‘o ot arıları e ö e li görevi, tarı sal ala larda çiçekler arası da pole taşıyarak itkileri tozlaştır ak. Fakat u uça i ik ro otlar içi aşka görevler de düşü ülüyor. “ürüler hali de uça ro otlar ara a ve kurtar a çalış aları da, askeri gözetle ede, çevre kirliliği i ve hava olayları ı izle ede, özellikle zehirli ve tehlikeli ki yasal sızı tıları elirle ede, yerüstü haritala a, trafik izle e ve her türlü görü tüle e projesi de kulla ıla ile ek.
Ro ot arılar yapay ey e ve zekâya sahiptirler. Böyle e
aşka isi leri hisset e ve ta ı a
yete ekleri vardır. ‘o otları yetersiz kaldığı ala larda azı
a lılar, vü utları a elektro ik parçalar ekle erek yarı a lı yarı
Resim 8.6. ‘o ot arı ı görü üşü
Schaft Kurtarma Robotu
uzu luğa, 9 kg ağırlığa ve kol ge işliği e sahiptir. “ haft’ı aşlı a özellikleri arası da; girişi e gelleye e kazı kaldır a, eto da oluşa ir yapıyı alet kulla arak kır a, kapıyı açıp i aya giriş yap a, e kaz ala ı da araç kulla a, erdive e tır a a, ya gı hortu u u ağlayarak va ayı aç a, tespit edile sızı tıyı kes ek içi va ayı kapat a, engelli arazide ilerleyebilme gibi ka iliyetleri ulu aktadır ‘esi . . Ge ellikle ro otlarda kulla ıla tipik servo siste leri yeri e yüksek gerili le çalışa soğut alı otorlara sahiptir. Servo, herha gi ir eka iz a ı işleyişi deki hatayı algılayarak de etleye ve hatayı gidere oto atik aygıttır.
“ haft, u otor siste i ile diğer ro otlara azara daha güçlü ve sessiz çalışa il ektedir. Ayrı a güçlü aktüatörleri de ulu a u ro otu hareket ka iliyeti diğer ro otlarda daha üstü dür. Yüksek akı ve yüksek gerili le çalışa ro ot gü ü ü gövdesi deki ko da satörlerde al aktadır. Bu
tek olojisiyle “ haft, diğer ro otlara göre kolları da yüksek hıza ve torka sahiptir.
Thermite Yangın Söndür e Ro otu
Thermite RS1-T adı verile ro ot, küçük a a etkili ir ya gı la ü adele robotu olarak biliniyor. Böyle e uzak esafelerde ya gı a güve li ir şekilde
üdahale edile ile ek. ‘o ot ya gı sö dür e uçakları ı gire ediği çok riskli ölgelerde; petrol rafi erileri, ki yasal tesisler veya ükleer reaktör
patla aları da kulla ıla ile ek.
Ther ite özellikle yoğu gaz, du a ve yorgu luk duru ları da
itfaiye ileri kalp krizi geçirerek öldüğü duru larda pek çok itfaiye iye göre risk alabilen bir robottur.
Ther ite etre uzakta yö etile iliyor. ‘o otu oyutları ise; uzu luğu da, 9 ge işliği de ve yüksekliği dedir.
‘o ot çelik ve uçak alü i yu da yapıl ış öyle e e ge eli arazilerde kolaylıkla gide iliyor. Özel ir ya gı hortu uyla do atıla ve çok yö lü aşlığı dakikada 2271,25 litreye kadar su sık ası ı sağlaya iliyor.
Thermite, robot kollar ve kameralarla do atılıp; çeşitli keşif görevleri de e kazları kaldırarak sa ki ir uldozer gi i kulla ıla iliyor. Ayrı a ro ot sade e ya gı ları sö dür ek içi değil, ara a-kurtar a görevleri de de kulla ıla ile ek (Resim 8.8).
Resim 8.7. Schaft kurtarma robotu u görü üşü
Resim 8.8. Ther ite ya gı sö dür e ro otu
Dronların Ara a ve Kurtar ada Kullanı ı
Dro e, uzakta ko trol edile ile ir tür uçak tek olojisi olup Türkçede i sa sız hava ara ı a la ı a gelmektedir (Resim 8.9).
Kaybolan birini arama ve kurtar a çalış aları sırası da dro ları çok üyük yardı ı doku a ilir. Ge iş çaplı ara a ve kurtar a çalış aları da helikopterler vasıtasıyla da ara a yapıla il ektedir. A ak u iş dro larla çok daha veri li bir şekilde yapıla ilir. Çü kü ara a ve kurtar a çalış aları a katıla helikopter sayısı da çok daha fazla dro e, ara a çalış aları da kulla ılarak daha hızlı ir şekilde çalış aları sür esi sağla a ilir. Ayrı a dro lar ufak oyutları sayesi de orman gi i ala larda da rahatlıkla ara a yapa ilirler.
Drone, uzaktan kontrol edile ile ir tür uçak
teknolojisi olup Türkçede i sa sız hava ara ı a la ı a gelmektedir. Ya gı sö dür e ro otları, ya gı sö dür e uçakları ı
gire ediği çok riskli ölgelerde kulla ıla ile ek.
Resim 8.9. Dro e’ u ilaç tesli atı da kulla ı ı
Bu u la irlikte herha gi ir doğal afet so rası da yaralı ve kayıp kişileri yeri i tespit et ek içi de dro lar kulla ıla ilir ki u daha ö e uygula ıştır.
yılı da eyda a gele Haiti Depre i’ de ABD hükü eti tı i alze eyi ulaştır ak, hayatta kala ları ul ak ve askeri irlikleri i olası tehlikelere karşı koruya il ek içi dro ları kulla ıştı.
Gü ü üzde dro lar dağda, de izde, or a da ve daha farklı irçok sahada yaygı olarak kulla ıl aktadır. Ye i esil ter al ka era ile do atıl ış dro lar felaket ölgesi üzeri de uçarak gü el duru ilgisi i ve ter al ka erası ile de
uhte el yaşa içere oktaları tespit ederek yetkililere aktarabilmektedir. Bir afet so rası da yaralıları ü kü ola e kısa sürede bulunarak gerekli üdahaleleri yapıl ası, hayata dö dürül eleri açısı da so dere e ö e lidir. Gelişe tek oloji ile irlikte algılayı ı oyutları ı küçül esi Mikro Elektro Mekanik Sistemler, MEMS), ka losuz siste leri ortaya çıkışı ve düşük güç tüketi i gerektire ağla tılarla çalışa ve u siste ler içi tasarla a gö ülü işleti siste leri tarafı da kulla ıla ihazları ö eye kıyasla düşe fiyatları, u
ihazları daha farklı uygula a ala ları da yaygı laşarak kulla ı ı a yol aç ıştır. Dronlar içi güç tüketi i ile ilgili soru lar olsa da u araçlar üzeri de bulunan ka eralar, ko u ve yö eli algılayı ıları ve sağladığı ka losuz ağla tı özellikleri ile arama kurtar a gi i hayati ö e taşıya faaliyetlerde de yaygı olarak
kulla ıl aktadırlar. Ülke izde, he üz haritala a ış felaket ölgeleri i dro e tarafı da kaydedile ka era görü tüleri i kare kod tek iği kulla arak
haritala ası ı sağlaya siste ler geliştiril iştir [6].
Haritala a ış ir ölge i haritası ı çıkarıl ası içi alı a video
görü tüleri de resi yapıştır a yö te i ile haritalanabilmekte ve so rası da da u harita üzeri de ara a ak insa resi leri i tespiti yapıla il ektedir. Uçuş sırası da dro e, üzeri de ulu a ka era yardı ı ile kay ak görü tüleri alır. Dro e uçuşu es ası da yakala a görü tülere ait ko u ları üzeri de ulu a GP“ yardı ıyla ulu a ilir. Fakat azı dro larda GP“ ev ut değildir. Bu duru da
so u u da hesapla aktadır. Uçuş es ası da resi irleştir e, Q‘ kod oku a, insan for u yakala a gi i işlevleri düzgü algıla a il esi içi iki çeşit ara a yö te i algorit ası geliştiril iştir. Bu larda ilki kafes grid yö te i ve ikincisi de spiral yö te idir. Bu yö te ler aslı da olay yeri i ele e ekipleri tarafı da kulla ıla ara a teknikleridir.