4 Kasım 1999 tarihinde yayımlanan 4457 sayılı Kanunla, ülkemizde de uygunluk değerlendirmesi faaliyetlerini akredite etmek için, Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) kurulmuştur.
Ürünlerin belirlenmiş kalite ve güvenlik kriterlerine göre yeterliliğini tespit etmek için yapılan deney, muayene ve belgelendirme işlemleriyle uygunluk değerlendirmesi yapılmaktadır. Uygunluk değerlendirmesi faaliyetlerinde bulunan kuruluşların; ortak teknik prensip ve işleyiş usullerine göre çalışmasını sağlamak, belirlenmiş uluslararası kriterler karşısında yeterliliği tespit edilenlerin verdiği belge ve raporların karşılıklı tanınabilirliğini temin etmek amacıyla akredite adilmeleri gerekmektedir(www.turkak.org.tr, 11.07.2009) Ülkemizde bu akreditasyon işlemini gerçekleştiren kuruluş TÜRKAK dır.
TÜRKAK, ülkemizde bulunan ve teknik düzenlemelere konu olan ürün güvenliği, kalite, deney, muayene ve belgelendirme çalışmaları yapan laboratuvar ve belgelendirme kuruluşlarının yeterliliklerini tescil etmek ve uluslararası geçerliliklerini sağlamak amacıyla hizmet vermektedir.
11.08.2009 tarihi itibarıyla sistem belgelendirmesi yapan 37 kuruluş mevcuttur. Bunlardan birinin akreditasyonu iptal edilmiş, birinin ise askıya alınmıştır. (www.turkak.org.tr, 11.07.2009). Türk Standartları Enstitüsü (TSE)’de, Kalite yönetim sistemi (ISO 9000) konusunda TÜRKAK’ tarafından akredite edilen 37 kuruluştan biridir. Türkiye’de 1999 yılında TÜRKAK kurulmadan önce ISO kalite güvence belgesi vermeye yetkili tek kuruluş TSE idi.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ (TKY)
Toplam Kalite Yönetimi, örgütün tüm süreçlerine içine alan, tam katılım ve sürekli gelişimle beraber, yaşayan ve gelişen örgüt yapılarını oluşturmaya sağlayan, örgüt kalitesini sürekli attıtan bir yönetim felsefesidir.
TKY, örgütsel hedeflere ulaşmanın en hızlı ve etkili yolu olduğu kadar, müşterilerin, çalışanların ve toplumun ihtiyaçlarını ve beklentilerini de kapsayan bir yönetim felsefesi olarak da düşünülebilir (Benavent, 2006 : 7). Böylece, TKY tüm paydaşların ihtiyaç ve beklentilerini dengelemeye çalışan bir yönetim modeli haline gelmektedir.
Bazı kaynaklarda TKY, Toplam Kalite Kontrol olarak anılabilmektedir. Armand V. Feigenbaum , Toplam Kalite Yönetimi kavramı yerine “Toplam Kalite Kontrol” kavramını kulanmaktadır. Bu fikre göre; Tüm gelişim alanlarında (Pazar araştırma , araştırma-geliştirme, ürün planlama , tasarım , satın alma , imalat , kontrol , satış ve satış sonrası hizmetler , finans ve personel ilişkiler ) etkin olarak uygulamak için , tüm çalışanların iş birliği ve katılımı sağlanmalıdır. Bu şekilde yönetilen kalite kontrole “şirket bünyesinde kalite kontrol” veya “Toplam Kalite Kontrol”(TKK) denir (Feigenbaum, 1983).
TKY çalışmalarının bir parçası olarak değinildiğinde; kalite , müşteri istek , beklenti ve ihtiyaçlarını ilk seferinde ve her seferinde karşılamaktır.
Bir başka tanıma göre ise; Her kuruluşta her düzeyde performansın iyileştirilmesine yönelik, tamamıyla entegre olmuş çabalarla, yöneticiden işçiye kadar herkesi kapsayan düzenli iyileştirme faaliyetleridir(Imai, 1994 : 19).
Diger bir tanım da ise TKY, organizasyonun üretiminin, hizmetlerinin ve operasyonel (eylemsel) kalitesinin arttırılması için gereken çabaların toplamıdır seklinde belirtilmistir (Lewis, Goodman, Fandt, 1995 : 125)
Günümüze ulasıncaya dek uzun bir gelisme evrensinden geçen TKY, insanlığın ve örgütlerin yasadığı değisim ve gelişmeler doğrultusunda her geçen gün örgütler tarafından yaygın olarak uygulanmaktadır. Yaşanan her değişim ve yenilik, bu felsefeye yeni boyutlar kazandırmaktadır ve kuşkusuz kazandırmaya da devam edecektir. TKY’nin sürekli iyileştirme ve gelişmeyi gerekli kılması, bu yönetim anlayışının zaman içinde demode olması bir yana yeni yönetim felsefelerinin gelişmesine de önderlik edeceğini düşündürmektedir (Akat vd., 1999 :386).
TKY anlayısında, bir örgütün bütünündeki kalite değerlendirme araçlarının kullanılarak uygulamaya geçirilmesi düşüncesi vardır. TKY yöneticileri ve çalısanları, basit bir kalite kontrol mekanizması olarak fonksiyon üstlenmekten ve üretmekten daha çok örgütsel değişim için programlı bir yaklaşım anlayışına yöneltmektedir. Bununla birlikte TKY, müşteri (kullanıcı) odaklı hizmetlerin yapılmasını ve bu yöndeki işbirliğini de teşvik etmekte ve desteklemektedir.
Toplam Kalite Yönetimi’nin diğer yönetim sistemlerinden olan en önemli farkı, her çeşit organizasyonu daha mükemmele götürebilecek bir yiöenetim sistemi olarak evrensel bir kabul görmesidir. Bu kabulun altında yatan en önemli neden, kurumların ihtiyaçlarını, geleneksel yaşlaşımlardan çok farklı bir boyutta değerlendirerek oluşturduğu sentezi yaratan düşünce tarzı, yani felsefesidir (Kuruşçu, 2003 : 23).
Ürettiği mal ya da hizmet ne olursa olsun, her organizasyon, müşterilerinin ve diğer paydaşlarının beklentilerini karşılamak ve hatta geçmek zorundadır. Yapılan tüm araştırmalar, bunu başaran organizasyonların istedikleri sonuçlara ulaşabildiklerini ve yoğun rekabet ortamında varlıklarını sürdürebildiklerini göstermektedir (Sandbrook, 2001). Bu amaca ulaşmada izlenebilecek en etkili yol ise, organizasyon içerisinde kalite hareketlerini desteklemek ve etkin kılmaktan geçmektedir.
Kalitenin geliştirilmesi ve verimliliğin artırılması daha iyi ekonomik performans için anahtar niteliğindedir. Sadece mikro seviyede değil makro seviyede
de böyledir (Westlund, 2001 : 125). Bu amaca ulaşmayı sağlayabilecek araçlardan bir tanesi de “EFQM Mükemmellik Modeli” uygulamasıdır. Bu modelin en önemli özelliği; liderliğin tüm model üzerindeki etkisidir. Liderlik, tüm girdilere, çıktılara ve nihai olarak da temel performans sonuçlarına etki etmektedir.
Toplam kalite yönetimi felsefesinin özünde; süreç içindeki kalite standartlarını ürün ve tüm şirket kademelerinde sürekli bir biçimde denetleme ve geliştirme vardır.
Kaliteli mal ve hizmet üretimi, sürekli iyileştirmeyi gerektiren bir serüven olduğuna göre, bu serüveni girdileri, süreçleri ve çıktılarıyla bütün olarak düzenleyecek bir mükemmellik modelinin önemi büyüktür. Bu noktadan hareketle, EFQM Mükemmellik Modelinin, Avrupa ve Ulusal Kalite Ödülünü esas alan yapısıyla, ülkemizde toplam kalite felsefesinin uygulamaya taşınmasında önemli bir yönetim aracı olduğunu söylemek mümkündür.
3.1.TKY Amaçları (Şimşek;2001;108)
1. İşletmede üst yönetimden saat ücretli persoenele kadar bütün çalışanların işbirliği içerisinde çalışmalarını sağlamak.
2. Sürekli iyileştirme ve gelişme(Kaizen) alışkanlığını yerleştirmek. 3. Daima en üst kalite düzeyinbe ulaşmaya çalışmak.
4. Sıfır hatayı esas almak bunun sonucu da israfı önlemek. 5. Çalışanların moral ve verimliliğini arttırmak.
6. Ürün işlem zamanlarını kısaltmak ve teslimat hızını yğkseltmek.
7. Maliyetleriş düşürerek, kaliteli ürünü ucuza satmak ve yüksek rekabet gücü elde etmek.
8. Müşterileri %100 tatmin ederek onların güvenini kazanmak. 9. Şirketin belirlenen hedeflerine ulaşmasını sağlamak.