Uluslararası Muhasebedeki Gelişmelerin KOBİ’lere Etkisi

sonrasında, uluslararası piyasalardaki belirsizlikler daha da artmış ve yansımaları, kısmi olarak 2007 yılı içerisinde sermaye piyasaları, emtia fiyatları ve döviz kurlarında ortaya çıkmaya başlamıştır. Gelecek yıllarda da söz konusu hususların dünya ekonomisinin geneline yayılarak devam etmesi beklenmektedir (İİB,2007:3).

1.6.3. Uluslararası Muhasebedeki Gelişmelerin KOBİ’lere Etkisi

Sermayenin uluslararası niteliği geliştikçe, farklı ülkelerdeki ekonomik faaliyetlerin aynı kurallar içinde ölçülmesi, tasnif edilerek kaydedilmesi, değerlendirilmesi, analiz edilerek yorumlanması ve raporlanması muhasebenin küreselleşmesine yol açmıştır. Küreselleşen muhasebenin uluslararası ortak dil olarak standartlaşma düzeyi arttıkça sermayenin küreselleşmesi de hızlanmıştır.

Ekonomik faaliyetlerin küreselleşmesi bugün dünyada giderek hızlanmaktadır. Yapılan ticaret anlaşmaları mal ve hizmet tüketimlerinin serbestleşmesini önemli derecede arttırmıştır. Ulusal ticari sınırlar ve devlet kontrolleri azalmaya devam ettikçe, işletmeler organizasyonlarını yeniden yapılandıracaklardır. Bunun yanı sıra telekomünikasyon ve enformasyon teknolojilerinden faydalanarak globalleşen sermaye piyasalarına açılan ve küreselleşen ekonomilerde gelişme motoru olan işletmelerin finansal bilgileri, bu hızlı değişimi yansıtacak şekilde hazırlanmalıdır. Son yıllarda küreselleşme ile birlikte uluslararası finansal piyasalarda tek bir finansal raporlama dilinin kullanılması yönünde atılan adımların hız kazandığı görülmektedir. Bu kapsamda yapılan çalışmaların başında Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (UMSK) tarafından hazırlanarak dünya çapında kabul görmüş olan Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) gelmektedir. UFRS ile likiditenin, şeffaflık düzeyinin, uluslararası işbirliklerinin ve uluslararası piyasalardan fon toplama olanaklarının arttırılması, fon maliyetinin azaltılması, rekabetin korunması ve ekonomik birlik oluşturma çabalarına katkı sağlanması hedeflenmektedir. Bu amaçlara hizmet edecek standartların ilke bazlı, dinamik, özün önceliği ilkesine bağlı, her durum ve işletmeye uygun çözümler sunması gerekmektedir (Gönen ve Uğurluel, 2008).

Uluslar arası ticaretin gelişmesiyle birlikte, farklı ülkelerde aynı anda faaliyet gösteren işletmeler, farklı ülke muhasebe uygulamalarıyla karşı karşıya kalmışlar ve her bir ülkedeki muhasebe kurallarına göre ayrı finansal tablolar düzenlemişlerdir. Yine sermaye piyasaları, gelişen ticaret faaliyetleri için fon bulma ve fon sağlama anlamında

45

birer çekim merkezi olmakta, işletmeler finansman ihtiyaçlarının karşılanmasında ulusal ve uluslararası sermaye piyasalarını kullanmakta ve finansal bilgilerin iletilmesinde ortak bir muhasebe diline ihtiyaç duyulmaktadır. Diğer taraftan bu alanda ihtiyaçlara tam olarak cevap verebilecek bir gelişme sağlanamamış olup, muhasebe uygulamalarında ülkeler arası farklılıklar hala devam etmektedir. Bu farklılıkların sonucu olarak değişik ülkelerde faaliyet gösteren işletmelerin finanssal bilgilerinin karşılaştırılabilir olmaması, farklı raporlama yükümlülükleri nedeniyle maliyetleri arttırmakta, yatırımcıların yabancı sermaye piyasalarında yatırım yapmalarını caydırmakta, uluslararası menkul kıymet arzlarında, hem arz edenlere hem de yüklenicilere ek maliyetler yükleyerek yabancı sermaye piyasalarından fon toplanmasında güçlüklere yol açmaktadır (Sağlam, 2001:12).

İşletme raporlarıyla sunulan finansal bilgilerin dünyanın her yerindeki kullanıcılar tarafından anlaşılır biçimde ve karar almalarını destekleyecek kapsamda olmalıdır. Her işletmenin finansal raporlarındaki bilgilerinde bu özelliklerin aranması, uluslararası ortak kurallara göre düzenlenmiş olmalarını gerektirmektedir. Uluslararası arena da geçerli olan muhasebe politika ve esasları Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (International Accounting Standart Board – IASB) tarafından Uluslararası

Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları (IAS/IFRS) aracılıyla belirlenmektedir. Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu–UMSK (International Accounting Standard Board-IASB) Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelere ilişkin finansal raporlama standardı oluşturulması çalışmalarını tamamlayarak Şubat 2007’de “KOBİ’ler İçin Uluslararası Finansal Raporlama Standartları – KOBİ UFRS” taslağını hazırlamıştır (Parlakkaya, 2010:1). 09.07.2009 tarihinde IASB bütün işletmelerin %95’ini oluşturduğu tahmin edilen KOBİ’lerin kullanımı için hazırlanan bir standart seti yayımlamıştır. Söz konusu set, dünya genelindeki KOBİ’lerle yapılan geniş ölçekli bilgi ve fikir alışverişi içeren beş yıllık yoğun bir çabanın sonucunda ortaya çıkmıştır

IASB’nin Temmuz 2009’da yayınladığı “KOBİ’ler İçin UFRS” standardı dünya ekonomisine büyük katkısı olan küçük ve orta ölçekli işletmelerin finansal raporlama sorunlarını gidermek üzere hazırlanmıştır. Standart ilke bazlı ve kural bazlı standartların karışımı bir yapıya sahiptir. KOBİ’ler için UFRS standardı incelendiğinde, önemli sadeleştirmelerin yapıldığı, alternatif tercih gerektiren birçok durumun azaltıldığı ve

46

IASB’nin devam eden, tam set UFRS’lerdeki geliştirme projelerinden etkilendiği görülmektedir (Demir, 2009:1)

KOBİ Muhasebe Standartları, görece olarak küçük düzeydeki işletmelerin kapasiteleri ve ihtiyaçları dikkate alınarak hazırlanmış, 230 sayfaya yakın, müstakil bir standarttır. Tam set UFRS’lerdeki varlık, borç, gelir ve harcamaların ölçümleri ile muhasebeleştirilmelerine ilişkin ilkeler basitleştirilmiş, KOBİ’leri ilgilendirilmeyecek olan bölümler çıkarılmış ve zorunlu tutulan açıklamalar azaltılmıştır. KOBİ’lerin raporlama yükünün daha da azaltılması amacıyla, söz konusu KOBİ Muhasebe Standardının her yıl (veya daha yakın aralıklar) yerine, üç yılda bir gözden geçirilmesi öngörülmüştür.

Ülkemizde Avrupa Birliği’ne giriş süreci, diğer alanlarda olduğu gibi muhasebe alanındaki uygulamaları ve muhasebe standartlarını da etkilemektedir. Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (TMSK) tarafından oluşturulan standartlar uluslararası yakınsamanın sağlanması ve ortak muhasebe standartlarının oluşturulması açısından oldukça önemlidir.

47

BÖLÜM 2: BASEL DÜZENLEMELERİ

BASEL, bir şehir adı olmasına rağmen, aynı zamanda uluslararası ticaretin artmasıyla beraber özellikle banka ve benzeri finans kuruluşlarını, dolayısıyla da tüm işletmeleri derinden etkileyen uluslararası düzenlemelerinde adıdır. BASEL düzenlemeleri, BASEL Komitesi tarafından gerçekleştirilen kapsamlı çalışmalar sonucunda oluşturulmuştur. Yakın zamanda yaşanan finansal krizler göz önüne alınarak değerlendirildiğinde, söz konusu düzenlemeler uluslararası finans piyasalarında istikrarın sağlanması açısından da çok büyük önem taşımaktadır (Ayan, 2007:26). BASEL II ile beraber risk odaklı sermaye yönetimi anlayışı ön plana çıkmıştır. Bu bölümde BASEL ile ilgili genel bilgiler verilecektir.