Tekno-Endüstriyel Yetkinlik

Stratejik endüstriler; “devletin iktisadî ve ulusal güvenliği açısından “asli” ve ulusal ekonomiyi, gelecek veya geçmiş bağlantılarıyla pozitif dışsallıklar üzerinden etkileyebilecek etkinlikler ile ilişkisi olan sanayilerdir” şeklinde tanımlanabilir.²⁰⁶ Stratejik endüstrilerin geliştirilmesi için büyük miktarda fiziki sermayenin harcanmasına ve katma değerinin yüksek olmasına çalışılmaktadır. Böylelikle, yüksek katma değeri olan endüstri daha yüksek ücretler ödeyecek ve daha büyük geri dönüşler alacaktır.207 Bu sanayinin gelişimi, yerel ve dış kaynaklardan ve aynı zamanda yurt dışı teknolojilere ulaşım ve bu teknolojilerden edinilen kazançlarla desteklenebilmektedir.

Tekno-endüstriyel yetkinlik için belirli dış ekonomi politikası (DEP) hedeflerini harekete geçirmek gerekebilmektedir. Örneğin; ihraç mallarında rekabet yeteneği arttırılabilir, yüksek teknolojili yabancı yatırımlar çekilebilir, uluslararası iktisadî sistemde dış iktisadî politika güçlerinin göreceli tekno-endüstriyel konumları geliştirilebilir. Bu noktada ekonomik diplomasi ve ticaret-sanayi politikaları ile amaca ulaşmaya çalışılabilir.208 Bununla beraber, ülkeden ülkeye stratejik endüstriler değişebilmektedir. Günümüzde stratejik endüstriler belirlenirken önceliğin katma değer yaratan endüstrilere verilmesi söz konusu olabilmektedir. Örneğin; Singapur’da biyomedikal imalat, profesyonel hizmetler, kimya ve elektronik sektörleri büyüyen sektörlerdir ve devlet bu sektör ile alanlara yatırım yapmakta iken Amerika’nın ileri endüstrileri imalat, enerji ve hizmet sektörleridir.209

205 Kessler, a.g.e., ss. 200-201.

206 Eric Marshall Green, Economic Security and High Technology Competition in an Age of Transition, Birinci Basım, Praeger, Londra 1996, s. 31.

207 Lester C. Thurow, “Comparative Advantage, Factor-Price Equalization, Industial Strategies and Trade Tactics”, Political Economy Of 21st Century: Contemporary Views On The Trend Economics, (Ed.) Charles J. Whalen, Armonk: New York, ME Sharpe Inc., s. 219.

208 Dent, “Economic Security”, s. 213.

209 BMI Research, “High Value-Added Industries To Drive Growth”, Sinagpure Country Risk Report, (Çevrimiçi) http://www.bmiresearch.com/news-and-views/high-value-added-industries-to-drive-growth, 22 Aralık 2015; Mark Muro vd., America’s Advances Industries: What They Are,

Tekno-endüstriyel yetkinlik ölçüsü olarak, mevcut sanayinin ekonomiye olan katkısı göz önüne alınmaktadır. Bir endüstrinin katma değerinin yüksek olması, aynı zamanda o endüstrinin çok yönlü yetkinlik içerdiğini göstermektedir. Tekno-endüstriyel yetkinlik için yetenek, fikir, ağlar, finans, liderlik ve kültür gibi özelliklerle de donatılması gerekmektedir. Dünya ekonomisinin globalleşen yüzünde, yeni teknolojileri yaratma ve bu yaratılan teknolojilerin de üretim süreçlerine uyum sağlaması ile çıktı olarak ürün elde edebilme yeteneği, bu yeteneğe sahip olan işletmeyi ve ülkeyi rekabette ön saflara taşıyabilmektedir. Yenilik anlayışına hâkim kültür sonucu ortaya çıkan bu süreçte, bilgi ve bilgiye bağlı teknoloji üretilmek ya da dışarıdan getirilmek durumundadır. Araştırma-Geliştirme faaliyetleri ve yeni bilgi, uluslararası rekabet ortamında neredeyse üretimin ön şartı olmuştur.210

 Yetenek; entelektüel sermayenin olduğu başarı çevrelerinde ortaya çıkmaktadır.

 Fikir; araştırma ve geliştirmenin söz konusu olduğu ortamlarda gelişmekte ve bu ortamları beslemektedir.

 Üniversitelerin, teknoloji transferi yapan kuruluşlarla yaptıkları işbirlikleri, kurdukları tekno-park ve tekno-kentler ağlara örnektir.

 Girişimcilik faaliyeti ile riske atılacak ama aynı zamanda kazanç getirecek

sermayeye yani finans boyutuna ihtiyaç vardır.

 Liderlik, iş çevrelerinden, akademiden, yerel yönetimlerden çıkabilecek ve bütün bu ağ yönetimini başarı ile sağlayacak özelliklere sahip kişilerin özelliğidir.

 Fikir sahibi olan kuruluşların ve kurumların desteklenmesi de bir kültür unsurudur.²¹¹

Where They Are And Why They Are Matter, Şubat 2015, (Çevrimiçi) http://www.brookings.edu/research/reports2/2015/02/03-advanced-industries#/M10420, 24 Aralık 2015, s. 3.

210 Raife Y. İyiler, “Yenilikçi Girişimler Bilginin Ticarileştirilmesi ve Teknoloji Bölgeleri”, İAV Bilgi Merkezi: Elektronik Yayınlar, (Çevrimiçi) http://www.iav.org.tr/yonetim/dosya/makale/yenilikci-girisimler.pdf, 29 Ağustos 2016.

211 UK Parliament; Business and Enterprise Commitee, “Risk And Reward: Sustaining A Higher

Value-Added Economy”, (Çevrimiçi)

http://www.publications.parliament.uk/pa/cm200809/cmselect/cmberr/746/74605.htm#note16, 22 Aralık 2015.

Hong Kong; imalat ve hizmet sektörlerinde dünyanın en rekabetçi ekonomisi haline gelmek, artan katma değer ve verimlilik yaratmak için dört anahtar alan belirlemiştir. Bunlar sırasıyla; üretim ve hizmet endüstrilerinde yeniliği ve ileri teknolojileri artırmak, yüksek teknolojili ürünlere erişimi maksimize etmek, imalat ve hizmet endüstrileri için dünya standartlarında bir destek altyapısı oluşturmak ve son olarak küçük ve orta ölçekli girişimlere destek olmaktır.212 Hong Kong, bu koşulları sağlayarak tekno-endüstriyel yetkinliğini geliştirmeyi hedeflemektedir.

Gelişmiş ülkelerin, bu alanlarda üretim ve keşif sürecini tamamlayıp üretim üzerindeki haklara nispeten sahip olmalarından dolayı, dünya ortalamasının üzerinde bir oranda diğer ülkelere ihracatta bulunabilirler. Gelişmiş ülkeler, ulaşabildikleri beşerî ve finansal sermaye ile yüksek katma değerli alanlara yatırım yapabilmekte ama belirli kısıtlar yüzünden, gelişmiş ülkelerin ulaştıkları yüksek oranlara erişememektedirler. Bununla beraber geçiş ekonomileri hem finansal hem de beşerî sermayeden gerek beyin göçü gerek eğitimsizlikten dolayı yoksun oldukları için bu alanlardaki gelişme seviyeleri diğer ülkelere göre düşük ve yavaştır. Bu duruma örnek olarak tüm bu bileşenleri içeren endüstrilerden biri olan bilgi ve iletişim teknolojileri verilebilir. Aşağıdaki grafikte, bilgi ve iletişim alanlarında üretilen malların toplam ticaretteki ihracat yönüyle yıllık paydaları yüzde şeklinde verilmiştir.

212 Trade and Industry Bureau of Hong Kong, “Key Result Areas (KRAs)” (Çevrimiçi) http://www.policyaddress.gov.hk/pa98/english/epo/evalue.pdf, 22 Aralık 2015, s. 2.

Grafik 2: Bilgi ve İletişim Teknolojileri Mallarının İhracat Yönüyle Toplam

Ticaretteki Yıllık Yüzde Payları (2000-2013)

Kaynak: United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD), “Information Technology

Statistics”, (Çevrimiçi) http://unctadstat.unctad.org/wds/TableViewer/tableView.aspx?ReportId=15849, 22 Aralık 2015.

Grafikte görülen eğilim, yukarıda bahsi geçen durumla örtüşmektedir. Mikro düzeyde de birleştirilen bu unsurların makro düzeye yansıması, orta ve uzun vadede gerçekleşmektedir. Şirketlerin yenilikçi yaratıcı güçlerini geliştirmeleri de tıpkı ülke genelindeki gibi çeşitli aşamaların kaydedilmesi ile gerçekleşmektedir. Yenilikçilik için ortam oluşturulmalı ve şirket ortamı çalışanlarını cesaretlendirip teşvik eden, destekleyen, yeniliklere açık bir kültüre ve lider grubuna sahip olmalıdır. Şirketin varlığının ve büyümesinin, yeniliklere bağlı olduğu düşüncesi şirket kültürünün bir parçası olmalıdır.213