• İtfaiye i düze lediği ir ya gı tat ikatı ı izleyi iz. Tat ikatı
ka era ile çeki i i yaparak yapıla ları veya eksiklikleri ir rapor
hâli e getiri iz.
Öz
et
•İ sa ları ih ali, dikkatsizliği ve ilgisizliği so u u da ya gı lar oluşa il ekte ve so u u da a ve al kayıplı iste eye veekle edik irçok olay eyda a gel ektedir. Ya ı ı addeleri tutuş a sı aklıkları a kadar ısıtıldığı da oksije le girdiği ekzoter ik reaksiyo a ya gı de ir. Ya a olayı ı oluşa il esi içi ya ı ı
adde, ısı kıvıl ı ve oksije i uygu iktarda ir arada ulu ası gerekir.
•Ya a olayı ı dört gru a ayırarak yavaş ya a, ke di ke di e alevsiz ya a, hızlı alevli ya a ve parla a-patla a şekli de ya a ol ak üzere i ele ek ü kü dür. Ya gı ı orta da her za a ve ir arada ev ut ola , oksije , ya ı ı adde ve ısı ı ko trol dışı da irleş esi ile ışık alev ve kuvvetli ısı ı açığa çık ası so u u çevreye yayıl ası, üyü esi yaşa ve çevreye zarar ver e iteliği e ürü esidir şekli de ta ı laya iliriz. Ya ı ı
addeye göre ya gı ları altı grupta i ele e il ektedir. •Ya gı “ö dür e Yö te leri: Ya gı ı sö dür ek içi ya ayı
oluştura ve ya gı üçge i olarak ili e u surlarda e az ir ta esi saf dışı edilerek sö dür e gerçekleştirilir. Bu a göre; soğutarak sö dür e, havayı kes e, ya ı ı addeyi ortada kaldır a ve zi irle e reaksiyo u e gelle e şekli de dört sö dür e yö te i de iri veya irkaçı ya gı da
uygulanabilmektedir.
•A sı ıfı ya gı lar içi “oğut a, ya ayı e gelle e •B sı ıfı ya gı lar içi E gelle e oğ a, soğut a •C sı ıfı ya gı lar içi E gelle e
•D sı ıfı ya gı lar içi oğ a ve soğut a
•E sı ıfı ya gı lar içi ilk iş elektriği kesil esi yö te leri ile ya gı lar sö dürüle il ektedir.
•Ya gı ı sö dürül esi de ya ı ı adde yakıt kay ağı ortada kaldırılırsa ya gı etki şekilde sö dürülür. Bu u içi ya ı ı
addeyi ısıda ayır a, ara oşluğu eyda a getir e veya sıvı ya da gaz yakıtı akışı ı durdur a gi i yö te ler uygula ır. Diğer ir yö te ise yakıt tüke i eye kadar ya gı ı ko trollü olarak sür esi e izi veril esidir. “ö dür e addeleri i kulla ıl ası, ya ı ı adde i türü e göre değişke lik arz et ektedir. Ge el olarak ya gı güve lik ö le leri, pasif ve aktif ol ak üzere iki grupta incelenebilmektedir.
•Bi aları Ya gı da Koru ası Hakkı da Yö et elik’e göre kişide fazla i sa ulu a her türlü i ada sö dür e eki i, Kurtar a eki i, Koru a eki i ve İlkyardı eki i oluşturula aktır. Ya gı ha eri i ala ya gı a karşı ü adele ekipleri, ke dileri e ait araç gereçleri alarak derhal olay yeri e hareket ederler. Olay yeri de sö dür e eki i, kurtar a eki i, koru a eki i ve ilk yardı ekibi bulundurulur.
Öz
et
de
vaı
•Ya gı a Müdahale Yö te leri: Ya gı a üdahale yö te leri hazırlıklı ve hazırlıksız üdahale olarak ikiye ayrıl aktadır. Müdahale siste i i aşa aları duru tespiti, ilgi topla a, karar ver e, e ir ver e ve ko trol şekli de eş kısı da
oluş aktadır.
• Ya gı a üdahale stratejisi ölç e ve değerle dir e, hayat kurtar a, havala dır a, sıçra a ve sirayeti ö le e, ya gı ı ko trol altı a al a, sö dür e-toparla a, eşya koru a ve al güve liği şekli dedir. Ya gı a üdahale eki i i teçhizatı Koruyu u eket ve pa tolo , Baret, Çiz e, Eldive , “olu u yolu koruyu uları te iz hava solu u ihazları , Ke er, alta, el fe eri, holiga gi i aletlerdir. Ya gı ö le ek içi alı a ak ted irler çalış a orta ı ı yoğu luğu a, riski e ve kulla ıla
alze e i tehlikelilik özellikleri e göre değişe il ektedir. •Ya gı ı sö dürül esi ile ilgili ö le ler ya gı sö dür e
ihazları, ya gı hortu dolapları, su deposu veya ya gı kuyuları, po pa veya hidrofor siste i, hidra tlar, oto atik sö dür e siste leri, sulu sö dür e siste leri, gazlı sö dür e siste leri, köpüklü sö dür e siste leri, KKT’lu sö dür e siste leri ve ya gı sö dür e ihazları ile sağla a il ektedir.
•Ya gı orta ı da ara a ve kurtar a oldukça ö e lidir.
Ya gı da kurtar a, itfaiye i asıl görevidir. A ula s perso eli, kesi likle ya gı ala ı a gir e eli, ke di a güve liği i
tehlikeye at a alıdır. Ya gı sırası da yapıl ası gereke ler, hayat kurtar ak, ha er ver ek ve ya gı ı sö dür eye çalış ak şekli de sırala ır.
•Ya gı larda erke uyarı çok ö e lidir, u ede le her ko utta ü kü se ir kaç ta e du a detektörü ulu durul alı, u ları düze li olarak ko trolleri yapıl alıdır. Olay yeri de kurtarı ı ı güve liği, afetzedeleri güve liği, diğer vata daşları güve liği ve ekip a ve araç güve liği i sağla ası esastır. •Bazı ekip üyeleri İtfaiye perso eli, polis e uru, i şaat
ühe disi, i şaat işçisi, gö üllü üyeler gi i güve ilir üdahale iler olası ir iki i çök e i , iki i patla a ı , ya gı ı ya da e zer a il ve yaşa sal tehlikeleri işaretleri i i ele ek üzere görevle diril elidir. Ekip liderleri ve görevlileri, olası ir artçı şok, patla a, iki il ir çök e ya da aşka ir olağa dışı duru karşısı da kurtar a ele a ları ı kaça ile eği diğer tehlikelerde uzakta e az ir ta e güve li ölge elirle elidir. Çök e ala ı a gire ek herkesi güve li ölgeleri iyi e il esi gerekir. Her ekip ve her ekip üyesi, iri il ve o u izleye kaçış rotaları ı eresi olduğu u il elidir.
DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Ya a ile ya gı ı farkı ile ilgili olarak aşağıdakilerde ha gisi bir ta ı la adır?
a) Ya gı ko trol dışı daki ya a olayıdır.
b) Ya gı fiziksel ir olayke ya a ki yasal ir olaydır. c) Ya gı ya a ı ilk aşa asıdır.
d) Ya ada ta ürü ler oluş azke ya gı da ya a ı ta ürü leri oluşur.
e) Katı addelerde ya a ol az ya gı oluşur.
2. Ya gı la ü adele i e etki ve güve ilir yolu ya gı ı aşlat a aktır. Bu u içi ya a olayı ı ileşe leri i ir arada ol a aları gerekir. Aşağıdakilerde ha gisi ya a olayı ı ileşe leri de iri değildir?
a) Katı addeler b) Oksijen c) “ıvı addeler d) Azot
e) Isı
3. Ya gı ile ilgili olarak aşağıdaki açıkla alarda ha gisi doğru değildir? a) D sı ıfı ya gı larla ü adele ederke kuru ki yevi toz, kar o dioksit
ve su kulla ıl az.
b) C sı ıfı ya gı larda su ve sulu ya gı sö dürü üler doğruda kulla ıla ilir.
c) B sı ıfı ya gı larda hava ile te ası kesil esi ö elikli a aç
olduğu da kar o dioksitli ya gı sö dürü üler uygu ir seçi dir. d) A sı ıfı ya gı lar katı adde ya gı larıdır ve te el sö dür e
maddesi sudur.
e) C sı ıfı ya gı ları te el özellikleri patla adır.
4. Kuru ki yevi tozları kulla ıldıkları ya gı sı ıf ya da sı ıfları aşağıdakileri ha gisi de ta olarak veril iştir?
a) A, C b) B, D c) A, B, C d) Yal ız A e) Yal ız B
5. I. “u ile soğut a II. Ya ı ı addeyi dağıt a III. Ara oşluğu u kapat a IV. Oksije i artır a
V. Ört e
Yukarıdakilerden hangisi ya da ha gileri ya gı sö dür e prensiplerinden biridir? a) I, II, IV b) I, II, V c) II, III, V d) I, III, IV, V e) I, II, III, V
6. Bi aları Ya gı da Koru ası Hakkı da Yö et elik gereği e i alarda sö dür e ve tahliye tat ikatları ha gi periyotlarda yapıl alıdır?
a) Üç ayda bir b) Altı ayda ir c) Yılda ir d) İki yılda ir
e) “ö dür e altı ayda ir tahliye yılda ir
7. Yeraltı çarşıları ve pasajlarda çıka ya gı larda uygu üdahaleye rağ e ya gı sö dürüle iyorsa aşağıdakilerde ha gisi yapıl alıdır? a) Ya gı ı ke diliği de sö esi ekle elidir.
b) Du a tahliye je eratörleri kulla ıl alıdır. c) Tazyikli su sık a yö te i uygula alıdır. d) Bütü çıkış kapıları kapatıl alıdır.
e) Kuvvetli üfle e ile ya gı ı oksije le te ası kesilerek veya azaltılarak sö dür e işle i yapılır.
8. Binaları Ya gı da Koru ası Hakkı da Yö et elik hükü leri e göre i a tehlike sı ıfla dır aları aşağıdakilerde ha gisi de doğru sırala ıştır?
a) Az tehlikeli-tehlikeli-çok tehlikeli
b) Düşük tehlikeli-orta tehlikeli-yüksek tehlikeli c) Az tehlikeli-orta tehlikeli-çok tehlikeli d) Tehlikeli-orta tehlikeli-çok tehlikeli e) Tehlikesiz-tehlikeli çok tehlikeli
9. Aşağıdakilerde ha gisi a il duru ekipleri de iri değildir? a) “ö dür e eki i b) Kurtarma ekibi c) İlkyardı eki i d) Taşı a eki i e) Koruma ekibi
10. Aşağıdakilerde ha gisi pasif koru a yö te leri de iridir? a) Uyarı siste leri
b) “ö dür e siste leri c) Ya gı öl eleri
d) Ya gı algıla a siste leri e) Duman tahliye sistemleri
Cevap Anahtarı
YARARLANILAN KAYNAKLAR
1 Milli Eğiti Baka lığı A il “ağlık Hiz etleri, . Kurtar a , ttt , s. 59, Ankara.
2 A kara Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Dairesi Başka lığı, (2012). İtfaiye i i El Kita ı , Hiz et İçi Eğiti “erisi, “. 9 , A kara.
3 Resmi Gazete, (2002). / 9 Karar “ayılı Bi aları Ya gı da Koru ası Hakkı da Yö et elik , “ayı: .
4 Kadıoğlu, M. ve Bek, Ö. 9 . “ağlık Kuruluşları İçi Afet A il Yardı Pla la a ‘eh eri, İsta ul Valiliği İl Afet ve A il Duru Müdürlüğü, s. .
5 Kadıoğlu, M. . Afet Yö eti i-Bekle il eye i Bekle ek, E Kötüsü ü Yö et ek, . Baskı, İsta ul: Mar ara Belediyeler Birliği, s. 7.