Tanımlama (Define)

Tanımlama aşamasında amaç proje hedef ve sınırlarının herkes tarafından anlaşılır şekilde tanımlanması, müşteriye olan etkilerinin belirlenmesidir (Polat, Cömert, Arıtürk, 2005: 85). Bu sayede belirlenen problem takım üyeleri tarafından daha iyi anlaşılıp kavranabilir. Yapılan tanımlama, takımın organize olması, sorumluluklarının belirlenmesi, projenin hedeflerinin ortaya konulması ve genel bir gelişme planının hazırlanmasına yardımcı olmaktadır. Tanımlama aşamasında açıkça ifade edilmeyen amaç, kapsam ve problemler projenin ilerleyen zamanlarında başka yeni sorunlar yaratır ve projeyi çözümsüzlüğe götürebilir.

Bu aşamada dikkat edilmesi gereken noktalar aşağıda verildiği şekildedir:

• Seçilen projenin gerçekleştirilebilirlik açısından imkan ve kabiliyetlere uygun olması,

• Yüksek kalite ve düşük maliyet yapabilme olasılığının olması, • Problemler net ve sayısal olarak tanımlanmalıdır.

Bu aşamada, proje takımı “Ne üzerinde çalışıyoruz? Niçin bu belirli problem üzerinde çalışıyoruz?, Müşteri kim?, Müşteri ihtiyaçları ne?, Mevcut durumda iş nasıl işliyor?, İyileşme sonucunda elde edilecek kar ne?” gibi soruları sorarak bu soruların

yanıtlarını aramalıdır. Burada amaç, geçmişte çoğu zaman önemsenmeyen iş problemleri hakkında yeni ve orijinal düşünme yolları sağlanmasıdır. Bu soruların cevap bulması ile takım, ürün ya da sürecin müşterisini, müşteri gözüyle kritik olan kalite karakteristiklerini ve süreçteki problemin tanımını yapmış ve netleştirmiş olacaktır.

Tanımlama aşamasının adımları;

• Problemin tanımlanması, • Müşterinin belirlenmesi,

• Kritik Kalite Karakteristikleri (KKK)’ nin belirlenmesi, • Süreç haritasının çizilmesi,

• Süreç kapsamının rafine edilmesi,

• Proje dosyasının güncellenmesinden oluşmaktadır.

Altı Sigma anlayışına göre seçilecek problemlerin müşteriye yarar sağlayacak fakat firmaya maliyet külfeti getirmeyecek nitelikte olması gerekir. Müşteri beklentilerinin süreçlere aktarılması, proje hedef ve sınırlarının müşteriye olan etkisinin ortaya konulması önemlidir (Polat, Cömert, Arıtürk, 2005: 85). Buradan hareketle seçilecek problemlerde kritik kalite karakteristiklerine odaklanılması faydalı olacaktır. Bu aşamanın çıktısı; planlanan iyileştirmenin ayrıntılı tanımı, müşteri için önemli olan faktörlerin listesi, üzerinde çalışılacak sürecin akış diyagramı yardımı ile detaylı gösterimidir.

Bu aşamada yaygın olarak kullanılan araçlar aşağıda listelenmiştir;

• Proje uyum planı, • Paydaş analizi,

• Tedarikçiler, girdiler, süreçler, çıktılar ve müşteriler, • Ürün analizi,

• Yakınlık (affinity) diyagramı, • Kano modeli,

• Kritik kalite faktörleri ağacı,

• Proje Yönetim Sistemi & Proje Planlaması • Proje Beyanı

• TÖAİK Problem Çözme Modeli • Takım Etkinliği

• Finansal Analiz

• Müşterinin Sesi (VoC, VoB, VoP) • Süreç Haritası, SIPOC

• Hata Türü Etki Analizi • Sebep Sonuç Matrisi • SHDB-T ve Dörtlü Analiz

2.2.2.2. Ölçme (Measure)

Gerekli bilgilerin, detaylı bir biçimde toplandığı aşamadır. Ölçülecek olan faktörlerin doğru olarak belirlenmesi ve yeterli bilgi edindikten sonra hangi testlerin yapılacağına karar verilmesi önemlidir. Bu adımda sürecin mevcut performansının ölçülmesi gerekmektedir. Bu aşamada temel amaç, projenin girdi ve çıktılarının doğru olduğundan emin olmak ve mevcut durumu değişik görsel analizler yardımı ile ortaya koymaktır (Polat, Cömert, Arıtürk, 2005: 88). Süreçlerin mevcut durumlarının ortaya çıkarılmasında çeşitli problem çözme teknikleri ve istatistiksel teknikler kullanılmaktadır. Geçerli ve doğru ölçümler olmaksızın, ilgili sürecin hesaplanan mevcut performansı ve yapılan işlemlerin etkileri sağlıklı sonuçlar vermez. Ölçüm aşamasının adımları şu şekilde sıralanabilir:

• Ölçümün ve değişkenliğin tanımlanması, • Veri tipinin belirlenmesi,

• Veri toplama planının oluşturulması, • Ölçme sisteminin değerlendirilmesi, • Veri toplanması,

Ölçme aşamasının çıktıları sürecin mevcut performansının ölçüm sonuçları, problemin oluşum nedenlerini açıklayan veriler ve problemin daha özel ve detaylı tanımıdır. Veriler bir operasyonun yönetimi için gereklidir (Polat, Cömert, Arıtürk, 2005: 89). Bu aşamada yaygın olarak kullanılan araçlar aşağıda listelenmiştir;

• Veri toplama planı, • Veri toplama formları,

• Kontrol kartları, Kontrol grafikleri • Frekans dağılımları,

• Tahmin T&T (tekrarlanabilirlik, tekrar üretilebilirlik), ÖSA-Gage R&R • Pareto kartları,

• Önceliklendirme matrisi,

• FMEA (Failure Mode and Effects Analysis)-HTEA (Hata Türü ve Etkileri Analizi)

• Süreç yeteneği, süreç sigma, Yeterlilik Analizleri • Örnekleme,

• Tabakalandırma,

• Zaman serisi diyagramları. • Değer Akış Şeması (VSM) • İstatistiksel Örnekleme • Temel İstatistik

• Grafiksel Analizler

2.2.2.3.Analiz (Analysis)

Ölçüm aşamasında uygulanan teknikler yardımıyla proje kapsamını daraltan proje takımı, analiz aşamasında Altı Sigma kapsamındaki süreçleri etkileyen tüm faktörleri, nedenleri belirlemektedir. Bu aşamada temel amaç, süreçte var olan değişkenliği yaratan parametrelerin belirlenmesi ve seviyelerinin incelenmesidir (Polat, Cömert, Arıtürk, 2005: 103). Hatalara neden olan kilit değişkenlerin/faktörlerin analizleri, Altı Sigma’ nın istatistiksel problem çözme teknikleri kullanılarak yapılmaktadır. Bu aşamanın amacı hataların neden, ne zaman ve nerede oluştuğunu

anlamaktır. Temel problem çözme teknikleri kullanılarak, öncelikle hataları oluşturan asıl değişkenler belirlenmekte, sonrasında da süreçlerdeki değişkenlikleri en fazla etkileyen olası değişkenler açıklanmaktadır. Burada amaç elde edilen verilerin yorumlanarak, iyileştirme adımında yapılması gerekenler için bir alt yapı oluşturulabilmesidir. Bu aşamanın çıktısı test edilmiş ve doğrulanmış bir hipotezdir.

Bu aşamada yaygın olarak kullanılan araçlar aşağıda listelenmiştir;

• Yakınlık (affinity) diyagramı, • Benchmarking

• Beyin fırtınası,

• Sebep-sonuç diyagramı, • Kontrol kartları,

• Veri toplama formları, • Veri toplama planı, • Deney tasarımı, • Akış diyagramları, • Hipotez testleri, • Pareto kartları, • Regresyon analizi, • Dağılma Diyagramları • Tepki alanı metodolojisi, • Örnekleme,

• Tabakalandırılmış frekans dağılımları. • Çoklu değişken analizi

• Detaylı Süreç Analizi • Korelasyon

• Kaizen • 5S

• Setup Azaltma • TPM

• Güven aralıkları • F-Testi • T-Testi • Ki-Kare Testi • ANOVA 2.2.2.4. İyileştirme (Improve)

İyileştirme süreci, belirlenen problemlere çözümlerin üretilmeye çalışıldığı, planlama ve sonuçlar elde etme aşamasıdır. Bu aşamadaki amacımız sürecin değişkenliğini yaratan önemli girdilerin hangi düzeylerde ayarlanacağının belirlenmesi ve test edilmesi (doğrulanması)’ dir (Polat, Cömert, Arıtürk, 2005: 112). Aşama sonunda üretilecek olan çözümler ile daha verimli süreçler, daha kaliteli ürünler, daha memnun müşteri ve daha iyi ekipmanlar elde edilmiş olmalıdır. Süreçlerin performanslarını etkileyen tüm faktörlerin değişkenlik nedenleri, birbirleri ile etkileşimleri ve süreçler üzerindeki etki düzeyleri ortaya çıkarılmaktadır. Adımın çıktısı sonuçların bir sonraki aşamada değerlendirileceğini açıklayan bir plandır.

İyileştirme aşamasının amaçları;

• Çözüm için fikir üretmek,

• İyileştirmeyi tasarlamak için denemek ve uygulamak, • İyileştirmeyi doğrulamak, şeklinde sıralanabilir.

Bu aşamada yaygın olarak kullanılan araçlar aşağıda listelenmiştir;

• Beyin fırtınası, • Konsensus, • Yaratıcılık teknikleri, • Veri toplama, • Akış diyagramları, • FMEA (HTEA)

• Hipotez testleri, • Planlama araçları, • Paydaş analizi, • Rassal Bloklama • Çoklu Regresyon • Çekme Sistemleri • Süreç Dengeleme • Deney Tasarımı

• Tam Faktörel Deneyler • Kesirli Faktörel Deneyler • Cevap Yüzeyi Metodu • ANCOVA • Lojistik Regresyon • Çoklu Çıktı Optimizasyonu • Çekme Sistemleri • Çözüm Önerileri ve Riskleri • İyileştirme Planı 2.2.2.5. Kontrol (Control)

Bu aşama, yapılan iyileştirmelerin Altı Sigma düzeyinde kalıcı olması ve sürekliliğinin sağlanması amacıyla süreçlerin standartlaştırılması ve kontrolü aşamasıdır. İyileştirme aşamasından sonra proje takımı, sürecin kontrolünü ve idaresini sürecin asıl sahibine devretmelidir. Bu aşamada istatistiksel süreç kontrol teknikleri ile süreçlerin performans yeterliliklerinin sürekliliğinin takibi ve kontrolü yapılmaktadır. Öncelikli olarak yapılan iyileştirmenin hakiki bir iyileştirme olup olmadığının istatistiksel olarak kanıtlanması gereklidir. Bu amaçla önce sonra analizleri yapılarak, iyileştirme öncesi durum ile iyileştirme sonrası arasındaki farklar ortaya konulur (Polat, Cömert, Arıtürk, 2005: 112). Kontrol aşamasında, iyileşmenin sağlandığından emin olmak için ölçüm sisteminin doğruluğu tekrar teyit edilir ve süreç yeterliliği yeniden değerlendirilir.

Bu son aşamanın amacı, istatistiksel süreç kontrolü ya da basit işaretleme listeleri gibi araçları kullanarak, değiştirilmiş sürecin kilit değişkenlerinin en yüksek kabul edilebilir aralıkta kalmasını garanti altına almaktır. Bu aşamanın çıktıları; iyileştirmeye konu olan sürecin son durumu, iyileştirme sonucu ortaya çıkan fırsatlar, öneriler vb.’ dir.

Bu aşamada yaygın olarak kullanılan araçlar aşağıda listelenmiştir;

• Kontrol kartları, • Veri toplama, • Akış diyagramları, • Frekans dağılımı, • Pareto kartı,

• Kalite kontrol süreci kartı, • İstatistiksel Süreç Kontrol (İPK) • Güvenilirlik

• Tolerans Analizi • Lojistik Regresyon

• Kalite Kontrol ve Önce-Sonra Analizi • Hata Önleme Sistemleri (Poka Yoke) • Görsel Kontrol Araçları

• Tasarımda Altı Sigma