Terzilerin Giyim Üretim Süreçleri Hakkında Tutumları

Terzilere giyim üretim süreçleri boyunca ürün bazında ortalama ne kadar süre harcadıkları sorulmuştur. Üretim süreçlerine; kalıp hazırlama, kesim işlemi ve hazırlık işlemleri dahil edilmiştir. Kalıp hazırlama işlemleri altında temel kalıp hazırlama ve model uygulama, hazırlık işlemleri altında ise kesim ve dikim arasında yapılan prova, regüle, teyel ve parçaların tasnifi gibi işlemler kastedilmiştir. Dikim işlemi için gerekli işlem süreleri ise model özelliğine göre değişeceğinden, bu süreç sorulara dahil edilmemiştir. Belirtilen süreler terzilerin beyanından oluşmakta olup cevapların doğru olduğu varsayılmıştır.

6 (%43) 1 (%7) 7 (%50) 13 (%59) 9 (%41) 0 19 (%53) 10 (%28) 7 (%19)

Diplomasız Çıraklık Eğitim Merkezi Diplomalı Meslek Lisesi Diplomalı

ter zi say ıs ı (f )

Tablo 4.4

Terzilerin Ürünlere Yönelik İşlem Sürelerini Cevaplama Oranları (n=36)

ÜRÜN ÜRETİM SÜRECİ 1 2 3 Kalıp Hazırlama İşlemi ni Cevaplama

Oranı % İşlemi nKesim i

Cevaplama

Oranı % İşlemleri nHazırlık i

Cevaplama Oranı % Pantolon 30 83 30 83 21 58 Etek 26 72 26 72 20 56 Gömlek 27 75 27 75 21 58 Ceket 27 75 27 75 23 64 Abiye 5 14 5 14 5 14

n: tüm terzilerin sayısı, ni: işleme yönelik gözlem sayısı, cevaplama oranı: ni/n x 100

Anketin bu bölümüne yönelik cevaplama oranı ürüne göre değişmiştir (Tablo 4.4). Sipariş almadığı halde söz konusu ürüne işlem süresi belirten terziler olmuştur. Terzinin bir ürüne sipariş kabul etmiyor olması o ürünü dikemediği anlamına gelmeyeceğinden, beyan edilen tüm süreler değerlendirmelere tabii tutulmuştur.

Diğer yandan, işlem sürelerini bir biriyle kıyaslarken sadece tüm işlemlere cevap veren terzilerin süreleri dikkate alınmıştır. Cevaplar incelendiğinde hazırlık işlemine cevap veren terziler diğer işlemlere de cevap vermiştir. Bu sebeple hazırlık işlemlerine cevap verenlerin sayısı, ürüne göre işlem sürelerini hesaplarken ele alınan gözlem sayıları (nürün) için belirleyici olmuştur. Ürünlere yönelik işlem süreleri Şekil 4.5’te oluşturulan sütun grafikler ile analiz edilmiştir.

Şekil 4.5. Ürün özelinde ortalama işlem süreleri dağılımı.

Ürünlere yönelik işlem sürelerine dair ortalama süreler (dk) sütunlar üzerinde verilen etiketlerle ve her ürün için dikkate alınan cevap sayıları (nürün) yatay eksen etiketleri ile belirtilmiştir. Sonuçlara göre; pantolon, etek, gömlek ve ceket üretiminde kalıp hazırlama en uzun işlem olarak belirlenmişken, abiye giysi üretiminde hazırlık işlemleri en uzun

42,4 _{37,8 37,9} 77,8 54 21,4 21,5 21,7 43,5 52 29 _{26 26,7} 71,1 72

Pantolon (nP=21) Etek (nE=20) Gömlek (nG=21) Ceket (nC=23) Abiye (nA=5)

or talam a dak ik a

işlem olarak tespit edilmiştir (Şekil 4.5). Sonuçlar genellikle kalıp hazırlamanın diğer işlemlere göre daha uzun olduğunu doğrulamaktadır. Diğer yandan, abiye giysilerdeki hazırlık işlemlerinin provalar nedeniyle daha uzun değerlendirildiği tahmin edilmektedir. Üretim süreçlerine ilişkin yürütülen bölümün ikinci kısmında terzilerin işlemlere yönelik görüşlerini anlamak için, üretim sürecinde uygulanan işlemleri zorluk bakımından 5’li likert ölçeğine göre puanlamaları istenmiştir. Bu soruda kalıp hazırlama işlemi; temel kalıp hazırlama ve model uygulama olarak ikiye ayrılmıştır. Dikim işlemi, zorluk bakımından diğer süreçlerle kıyaslanmak üzere bu soruya dahil edilmiştir. Bu soruya terzilerden ikisi hiç cevap vermemiş, sekizi ise hazırlık işlemlerini puanlamamıştır. Üretim işlemleri bir sütun grafikte (Şekil 4.6) karşılaştırılarak analiz edilmiş, sadece tam cevap veren terzilerin görüşleri dikkate alınmış ve gözlem sayısı (n) 26 olarak belirlenmiştir.

Şekil 4.6. Terzilerin yaptığı işlemlerde zorluk derecelerinin terzilerin cinsiyetlerine göre

dağılımı.

Likert ölçeği: 1-Çok kolay, 2 - Kolay, 3 – Orta zorlukta, 4 – Zor, 5 - Çok zor şeklinde hazırlanmıştır. Ortalama sonuçlara göre “model uygulama” zorlukta lider olarak belirlenmekte ve 4 puanla “zor” bir işlem olarak sınıflanmaktadır. Kadınlar model uygulamayı erkeklere göre daha zor bulmakta ve 4,20 puanla “çok zor” bir işlem olarak sınıflamaktadır. Dikim işlemleri ortalama sonuçlara göre ikinci zor işlem olarak belirtilse de bu işlem için erkeklerin tutumu kadınlara göre farklıdır. Erkekler dikim işlemini 3,81 puanla “zor” olarak tanımlarken, kadınlar 2,5 ile “kolay” olarak tanımlamaktadır.

Kadınlara göre zorlukta ikinci sırada hazırlık işlemleri yer almaktadır. Kadınlar hazırlık işlemlerini 3,2 ile “orta zorlukta” sınıflamaktadır. (Şekil 4.6)

Erkeklerin dikim işlemini kadınlara göre çok daha zor olarak değerlendirmesi, üretilen ürünler ile ilişkilendirilebilir. Ancak bunu test etmek için araştırma çerçevesinde dikim işlemine dair daha detaylı bir incelemeye gerek duyulmamıştır.

Diğer yandan gerek abiye üretiminde hazırlık işlemleri süresinin uzun olarak beyan edilmesi, gerekse %50’sinin (f=7, nkadın=14) abiye diktiği bilinen kadınların hazırlık işlemlerini diğer işlemlere göre “zor” olarak belirtmesi, abiye, prova, hazırlık işlemleri arasında ilişkisiye dikkatleri yöneltmiştir. İlişkileri kontrol için öncelikle abiye diken grubun (f=7) tamamının hazırlık işlemleri aşamasında her zaman prova yaptığı belirlenmiştir.

Tablo 4.5

Cinsiyete ve Prova Yapma Tutumlarına göre Hazırlık İşlemlerinin Zorluk Derecelerinin (HİZD) Karşılaştırması

PROVA YAPMA TUTUMLARI

TOPLAM

CİNSİYET Yapmaz Hep yapar Bazen yapar

HİZD f HİZD f HİZD f HİZD ni Kadın 1 (çok kolay) 1 3,44 (zor) 9 0 0 3,2 (orta zorlukta) 10 Erkek 3 (orta zorlukta) 2 3,66 (zor) 6 2,37 (kolay) 8 2,93 (orta zorlukta) 16 TOPLAM 2,33 (kolay) 3 3,53 (zor) 15 2,37 (kolay) 8 3,17 (orta zorlukta) 26

Hazırlık işlemleri arasında yer alan provanın, bu işlemlere yönelik görüşlere etkisini yorumlayabilmek için hazırlanan dağılım tablosu (Tablo 4.5.) incelendiğinde her zaman prova yapan terzilerin hazırlık işlemlerini “zor” olarak tanımladığı, diğer grupların ortalamasının “kolay” olarak belirlendiği görülmektedir (puanlama için bkz. Şekil4.6). Bu sonuçlara göre prova yapıyor olmanın hazırlık işlemlerine dair tutumu etkilediği söylenebilir.

4.1.1.3. Terzilerin Kalıp Hazırlama Teknikleri

Terzilerin giysi kalıp hazırlamaya yönelik uyguladıkları teknikler sorulduğunda dört ayrı teknik ile üretim yaptıkları belirlenmiştir.

Tablo 4.6

Terzilerin Uyguladıkları Giysi Kalıp Hazırlama Teknikleri Dağılımı

S.no Kalıp Hazırlama Teknikleri f %

1 Drapaj tekniği kullanarak 5 14

2 Doğrudan kumaşa pratik çizerek 9 25

3 En yakın bedende şablon kalıbı müşteri ölçülerine göre uyarlayarak 9 25

4 Standart ölçülerde hazır kalıplar kullanarak 1 3

5 Drapaj tekniği kullanarak +

Doğrudan kumaşa pratik çizerek 2 5

6 Doğrudan kumaşa pratik çizerek+

En yakın bedende şablon kalıbı müşteri ölçülerine göre uyarlayarak 10 28

TOPLAM (n) _{36 100}

Diğer yandan Tablo 4.6 incelendiğinde terzilerin bir kısmının (5. ve 6. gruplar, Σf=12, %33) duruma göre iki ayrı tekniği kullanarak kalıp hazırladıkları belirlenmiştir. Terzilerin genellikle (2., 3., 5. ve 6. gruplar, Σf=30, %83’ünün) “doğrudan kumaşa pratik çizerek” ve/veya “en yakın bedende şablon kalıbı müşteri ölçülerine göre uyarlayarak” kişiye özel ölçülendirilmiş giysi kalıbı üretmeyi tercih ettikleri görülmektedir.

Şekil 4.7. Terzilerin cinsiyetlerine göre uyguladıkları kalıp hazırlama teknikleri dağılımı.

Terzilerin cinsiyetlerine göre tercih edilen kalıp hazırlama yöntemlerinin dağılımı Şekil 4.7’de verilen sütun grafikte gösterilmektedir. Cinsiyet dikkate alındığında kadınların genellikle (f=8, kadın terzilerin %57’si) “en yakın şablon kalıbı müşteri ölçülerine uyarlayarak”, erkeklerin (f=22, erkek terzilerin %100’ü) ise “doğrudan kumaşa pratik çizerek ve/veya en yakın şablon kalıbı müşteri ölçülerine uyarlayarak” giysi ürettiği gözlenmektedir.

Ayrıca bu araştırma sonuçları doğrudan kumaşa pratik çizerek kişiye özel ölçülendirilmiş giysi kalıbı üretmenin sadece erkek terziler tarafından tercih edildiğini, standart ölçülerde giysi kalıbı kullanarak terzi işi giysi üretmenin ise pek tercih edilmediğini göstermektedir. Tablo 4.7

Kalıp Hazırlama Tekniklerinin Ürün Kombinasyonlarına Göre Karşılaştırması S.

no

KALIP HAZIRLAMA

TEKNİKLERİ PEGCA PEGC PEG PGC PCA PC C A TOPLAM

1 Drapaj tekniği kullanarak 0 0 0 0 0 0 0 5 5

2 Doğrudan kumaşa pratik çizerek 0 4 1 1 0 3 0 0 9

3

En yakın bedende şablon kalıbı müşteri ölçülerine göre

uyarlayarak 1 4 1 0 1 1 1 0 9

4 Standart ölçülerde hazır kalıplar _kullanarak 0 0 1 0 0 0 0 0 1 5 Drapaj tekniği kullanarak +

Doğrudan kumaşa pratik çizerek 0 2 0 0 0 0 0 0 2

6

Doğrudan kumaşa pratik çizerek+

En yakın bedende şablon kalıbı müşteri ölçülerine göre uyarlayarak

0 10 0 0 0 0 0 0 10

TOPLAM 1 20 3 1 1 4 1 5 36

P: pantolon, E:etek, G:gömlek, C:ceket, A:abiye

Tablo 4.7.’te terzilerin sipariş kabul ettiği ürünlere ait sekiz farklı kombinasyon ve kalıp hazırlama tekniklerine ait sıklıklar çapraz olarak karşılaştırılmıştır. Daha önce de belirtildiği gibi (bkz.Tablo 4.1) terzilerin %55’inin (f=20, n=36) abiye hariç tüm ürünleri diktiği, sadece abiye diken beş terzi ve sadece ceket diken bir terzi dışında tüm kombinasyonlarda pantolon olduğu görülmüştür. Çok fazla kesişim kümesi olması sebebiyle ürünleri anlamlı bir şekilde kategorize ederek kalıp hazırlama teknikleri ile karşılaştıran, istatistik hesaplamalar için gözeleri yeterince dolu, daha uygun çapraz bir tablo oluşturulamamış (Tablo 4.7) ve bir ilişki analizi yapmak mümkün olmamıştır.

Şekil 4.8. Terzilerin sipariş aldığı ürünlere göre uyguladıkları kalıp hazırlama teknikleri

dağılımı.

Sonuçları yorumlayabilmek için kalıp hazırlama tekniklerinin dağılımları her ürün için ayrı ayrı olacak şekilde Şekil 4.8’de verilen sütun grafiklerde gösterilmiştir. Şekil 4.8 incelendiğinde, abiye giysilerin üretiminde kullanılan tekniklerin diğer ürünlerden farklı olduğu görülmektedir. Abiye diken terzilerin genellikle drapaj tekniği kullanarak giysi kalıbı ürettikleri söylenebilir. Drapaj ile kalıp hazırlama, hazırlık işlemlerinde bulunan provaya dayalı bir işlemdir. Bu nedenle abiye ve drapaj arasındaki ilişkiyi kontrol etmek için abiye giysi üreten terzilerin prova yapma tutumları incelenmiş ve bu terzilerin her zaman prova yaptıkları (f=7) belirlenmiştir.

Terzilerin üretikleri ürünler kategorize edildiğinde ortaya çıkan fazla sayıda kombinasyon sebebiyle (bkz. Tablo 4.7) pantolon, etek, gömlek ve ceketi bu kategorilerden ayırıp değerlendirmek ve bu ürünler için özel bir kalıp hazırlama tekniği belirlemek mümkün olmamıştır.