Çevikliği Sağlama Çalışmaları

Siparişe göre üretim sistemlerinde karşılaşılan bu problemler araştırmacıların çalışmalarını bu yönde yoğunlaştırmalarına yol açmıştır. Çalışmaların çoğu bu sistemlerde çevikliğin artırılmasını sağlamak yönünde olmuştur. Siemens’te de siparişe göre üretim yapan bir sistem mevcut olduğu için çevikliği sağlamaya yönelik bu çalışmalara kısaca yer verilecektir.

2.3.1.1. Ürün Yapılanması

Tasarım ve üretim mühendisleri genellikle müşterinin özel ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik büyük montaj çizimleriyle çalışmaktadırlar. Farklı montajlarda karşılaşılan benzer parça gruplarını BOM’lar altında birleştirerek ürün ağaçları oluşturmak şimdiye kadar bu büyük montajlarla baş edebilmek için başvurulan tek yoldu. Ancak yapay zekadaki gelişmeler ve “Yukarıdan Aşağıya” mantıksal ağaç yapısını oluşturma ve veritabanı teknikleri sayesinde ürün yapısı kural tabanlı ve veritabanına bağlı bir yapıya dönüştürülebilir. Bunun mühendislerin işini kolaylaştırmanın yanında aktivite tabanlı maliyet oluşturma açısından da büyük yenilikler getirebilecektir.

2.3.1.2. Hazırlık Zamanlarını Yönetme

Siparişe göre üretim yapan şirketlerin hazırlık sürelerini kontrol etmek için çeşitli metodolojiler geliştirmiştir. Bu metodolojilerde müşteri talebi, işin başlaması gibi aşamalar hiyerarşik olarak ve birbirleriyle ilişkilendirilerek ele alınmıştır[2]. Bu sistemin diğer bir özelliği pazarlama ve üretim fonksiyonlarını da içermesidir.

2.3.1.3. İşi Serbest Bırakma Taktikleri

İşleri daha sonra grup halinde başlatmak üzere üzere üretim planlamasını yapan kişinin bekletmesi sıkça rastlanan bir durumdur. Yapılan araştırmalarda bu sistemin birçok avantajları olduğu ortaya konmuştur. Belirli bir noktadan sonra üretim sahasındaki işlerin çoğalması, bazı yerlerde beklemelerin oluşmasına yol açacaktır. İşlerin bir havuzda bekletilerek gerektiğinde serbest bırakılması bu kuyrukların oluşmasını engelleyecektir. Yapılan çalışmalarda işlerin geldikleri anda serbest bırakılmak yerine bekletilerek kontrollü bir biçimde serbest bırakılmasının

maliyet açısından ya aynı ya da daha iyi bir netice verdiği görülmüştür. İşlerin bekletilmesinin potansiyel yararları ancak etkili bir iş serbest bırakma mekanizması kullanıldığında ve özellikle uzun sürecek işlerin geciktirilmeden yapılması sağlandığında realize edilebilecektir.

2.3.1.4. Gecikme Zamanları ve Beklemeler

Siparişin başlamasından sona ermesine kadar geçen toplam teslim süresi birkaç aşamadan geçerek oluşmaktadır. Ayrı ayrı gecikme süreleri belirli bir hiyerarşide birleşerek teslim süresini oluşturmaktadır. Operasyonel gecikme süreleri, hazırlık zamanı, iş zamanı, transport ve kuyrukta bekleme zamanlarından oluşur. Bu sürelerin belirli standartlar dahilinde istatistiklerinin tutularak planlama yapan kişiler tarafından değerlendirilmesi gecikmeleri minimuma indirmek için gerekli bir çalışmadır.

2.3.1.5. Ürün Termin Planlaması

Siparişe göre üretim yapan firmalarda terminleri genellikle müşteri belirler ve ürünü istediği tarihi dikte ettirir. Satış temsilcileri birçok durumda çaresiz kalarak bu terminleri kabul edip ürünü yetiştirmeye çalışırlar. Bu durumda üretim planlamasında ilk aşamada bir kontrolsüzlük oluşur. Bunu engellemek için sipariş terminlerinin üretim planlamacılarının kontrolünde ve danışmanlığında yapılması gerekmektedir.

Rekabetin devamlılığının korunması için müşteriye kısa üretim süreleri verebilmek çok önemlidir. Ayrıca verilen sürelere uymak için mevcut üretim kapasitesi göz önüne alınmalıdır.

2.3.1.6. Kapasite Planlama ve Kontrol

Kapasite planlaması sonsuz ve sonlu yüklemeye göre yapılabilmektedir. Enformasyon teknolojisinin gelişmesi iteratif bir şekilde yapılan ve zaman alan sonlu yükleme modellerinin kullanılmasını yaygınlaştırmıştır. Bu sistemi uygularken önceliklerin belirlenmesi gerekmektedir. Ancak bu öncelikler yeni alınan siparişlere göre değişebilir; buna göre kapasite planlamasının da sürekli güncellenmesine ihtiyaç

2.3.1.7. Proje Yönetimi Konseptlerinin Uygulanması

Siparişler yapıları itibariyle tekrarlanabilir olmadığından üretim yönetimi yerine bir proje yönetim sistemine göre yönetilmelidirler. Benzer bir üretim daha önce yapılmış olsa bile, standart üretim yapısında olduğu gibi aynı şekliyle tekrarlanmaz. Proje yöneticisi görevlerini etkin bir şekilde yönetmek için önceki tecrübelerini temel alan planlamalar yapmalıdır. Burada hedefi projeyi iki önemli faktör olan maliyet ve zamanı en iyi şekilde dengeleyerek sürdürmektir.

Aynı anda birden fazla projenin yürütüldüğü çok projeli imalat sistemlerinde proje yöneticisine daha fazla iş düşmektedir. Proje yöneticisi mevcut kısıtlı kaynakları proje ihtiyaçlarına göre gerektiği şekilde dağıtabilmelidir. Özellikle uzun imalat süreleri göz önüne alındığında projelerin zaman olarak birbirleriyle çakışması kaçınılmaz olmaktadır. Kaynak kısıtının bulunduğu çok projeli üretimlerde amaç teslim sürelerini aşmadan projeyi tamamlamak, kaynak ihtiyaçlarının mevcut kapasitenin üzerine çıkmasını engellemek ve boş kaynak miktarını ve süresini azaltmaktır.

2.3.1.8. İşbirlikçi Planlama Sistemi

Zaman planlamasının bu derece önemli olmasından dolayı Lee bu planlamanın etkin bir biçimde yapılabilmesi için varsayımsal, kestirimci ve reaktif metodlar geliştirmiştir[16]. Bu metodlar mevcut ve geçmişteki verileri toplayarak bunlara göre dinamik bir planlama yapısı oluşturmaktır. Öncelikle varsayımsal metodla proses planlamasından önce müşterinin siparişine göre standart zamanlar kullanılarak bir teslim tarihi belirlenir. Eğer planlanan süreler müşterinin talep ettiği terminle uyuşuyorsa kaynak ataması yapılır. Daha sonra proses planları belirlendiğinde kestirimci planlama metodu kullanılarak süreçler detaylandırılır. Bu planların ya otomatik olarak ya da interaktif bir biçimde dakika bazında güncellemesi yapılır. Planlanan süreler ile gerçekleşenler arasında sapmalar oluştuğu takdirde reaktif planlama metodu devreye sokulur.

2.3.1.9. Entegre Planlama ve Kontrol

Siparişe göre üretim yapan şirketlerde planlama genellikle hiyerarşik olarak üç ana kısma ayrılır. Uzun, orta ve kısa vadeli planlar olarak adlandırılan bu planların

birbirinden kopuk olarak yapılmaması, mutlaka diğer ikisinin verileri de dikkate alınarak entegre bir şekilde oluşturulması gerekir. Böylece örneğin uzun vadede planlanan bir işin kapsamındaki bir prosesin belirlenen zamanda gerçekleşememe olasılığı ortadan kalkar.

Hiyerarşik entegrasyonun yanında fonksiyonel entegrasyonu gerçekleştirmek te bir o kadar önemlidir. İşin tipini, fiyatını ve teslim süresini belirlemede üretim planlama ve pazarlama departmanları mutlaka birlikte çalışmalıdırlar.

2.3.1.10. Siparişe Göre Üretim İçin Eşzamanlı Ve Entegre Yönetim Sistemi

Pazar baskısıyla artan rekabet ve dünya klasında üretim yapma yarışına katılma zorunlulukları firmaları teslimatta hızlı ve güvenilir olmaya, operasyonel maliyetleri düşürmeye, kaynakları akılcı kullanmaya ve müşterileri memnun ederken esnek olabilme ihtiyaçlarını ortaya çıkarmıştır. Bu aşamada seçenekler organizasyonel yeniden yapılanma, insan kaynaklarındaki gelişmeler, eşzamanlı planlama ve kaynakların ve lojistiğin enformasyon teknolojisi kullanılarak yönetilmesidir.

Giderek daha da iyi anlaşılmaktadır ki, mevcut ERP/MRP tabanlı yazılımların çoğu aynı şekilde ve büyük partiler halinde üretim yapan şirketler için daha uygun yazılımlar şeklinde tasarlanmışlardır. Bu durumda siparişe göre üretim yapan firmaların çoğu için uygun değillerdir veya özel uygulamalarla desteklenmeleri gerekmektedir.

Bunu göz önüne alan araştırmacılar siparişe göre üretim sistemine uygun özel bir ERP sistemi geliştirmek için çalışmalara başlamışlardır. Söz edilen sistem 12 alt sistemden oluşmakta ve bunlar da çeşitli fonksiyonel ihtiyaçlara cevap verecek modüller içermektedir[19].

Çevik yönetim sistemi organizasyonları daha esnek, daha duyarlı ve birçok yönden daha verimli hale getirmektedir. Siparişe göre üretim yapan firmaların çevikliğe ihtiyaçları diğerlerinden çok daha fazladır. Çevikliğin bu sistemler için sunduğu esneklik, düşük maliyet, kısa hazırlık süreleri, verimlilik, iş hacmi ve kârlılık gibi oldukça cazip avantajlar ve gelecekte karşılaşılabilecek ciddi zorluklara