İhraç Edilen Tonaj (DWT)
UYGULAMASI SONUÇLARI VE DEĞERLENDİRMESİ
Batı Karadeniz Bölgesi Gemi inşa ve Entegre sanayi durumunun belirlenmesine yönelik olarak toplam 104 sorudan bir anket hazırlanmıştır. Toplam 38 işletme sahipleri ile bire bir görüşmeler yapılarak uygulanan bu ankette ortaya çıkan sonuçlar bölge açısından genel profili ortaya koymak üzere değerlendirilmiştir. Uygulanan anket sonuçlarının değerlendirilmesinde İşletmelerin genel yapıları, benzerlik ve farklılık yaratan unsurları tespit edilmiştir. Bölgede anket uygulanan Bartın, Kurucaşile, Karabük, Ereğli ve Filyos-Kilimli illeri içinde işletmelerin genel durumları ayrıca incelenmiştir.
Batı Karadeniz bölgesinde yer alan Ereğli, Kurucaşile, Bartın, Karabük ve Filyos-Kilimli illerinde yer alan tüm işletmelerin hemen hemen tamamına ulaşılarak yapılan anket çalışmasında uygulamaya katılan işletmelerin yüzde dağılımları (%) Tablo8.1’de verilmiştir.
Tablo 8. 1. İşletmelerin Faaliyet Yeri İle İlgili Frekans Değerleri İşletmenin Yeri
Frekans Yüzde (%)
Geçerli Yüzde(%)
Kümülatif Yüzde(%)
Ereğli 8 21,1 21,1 21,1
Kurucaşile 20 52,6 52,6 73,7
Bartın 4 10,5 10,5 84,2
Karabük 5 13,2 13,2 97,4
Filyos-Kilimli 1 2,6 2,6 100,0
Toplam 38 100,0 100,0
Bölgede ankete katılan işletme yüzde dağılışları, % 52,6’sı Kurucaşile’de, %21,1’i Ereğli’de, %13,2’si Karabük’te, %10,5’i Bartın’da ve %2,6’sı Filyos-Kilimli’de faaliyet göstermektedir. Bulunan bu yüzdelik dağılımın grafiksel gösterimi ise Şekil 1’deki gibidir.
124 Şekil 8. 1. İşletmelerin Faaliyet Yeri Grafiği
Bölgede ankete katılan işletmelerin konum itibariyle yüzde (%) dağılışları %47,4’ü diğer bölgelerde, %28,9’u Serbest bölgede, %21,1’i küçük sanayi sitelerinde ve %2,6’sı Organize Sanayi Bölgelerinde faaliyet göstermektedir. Bölge itibariyle konum durumuna göre yoğunluk,
%47,4 ile diğer bölge konumunda toplandığı görülürken en az görülen konum durumu ise %2,6 ile Organize Sanayi Bölgesinde işletmelerin faaliyet gösterdiği görülmüştür.
Tablo 8. 2. İşletmelerin Konumları İle İlgili Frekans Değerleri İşletmenin Konumu
Frekans Yüzde (%)
Geçerli Yüzde(%)
Kümülatif Yüzde(%)
OSB 1 2,6 2,6 2,6
Küçük Sanayi 8 21,1 21,1 23,7
Diğer 29 76,3 76,3 100,0
Toplam 38 100,0 100,0
Konuma göre faaliyet gösteren işletmelerin yüzdelik dağılımlarının grafiksel gösterimi ise Şekil8.2’deki gibidir.
125 Şekil 8. 2. İşletmelerin Konumları Grafiği
İşletmelerin imalat türleri üzerinde etkisi önemli bulunan (p<0.05) faktörlerin ki kare analiz sonucunda değerlendirme sonuçlarını ise şu şekilde özetlemek mümkündür.
İşletmelerin konumlarına göre Denizcilik sektöründeki imalat konuları incelendiğinde % 63,2’sininn Ahşap gemi , % 18,4’ünün Çelik gemi, %15,8’inin Gemi yan sanayi ve %2,6’sının ise gemi bakım imalatı yaptığı görülmüştür. Bu oran Diğer konumda olan işletmelerin % 47,4 oranıyla en yüksek bulunurken OSB konumunda ise % 2,6 oranında en düşük olarak belirlenmiştir (Bknz, EK1: Tablo 201).
İşletmelerin konumlarına göre bulundukları il dışında ya da bir başka ülkede üretim birimleri incelendiğinde % 86,8’inde olmadığı, %2,6’sında dış ülkelerde, %5,3 oranın da bölge içinde ve dışındaki illerde mevcut olduğu bu oran, diğer konumda olan işletmelerin % 47,4 oranıyla en yüksek bulunurken OSB konumunda ise % 2,6 oranında en düşük olarak belirlenmiştir (Bknz, EK1: Tablo 202).
İşletmelerin konumlarına göre 2012 yılında üretimde kullandıkları ana girdilerini sağlama yerleri incelendiğinde % 50’sinin Özel sektörden, %16,7’sinin Kamu iktisadi teşekküllerinden, %13,9’unun da hem kendi işletmesinden hem de iç piyasadan, %5,6’sının da dış ülkeden sağladığı görülmüştür. Bu oran Diğer konumda olan işletmelerin % 44,4 oranıyla en yüksek bulunurken OSB konumunda ise % 2,8 oranında en düşük olarak belirlenmiştir (Bknz, EK1: Tablo 203).
126 İşletmelerin talep beklentileri incelendiğinde % 47,4’ünün azalacak, %26,3’ünün artacak,
%10,5’nin yurtdışında artacağı yurt içinde azalacağı, %13,2’sinin değişmeyeceği, %2,6’sının ise yurtiçinde artacağı yurt dışında azalacağı yönünde bir beklentileri olduğu görülmüştür. Bu oran Diğer konumda olan işletmelerin % 47,4 oranıyla en yüksek bulunurken OSB konumunda ise % 2,6 oranında en düşük olarak belirlenmiştir (Bknz, EK1: Tablo 204).
İşletmelerin Çalışanların eğitim durumu incelendiğinde, % 47,4’ünün lise, % 42,1’nin ilköğretim ve %5,3 oranında da hem lisans hem de lisansüstü eğitime sahip çalışanlarının olduğu görülmüştür. Bu oran diğer konumda olan işletmelerin % 47,4 oranıyla en yüksek bulunurken OSB konumunda ise % 2,6 oranında en düşük olarak belirlenmiştir (Bknz, EK1: Tablo 205).
İşletmelerin fiyat, arz, üretim, dağıtım miktarı gibi ekonomik değişkenler bakımından incelendiğinde, % 59,5’inin piyasadaki diğer firmalardan bağımsız olarak belirlediği, % 10,8’nin diğer firmaların satış politikalarını takip ederek belirlediği, %8,1’nin ise Dünyadaki rakiplerinin fiyatlarından, piyasa şartlarından ve diğer olarak belirlediği, %5,4’ünün de diğer firmalarla beraber belirlediği görülmüştür. Bu oran Diğer konumda olan işletmelerin % 48,6 oranıyla en yüksek bulunurken OSB konumunda ise % 2,7 oranında en düşük olarak belirlenmiştir (Bknz, EK1: Tablo 206).
İşletmelerin üretim sürecinde AR-GE hizmeti temin durumları incelendiğinde % 76,3’nün yararlanmadığı, % 7,9’nun iş yerlerindeki ARGE’den yararlandığı, %5,3’nün ise hem KOSGEB hem de diğer kaynaklardan yararlandığı, %2,6’sının ise Üniversite ve diğer kaynaklardan yararlandığı görülmüştür. Bu oran Diğer konumda olan işletmelerin % 47,4 oranıyla en yüksek bulunurken OSB konumunda ise % 2,6 oranında en düşük olarak belirlenmiştir (Bknz, EK1: Tablo 207).
İşletmelerin AB sanayi mevzuatında işletmelerin mamulleri için işaretleme kapsamları incelendiğinde % 30,6’sının Mamulü “CE” kapsamına girdiği, %22,2’sinin bu konuda fikri olmadığı, %16,7’sinin hem Mamulü için “CE” işaretini kullanmadığı hem de Mamulunun “CE”
kapsamına girdiği olarak eşit oranda, %11,1’nin ise Mamulünün hiçbir kapsama girmediği,
%2,8’nin de “CE” kapsamına girdiği fakat kullanmadığı görülmüştür. Bu oran Diğer konumda olan işletmelerin % 50 oranıyla en yüksek bulunurken OSB konumunda ise % 2,8 oranında en düşük olarak belirlenmiştir (Bknz, EK1: Tablo 208).
İşletmelerin 2012 yılında kullanmış olduğu arıtma tesisleri incelendiğinde % 71,1’inin artıma ünitesi olmadığı, %7,9’ oranında ise atık su arıtma ünitesi, katı atık arıtma ünitesi ve
127 böyle bir ünite olmama durumları eşit oranda, %5,3’nün de baca filtresinin olduğu görülmüştür.
Bu oran diğer konumda olan işletmelerin % 47,4 oranıyla en yüksek bulunurken OSB konumunda ise % 2,6 oranında en düşük olarak belirlenmiştir (Bknz, EK1: Tablo 209).
İşletmelerin bulundukları ortamdaki rakipleriyle birlikte kooperatif, kümelenme veya benzeri yapılanmaları oluşturma istekleri incelendiğinde % 76,3’nün katılmak istediği,
%10,5’nin katılmayacağı ve %13,2’sinin ise kısmen katılma düşünceleri olduğu görülmüştür. Bu oran Diğer konumda olan işletmelerin % 47,4 oranıyla en yüksek bulunurken OSB konumunda ise % 2,6 oranında en düşük olarak belirlenmiştir (Bknz, EK1: Tablo 210).
İşletmelerin bulundukları ortamdaki rakipleriyle birlikte kooperatif, kümelenme veya benzeri yapılanmaları oluşturma istekleri incelendiğinde % 76,3’nün katılmak istediği,
%10,5’nin katılmayacağı ve %13,2’sinin ise kısmen katılma düşünceleri olduğu görülmüştür. Bu oran Diğer konumda olan işletmelerin % 47,4 oranıyla en yüksek bulunurken OSB konumunda ise % 2,6 oranında en düşük olarak belirlenmiştir (Bknz, EK1: Tablo 211).
İşletmelerin yurtiçi Batı Karadeniz Bölgesinin kalkınması ile ilgili olan resmi ve gayri resmi kurumlardan beklentilerinin gerçekleşme durumları incelendiğinde, %60,5’inin gerçekleşmediği, %31,6’sının kısmen, %5,3’ünün gerçekleştiği, %2,6’sının ise umduklarından fazla bir şekilde gerçekleştirildiğini belirtikleri görülmüştür. Bu oran diğer konumda olan işletmelerin % 47,4 oranıyla en yüksek bulunurken OSB konumunda ise % 2,6 oranında en düşük olarak belirlenmiştir (Bknz, EK1: Tablo 212).
İşletmelerin ürünlerini satarken veya hammadde/girdi tedarik ederken e-ticaret yapma durumları incelendiğinde % 76,3’ünün e-ticaret yapmadığı, %15,8’inin e-ticaret yaptığı ve
%7,9’unun da kısmen e-ticaret görülmüştür. Bu oran Diğer konumda olan işletmelerin % 47,4 oranıyla en yüksek bulunurken OSB konumunda ise % 2,6 oranında en düşük olarak belirlenmiştir (Bknz, EK1: Tablo 213).
Bölgede ankete katılan işletmelerin imalat türlerine göre yüzde (%) dağılışları Tablo 8.3’deki gibidir. Buna göre işletmelerin, %63,2’si ahşap gemi imalatı, %18,4’ü çelik gemi imalatı, %15,8’i gemi yan sanayi imalatı ve %2,6’sı gemi bakım ve onarım faaliyetlerini yürütmektedir.
128 Tablo 8. 3. İşletmelerin İmalat Türleri İle İlgili Frekans Değerleri
İmalat Türü
Frekans Yüzde (%)
Geçerli Yüzde(%)
Kümülatif Yüzde(%)
Ahşap Gemi 24 63,2 63,2 63,2
Çelik Gemi 7 18,4 18,4 81,6
Gemi Bakım 1 2,6 2,6 84,2
Gemi Yan 6 15,8 15,8 100,0
İmalat türlerine göre işletmelerin yüzdelik dağılımlarının grafiksel gösterimi ise Şekil8.3’deki gibidir.
Şekil 8. 3. İşletmelerin İmalat Türleri Grafiği
Ayrıca yapılan anket çalışmasının değerlendirilmesi sonucunda, işletmelerin imalat türleri üzerinde etkisi önemli bulunan (p<0.05) faktörlerin ki kare analiz sonucunda değerlendirme sonuçlarını ise şu şekilde özetlemek mümkündür.
İşletmelerin hukuki yapılarına göre imalat türleri incelendiğinde, %39,5 oranında “ferdi mülkiyet”, %2,6 oranında “adi ortaklık” , %18,4 oranında da anonim şirket ve diğer hukuki yapıda olduğu tespit edilmiştir. İmalat türlerine göre değerlendirildiğinde ise bu oranların oluşmasında en yüksek % 63,2 oranında ahşap gemi imalatı yapılırken en düşük imalatın ise
%2,6 oranında da gemi bakım üretiminin önemli olduğu görülmüştür (Bknz, EK1: Tablo 156).
129
Denizcilik sektöründe faal olma yıllarına göre incelendiğinde, % 77,8’inin 21 ve daha fazla yıldır %2,8‘nin 0-5 yıl arası , %13,2’sinin 6-10 yıl, %5,6’sının da 11-15 yıldır sektörde yer aldığını görülmektedir. İmalat türlerine göre bakıldığında en yüksek %66,7 oranında ahşap gemi imalatı yapılırken en düşük imalat ise %2,8 oranında da gemi bakım üretimi olarak bulunmuştur (Bknz, EK1: Tablo 157).
Denizcilik sektöründe bulunma nedenlerine göre incelendiğinde, büyük çoğunluğunun
“aileden” olarak % 75,8 oranında belirtilirken, başka bir sektörden geçiş veya yatay yatırım ile kamu sektöründen teşvikle bulunmalarının ise eşit oranda olduğu % 6,1 tespit ediliştir.
İmalat türlerine göre bakıldığında en yüksek %69,7 oranında ahşap gemi imalatı yapılırken en düşük imalat ise % 3 oranında da gemi bakım üretimi olarak bulunmuştur (Bknz, EK1: Tablo 158).
Başka sektörde faaliyet gösterme durumlarına göre incelendiğinde, %75’inin bulunmadığı
%25’nin de başka sektörde faaliyet gösterdiği tespit ediliştir. İmalat türlerine göre bakıldığında en yüksek %66,7 oranında ahşap gemi imalatı yapılırken en düşük imalat ise
%2,8 oranında da gemi bakım üretimi olarak bulunmuştur (Bknz, EK1: Tablo 159).
Üretilen ürünlerin durumlarına göre incelendiğinde, % 22,9’nun kuru yük gemisi, %2,9‘nun kimyasal tanker ve konteyner , %31,4’ünün balıkçı gemisi ve yat, %8,6’sının da diğer üretim yaptığı tespit ediliştir. İmalat türlerine göre bakıldığında en yüksek %68,6 oranında ahşap gemi imalatı yapılırken en düşük imalat ise %2,9 oranında da gemi bakım üretimi olarak bulunmuştur (Bknz, EK1: Tablo 160).
Tam kapasite çalışamama nedenlerine göre incelendiğinde ise %43,2‘nin mali yetersizlikten dolayı çalışamadığı,%35,1’nin de talep yetersizliğinden dolayı çalışamadığı en sık rastlanan nedenler olarak ortaya çıkmıştır. Ham madde yetersizliği ve işçilerle ilgili meselelerin ise görülme oranı %8,1 olarak eşit seviyede bulun muştur. İmalat türlerine göre bakıldığında en yüksek %64,9 oranında ahşap gemi imalatı yapılırken en düşük imalat ise %2,7 oranında da gemi bakım üretimi olarak bulunmuştur (Bknz, EK1: Tablo 161).
Talep beklentilerine göre incelendiğinde ise talep beklentileri % 47,4 oranında Azalacak şeklinde belirtilirken, %2,6’sının da yurt içinde azalacağı yurtdışında ise artacağı yönünde bir beklentiye sahip olduğu görülmüştür. Ham madde yetersizliği ve işçilerle ilgili meselelerin ise görülme oranı %8,1 olarak eşit seviyede bulun muştur. İmalat türlerine göre bakıldığında
130 en yüksek % 63,2 oranında ahşap gemi imalatı yapılırken en düşük imalat ise %2, 6 oranında da gemi bakım üretimi olarak bulunmuştur (Bknz, EK1: Tablo 162).
Diğer bölge ve ülkeler ile rekabet etmede yapılması gereken işlemlere göre incelendiğinde
%31,6’sının devlet teşviki, %23,7’sinin maliyetlerin düşürülmesi için vergi ve sigorta oranlarının düşürülmesi gerektiği, %15,8’i Teknolojinin yenilenmesi gerektiği, %10,5’inin ulaşım maliyetlerinin düşürülmesi ve diğer işlemler yapılması gerektiğini, %5,3 ‘nün Üretim ölçeğinin artması ve % 2,6’sının ise esnek üretim yeteneğinin artmasının gerektiğini belirtmişlerdir. İmalat türlerine göre bakıldığında en yüksek % 63,2 oranında ahşap gemi imalatı yapılırken en düşük imalat ise %2, 6 oranında da gemi bakım üretimi olarak bulunmuştur (Bknz, EK1:
Tablo 163).
Tam istihdam kapasitelerine göre incelendiğinde %59,5 oranında 0 - 9 kişi aralığında değişirken, %21,6’sı 10 - 49 kişi aralığında, % 13,5’i, 50 - 259 kişi aralığında ve %5,4 ‘ü de 250 ve daha fazla kişiden oluşmaktadır. İmalat türlerine göre bakıldığında en yüksek % 64,9 oranında ahşap gemi imalatı yapılırken en düşük imalat ise % 2,7 oranında da gemi bakım üretimi olarak bulunmuştur (Bknz, EK1: Tablo 164).
Eğitim seviyelerine göre incelendiğinde % 5,3’nün lisans ve lisansüstü, %47,4’nün lise,
%42,1’ninde lise mezunu olduğu görülmüştür. İmalat türlerine göre bakıldığında en yüksek
% 63,2 oranında ahşap gemi imalatı yapılırken en düşük imalat ise % 2,6 oranında da gemi bakım üretimi olarak bulunmuştur (Bknz, EK1: Tablo 165).
Çalışanların brüt ücret durumuna göre incelendiğinde, %76,3’nün asgari ücret -1000 aralığında , %23,7’sinin de 1001 - 2000 aralığında değiştiği görülmüştür. İmalat türlerine göre bakıldığında en yüksek % 63,2 oranın da ahşap gemi imalatı yapılırken en düşük imalat ise % 2,6 oranında da gemi bakım üretimi olarak bulunmuştur (Bknz, EK1: Tablo 166).
İşletmelerin imalat türleri üretim miktar kriterlerine göre incelendiğinde, %34,2’sinin iç talep,
%5,3’nün dış talep, %60,5’nin ise sipariş miktarına göre belirledikleri tespit edilmiştir.
İmalat türlerine göre bakıldığında en yüksek % 63,2 oranın da ahşap gemi imalatı yapılırken en düşük imalat ise % 2,6 oranında da gemi bakım üretimi olarak bulunmuştur (Bknz, EK1:
Tablo 167).
Taşıma sistemlerine göre incelendiğinde, % 5,4’nün ihracat ve ithalat yapmadığı, %35,1’nin karayolu ve deniz yolu, %24,3’nün de kombine taşımacılık yaptığı görülmüştür. İmalat
131 türlerine göre bakıldığında en yüksek % 62,2 oranın da ahşap gemi imalatı yapılırken en düşük imalat ise % 2,7 oranında da gemi bakım üretimi olarak bulunmuştur (Bknz, EK1:
Tablo 168).
İşletmelerin imalat türleri makine teçhizat yapılarına göre incelendiğinde % 44,7’sinin 16 yaş ve üzerinde olduğu, % 31,6’sının 6-10 yaş aralığında, %15,8’inde 0-5 yaş aralığında,
%7,9’unda da 11-15 yaş aralığında olduğu görülmüştür. İmalat türlerine göre bakıldığında en yüksek % 63,2 oranın da ahşap gemi imalatı yapılırken en düşük imalat ise % 2,6 oranında da gemi bakım üretimi olarak bulunmuştur (Bknz, EK1: Tablo 169).
İşletmelerin imalat türleri makine teçhizat teknolojilerine göre incelendiğinde % 39,5’nin Mekanik, % 34,2’sinin yarı otomatik, %13,2’sinin otomatik, , %10,5’nin tüm teknolojileri içerdiği ve %2,6’sının CAD ve CAM teknolojisine sahip olduğu görülmüştür. İmalat türlerine göre bakıldığında en yüksek % 63,2 oranın da ahşap gemi imalatı yapılırken en düşük imalat ise % 2,6 oranında da gemi bakım üretimi olarak bulunmuştur (Bknz, EK1: Tablo 170).
İşletmelerin imalat türleri mevcut makinaların temin durumlarına göre incelendiğinde, % 52,6’sının yerli, %2,6’sının yabancı ve % 44,7’sinin ise her ikisini içerdiği tespit edilmiştir.
İmalat türlerine göre bakıldığında en yüksek % 63,2 oranın da ahşap gemi imalatı yapılırken en düşük imalat ise % 2,6 oranında da gemi bakım üretimi olarak bulunmuştur (Bknz, EK1:
Tablo 171).
İşletmelerin imalat türleri kalite kontrol ünitelerinin olma durumuna göre incelendiğinde
%39,5’inde mevcut olduğu, %60,5’inde ise olmadığı görülmüştür. İmalat türlerine göre bakıldığında en yüksek % 63,2 oranın da ahşap gemi imalatı yapılırken en düşük imalat ise % 2,6 oranında da gemi bakım üretimi olarak bulunmuştur. (Bknz, EK1: Tablo 172).
İşletmelerin imalat türleri kredi geri ödemelerinde yaşadıkları zorluk durumlarına göre incelendiğinde, % 39,1’nin fazla zorlandığı, %30,4’ünün çok fazla, %13’nün az ve
%8,7’sinin de çok az ve normal seviyede zorlandığı görülmüştür. İmalat türlerine göre bakıldığında en yüksek % 43,5 oranın da ahşap gemi imalatı yapılırken en düşük imalat ise % 4,3 oranında da gemi bakım üretimi olarak bulunmuştur (Bknz, EK1: Tablo 173).
İşletmelerin imalat türleri 2012 yılında kredi alma amacı durumuna göre incelendiğinde,
%50’si işletme kredisi, %33,3’ü yatırım kredisi, %16,7’si de ihracat kredisi amacıyla aldığı görülmüştür. İmalat türlerine göre bakıldığında en yüksek % 50 oranın da ahşap gemi imalatı
132 yapılırken en düşük imalat ise % 16,7 oranında da çelik gemi üretimi olarak bulunmuştur (Bknz, EK1: Tablo 174).
İşletmelerin imalat türleri devlet teşviki alma durumlarına göre incelendiğinde % 86,8’nin almadığı, %13,2’sinin ise aldığı görülmüştür. İmalat türlerine göre bakıldığında en yüksek % 63,2 oranın da ahşap gemi imalatı yapılırken en düşük imalat ise % 2,6 oranında da gemi bakım üretimi olarak bulunmuştur (Bknz, EK1: Tablo 175).
AB sanayi mevzuatında işletmelerin mamulleri için işaretleme kapsamlarına göre incelendiğinde % 30,6’sının mamulü “CE” kapsamına girdiği, %22,2’sinin bu konuda fikri olmadığı, %16,7’sinin hem mamul için “CE” işaretini kullanmadığı hem de mamulünün “CE”
kapsamına girdiği olarak eşit oranda, %11,1’nin ise Mamulünün hiçbir kapsama girmediği,
%2,8’nin de “CE” kapsamına girdiği fakat kullanmadığı görülmüştür. İmalat türlerine göre bakıldığında en yüksek % 66,7 oranın da ahşap gemi imalatı yapılırken en düşük imalat ise % 2,8 oranında da gemi bakım üretimi olarak bulunmuştur (Bknz, EK1: Tablo 176).
İşletmelerin imalat türleri ISO 14000 Çevre Standartları serisi hakkındaki bilgi seviyelerine göre incelendiğinde % 50’sinin tam bilgi sahibi olmadığı, %18,4’ünün Kısmen, %13,2’sinin tam bilgi sahibi olduğu, %10,5’nin kısmen bilgi sahibi olmadığı ve %7,9’unun da kararsız ünitesi, Katı atık arıtma ünitesi ve böyle bir ünite olmama durumları eşit oranda, %5,3’nün de baca filtresinin olduğu görülmüştür. İmalat türlerine göre bakıldığında en yüksek % 63,2 oranın da ahşap gemi imalatı yapılırken en düşük imalat ise % 2,6 oranında da gemi bakım üretimi olarak bulunmuştur (Bknz, EK1: Tablo 178).
İşletmelerin imalat türleri bulundukları ortamdaki rakipleriyle birlikte kooperatif, kümelenme veya benzeri yapılanmaları oluşturma isteklerine göre incelendiğinde % 76,3’nün katılmak istediği, %10,5’nin katılmayacağı ve %13,2’sinin ise kısmen katılma düşünceleri olduğu görülmüştür. İmalat türlerine göre bakıldığında en yüksek % 63,2 oranın da ahşap gemi imalatı yapılırken en düşük imalat ise % 2,6 oranında da gemi bakım üretimi olarak bulunmuştur (Bknz, EK1: Tablo 179).
133
İşletmelerin imalat türleri hammadde temininde yaşanan güçlük durumuna göre incelendiğinde % 36,8’nin güçlük çektiği, %23,7’sinin çekmediği ve %39,5’nin de kısmen katılmayacağı ve %13,2’sinin ise kısmen güçlük çektiği görülmüştür. İmalat türlerine göre bakıldığında en yüksek % 63,2 oranın da ahşap gemi imalatı yapılırken en düşük imalat ise % 2,6 oranında da gemi bakım üretimi olarak bulunmuştur (Bknz, EK1: Tablo 180).
İşletmelerin imalat türleri yeni yatırım yapmada ve arttırmada bölgede bulunan kamu kurum ve kuruluşlarından beklenen kolaylıklara göre incelendiğinde %44,7’sinin vergi kolaylığı,
%10,5’nin arsa üretimi ve kolay tahsisi, %13,2’sinin güçlü altyapı ve kolaylık, %31,6’sında enerjide fiyat indirimi kolaylığı beklediği görülmüştür. İmalat türlerine göre bakıldığında en yüksek % 63,2 oranın da ahşap gemi imalatı yapılırken en düşük imalat ise % 2,6 oranında da gemi bakım üretimi olarak bulunmuştur (Bknz, EK1: Tablo 181).
İşletmelerin %39,5’i ferdi mülkiyet, %21,1’i limited şirketi, %18,4’ü anonim şirket ve diğer hukuki yapıya sahip iken, %2,6’sı adi ortaklık olarak kurulmuştur. Bu değişimin grafiksel olarak dağılımı ise Şekil8.4’deki gibi verilmiştir.
Tablo 8. 4. İşletmelerin Hukuki Yapıları İle İlgili Frekans Değerleri Hukuki Yapı
Frekans Yüzde (%)
Geçerli Yüzde(%)
Kümülatif Yüzde(%)
Ferdi Mülkiyet 15 39,5 39,5 39,5
Adi Ortaklık 1 2,6 2,6 42,1
Limited Şirket 8 21,1 21,1 63,2
Anonim Şirket 7 18,4 18,4 81,6
Diğer 7 18,4 18,4 100,0
Toplam 38 100,0 100,0
134 Şekil 8. 4. İşletmelerin Hukuki Yapıları Grafiği
Hukuki yapı üzerinde etkisi önemli bulunan (p<0.05) faktörlerin ki kare analiz sonucunda değerlendirme sonuçlarını ise şu şekilde özetlemek mümkündür.
İşletmelerin sahip oldukları hukuki yapıları denizcilik sektöründe faal olma durumlarına göre incelendiğinde, %2,8’nin 0-5 yıl arası, %13,9’nun 6-10 yıl arası,%5,6’sının 11-15 yıl arası ve
%77,8’inde 21 yıl ve daha fazla bu sektörde bulunduğu görülmüştür. Hukuki yapıya göre
%41,7’sinin “ferdi mülkiyet” yapısına sahip işletmelerin en yüksek oranda olduğu görülürken, en düşük oranda da %2,8 oranı ile adi ortaklık hukuki yapısına sahip olan işletmelerin olduğu görülmüştür (Bknz, EK1: Tablo 134).
İşletmelerin sahip oldukları hukuki yapılarının başka sektörde de faaliyet gösterme durumlarına göre incelendiğinde, %75’i başka sektörde faaliyet göstermezken %25’i ise başka sektörde faaliyet göstermektedir. Hukuki yapıya göre %41,7’sinin “ferdi mülkiyet” yapısına sahip işletmelerin en yüksek oranda olduğu görülürken, en düşük oranda da %2,8 oranı ile adi ortaklık hukuki yapısına sahip olan işletmelerin olduğu görülmüştür (Bknz, EK1: Tablo 135).
İşletmelerin sahip oldukları hukuki yapılarının başka sektörde de faaliyet gösterme durumlarına göre incelendiğinde, %75’i başka sektörde faaliyet göstermezken %25’i ise başka sektörde faaliyet göstermektedir. Hukuki yapıya göre %41,7’sinin “ferdi mülkiyet” yapısına sahip işletmelerin en yüksek oranda olduğu görülürken, en düşük oranda da %2,8 oranı ile adi ortaklık hukuki yapısına sahip olan işletmelerin olduğu görülmüştür (Bknz, EK1: Tablo 135).