Standard and Poor’s Rating Service (1923) (ABD)

Moody’s gibi derecelendirme kuruluşu tarihine demiryolu şirketlerinin analizini yaparak başlayan bir diğer lider kuruluş Standart and Poors şirketidir. Merkezi New York’ta bulunan S&P, 1860 yılında Henry Varnum Poor tarafından kurulmuştur. Demiryolu şirketlerinin analizini yapan ve Henry ve John Poor kardeşlerin kurduğu Poor’s Publıshing Company ile Lethur Lee Blake’in sahibi olduğu Bond Card System ve Edward Shattuch’un sahibi olduğu Bobson Stoch şirketleriye 1913 yılında birleşmesinden sonra Standart Statistics adını almıştır. 1941 yılında Standart Statistics Company ile Poor’s Publishing Company şirketlerinin birleşmesi sonucu bugünkü Standart and Poor’s adını almıştır. S&P ikinci dünya

savaşının yaşandığı yıllarda da faaliyetlerine devam ederek büyüme sağlamış, 1946 yılına gelindiğinde ise yaptığı analizleri bilgisayar ortamına taşımıştır. McGrow Hill adlı şirketi 1966 yılında bünyesine katarak büyümeye devam etmiştir (Gülmez ve Gündoğan, 2014: 74).

Dünyanın en eski ikinci derecelendirme kuruluşu olan S&P şirketi, 150 yıldan fazla bir süredir faaliyet göstermesinin yanında devlet, kurumsal finans sektörü ve yapılandırılmış finans kuruluşları ve menkul kıymetler üzerine 1 milyondan fazla kredi notunu sahibi konumundadır. 128 ülkede faaliyet göstermekte olan şirket bünyesinde yaklaşık 1500 kredi analistini barındırmaktadır (www.spratings.com, E.T: 17.02.2019).

S&P finansal hizmetler şirketi olarak faaliyet göstermektedir. Bu hizmetler; kredi derecelendirme, S&P endeksleri, yönetim hizmetleri, eşitlik araştırma, para derecelendirmesi dahil olmak üzere risk çözümleri, değerlendirmeler ve veri hizmetlerinden oluşmaktadır (Akçayır, 2013: 33).

Moody’s ile S&P’nin kredi derecelendirme notları birbirlerine benzemekle birlikte sadece notların bazı sembolleri açısından farklılıklar bulunmaktadır. S&P not skalasında “AA ile CCC” notları arasında derecelendirmeyi çeşitlendirmek amacıyla “(+ veya –)“ işaret koymaktadır. Örnek olarak “A” notunun sağ tarafına “(+)” konulması ile “(A+)” ülke notu, “AA notundan bir aşağı olmakla birlikte notun A’nın biraz üzerinde olduğunu” ifade etmektedir, Aynı şekilde “A” notunun sağına “(-)“ konulması “(A-) notun, “BBB notundan daha iyi ancak A notunun ise aşağısında olduğunu” göstermektedir. Aşağıdaki tabloda S&P’nin uzun vadeli kredi derecelendirmesinde kullanılan not skalasını ve verilen notların anlamlarını, yatırım yapılabilir seviye ve spekülatif not düzeyi gösterilmektedir.

Tablo 9: S&P Uzun Dönemli Kredi Notları ve Anlamları S&P Uzun Dönemli Not Skalası

Seviye Notlar Uzun Dönemli Notları

Y at ır ım S evi ye si AAA

Bu not düzeyine sahip olan ülkeler borcunun anapara ve faizini geri ödeyebilmeleri açısından çok yüksek bir karasiteye sahiptirler. Ülke finansal taahhütlerini yerine getirmekte son derece güçlü kapasiyeye sahiptir.

AA+ _{"AAA" not düzeyinden çok az aşağı farka sahip olan bu not grubuna sahip olan} ülkeler borçlarının anapara ve faiz ödemeleri taahhütlerinde yüksek geri ödeme kapasitesine sahiptirler.

AA AA-

A+ Bu not düzeyine sahip olan ülkeler borcunun anapara ve faizini geri ödeyebilmeleri açısından güçlü geri ödeme kapasitesine sahiptirler. Ancak bu not düzeyi oluşabilecek herhangi bir ekonomik değişikliğe karşı duyarlılığı daha fazladır. Kısacası finansal taahhütlerini yerine getirebilmeleri açısından ekonomik ve politik etmenler açısından belirli bir risk içermektedir.

A A-

BBB+ Bu not düzeyine sahip olan ülkeler borcunun anapara ve faizini geriye ödeyebilmeleri açısınıdan yeterli bir kapasiteye sahip oldukları kabul edilmektedir. Ancak süreç içerisinde ülkelerin ekonomik yapılarında meydana gelebilecek olumsuzluklara daha fazla maruz kalmakta ve ülkelerin ödeme gücünün zayıflaması ihtimali yüksektir. Bu not düzeyi yatırım yapılabilecek en düşük kredi notunudur.

BBB BBB- S p ek ü lat if S evi ye

BB+ _{Bu not grubuna dahil olan ülkelerin ekonomilerinde yakın vadede oluşabilecek} risklere daha az savunmasız olmalarının yanında, olumsuz ticari ve finansal ve ekonomik koşullara karşı süregelen belirsizlikler borç ödeme dengelerini etkileyebilmektedir.

BB BB-

B+ Bu not grubuna dahil olan ülkeler olumsuz ticari ve finansal ve ekonomik koşullara karşı daha savunmasızdırlar. Ancak şuanda finansal taahütlerini yerine getirebilmektedirler.

B B- CCC+

Bu ülke grubunda yer alan ülkeler büyük ihtimalle borç ödemelerini gerçekleştiremeyecek durumda ve çok düşük ödeme kapasitesine sahiptirler.

CCC CCC-

CC Bu not grubundan "CC" kredi notuna sahip olan ülkelerin ekonomik tabloları çok kötü durumdadır ve borcun geri ödenmemesi kesindir.

C

ÇÖP DDD Bu nota sahip olan ülkelerin iflası (temerrüd) kesindir ve borçlarını ertelemeden _{ödeyebilmeleri imkansızdır.} Kaynak: (www.spratings.com, E.T: 19.02.2019).

Aşağıdaki tabloda S&P’nin kısa vadeli kredi derecelendirmesinde kullanılan not skalasını ve verilen notların anlamlarını, kısa vadeli not skalasında yatırım yapılabilir seviye ve spekülatif not düzeyi gösterilmektedir.

Tablo 10: S&P Kısa Dönem Kredi Notları ve Anlamları

S&P Kısa Dönem Kredi Derecelendirme Not Skalası

Seviye Notlar Kısa Dönem Notlar

Y at ır ım S evi ye si A1+

Bu nota sahip ülkeler kısa vadede finansal taahhütlerini yerine getirebilmeleri açısından en yüksek kapasiteye sahiptirler. Uzun vadeli kredi derecelendirme notlarından "AAA, AA+,AA, AA-" seviyeleri kısa vadede "A1+" not düzeyine karşılık gelmektedir.

A1

Bu nota sahip ülkeler kısa vadede finansal taahhütlerini yerine getirebilmeleri açısından çok yüksek kapasiteye sahiptirler. Uzun vadeli kredi derecelendirme notlarından "A+, A" seviyeleri kısa vadede "A1" not düzeyine karşılık gelmektedir.

A2

Kısa vadede bu not düzeyine dahil olan ülkeler finansal taahhütlerini yerine getirebilmeleri açısından iyi olarak kabul edilmektedirler. Uzun vadeli kredi derecelendirme notlarından "A-, BBB+" seviyeleri kısa dönemde "A2" not düzeyine karşılık gelmektedir.

A3

Kısa vadede bu not düzeyine dahil olan ülkeler finansal taahhütlerini yerine getirebilmeleri açısından yeterli olarak kabul edilmektedirler. Uzun vadeli kredi derecelendirme notlarından "BBB, BBB-" seviyeleri kısa dönemde "A3" not düzeyine karşılık gelmektedir.

S p ek ü lat if S evi ye B

Bu not düzeyine sahip olan ülkeler kısa vadede finansal yükümlülüklerini yerine getirebilmeleri ekonomik koşullara bağlı olmaktadır. Uzun vadeli kredi derecelendirme notlarından "BB+, BB, BB-, B+, B, B-" seviyeleri kısa dönemde "B" not düzeyine karşılık gelmektedir.

C

Kısa vadede bu not düzeyine sahip olan ülkeler finansal taahhütlerini yerine getirebilmeleri çok zordur. Ekonomik yapılarında ciddi sorunlar olabilir. Bu ülkeler iflasın eşiğinde olarak kabul edilmektedir.

İFLAS Temerrüd Bu not düzeyine sahip olan ülkelerin iflası kesindir. Uzun vadeli kredi _{derecelendirme notlarından "D" seviyesine karşılık gelmektedir.} Kaynak: (Şener, 2017: 22).

2.5.1 S&P Ülke Notu Belirleme Yöntem ve Süreci

S&P şirketi değerlemelerinde ülke kredibilitesini temelde beş faktör üzerinden belirlemektedir. Bunlar (Dimitrijevic ve Beers, 2011: 4);

 Politik Skor: Ülkelerin kurumsal etkinliğini ve politik riskini yansıtmaktadır.  Ekonomik Skor: Ülkelerin ekonomik yapısını, durumunu, kapasitesini,

gücünü ve büyümeyi yansıtmaktadır.

 Dış Skor: Dış likiditeyi ve uluslararası yatırım pozisyonunu yansıtmaktadır.  Mali Skor: Ülkenin mali performansını ve etkinliğini yansıtmaktadır.  Parasal Skor: Ülkelerin parasal piyasalardaki performansını yansıtmaktadır.

Şekil 7: S&P Ülke Kredi Notu Belirleme Metodu

Kaynak: (www.spratings.com, E.T: 19.02.2019).

S&P şirketinin ülke değerlemesinde kullandığı 5 ana faktörden her biri 1 ile 6 puan arasında puanlandırılır. Faktörlerin puanlandırılmasında kullanılan 1 puanı en iyi durumu, 6 ise en kötü durumu ifade etmektedir. Buradaki puanlar hem nicel hemde nitel faktörlerden etkilenmektedir. Faktörlerin puanlandırılmasının ardından Politik ve Ekonomik Skorlardan, Politik ve Ekonomik Profil elde edilmektedir. Dış skor, Mali skor ve Parasal skorlardan, Esneklik ve Performans profili elde edilmektedir. Bu süreçte elde edilen iki profilden ise “ülke gösterge kredi seviyesi” elde edilmektedir (Kabadayı, 2012: 11-12).

S&P şirketinin ülkelerin kredi derecelendirme notunu belirlendiği süreçte ilk olarak sözleşme imzalanmakta ardından ön değerlendirme çalışmaları yapılmaktadır. Bu iki adımdan sonra yönetim toplantısı yapılıp analize başlanmaktadır. Analiz

işlemi derecelendirme kurulu tarafından sonuçlandırılmasından sonra sonuca ilişkin bildirim yapılmaktadır. Değerlendirme sonucu basın yayın organları aracılığıyla yatırımcıların bilgi sahibi olabileceği bir şekilde duyurulmaktadır (www. spratings.com, E.T: 19.02.2019).

Şekil 8: S&P Kredi Derecelendirme Notu Belirleme Süreci

Kaynak: (www.spratings.com, E.T: 19.02.2019).