Uygulama Gereksinimleri

Çevik üretimin başarılı bir şekilde implementasyonu için beş temel alanda değişiklikler gereklidir. Bu alanlar; devlet düzenlemeleri, iş anlaşmaları, enformasyon teknolojisi, iş süreçlerinin yeniden tasarımı ve çalışan esnekliğidir.

2.2.11.1. Devlet düzenlemeleri

Çevik üretim ancak organizasyonlar arası işbirliğini ve iletişimi kısıtlayan yasaların değişmesi ve bu şekilde farklı firmalar arasında sanal şirketlerin oluşmasını sağlayacak iş ilişkilerinin kurulabilmesidir. Bu sanal şirketler bağımsız birçok şirketin kendilerine has avantajlı yönlerini birleştirmelerini sağlayarak güçlü bir rekabet avantajı sağlamayı hedeflemektedirler. Bu durum, monopol ve tröstleri gerektiren kapitalist mantığa aykırıdır.

2.2.11.2. İş Anlaşmaları

Birçok iş sahasında diğer organizasyonlara rakip olmasalar bile gereğinden fazla enformasyon verilmekten endişe edilir. Bunun sebebi şirket sırlarının açığa çıkmasıyla rekabet avantajının kaybedilme korkusudur. Çevik üretim tedarikçiler ve üreticilerin kısa vadeli ilişkilerine dayandığı için, uzun dönemli iş ilişkilerine alışık şirketlerde güvensizlik ortamının oluşmasına sebep olabilir[26].

Diğer taraftan sanal şirketler, bütün üye şirketlere kâr sağlayacak ürünleri üretmek için organizasyonel işbirliğine ihtiyaç duymaktadır. Çevikliği en etkili bir biçimde kullanabilmek için ulusal, bölgesel ve yerel düzeyde gelişmiş bir altyapı, lojistik ve kurumsal destek sağlayabilecek simbiyotik bir iş çevresi oluşturulmalıdır. Çevik üretim yolunda atılan önemli adımlara bir örnek otomotiv endüstrisine yönelik, yeni yönetim tekniklerine geçişi kolaylaştıracak makineler üretmek amacıyla işbirlikçi araştırma projeleri oluşturulmasıdır. Bununla hazırlık zamanlarının kısalması ve otomotiv üretim makinelerine sermaye yatırımında azalma amaçlanmıştır. Tedarikçiler ve üreticiler arasındaki bu yardımlaşma, çevik üretim sistemine geçecek rakip kuruluşların aralarındaki ilişkideki değişimin bir göstergesi olabilir.

Bir diğer örnek de Intel firmasının mikroçip endüstrisindeki hakimiyetini kırmak isteyen IBM, Apple ve Motorola firmalarının işbirliğine gitmeleridir. İlk görüşmelerden sadece iki yıl sonra Intel’in Pentium çipinden daha hızlı olduğu açıklanan PowerPC’yi piyasaya sunabilmişlerdir. Uzun süredir birbirine rakip olan IBM ve Apple, daha iyi ve klasik ürünlere göre birçok avantajı bulunan bir ürün sayesinde Intel ile rekabet edebilmişlerdir. IT endüstrisinden diğer bir örnek de Apple’ın Sony ile işbirliği içerisinde Macintosh PowerBook’u Apple’ın tek başına yapabileceğinden çok daha kısa sürede ve etkili bir şekilde piyasaya sürebilmiş olmasıdır. Endüstrideki çeşitli firmaların bir arada çalışmasını zorlayıcı şartların oluşmadan, kanunlarda yapılacak değişiklikler bile tek başına çevik üretimin uygulanmaya başlamasını sağlayamayacaktır.

2.2.11.3. Enformasyon Teknolojisi

Çevik üretimi kolaylaştırmak için gerekli enformasyon teknolojisi ve altyapısına “elektronik ticaret” adı verilmektedir.

Bu yeni tip iletişim biçimine verilebilecek bir örnek Boeing 777 uçağının geliştirilme çalışmalarıdır. Bu proje birbirleriyle ortak çalışma yürüten 250 takımın elektronik olarak birbirleriyle iletişimde bulunarak meydana getirdikleri bir çalışmadır. Yerel ve yabancı üreticiler projeyi birbirini tamamlayıcı temel rekabet unsurlarını kullanarak tamamlamışlardır.

2.2.11.4. Yeniden Yapılanma

Şirketlerini yeniden keşfetmek isteyen yöneticiler şu anda kullandıkları organizasyonel ve operasyonel prensip ve prosedürleri terk etmek ve tamamıyla yenilerini oluşturmak zorundadırlar. Bunu gerçekleştirmek için kullanılan tekniklere iş süreçlerinin yeniden tasarımı (reengineering) adı verilir.

İş süreçlerinin yeniden tasarımının arkasındaki temel fikir şirketlerdeki çalışmanın büyük bölümünün etkin olmayan bir biçimde muhasebe ve pazarlama gibi fonksiyonel birimlerdeki uzmanlar etrafında organize edilmiş olmasıdır. Bir proseste görevli bir çalışan kendi departmanını ve üst yöneticisini birinci derecede düşünmekte, bu arada müşteri ikinci plana itilmektedir.

Süreçler bir şirketin kalbini oluşturmaktadır. Bu firmanın nasıl değer üretip müşteriye sunduğunu gösterir. Geleneksel (fonksiyonel) organizasyonlarda süreçler parçalı, görünmeyen, tanımlanmamış ve yönetilmeyen bir durumdadır. Çevik şirketler çapraz bağlantılı fonksiyonel birimlerden oluşmakta ve çıktıya odaklanmaktadır.

İş süreçlerinin yeniden tasarımının uygulanmasında iki aşamadan geçilmesi gerekmektedir. Bunların birincisi süreci baştan aşağı yeniden tanımlamak, ikincisi ise süreci tamamen yeniden tasarlamaktır. Bu aşamada atılım gerçekleştirecek bir tasarım yapılmalıdır. Üstün bir performans için kaliteli bir süreç tasarımı gereklidir.

2.2.11.5. Çevik Üretim ve İnsan Kaynakları

Çevik yönetim ve üretim sistemine geçişte üzerinde durulması kaçınılmaz bir konu da insan kaynaklarıdır. Şimdiye kadar insan kaynaklarıyla ilgili konularda daha çok yönetici pozisyonundaki çalışanların özellikleri üzerinde durulmuş ve yönetimsel anlamdaki değişimler için önce yöneticilerin bu anlayışı benimsemeleri gerektiği

vurgulanmıştır[24]. Ancak çevik yönetim ve üretimi gerçekleştirmek bütün personelin belirli bilgi ve beceri düzeyinde olmasını gerektirir.

Değişime karşı direnmek ve kendi rahat ettiği alan içerisinde kararlı kalma eğilimi insanın tabiatında vardır. Ancak çeviklik, çalışanların yaratıcı ve kendi kendini yönlendirebilecek yetenekte olmasını gerektirir; bu sayede çalışanların geçmiş başarıların rehavetine kapılmadan mevcut ürünlerin sürekli geliştirilmesi ve müşterilerin sürekli değişen beğenilerini karşılayacak yeni ürünler meydana getirebilmesi mümkün olur. Bu çalışanların sürekli olarak kendilerinin ve diğerlerinin yaptıkları işi daha iyi nasıl yapabileceklerini sorgulamasıyla olur. Mevcut ürün hattının iyileştirilmesi ve ilâveler yapılması hakkında sürekli öneriler düşünmelidir. Yeni teknolojiler ve prosesler hakkında kendi kendini eğitmelidir.

Akıllıca davranıp çevik üretim konusunda şimdiden bir şeyler yapmaya başlamaya şirketler şu anda içinde bulunduğumuz yalın üretim modeline geçişte kaybettiklerinden çok daha fazlasını kaybedeceklerdir. Çevik üretim klasik üretim düşüncesini kökünden değiştirmekte ve müşterinin istediği zaman ve yere göre özelleştirilmiş ürünler üretme fikrini ortaya atmaktadır. Çevik üretim, ölçek ekonomisinden çok kapsam ekonomisi için çaba sarf etmektedir[11]. Bu esnek işgücü ve sanal işbirliklerini etkin kullanım sayesinde çok yüksek maliyetlere yol açmadan müşteriye göre özelleştirme yapılabilmesini sağlamaktadır.