Turistik Toplumsallaşma Biçimleri

Turistik toplumsallaşmanın üç biçimde oluştuğu söylenebilir. (Rızaoğlu, 2004).

• Turist toplumsallaşması

• Yerli turistik toplumsallaşma

3.2.1. Turist Toplumsallaşması

Geziye katılan insanların turistik ortamlarda yaşayarak turizm ile ilgili değer, inanç, düşünce, tutum ve davranışları öğrenmesi ve turistik yaşam biçimine uyması sürecine turist toplumsallaşması denir. Turistik yaşam biçimi insanların normal yaşam biçimlerinden oldukça farklıdır. Turizm gibi farklı bir yaşam biçimi içine giren insanlar bu farklı yaşam biçiminin özelliklerini öğrenmektedir (Rızaoğlu, 2003).

Günümüzde milyonlarca insan turizm olayına katılmaktadır. Turizm olayı içerisinde turist olarak yer alan insanlar oturma yerlerinde karşılayamadıkları ya da tam olarak karşılayamadıkları gereksinimlerini karşılamak için farklı insanlarla ilişki ve etkileşim içerisine girmektedirler. Bu ilişki ve etkileşim sonucunda turistler turizmle ilgili kültürü öğrenmekte ve turistik toplumsallaşmalarını gerçekleştirmektedirler.

3.2.2. Yerli Turistik Toplumsallaşması

Özdemir (1992)’e göre turizmin bireysel davranış, aile ilişkileri, toplu yaşam biçimleri, ahlâk ile ilgili tutumlar, değer yargıları, yaratıcı güçler, görenekler, geleneksel törenler ve toplum örgütlenmesindeki değişikliklere katkıları, turizmin toplumsal ve kültürel etkileri yoluyla meydana gelmektedir. Diğer bir deyişle bu etkiler doğrudan ve dolaylı temas ile turistlerin yerel halk üzerindeki etkileridir. Pala (2001)’ya göre bunun tam tersi durum da söz konusu olabilmektedir. Turistler gittikleri yerdeki yerel halktan da etkilenebilmektedir (Baykan, 2007). Bu etkileşim sonucu ortaya çıkan turizm kültürünün yerel halk tarafından öğrenilmesi sürecine yerel turistik toplumsallaşma denmektedir. Diğer bir deyişle yerel turistik toplumsallaşma yerlilerin turistlerle ve turistik örgütlerle karşılaşmalarında ve ilişkilerinde ve bu ilişkilerdeki değişmelerde uyum sağlayabilmek için gerekli olan inanç, düşünce, değer, tutum ve davranışları öğrenme ve sürdürme sürecidir (Rızaoğlu, 2003).

Turizm bölgelerinde yaşamlarını sürdüren yerel halk sürekli olarak turizm olayı içerisinde yer aldığından turistler ve turistik örgütler ile birlikte geliştirilen turizm kültürünü öğrenme ve bunu sürdürme durumunda daha ön plana çıkmaktadırlar. Turizm geliştikçe turizm kültürü de tüm topluma yayılmaktadır.

3.3.3. Örgütsel Turistik Toplumsallaşma

Her örgütün kendine özgü kültürü bulunmaktadır. Örgüte katılan bireyler bu örgüte ait kültürü toplumsallaşma süreci içerisinde öğrenirler. Farklı örgütlerin farklı kültürleri olması ve burada işgörenlerin farklı toplumsallaşma yaşamaları bilinen bir gerçektir. Aynı tür üretimi gerçekleştiren ya da hizmeti veren örgütlerde çalışanların dahi farklı toplumsallaşma yaşamaları da bilinen bir gerçektir. Bununla beraber, farklı sektörlerde faaliyet gösteren örgütlerdeki işgörenlerin toplumsallaşmalarında da farklılıklar olacaktır. Temel olarak örgütsel toplumsallaşma ilkeleri tüm örgütlerde geçerli olsa da sektörlerin temel özellikleri örgütlerde çalışanların toplumsallaşmalarını farklı biçimlerde etkileyebilecektir. Örneğin, üretim ile uğraşan bir otomobil firmasında işgörenlerin toplumsallaşmaları ile siyasal bir örgütteki işgörenlerin ve bir hizmet sektörü olan turizm örgütlerindeki işgörenlerin toplumsallaşmaları farklıdır. Kaldı ki hizmet sektöründe yer alan örgütlerde işgörenlerin farklı toplumsallaşma yaşamaları normaldir.

Her sektörün kendisine özgü bazı temel özellikleri vardır. Bu özellikler o sektörde faaliyet gösteren örgütlerin kültürlerinin oluşmasında temel oluştururlar. Böylece örgütlerde işgörenler de bu özelliklere göre toplumsallaşmalarını sağlarlar. Turizm sektöründe faaliyet gösteren örgütlere ait tüm özellikler bu örgütlerdeki işgörenlerin toplumsallaşmalarını etkilemektedir. Örneğin turizm sektörünün emek yoğun bir sektör olması o örgütlerde faaliyet gösteren işgörenlerin toplumsallaşmalarını etkilemektedir. Turizm işletmelerinde çalışan birçok işgörenin her biri örgüte katılırlarken farklı kültürü de beraberinde getirmektedir. Bunun yanında, örgütün kendi kültürünün bulunması ve tüm bunların yoğrulması ile işgören için yepyeni bir öğrenme ortamı ortaya çıkmaktadır.

Turizm sektöründe faaliyet gösteren örgütler dinamik örgütlerdir. Sürekli bir değişme içerisinde bulunmaktadırlar. Bu değişmelere ayak uydurmak zorunda olan işgörenler de meydana gelen değişmelere uyum sağlamak durumundadırlar. Bu değişmeler onları sürekli bir şeyler öğrenmek durumunda bırakır. Bu durum toplumsallaşma ile açıklanabilir. Çünkü, toplumsallaşmanın temelini örgütteki işgörenlerin örgüt ile ilgili olarak öğrenmeleri oluşturur.

Turizm örgütlerindeki işgörenler sürekli bir biçimde müşteri ile karşı karşıyadırlar. Bu sektörde faaliyet gösteren işgörenlerin sürekli olarak müşteri ile karşı karşıya olmaları müşterilerin doygunluğu açısından farklı durumlarda farklı biçimlerde davranmalarına yol açabilir. Bu nedenle, bu örgütlerde işgörenlerin toplumsallaşma sırasında öğrendikleri en önemli örgütsel değer müşteri doygunluğu ve onların doygunluğunun nasıl sağlanacağı konusudur.

Turistik örgütlerde toplumsallaşma esnasında yaşanabilecek bir diğer önemli husus ise bu işletmelerdeki işgörenlerin turizm kültürünü öğrenmeleridir. Günümüzde milyonlarca insan turizme katılmakta ve bu turizm olayı içinde yer alan turistlerin büyük çoğunluğu gittikleri yerlerde turizm örgütlerinde işgörenlerle karşı karşıya kalmaktadırlar. Bu karşılaşmalar sonucunda işgörenler ve turistler bir birleri ile etkileşim içine girmektedirler. Bu etkileşimler genel olarak bir turizm kültürünün oluşmasına neden olmaktadır. İşgörenlerin turizm ile ilgili bu kültürdeki değerleri, düzgüleri, davranış biçimlerini öğrenmelerine örgütsel turistik toplumsallaşma denmektir.

İşgörenler daha önceden edindikleri bireysel ve işleri ile ilgili deneyimleri, inançları, tutumları ve beklentileriyle turistik örgütlere katılırlar. İşgörenlerin turistik örgütlere katıldıktan sonra turistik örgütsel yaşam biçiminin gerektirdiği inanç, düşünce, tutum ve davranışları edinmesi, turistik örgütün geliştirdiği kurallara göre hareket etmesi büyük ölçüde hem örgüt açısından hem de işgören açısından yararlı olmaktadır. Örgütsel turistik toplumsallaşmanın temel amacı örgüte katılan bir işgöreni etkin bir örgüt üyesi haline getirmektir. İşgörenlerin örgütün bir üyesi olmasının bir bedeli olarak işgören turistik örgütün amaçlarını, değerlerini, düzgülerini ve davranışlarını öğrenir (Rızaoğlu, 2003).

Turizm işletmelerindeki işgörenler örgüt içerisinde örgütün geliştirdiği kültür içerisinde aynı zamanda turizm kültürünü de öğrenirler. Çünkü turizm işletmeleri için turizm kültürünü kendi kültürleri içerisine alıp kendi örgüt kültürlerinin bir parçası haline getirmek kaçınılmazdır.