Tüketici mahkemesi önüne gelen THH kararına itiraz başvurusu öncelikle usul yönünden incelenecektir. Usul incelemesinde, itirazın konusunun itiraz şartlarının bulunmaması ve kararın itiraz incelemesine uygun olmaması, hak düşürücü sürenin geçirilmiş olması, hukuki yarar yokluğu,503 yetkisiz tüketici
500 TUTUMLU, THH, s. 137.
501 YARDIM, İcra ve İtiraz, s. 122; BUDAK, THH, s. 97; ÇABRİ, s. 1033; ERİŞİR, Çözüm Usulü, s. 92; TOPUZ, Tüketici Mahkemeleri, s. 178,179, yazar, onama kararı verilmesi hususunu irdelemiş veTKHK m. 70/6 ile itiraz yoluna ilişkin kanunda kullanılan ifadeler nedeniyle, THH kararına itirazın dava olarak da nitelendirilmesi nedeniyle, THH kararının usul ve yasaya uygun olması halinde tüketici mahkemesince davanın reddine karar verilmesi gerekirken, kanun yollarına özgü tabirler de kullanıldığından, tutarlı olması yönünden itirazın reddedilerek onama kararı verilmesi gerektiği görüşünü belirtmiştir; Karşı görüşte Tutumlu, kararın onanması ve itiraz davasının reddi şeklinde karar vermesi gerektiği görüşündedir, bkz. TUTUMLU, Tüketici Yargılaması, s. 56;TUTUMLU, Sempozyum, s. 160.
502 Bkz. Üçüncü Bölüm, I, E.
503 “…Hakim, önüne gelen bir davada, dava şartlarının mevcut olup olmadığını re'sen gözetecektir. Olumlu dava şartlarından biri de 6100 sayılı HMK m.114 1/h bendinde ifade edildiği üzere davacının o davayı açmakta hukuki yararının bulunmasıdır. Açılmasında davacısı yönünden hukuki yarar bulunmayan bir dava, dava şartının yokluğu nedeniyle reddedilmelidir. Hukuki
133 mahkemesine başvuru yapılmış olması benzeri usul yönünden aykırılık bulunması durumunda, başvurunun usulden reddine karar verilecektir.504 Başvurunun kabulü için bir kısım dava şartları ile ilk itirazların usule aykırılık taşımaması gerekir.
Davanın şartlarına ilişkin HMK m. 114 ve m. 115 ile ilk itirazlara ilişkin HMK m.
116, 117 hükümleri, itirazın incelenmesinde de geçerlidir. Başvuru dilekçesinde talebin açık ve net olmaması, karşı tarafın farklı gösterilmiş olması gibi hususlar, hâkimin davayı aydınlatması ödevi kapsamında HMK m. 31 uyarınca tamamlatılacaktır.505 Dava şartlarının mahkemece öncelikle resen incelenmesi gerekmekte olup inceleme sonuna kadar taraflarca da ileri sürülebilir.506
Başvurunun TKHK m. 70/3 f. uyarınca yetki yönünden, kararı vermiş olan THH’nin bulunduğu yer tüketici mahkemesine yapılıp yapılmadığı ve hak düşürücü süre yönünden, kararın davacı tarafa tebliğinden itibaren on beş günlük süre içerisinde açılıp açılmadığını öncelikle ve resen incelenecektir.507 Süre incelemesinde, davacı tarafa tebligatın Teb.K. hükümlerine uyularak yapılmış yararın varlığı koşulunun mevcut olup olmadığı, her bir davada o davaya konu olayın somut özellikleri çerçevesinde hakim tarafından değerlendirilmelidir…”, Yargıtay 13. HD., 24.10.2018 T., E. 2018/5120 K. 2018/10055, (www.legalbanknet, E.T. 30.9.2021).
504 YARDIM, İcra ve İtiraz, s. 121; YILMAZ/YARDIM, s. 1169;KARA, Yeni Kanun, s. 675.
505 “…Davacı, tüketici hakem heyeti kararının iptali istemiyle açtığı davada Z. Bankası Salihli Şubesini davalı olarak göstermesi gerekirken Z. Bankası Kula Şubesini davalı olarak göstermek suretiyle temsilcide yanılgıya düşmüştür. Bu nedenle öncelikle davacıya husumeti doğru hasım olan Z. Bankası Salihli Şubesine yöneltmesi için mehil verilmeli ve Z. Bankası Salihli Şubesine husumet yöneltildikten sonra davanın esasına girilmelidir…” Yargıtay 13. HD, 25.06.2015 T, E.
2015/18672 K. 2015/21963 (www.legalbanknet, E.T. 30.9.2021); “…kararın içeriğinden ise söz konusu kararın şikayetçisinin ... isimli dava dışı başka bir kişi olduğu ve yine tarih ve miktarının da dava dilekçesinde belirtilenden farklı olduğu anlaşılmış olup, mahkemece HMK’nın 31.
maddesi gereğince davacı bankaya dava dilekçesi açıklattırılmak suretiyle talebi tam olarak belirlendikten sonra hüküm tesisi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı bulunmuştur…”, Yargıtay 19. HD., 12.2.2018 T., E. 2016/15778 K. 2018/525, (www.lexpera.com.tr, E.T. 15.10.2021).
506 PEKCANITEZ, Pekcanıtez Usul, s. 952; TANRIVER, Usul, s. 637; KURU, İstinaf Usul, s.
136; ALANGOYA/YILDIRIM/DEREN YILDIRIM, s. 190 vd.; KARSLI, HMK, s. 403.
507 “…mahkemece; davaya konu edilen tüketici hakem heyeti kararı ile tebliğ belgeleri getirtilerek, davanın kanunda öngörülen süre içinde açılıp açılmadığının tesbiti ile varılacak sonuca göre uyuşmazlığın esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, dava ile ilgili olmayan tüketici hakem heyeti kararının incelenmesi suretiyle davanın reddine karar verilmiş olması, doğru görülmemiş,..”, (Yargıtay 3. HD 17.12.2020 T., E.2020/9883 K.2020/7917. www.kazanci.com, E.T. 25.3.2021); “…dosyada bulunan belgelerden Tüketici Sorunları Hakem Heyeti kararının davacı bankaya 04/06/2014 tarihinde tebliğ edildiği, davanın 18/06/2014 tarihinde ve 15 günlük hak düşürücü süre içerisinde açıldığı anlaşıldığından, mahkemece işin esası incelenmek sureti ile hüküm tesisi gerekirken yanılgılı değerlendirme ve yazılı gerekçe ile davanın reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı görüldüğünden, kanun yararına bozma isteğinin kabulüne karar vermek gerekmiştir…”, Yargıtay 11. HD T. 18.11.2015, E. 2015/13182- K.2015/12230, (www.legalbanknet, E.T. 10.8.2021).
134 olması gözetilecektir. On beş günlük yasal hak düşürücü süre geçtikten sonra açılmış olması halinde davanın usul yönünden reddine508 karar verecektir.509 İtiraz başvurusunda bulunan tarafa THH kararının tebliğ edildiğine dair tebliğ mazbatası elde edilemezse davanın süresi içerisinde açıldığı kabul edilecek ve süreden ret kararı verilmeyecektir.510
İtirazın süresinde yapılmış olması halinde ilgili THH’den dosyanın mahkemeye gönderilmesi talep edilecektir.511 Basit yargılama usulü uygulanarak, dilekçelerin teatisi tamamlandıktan sonra, ön incelemede, THH kararının itiraz incelemesine uygunluğu ve dava şartları incelenir. Dava şartları ile birlikte, THH kararının hukuki denetimi bakımından, THH’ye başvuru şartlarının olup olmadığı512 ve THHY m. 11’e uygunluk resen incelenecektir. İtiraz edilen kararın THH tarafından usulüne uygun verilmiş THHY m. 24 anlamında bir nihai karar olması gerekmektedir. Tüketici mahkemesince THH kararının ara karar olması veya nihai karar olmaması halinde itiraz şartının olmaması nedeniyle usulden ret kararı verilecektir. İtiraz başvurusunda bulunan tarafın hukuki yararı bulunması ve
508 “…Dava, Tüketici Sorunları Hakem Heyeti kararının iptali istemine ilişkin olup, mahkemece, 6502 sayılı yasanın 68. maddesi gereğince, dava şartı noksanlığı nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmiş;… verilen karar kesin olup, bu karara karşı tarafların temyiz hakkı bulunmamaktadır…” Yargıtay 13. HD., 11.4.2018 T., E. 2016/12018 K. 2018/4489, (www.lexpera.com.tr, E.T. 15.10.2021); “…tüketici hakem heyeti kararına yasal itiraz süresi olan 15 gün içinde itiraz edilmediği, bu nedenle bu kararın kesinleştiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir…. usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davacı vekilinin tüm temyiz itirazları yerinde değildir.”, Yargıtay 11. HD., T. 26.9.2017, E. 2016/7561 K. 2017/4763, (www.legalbanknet, E.T. 29.9.2021).
509 YARDIM, İcra ve İtiraz, s. 120; KARA, Yeni Kanun, s. 677; TUTUMLU, Tüketici Yargılaması, s. 55; TUTUMLU, Hakem Heyeti, s. 229; TUTUMLU, Sempozyum, s. 160;
Yargıtay 3. HD T. 05.10.2017, E.2016/2302 K. 2017/13353, (www.legalbanknet, E.T. 10.8.2021)
510 TUTUMLU, Hakem Heyeti, s. 229; TUTUMLU, Uyuşmazlık Çözümü, s. 1010.
511 “…davacının dava dilekçesi ile sehven Yenişehir Kaymakamlığı Tüketici Hakem Heyeti Başkanlığına ait 14.9.2015 tarihli ve 20111 sayılı kararın itirazen incelenerek iptali istenmiş ise de;…. Mahkemece Yenişehir Kaymakamlığından getirtilerek süre yönünden reddine dair verilen kararın içeriğinden ise…”, Yargıtay 19. HD., 12.2.2018 T., E. 2016/15778 K. 2018/525, (www.lexpera.com.tr, E.T. 15.10.2021); Yargıtay 19. HD 7.02.2018 T., E. 2016/16283 K.
2018/442, (www.legalbanknet, E.T. 10.8.2021).
512 “…Heyet kararına itiraz ile ilgili dava dilekçesinde ileri sürülen davalının tüketici olup olmadığı, kredi kartının niteliğinin ne olduğu yönündeki iddiaları üzerinde inceleme yapılmadan hüküm tesis edilmesi de usul ve yasaya aykırı olduğundan, hükmün bu nedenlerle kanun yararına bozulması gerekmiştir…” Yargıtay 19. HD., 01.02.2018 T., E. 2016/19083 K. 2018/308, (www.legalbanknet, E.T. 10.8.2021); “…dosyada mevcut kimlik kart bilgilerine göre de imza tarihinde reşit olduğu gözetildiğinde, davalının kızı adına tüketici hakem heyetine başvuramayacağı hususu gözetilmeden, davalının sözleşmede taraf olduğu belirtilerek davanın esası hakkında karar verilmiş olması doğru görülmemiştir…”, Yargıtay 3. HD., 17.9.2020 T., E.
2020/7167 K. 2020/4365 (www.lexpera.com.tr, E.T. 10.10.2021).
135 THH kararında adı geçen taraflardan biri olması gerekmektedir. Yine başvuruda gösterilen karşı tarafın, THH kararında adı geçen taraflardan olması gerekmektedir.513 Uyuşmazlığın tüketici uyuşmazlığına ilişkin olup olmadığı ve görev hususu mahkemece resen incelenecektir.514 THH’lerin kararlarına itiraz başvurusunda görevli mahkeme ise uyuşmazlığın konusunun TKHK kapsamında olup olmamasına bakılmaksızın tüketici mahkemesidir.515
İtiraz başvurusunun usul yönünden uygun bulunması ancak tahkikat yapılmasını gerektiren bir aykırılığın görülmesi halinde TKHK m. 70/4 uyarınca duruşma açılmasına karar verilecektir.516,517