Uluslararası Denetim Kurumları

Global anlamda uluslararası yatırımlar ve faaliyetlerin artmasına bağlı olarak yeni oluşturulacak düzenlemeler ve işlemler karmaşıklaşmaktadır. Uluslararası ticaretin ve bilgi teknolojilerinin gelişmesine bağlı olarak muhasebe ve denetime olan ihtiyaç da artmaktadır. Yaşanan bu gelişmeler dolayısıyla belirli stantardların ve kuralların düzenlenmesi ve getirilmesi ihtiyacını doğurmaktadır (Bilgin, 2006: 10).

Birçok ülkede kamunun aydınlatılması ihtiyacına yönelik olarak gerekli düzenlemeler oluşturulmuş ancak bu durum hem uluslararası yatırımcılar hemde uluslararası faaliyet gösteren işletmelerin kamuyu bilgilendirmeleri konusunda sıkıntılar oluşmasına neden oluşmuştur. Bu sebeple kamuyu aydınlatmaya yönelik olarak yapılan düzenlemeler arasındaki farklılıkların ve uyumsuzlukların giderilmesi ve standartlaştırılması uluslararası alanda faaliyet gösteren işletmelerin mali tablolarının daha iyi anlaşılabilmesi ve uluslararası alanda karşılaştırılabilmeleri ve analizleri açısından kolaylık ve uyumluluk sağlamaktadır. Genellikle çok uluslu şirketler, uluslararası anlamda ticari faaliyet gösteren kaynak sağlamayı hedef edinen şirketler açısından uluslararası düzeyde kabul edilen muhasebe standartları, raporlama standartları ve denetim standartlarına uyum sağlanması oldukça büyük önem arz etmektedir (Çankaya, 2007: 127-148).

Global anlamda, bölgesel ve uluslararası düzeyde muhasebe, raporlama ve denetim alanında uyumlaştırma çabaları yürüten birçok kuruluş bulunmaktadır. Uluslararası düzeyde faaliyetlerini sürdüren düzenleme ve standart oluşturma yetkisine sahip başlıca önemli kuruluşlar; IAASB, FASB, AB Komisyonları, IFAC, IOSCO’ dur. OECD ise kurumsal yönetim ilkelerini yayınlamakta bilgilendirme ve şeffaflıktan oluşan iki önemli konuyu vurgulayarak kamuyu aydınlatma sürecine katkı sağlamaktadır (Canbaloğlu, 2011: 49).

Uluslararası standart koyucu işleviyle kurulan ve global birliği sağlamayı amaç edinen Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu (International Federetion of

Accountants - IFAC), gelişmekte olan piyasaların ihtiyaçlarını, küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ) ve kar amacı gütmeyen kamu kurumlarının ihtiyaçlarını bağdaştırmak ve dikkate almak sorumluluğunu yüklenmektedir (Bilgin, 2006: 10).

IFAC bünyesinde yer alan, Uluslararası Denetim ve Güvence Standartları Kurulu (The International Auditing and Assurance Standarts Board – IAASB), üye ülkelerce seçilen meslek mensupları tarafından Uluslararası Denetim Standartları belirlenmektedir (https://www.iaasb.org, E.T: 28.03.2019).

Uluslararası Denetim Standartlarında yaşanan gelişmeler son yıllarda meydana gelen birçok faktörden özellikle skandallardan etkilenmiştir. Son yıllarda yaşanan söz konusu skandallar dolayısıyla uluslararası denetim standartlarının geliştirilmesi ihtiyacı doğmuş ve güvenin tekrar sağlanması açısından kalite kontrolü, risk yönetimi ve değerlemesi ve hile gibi konulara standartları oluşturanlar tarafından daha fazla önem gösterildiği görülmektedir.

3.4.1 Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu (IFAC)

Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu (IFAC), 7 Ekim 1977’de Münih’te 11. Dünya Muhasebeciler Kongresi’ nde kurulmuştur. Kuruluşun merkezi kurulduğu ilk günden bu yana New York’tadır. IFAC, 130’dan fazla ülkede 175’ten fazla üyeden ve iştirakten oluşmaktadır. Bunun yanı sıra kamu uygulamaları, eğitim, devlet hizmeti, sanayi ve ticaret alanlarında yaklaşık olarak 3 milyon muhasebeciyi temsil eden bir kuruluştur (www.ifac.org, E.T: 28.03.2019).

Ifac kamu yararına hizmet eden bir kuruluştur. Görevleri arasında: yüksek kaliteli uluslararası standartların gelişimini desteklemek, bu standartların benimsenmesini ve uygulanmasını teşvik etmek, muhasebe mesleği organizasyonlarının kapasitesini artırılması ve kamu yararı konularında konuşma gibi önemli konular bulunmaktadır (www.ifac.org, E.T: 28.03.2019).

IFAC ilk kurulduğu zamanda oluşturduğu ve bugünde hala benimsenen 12 maddeden oluşan hala bugünde benimsenen çalışma esasları programı bulunmaktadır (Bayram, 2011: 113-114):

 Uluslararası alanda kullanılacak denetim rehberinin gelişimini sağlamak,  Üye olanlara etik kodlar ve temel prensipler oluşturmak,

 Profesyonel anlamda muhasebe eğitimi üzerine ihtiyaçları karşılamak ve programlar geliştirmek,

 Muhasebe alanında etkili çalışmaları toplamak, analiz, araştırmak ve yaymak,  Finansal ve diğer yönetim tekniklerini ve prosedürlerini değerlendirmek,

geliştirmek ve raporlamak,

 Muhasebe alanı açısından önemli olacak diğer çalışmalarda görev üstlenmek,  Ticari birlik, finansal kurumlar, endüstri ve kamu gibi finansal yapılardaki

düzenlemeleri kullananlarla yakın ilişkiler içerisinde olmak,

 Bölgesel organizasyonlarla iyi ilişkiler kurmak, diğer bölgesel organizasyonlara ise katkıda bulunmak gibi durumlar oluşturarak ilişki kurmayı sağlamak,

 Teknik bilgi, eğitim araçlarını geliştirmek ve profesyonel yayınların gelişimini sağlamak ve organize olmak,

 Genellikle her beş yılda bir olmak üzere uluslararası muhasebe kongresi oluşturmak ve organize etmek,

 IFAC üyeleri arasından sürekli ve düzenli ilişkiler kurmak, diğer ilgili organizasyonlara da prensipleri ulaştırmak,

 IFAC’ a yeni üyeler sağlamaya çalışmak.

IFAC’ın yönetim kuruluna bağlı olan ve standartları oluşturan kurullar şunlardır (www.ifac.org, E.T: 29.03.2019);

 Uluslararası Muhasebe Eğitimi Standardları Kurulu (International Accounting Education Standarts Board - IAESB),

 Uluslararası Denetim ve Güvence Sandardları Kurulu (International Audit and Assurrance Standarts Board – IAASB),

 Uygunluk Komitesi (Compliance Committee),

 Uluslararası Muhasebe Mesleği Mensupları Etik Standardları Kurulu (International Ethics Standards Board for Accountants – IESBA),

 Uluslararası Kamu Sektörü Muhasebe Kurulu (International Public Sector Accounting Standards Board – IPSASB).

3.4.2 Uluslararası Denetim ve Güvence Standartları Kurulu

(IAASB)

Uluslararası Denetim ve Güvence Standartları Kurulu (IAASB), IFAC bünyesinde Mart 1978 tarihinde kurulmuş bir kurumdur. Daha önce Uluslararası Denetim ve Uygulamaları Komitesi (IAPC) olarak bilinmekteydi. IAASB, denetim, kalite kontrol, gözden geçirme ve diğer güvence ve hizmetler ile ilgili yüksek kalitede uluslararası standartlar belirlemek ve kamu yararına hizmet edinmeyi amaç edinmiş bir kurumdur. IAASB 2015-2019 Stratejisi ve 2015-2016 için kurum çalışma faaliyetlerini gerçekleştirme çabaları açısından denetim, kalite kontrol, inceleme, diğer güvence ve ilgili hizmet sözleşmeleri ile ilgili uluslararası anlamda standartların geliştirilmesi ve bu standartların benimsenmesi ve uygulanmasına odaklanmaktadır (www. iaasb.org, E.T: 30.03.2019).

Uluslararası Denetim ve Güvence Standartları Kurulu’ nun belirlediği ve geliştirdiği denetim standartları ile ilgili tüm üye kuruluşlardan ulusal ve uluslararası denetim standartları açısından bir yakınlaşmanın ve uyumun sağlanmasını üye kuruluşlardan ortak bir amaç olarak benimsemeleri ve IAASB’nin birdirileri ve standartları ile tam bir uygunluk sağlanması beklenmektedir (www.iasplus.com, E.T: 30.03.2019).

IAASB’ nin kamu yararı için orta vadedeki stratejisi üç ana başlıktan oluşmaktadır (www.iaasb.org, E.T: 30.03.2019):

 Küresel anlamda finansal istikrarın desteklenmesi,

 Gelişmekte olan bir dünyada güvence ile ilgili hizmetlerin rolünü, ilgi düzeyini ve kalitesini arttırmak,

 Standartların üye kuruluşlarca benimsenmesini ve uygulanmasını kolaylaştırmaktır.