Ulusal Düzeyde Uygulayıcılar

Kırsal kalkınma konusunda görevli ulusal düzeyde kuruluşlar olarak ülkelerin tarımdan sorumlu bakanlıkları, müdahale kurumları, ödeme kurumları, kooperatifler, üretici birlikleri, lisanslı depolar, akredite laboratuarlar ve bazı özel şirketler sayılabilmektedir.211

2.3.3.2.1. Ulusal Organlar

Birlik düzeyindeki kuruluşlar Topluluğun tarım politikalarının belirlenmesinde ve uygulanmasında önemli işlevler üstlenmelerine karşın, tarımı etkileyen bütün konularda etkili olamamaktadırlar. Doğrudan vergilendirme, çiftçi ve çiftlik çalışanlarının sosyal güvenlikleri, araştırma, eğitim, yayım, altyapı, hastalık ve zararlı kontrolleri, doğal afet yardım programları, bazı çevresel veya bölgesel yardım programları gibi konular ulusal organların sorumluluğu altındadır. Ancak tarım politikalarının oluşturulması ve tarımla ilgili idari kurumların yapısı üye ülkeler arasında farklılıklar göstermektedir.212

210 _{Varol, y.a.g.e., s. 21} 211 _{Yıldız, y.a.g.e., s. 41} 212 _{Varol, y.a.g.e., s. 19}

116 2.3.3.2.1.1. Tarım Bakanlıkları

Birlik üyesi ülkeler genel olarak Ortak Tarım Politikaları’nı uygulamakla beraber, bu politikaların uygulanması ve ülke koşullarına göre farklı yasal düzenlemeler yapılması ülkelerin tarımdan sorumlu bakanlıkları tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu bakanlıklar ülkenin yapısına ve üretim koşullarına göre farklı şekillerde organizasyona sahiptir.

2.3.3.2.1.2. Ulusal Tarım Konseyleri

Birliğe üye ülkeler içerisinde üretici birlikleri farklı türde yapılanmalar gerçekleştirmişlerdir. Ancak tüm bu modellerin ortak yönü, her ülkede bir Ulusal Tarım Konseyi’nin oluşturulmuş olmasıdır. Ulusal Çiftçi Birlikleri Federasyonu, Ulusal Ziraat Odaları Federasyonu ve Ulusal Tarım Kooperatifleri Federasyonu, Ulusal Tarım Konseyleri içerisinde yer almaktadırlar.213

2.3.3.2.1.3. Müdahale Kuruluşları

Ulusal düzeyde faaliyet gösteren bir diğer grup organizasyon ise ulusal müdahale kuruluşlarıdır.

Müdahale kuruluşları, OTP çerçevesinde tarımsal ürünlerin fiyat düzenlemeleri, üretim ve pazarlama aşamalarında verilen sübvansiyonlar, müdahale alımları, kalite kriterleri, fiyatlardaki artışlar, depolama, iç ve dış satışlar gibi tüm faaliyetlerden sorumlu kuruluşlar olup; yapıları ve işleyişleri farklılıklar gösterse de tüm üye ülkelerde en az bir müdahale kuruluşu bulunmaktadır. Bazı ülkelerde bu müdahale kurumları ödeme kurumlarına bağlı olarak da faaliyet gösterebilmektedir. Bazı ülkelerde özerk kuruluşlar şeklinde, bazılarında Tarım Bakanlıkları bünyesinde ve bazılarında ise birden fazla bakanlığın denetiminde müdahale kurumları bulunmaktadır. Müdahale kuruluşlarının harcamaları kısmen Komisyon, kısmen de üye ülkeler tarafından karşılanmaktadır. Örneğin, üye ülkeler, kurumların yönetim harcamalarını, destekleme alımlarının teknik maliyetini ve müdahale stok alımlarının maliyetini karşılarlar. Teknik harcamalar daha sonra Komisyon tarafından standart

117 oranlarda geri ödenir. Müdahale stokları zararına satılacak olursa, bu Birliğin kaybı olarak değerlendirilir. Satışlar sonucunda kâr elde edildiğinde ise, bu durumda da Birliğin yararına olarak değerlendirilmektedir.214

2.3.3.2.1.4. Ödeme Kuruluşları

Ödeme kuruluşları ise, ATYGF tarafından karşılanan tarım politikaları ödemelerinin uygulanmasından sorumludurlar. Bu bakımdan ödeme kuruluşları, ödemeye konu olacak faaliyetlerin piyasa düzenine uygunluğunu, ödemelerin doğru olarak yapılıp yapılmadığını, muhasebe kayıtlarına ve belge düzenine uyulup uyulmadığını kontrol etmektedirler. Bu kurumlar genellikle ülkelerin Tarım Bakanlıkları bünyesinde yer alan ve Birlik kurallarına göre ödeme kurumu olarak belirlenmiş organizasyonlardır. Bu kuruluşlar aynı zamanda, üye ülkelerde OTP’nın yürütülmesi için ayrılan finansmanın kullanılmasını da sağlamaktadır. Üye ülkelerde ödeme kurumlarının yapıları farklılıklar gösterse de, kurumların AB kurallarına uyumlu çalışıp çalışmadıkları Birlik kurumları tarafından kontrol edilmektedir.215 Her ülke ödeme kurumlarının denetiminin yapılacağı bir sertifikasyon Birimi kurmak zorundadır. Bunun yanında birden fazla ödeme kurumu olması durumunda da mutlaka bir Koordinatör Kurum oluşturulması gerekmektedir. Yine Birliğe aday ülkelerin Birlik programlarından faydalanacakları finansmanı kullanabilmeleri için ödeme kurumlarını kurmaları gerekmektedir. Topluluktan aday ülkelere aktarılan paralar öncelikle Ulusal Fon’lara aktarılmakta, daha sonra ödeme kurumlarına iletilmektedir. Aday ülkelerin Birliğe katılımları sağlandıktan sonra ise Ulusal Fon’lar ortadan kaldırılmakta ve kaynaklar doğrudan ödeme kurumlarına aktarılmaktadır.

2.3.3.2.1.5. Diğer Kuruluşlar

Kırsal kalkınma çalışmalarına dolaylı olarak da olsa katılan ulusal düzeydeki kuruluşlar arasında bazı lisanslı depolar, akredite laboratuarlar ve ulusal düzeyde faaliyet gösteren bazı özel şirketler de sayılabilmektedir. Bu kuruluşların sayıları, organizasyon yapıları ve üretim ve pazarlama bakımından kırsal kalkınma çalışmalarına yapmış oldukları katkı ülkeden ülkeye farklılık gösterebilmektedir.

214 _{Varol, y.a.g.e., s. 23} 215 _{Yıldız, y.a.g.e., s. 41}

118 2.3.3.2.2. Üretici Örgütleri

Kooperatifler, ziraat odaları, çiftçi birlikleri, işleyici birlikleri, tüccar birlikleri gibi Birlik içi çıkar grupları OTP’nın uygulanmasında olduğu kadar, oluşturulmasında da önemli görevler üstlenmektedirler. Bu bakımdan kırsal kalkınma açısından çiftçi birlikleri ayrı bir öneme sahiptirler.

Bunlardan kooperatifler, çiftçilerin ekonomik durumu ile ilgili konularda faaliyet gösterirken, ziraat odaları üreticiler ile hükümet arasında köprü görevi görmekte, üretici birlikleri ise politikaların yönlendirilmesi ve lobiler oluşturulması şeklinde hizmetler yürütmektedirler.216

Yalnızca Birlik düzeyinde değil, ulusal düzeyde de pek çok tarımsal üretici kuruluşu bulunmaktadır. Bu kuruluşların bir kısmı tarım sektörü ile doğrudan ilgili iken, bir kısmı da sadece bir ürün veya ürün grubu ile ilişkilidir. Bu kurumlar Birlik organlarıyla ve özellikle de Konsey ile doğrudan bağlantılıdırlar.217

Avrupa Birliği içerisinde bir diğer güçlü üretici kuruluşu ise, üreticilerin bir araya gelerek çıkarlarını korumaya çalıştıkları ve kâr amacı güdülmeyen örgütlenmeleri olan üretici birlikleridir. Konu veya ürün bazında örgütlenmiş olan ve dikey yapılanmaları bulunan üretici birlikleri, üreticilerin politikaların belirlenmesi ve uygulanması hakkındaki görüşlerini Birlik organlarına ileterek, politikaların belirlenmesinde rol almaktadırlar. Üretici birliklerinin amaçları olarak üyelerinin ekonomik koşullarını analiz ederek bu yönde politikalar belirlenmesini sağlamak, girdi teminine yardımcı olmak, tarımsal üretim, pazarlama ve kredi ile ilgili sorunların giderilmesine yönelik faaliyetlerde bulunmak ve bu yönde çalışmalara destek vermek sayılabilir. Hatta ulusal düzeydeki üretici birlikleri bu yönde çalışmalarda bulunmak üzere kooperatif ve şirketler kurabilir ve yönetimine katılabilmektedirler.

216 _{TKB Tarımsal Örgütler ve Örgütlenme Komisyonu, y.a.g.e., s. 19} 217 _{Varol, y.a.g.e., s. 19}

119 2.3.3.3. Yerel Düzeyde Uygulayıcılar

Avrupa Birliği’nde kırsal kalkınmanın sağlanabilmesi ve bu yöndeki politikaların uygulanması bakımından ise, yerel ve bölgesel kuruluşlar içerisinde yerel yönetimler, bunlara bağlı olarak çalışan yerel meclis ve komisyonlar, ayrıca sendikalar, dernekler, küçük ve orta boy işletmelerin oluşturduğu mesleki gruplar ve buna benzer pek çok örgütlenme sayılabilir.

Yerel yönetimler, demokratik yollardan seçilen birinci yönetim kademesidir. Bunlar halka ve yerel ekonomiye en yakın kademe olarak bütün yerel, kamusal ve özel kuruluşları bir araya getiren, bunlar arasında kırsal kalkınmanın sağlanmasına yönelik ortaklıklar kurulmasına yardımcı olan birimlerdir.218

Kırsal alanların sorunlarını en yakından takip edebilen ve çözümler üretebilen uygulayıcılar, yerel ve bölgesel idareler ile, yerel örgütlenmeler ve bunların birleşmesi ile ortaya çıkan çeşitli dernek, sendika ve kooperatif federasyonlarıdır. Bu kuruluşlar, halk ve yerel topluluklar için sosyal hizmetler sağlamak ve bölgeler arası kaynaşmayı sağlamak amacıyla faaliyet gösterirler. Kamu ve özel sektörden bağımsız şekilde, kâr amacı gütmeden çalışırlar.

Bu bakımdan Avrupa Birliği, yerel yönetimlere, küçük işletmelere destek vermekte, yöresel kalkınmada inisiyatif kullanmada ve işbirliği geliştirmede kırsal kalkınmanın en önemli aktörleri arasında kabul etmektedir.219 Bu kuruluşlar özellikle kırsal kalkınma programlarının işleyişinde aktif rol almaktadırlar.