkı, “Ekonominin, Eğitimin Amaçları ve İçeriği Üzerindeki Etkileri”, Cumhuriyet Üniversitesi İ.B.B.F. Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 1, 2007.
KORKMAZ, Adem, MAHİROĞULLARI, Adnan, İşsizlikle Mücadelede Emek Piyasası Politikaları, Türkiye-AB Ülkeleri, Ekin Kitabevi, Bursa, 2007. KOSGEB, “TUİK 2002 Genel Sanayi ve İşyerleri Sayımı Sonuçları İl Dağılımları”,
Ankara, Şubat, 2008
KURNAZ, Işıl,”İstihdam Edilebilirliğin Önemi Açısından Eğitim-istihdam İlişkisi ve Ankara Bölgesi İmalat Sanayi Uygulaması” Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkiler Ana Bilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2007
KÜLAHÇI, Mehmet, “Mesleki-Teknik Eğitim ve Yetiştirilmiş İnsan gücünün İstihdamı”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt: 16, S: 2, Ankara, 1983.
MCCONNEL, R. Campbell, BRUE S.L., MORCPHERSON D.A., Contamporary Laba Economics, McGraw-Hill Compenics Press, , Sixth Edition London, 2003.
Milli Eğitim Bakanlığı, Milli Eğitim İstatistikleri, Örgün Eğitim, 2006/2007, Ankara, s. X.
ÖZTÜRK, Nazım, “İktisadi Kalkınmada Eğitimin Rolü”, Sosyo Ekonomi, Ocak-
Haziran, 2005–1 (Erişim): http://www.pegemhacettepe.edu.tr/dergi/050102.
pdf (16.02.2009).
ÖZYAKIŞIR, Deniz, “Bilgi Toplumunda Beşeri Sermaye ve Kalkınma İlişkisi Üzerine
Teorik Bir Değerlendirme” (Erişim): http://www.paribus.tr.googlepages.com
/d_ozyakisir2.pdf 26.01.2009.
MCQUAİD, Ronald w., LİNDSAY Colin, “The Concept of Employability”, Urban Studies, Vol: 42, No: 2, February, 2005.
MCQUAİD, Ronald w., GREEN, Anne ,DONSON, Mike, “Introducing Employability”, Urban Studies, Vol 42, No: 2, February, 2005.
SAPANCALI, Faruk, “Türkiye’de İşgücü Piyasası, Sorunlar ve Politikalar”, Tuhis İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt: 21, Sayı: 2–5, Kasım 2007 / Şubat 2008. SÖNMEZ, Osman, “Cumhuriyetin İlk Yıllarında Konya Sanayisine Bir Bakış”, Ulusal
I. Konya Ekonomisi Sempozyumu, Eds: Adem Esen, Ali Akmaz, Konya 2003.
ŞENEL, Ahmet, GENÇOĞLU Serhat, “Küreselleşen Dünyada Teknoloji Eğitimi”, Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, Yayın No II, No: 12.
TALAS, Cahit, Toplumsal Ekonomi: Çalışma Ekonomisi, 7. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara, 1997.
TATAR, Mehmet, “Türkiye’de İstihdam-İşsizlik ve Çözüm Önerileri: Adıyaman İli Örneği”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş, Temmuz, 2006.
TISK, “Mesleki ve Teknik Eğitim Sistemi” Konulu Uluslar arası Gözlemevi Ülke
Raporu, İşveren Dergisi, Ekim 2002, (Erişim): http://www.tisk.org.tr/isveren
_sayfa.asp 03.03.2009.
TİSK, “Mesleki Eğitim Sistemimiz ve İşletmelerdeki Beceri Eğitimi;Sorunlar ve Çözüm Önerileri” Raporu, Ankara 2004, (Erişim): http://www.tisk.org/yayinlar, 25.02.2009.
TORUK, İbrahim, “1970–2000 Döneminde Konya’daki İktisadi Ortam”, Ulusal I. Konya Ekonomisi Sempozyumu, Eds: Adem Esen, Ali Akmaz, Konya, 2003.
TUİK; 2000, Genel Nüfus Sayımı Sonuçları; “İl,Okur Yazarlık, Eğitim Durumu ve
Cinsiyete Göre Nüfus”, (Erişim) http://www.tuik.gov.tr 24.01.2009
TUİK; Hanahalkı İşgücü Anketi Sonuçları, (Erişim) http://www.tuik.gov.tr/
preistatistik/tablo, 24.01.2009.
TÜİK; Eğitim İstatistikleri, “Öğretim Yılı ve Eğitim Seviyesine Göre Okullaşma
Oranı”, (Erişim): http://www.tuik.gov.tr/preistatistiktablo.% istab_id=135
24.01.2009
TÜRKAN Ercan, “Türkiye’de İşgücünün Yapı ve Nitelikleri; Gelişme ve Değerlendirmeler”, TCMB Yayınları, 16 Aralık 2005.
TÜRKİYE BİLİMSEL VE TEKNİK ARAŞTIRMA KURUMU (TUBİTAK), Vizyon 2023 Teknoloji Öngörü Projesi: Eğitim ve İnan Kaynakları Sonuç Raporu ve Strateji Belgesi Ek–1: Türkiye’de Eğitimin Mevcut Durumu,
Ankara 2005, (Erişim): http://www.tubitak.gov.tr. 24.02.2009.
TÜRKİYE BİLİMSEL VE TEKNİK ARAŞTIRMA KURUMU (TÜBİTAK), Vizyon 2023, Teknoloji Öngörü Projesi: Eğitim ve İnsan Kaynakları Sonuç Raporu ve Strateji Belgesi, Ankara, Ocak, 2005.
TÜRKMEN, Fatih, “Eğitim Ekonomik ve Sosyal Faydaları ve Türkiye’de Eğitim- Ekonomik Büyüme İlişkisinin Araştırılması”, Uzmanlık Tezi, Ankara, ODT Yayınları, Yayın No: 2656, 2002.
ULUSOY, Ahmet, CURAL Mehmet, “Üretim ve İstihdam Politikaları Yeniden Yapılandırılmalı”, İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Tuhis Yayınları, Cilt: 19, Sayı: 1–2, Ağustos-Kasım, 2004.
UYANIK, Yücel, “Dualist (İkili) İşgücü Piyasası Teorisi”, Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 3, Ankara 1999.
UYANIK, Yücel, “Eleme Hipotezi: Eğitimin İşgücü Piyasalarında Eleme Fonksiyonu”, Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1, Ankara 2000.
UYANIK, Yücel, “Türkiye’de Eğitim Piyasası İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme”, İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Kamu iş Yayınları, Cilt: 5, Sayı: 4, Temmuz 2000.
UYANIK, Yücel, “Türkiye’de Eğitim-İş Piyasası İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme”, İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Kamu İş Yayınları, Cilt:5, Sayı:4, Temmuz 2000.
UYSAL, Doğan, “Türkiye’de İstihdam, İşsizlik ve İstihdam Politikaları”, Türkiye Ekonomisi Makro-Ekonomik Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Ed: Ahmet Ay, Çizgi Kitabevi, Konya, Şubat, 2007.
ÜNAL, Işıl, “Eğitim Ekonomik Rolü ve Türkiye ile İlgili Bulgular”, III. İzmir İktisat Kongresi, 4–7 Haziran 1992, Sosyal Değişim ve Sosyal Geliştirme Stratejileri, DPT Yayınları, Ankara 2003.
ÜNAL, Işıl, “Eğitimin Ekonomik Değeri”, Eğitim ve Bilim, Cilt: 10, Sayı: 57, Eylül, 1985.
ÜNAL, Işıl, “İşgücü Piyasalarında Eğitimsel Niteliklerin Rolü”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt: 24, S: 1–2, 1991.
ÜNAL, Işıl, “Türkiye’de Ortaöğretim Düzeyindeki Mesleki ve Teknik Eğitimin Ekonomik Değeri”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 3, 1968.
ÜNAL, Işıl, “Yüksek Öğretimde Nitelik-İstihdam-Finansman Üçgeni”, Erişim: (http://dergiler. ankara.edu.tr/dergiler/04.04.2009)
WINKLER, D.R. ; “Screening Models and Education”, Economics of Education Research and Studies, Ed. G. PSACHAROPOULOS, Oxford, Pergamon Peress Hill Hall, 1987,
WHITEHEAD, A.K., “Screnning and Education: A Theoretial and Empirical Survey”, British Review of Economic Issues, Vol: 3, No: 8, Spring 1981,
YUMUŞAK, İbrahim Güran, BİLEN, Mahmut, “Gelir Dağılımı-Beşeri Sermaye İlişkisi ve Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 1, Sayı: 1, 2000.
UYANIK, Yücel, “Türkiye’de Eğitim-İşpiyasası İlişkisi Üzerine Değerlendirme”, Kamu-İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 4, Temmuz 2000.
http://tumosan.com.tr/tarihce.html, (22.01.2009)
http://www.konyacimento.com.tr/kurumsal_profil.htm (22.01.2009).
EKLER
YÖNETİCİ GÖRÜŞME FORMU KİŞİSEL BİLGİLER 1. Yaşınızı belirtiniz.
( ) 20-25 ( ) 31-40 ( ) 51-+
( ) 26-30 ( ) 41-50
2. Cinsiyetinizi belirtiniz.
( ) Kadın ( ) Erkek
3. Eğitim düzeyinizi belirtiniz.
( ) İlkokul ( ) Ortaokul
( ) Lise ( ) Üniversite
( ) Lisansüstü (Yüksek Lisans/Doktora)
4. Üniversite mezunu iseniz, öğrenim alanınızı belirtiniz.
( ) Fen Bilimleri ( ) Sosyal Bilimler
( ) Mühendislik Bilimleri ( ) İktisadi ve İdari Bilimler ( ) Diğer
5. İşletmedeki göreviniz aşağıdakilerden hangisidir?
( ) Üst düzey yönetici ( ) Firma sahibi
( ) Fiili üretim yöneticisi ( ) Departman yöneticisi
6. İşletmedeki toplam çalışma süreniz nedir?
( ) 1 yıldan az ( ) 6-10 yıl ( ) 16 + yıl
İŞLETMEYE İLİŞKİN BİLGİLER 1. İşletmenizin hukuki yapısı aşağıdakilerden hangisidir?
( ) Anonim şirket ( ) Tek sahipli işletme
( ) Limited Şirket ( ) Diğer………
2. İşletmeniz hangi sektörde faaliyet göstermektedir?
( ) Gıda sanayii ( ) Plastik / ambalaj sanayii
( ) Kimya sanayii ( ) Tekstil sanayii
( ) Diğer………
3. İşletmenizin toplam personel sayısı aşağıdakilerden hangisidir?
( ) 1-9 ( ) 10-49 ( ) 50-150
( ) 151-250 ( ) 251 - +
4. İşletmede boş kadrolara eleman alırken hangi kaynaktan faydalandığınızı belirtiniz?
( ) İşletme içi kaynaklar ( ) İşletme dışı kaynaklar ( ) Her ikisi de
5. İşletme içinden sağlanan kadro tipi/tiplerini belirleyiniz.
( ) Orta düzey yönetici ( ) İdari personel ( ) Vasıflı işçi
( ) Teknisyen ( ) Ustabaşı ( ) Vasıfsız işçi
( ) Mühendis
6. İşletme dışından sağlanan kadro tipini/tiplerini belirleyiniz.
( ) Orta düzey yönetici ( ) İdari personel ( ) Vasıflı işçi
( ) Teknisyen ( ) Ustabaşı
7. İşletmenize eleman alırken aşağıdaki kaynaklardan hangisini tercih edersiniz?
( ) Kitle iletişim araçları (gazete, internet) ( ) İŞKUR
( ) Eğitim Kurumlan ( ) Referans (Tavsiye) ( ) Kişisel Başvurular
( ) Özel İstihdam Büroları ( ) Diğer………
8. İşletmenize eleman alırken, aşağıdaki metotlardan hangisini kullanırsınız?
( ) Mülakat ( ) Sınav
( ) Transfer ( ) Diğer………
9. İşletmenize eleman alırken, eleman seçiminde hangi özelliğe ilk olarak önem vermektesiniz?
( ) Kişisel özellikler ( ) Genel kültür-yetenek
( ) Mesleki bilgi ( ) Diğer………
10. İşletmenizde terfi sistemini düzenleyen kurallar uygulanmakta mıdır?
( ) Evet ( ) Hayır
11. İşletme içi terfilerde önem verilen özellikler hangisidir?
( ) Kişisel özellikler ( ) İş tecrübesi
( ) Genel eğitim düzeyi ( ) Mesleki bilgi düzeyi ( ) Diğer………
12. İşletmenizde hizmet içi eğitim programları uygulanmakta mıdır?
( ) Evet ( ) Hayır
13. İşletmenizde hizmet içi eğitim programları nasıl yürütülmektedir? ( ) İşbaşında / işletme içinde
( ) Dışarıdan sağlanan hizmetler yoluyla ( ) Her ikisi de
14. İşletmenizde hizmet içi programlar hangi kadro tiplerinde uyguladığınızı belirtiniz.
( ) Orta düzey yönetici ( ) İdari personel ( ) Vasıflı işçi
( ) Teknisyen ( ) Usta-ustabaşı
15. İşletmenizde hizmet içi eğitim programları uygulanmakta ise; aşağıdaki kadrolar için uygulanan hizmet içi eğitim türünü belirtiniz.
Eğitim Türü
Kadro Orta Düzey Yönetici İdari Personel Mühendis Teknisyen Usta-Ustaba
şı Vas ıfl ı İş çi Vas ıfs ız İş çi
● İşe ve Firmaya Alıştırma Eğitimi ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ● İşe ve Firmaya Alıştırma Faaliyetleri ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ● Mesleki Eğitim Süreçleri ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ● Bireysel Yatırım Amaçlı Eğitim Süreçleri ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
● Diğer… ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
16. Vasıflı eleman bulmakta sıkıntı çekiyor musunuz?
( ) Evet ( ) Hayır ( ) Kısmen
17. Eğer vasıflı eleman bulmada sıkıntı yaşıyorsanız; hangi kadro tipi/ tiplerine vasıflı eleman bulmada sıkıntı çektiğinizi belirtiniz.
( ) Orta Düzey Yönetici ( ) İdari Personel ( ) Mühendis
( ) Teknisyen ( ) Usta- Ustabaşı ( ) Vasıflı İşçi
( ) Vasıfsız İşçi
18. Eğer vasıflı eleman bulmada sıkıntı yaşıyorsanız; vasıflı eleman bulamamanızın sebebini belirtiniz.
( ) Eğitim sisteminin piyasanın ihtiyaçları doğrultusunda vasıflı eleman yetiştirmede yetersiz kalması
( ) Üretim örgütlenmesindeki değişikliklere uyum sağlayacak şekilde çalışanların sürekli ve yeniden eğitime tabi tutulmaması
19. Aşağıdaki kadrolara eleman alımında tercih ettiğiniz özellikleri belirtiniz. (Birden fazla tercih olması durumunda önem derecesine göre; önemliden önemsize doğru numaralandırınız.)
Eğitim Türü
Kadro Orta Düzey Yönetici
İdari Personel Mühendis Teknisyen Usta-Ustaba
şı Vas ıfl ı İş çi Vas ıfs ız İş çi ● Eğitim Düzeyi ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ● Yabancı Dil ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ● Sınav Sonucu ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ● İş Tecrübesi ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ● Kişilik Özellikleri ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ● Yas ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ● Cinsiyet ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ● Fiziksel Özellikler ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ● Medeni Hal ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ● Referans ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ● Diğer……… ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
20. Aşağıdaki kadrolara eleman alımında her bir kadro için benimsediğiniz görüşü belirtiniz. Benimsenen Görüş Kadro Orta Dü zey Yön etici İd ari Pers on el M ühe ndis Te knisye n Usta-Ustaba şı Vas ıfl ı İş çi Vas ıfs ız İş çi
Eğitim düzeyi yüksek olan bireylerin verimlilikleri yüksek olacağından; istihdam sürecinde en yüksek eğitim düzeyinden mezun olanlar işe alınmaktadır. Eğitim düzeyi, firmaya eleman alımında kullanılan kriterlerden biridir. İşe eleman alımında yaş, cinsiyet