Turizm Destinasyonuna İlişkin Bulgular

Turizm destinasyonu kavramı hakkında, öne çıkan benzer, farklı ve karşıt katılımcı ifadelerinden bazılarına yer verilerek, kavram açıklanmaya çalışılacaktır.

Özel Araştırma Sorusu 1: Turizm destinasyonu kavramı neyi ifade etmektedir?

K3: "Turistik olarak gidilecek yer anlamına gelmektedir."

K5: "Turistlerin ziyaret etmek istedikleri her yer bana göre destinasyondur."

K3 ve K5, turizm destinasyonu kavramını "gidilecek yer" ve "ziyaret edilmek istenen yer" şeklinde ifade etmektedir. Ancak bu ifadelerin, turizm destinasyonu kavramını açıklamada yetersiz kaldığı düşünülmektedir. Turizm destinasyonuna sadece "gidilecek yer" veya "ziyaret edilmek istenen yer" olarak bakmak bu kavramın içeriği konusunda açıklayıcı bir bilgi vermemektedir.

K1: "Bence, turizm destinasyonu, bir turistin belli bir ihtiyaçlar kombinasyonunu karşılayacak çekiciliklere sahip coğrafi bölgedir."

K1 ise turizm destinasyonu kavramı için coğrafi bir bölge ifadesini kullanmış ve turistin belirli ihtiyaçlarının karşılanmasına da vurgu yapmıştır. K3 ve K5 ile karşılaştırıldığında K1'in, turizm destinasyonu kavramını daha açık bir hale getirdiği söylenebilir. Ancak turizm destinasyonu kavramının hala açıklanmayan yönlerinin olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle, bu konudaki diğer katılımcı ifadelerine yer verilmeye devam edilecektir.

175

K4: "Destinasyon, turistin ulaşabileceği, coğrafi bir birimdir. Yani fiziki olarak var olan bir birimdir ve ulaşılabilir bir birim olması gerekir. Yani ulaşılamayan yer destinasyon değildir, potansiyel destinasyondur. Dolayısıyla, bir ülke, ülke içindeki bir bölge örneğin Akdeniz Bölgesi, Akdeniz Bölgesi içinde bir şehir örneğin Antalya, Antalya yöresi içinde bir bölge Kemer örneğin. Bunlar hepsi bir destinasyondur."

K4 turizm destinasyonunun ulaşılabilirlik özelliğini öne çıkarmakta ve ulaşılabilir olmayan bir yerin potansiyel turizm destinasyonu olduğunu vurgulamaktadır. Ayrıca coğrafi birim olarak ifade ettiği turizm destinasyonunu; ülke, bölge, şehir ve yöre şeklinde sınıflandırmaktadır. K4’ün, "fiziki olarak var olan bir birimdir" ifadesi dikkat çekmektedir. Günümüzde yaygın olmasa da dünya dışına yapılacak olan seyahatler açısından bu fiziki bir birim koşulunun tartışılabilir hale geleceği düşünülmektedir.

K11: "Turizm destinasyonu çekiciliklerin bulunduğu, ulaşım ve konaklama imkânlarının bulunduğu, çeşitli alışveriş ve eğlence imkânlarının olduğu bir turistik mahaldir."

K6: "Turizm destinasyonu, turistik çekiciliklere sahip işte doğal, tarihi ondan sonra kültürel çekiciliklerden bir ya da birkaçına sahip ve aynı zamanda turizm işletmeleri tarafından turistlerin ihtiyaç duyabileceği hizmetlerin sunulduğu bölgeye turizm destinasyonu diyoruz."

K11 ve K6 turizm destinasyonu kapsamında, çekicilikler ve turizm endüstrisini öne çıkarmaktadır. K11 turizm endüstrisini detaylandırırken, K6 doğal, tarihi ve kültürel şeklinde ayrıntı vererek çekiciliklerden neleri kastettiğini açıklamaktadır. Turizm destinasyonunu K11 “turistik mahal”, K6 ise “bölge” olarak tanımlamıştır.

K9: "Turizm destinasyonu dediğimiz zaman aklıma ilk gelen turistik ürünün temel ve en önemli bileşenlerinden birisi aklıma geliyor. Özellikle, son dönemde bu sejour turizm işin içerisine girdiğinde, daha da bir önem arz ediyor. Çünkü sejour turizmde destinasyon ön plana çıkıyor, yani yer çekiciliği kavramı, olay çekiciliği, yer çekiciliğini sağlayan temel unsur gibi görüyorum."

K16: "Şimdi turizm destinasyonu bir ürün olarak, bir turizm ürünü olarak görüyorum ben. Tabiî ki coğrafi bir anlamı var o turizm destinasyonu ya

176

belli bir bölge, ülke veya belli bir atraksiyon da olabilir. Ne bileyim bir müze de olabilir bir destinasyon olarak."

K9 ve K16, turizm destinasyonunu bir ürün olarak değerlendirmektedir. K9, turizm destinasyonunun olay ve yer çekiciliğini sağlamasını öne çıkarırken K16, müze gibi bir çekim ögesinin de destinasyon olarak değerlendirilebileceğini ifade etmektedir.

K19: "Bir turizm destinasyonu anlamındaki destinasyon; belli alt ve üstyapıları, çekicilik özelliklerini cazibe unsurlarını barındıran bir fiziksel mekân. Bu bir kıta olabileceği gibi bir köy de olabilir. Ya da birkaç şehrin birleşimi bölge de olabilir, bir mahalle bir cadde de olabilir yerine göre. Küçük mini bir cazibe unsuru."

K19 turizm destinasyonunu, belirli altyapı ve üstyapı olanaklarının yanı sıra çekicilik unsurlarına da sahip fiziksel mekânlar olarak değerlendirmektedir. Dolayısıyla, yeterli altyapı olanaklarına sahip olmayan herhangi bir yerden, turizm destinasyonu olarak bahsetmek için henüz erken. K19’a göre, bu fiziksel mekân kavramı, bir kıta olabileceği gibi bir cazibe unsuru da olabilir.

K7: "İlk çağrışım olarak turizm destinasyonu dediğimde turistin gezip görmek istediği diğerinden kendince farklılaştırdığı bir yer olabilir, bir obje olabilir, bir nesne olabilir, bir ürün olabilir destinasyon dediğimizde. Yani çok küçük bir unsur da olabilir ama daha çok coğrafi anlamda belli bir geniş bölgeyi de kapsayabilir."

K13: "Cazibesi olan gidilecek, gezilecek, görülecek olan yer. Bazen tek bir eser görülmeye değer olabilir. Bu bir arkeolojik kaynak değeri olabilir, bu bir tarihi kaynak değeri olabilir, bu bir kültürel kaynak değeri olabilir, bu bir doğal kaynak değeri olabilir."

K7, K13, K16 ve K19 turizm destinasyonunun bir "obje", "eser", "müze" ve "cazibe unsuru" olabileceğini ifade etmektedir. Destinasyon kavramına sadece "gidilecek yer" ve "varış yeri" olarak bakıldığında bir müze, bir saray ve tarihi bir bina gibi eserler de gidilecek yer ya da varış yeri olarak kabul edilebilir. Ancak turizm destinasyonu, bu tür çekim ögelerine sahip coğrafi bir birimi ifade ettiğinde durum değişmektedir. Bir turist, gittiği bir turizm destinasyonunda birbirinden farklı niteliklere sahip çok sayıda çekim

177

ögesini ziyaret edebilir. Bu nedenle her bir çekim ögesini turizm destinasyonu olarak ifade etmenin doğru bir yaklaşım olmadığı düşünülmektedir.

K12: "Şimdi turizm destinasyonu deyince benim aklıma yani şöyle planlı ya da plansız bir yörenin turizme açılması ve orada turizm faktörleri, turistik faaliyetlerin böyle yoğunluğunun olması."

K14: "Tabi ki turizm hareketlerinin yoğunlaştığı yer olarak aklıma geliyor. Coğrafi bir nokta. Sonuçta bir ada, bir kent bir şehir hepsi olabilir. Ama turizm hareketleri hangi noktaya yoğunlaşıyorsa orası destinasyondur."

K15: "Yani destinasyon dediğiniz zaman bir turistin 24 saatini tam dolu olarak geçireceği mekanlar olarak kastedilir."

K12 turizm destinasyonunu, bir yörenin planlı ya da plansız bir şekilde turizme açılması ve turistik faaliyetlerin yoğunlaşması şeklinde ifade etmektedir. K14 de turizm destinasyonu olarak, turizm hareketliliğinin yoğunluğuna vurgu yapmakta ve bir adanın da turizm destinasyonu olabileceğini ifade etmektedir. K15 ise, turistin bütün gününü dolu dolu geçirebileceği mekânları turizm destinasyonu olarak kabul etmektedir. K12, K14 ve K15’in ifadelerinden turizm destinasyonunda, turizm hareketliliğinin yoğunluğu ve çok sayıda olanağın sunularak, turistin vaktini verimli bir şekilde geçirmesinin altı çizilmektedir. Ancak, tüm turistlerin 24 saatlerini dolu dolu geçirmeyi arzu edip etmedikleri tartışılabilir. Turistlerin bir bölümü, ziyaretleri süresince sadece konakladıkları tesiste kalmak isteyebilir ya da günün belirli saatlerinde doğa yürüyüşleri veya alışveriş merkezlerini ziyaret etmekle yetinebilir.

K20: "Bana göre buna iki açıdan bakmak lazım turizm destinasyonuna. Bir ticari olarak bakmak istersek biz bu işe ticari anlamda turizm destinasyonu dediğiniz zaman; turizmin etkilediği yaşamın oradaki sadece işletme bazında değil o şehirdeki, o bölgedeki, o noktadaki diyelim ne derseniz deyin adına destinasyon olarak yaşamı etkilediği ve yaşamın ayrılmaz bir parçası haline geldiği zaman bence orası tam bir turizm destinasyonu olarak düşünebiliriz. İkinci boyutta bakarsak eğer herhangi bir nokta olabilir. Yani adım attığın X nokta sizin motivasyonunuza bağlı olarak bir destinasyon olabilir."

178

K20, turizm destinasyonundan bahsedebilmek için olaya sadece ticari açıdan bakılmamasını, turizm destinasyonundaki tüm yaşamın turizmden etkilenmesinin ve yaşamın ayrılmaz bir parçası haline gelmesinin gerekliliğinden bahsetmektedir.

Katılımcılar tarafından turizm destinasyonu kavramına yönelik ifadeler incelendiğinde, katılımcıların büyük bir bölümünün turizm destinasyonunun coğrafi bir birim olduğu üzerinde görüş birliğinde oldukları anlaşılmaktadır. Ayrıca turizm destinasyonunun ulaşılabilir olması; doğal, tarihi, kültürel ve diğer çekicilik unsurlarına sahip olması; altyapı olanaklarının yeterince gelişmiş olması; turist ihtiyaçlarının karşılanması için turizm endüstrisinin yeterince gelişmiş olması; küçük bir köyden bir kıtaya kadar çok geniş bir ölçekte turizm destinasyonlarının sınıflandırılabileceği; turist hareketliliğinin yoğun olarak yaşanması ve turizm destinasyonundaki yaşamı etkilemesi de katılımcılar tarafından vurgulanan unsurlar olarak belirtilebilir.

Katılımcıların, destinasyon ile turizm destinasyonu kavramına ilişkin düşüncelerini ortaya çıkarmak amacıyla katılımcılara, “Her destinasyon bir turizm destinasyonu olarak kabul edilebilir mi?” sondaj sorusu yöneltilmiştir. Bu kapsamda, öne çıkan bazı katılımcı görüşleri değerlendirilecektir.

K1: "Yani her destinasyon, şimdi orada tabi destinasyondan kastım benim doğrudan turizm destinasyonu."

K5: "Evet, fakat potansiyel ve gerçek destinasyon olmak üzere iki kavram ortaya çıkar."

K8: "Her destinasyonu bir turizm destinasyonu sayabiliriz.”

K14: "Ben destinasyon deyince direkt turizm destinasyonu demek istiyorum. Tüm destinasyonlara turizm destinasyonu olarak bakıyorum.”

K1, K5, K8 ve K14 her destinasyonun bir turizm destinasyonu olarak kabul edilebileceğini belirtmektedir. Ancak turizm destinasyonuna ilişkin katılımcı ifadelerinde de belirtildiği gibi, bir turizm destinasyonundan bahsedebilmek için bazı kriterler bulunmaktadır. Dolayısıyla, belirtilen nitelikleri taşımayan her destinasyon için turizm destinasyonu ifadesinin kullanılmasının eksik bir yaklaşım olacağı düşünülmektedir.

179

K7: "Her destinasyonu biz buradaki destinasyona yüklediğimiz anlama bağlı aslında. Hani Türkiye koşullarında sorarsanız, buna belki büyük ölçüde evet diyebilirim. Çünkü ilk destinasyon algısı bizde turistik açıdan konumlanmış. Oysaki bu soruyu şimdi sorduğunuz için zihnimde kurguladığımda aslında destinasyon varılacak yer ise bu varılacak yerin varış amaçları tamamen turizm amaçlı olmayabilir. Yani endüstriyel amaçlı olabilir bir sanayi amaçlı olabilir, bir savaş niteliğinde bile olabilir. Orada bir çatışma vardır aslında orası da farklı bir destinasyon tanımı içinde ama turizm yok veya hani henüz turizm gelişmemiş olabilir.”

Her destinasyonun, neden bazı kişiler tarafından turizm destinasyonu olarak ifade edildiği noktasında, K7’nin tespitinin yerinde olduğu düşünülmektedir. Türkiye’de destinasyon kavramı, ilk olarak turizmi çağrıştırmaktadır. Bununla birlikte, K7’nin de ifade ettiği gibi her destinasyon turizm ile öne çıkmamaktadır.

K18: "Bence değildir. Yani destinasyon yer anlamında anlıyorum ben bunu. Yerin turistik özelliği varsa ancak bu turizm destinasyonu olur. Yoksa adına turizm demekle turistik bir yer haline dönüşmüyor, turisti çekmiyor.”

K18’in de ifade ettiği gibi, destinasyon kavramı tek başına yer anlamına gelmektedir. Turistler için bir değer sunacak herhangi bir cazibe unsuruna sahip olmayan bir yer için turizm destinasyonu ifadesini kullanmanın yanlış olacağı düşünülmektedir. Cazibe unsurlarına sahip olması dahi tek başına, bir yerin turizm destinasyonu olarak değerlendirilebilmesi için yeterli değildir. Bu destinasyonun turistler tarafından biliniyor olması, turistler için ulaşılabilir olması, turist ihtiyaçlarını karşılayabilecek altyapı ve üstyapı olanaklarının yeterli olması ve turistler tarafından ziyaret ediliyor olması da gerekmektedir.

180