• Evi izi ir krokisi i çizi iz. Tehlike a ı da ölgeyi
oşalt ak içi e hızlı ve güve li ola rotayı elirleyi iz.
Vali, acil durum pla ı ı hazırla ası ı ve pla ı uygula ası ı
te i içi A il Duru lara Hazırlık
Öz
et
• Hazırla a içeriği so u da ko u u tü ü ü kapsaya ak şekilde özet hazırla alıdır.
• “özel A il duru pla ları yap aktaki a aç, kaza so rası oluşa ak etkileri e aza i dir ek, i sa lara, çevreye ve ala gele ek zararı sı ırla dır ak içi olayları ve geliş eleri ko trol et ektir diye iliriz. A il duru lara olağa dışı duru lar da de ile il ektedir. A il duru lar çok farklı içi lerde ortaya çık ası a rağ e azı ortak özellikleri ulu aktadır.
•A il duru lar doğal ve tek olojik ya i i sa kay aklı afetler ol ak üzere iki ayrı grupta i ele e il ektedir. Doğal afetler, a il duru lar, üyük ora da ya da tü üyle i sa ları etkisi ol ada ortaya çıka , a ve al kayıpları a se ep ola ile tehlikeli ve çoğu lukla üyük çaplı olaylara verile addır. Doğal afetler, yavaş gelişe ve a i gelişe afetler olarak
sı ıfla dırıla il ektedir. Yavaş gelişe doğal afetler; şiddetli soğuklar, kuraklık, kıtlık v ., a i gelişe doğal afetler ise depre , seller, toprak kay ası, çığ ve ya gı lar olarak sırala a il ektedir.
•İ sa kay aklı ve tek olojik afetler/a il duru lar i sa ları etkili olduğu üyük çaplı olaylarla era er, ya lış ve eksik pla la a ve operasyo ları se ep olduğu yerel ve ölgesel yapıdaki olaylar ile u ları oluşturduğu afet
itelikli olguları ta a ı ı kapsa aktadır. Bu tür afetler içi yapay afetler ifadesi de kulla ıl aktadır.
•Ke tleri pla sız ve düze siz ir şekilde yapılaş ası, i sa kay aklı irçok afet riski i de era eri de getir ektedir. Bu u ya ı da doğal afetlerde so ra oluşa iki il tehlikeler de ö e li ir risk oluştur aktadır. Ör eği ir depre so rası da hasar göre ki yasal üreti yapa fa rikada sıza ki yasallar, iki i ir afet oluştur a riski taşı aktadır.
•A il duru lara karşı a il duru pla ı ı yapıl ası olu suzluklara karşı olu suzluk yaşa ada hazır ol ayı sağlar. A il duru pla ı asıl ve e şekilde hazırla ası gerektiği İşyerleri de A il Duru lar Hakkı da Yö et elik’te açıkça elirtil iştir.
•A il duru larda ara a ve kurtar a oldukça ö e lidir. İşyeri de eyda a gele ile ek a il duru lar; risk değerle dir esi so uçları, ya gı , tehlikeli ki yasal addelerde kay akla a yayılı ve patla a ihti ali, ilk yardı ve tahliye gerektire ek olaylar, doğal afetleri eyda a gel e ihti ali ve sa otaj ihti ali göz ö ü de ulu durularak elirle e ektir.
•A il duru pla ı hazırla ak ütü işyerleri içi zoru lu hale getiril iştir. İşvere e a il duru ları eyda a gel esi hali de uyarı ver e, ara a, kurtar a, ilk yardı , ya gı la ü adele, tahliye, ha erleş e gi i uygula ası gereke a il duru üdahale yö te leri elirle ir ve yazılı hale getirilir.
•A il duru pla ları; tehlike sı ıfı a göre çok tehlikeli işyerleri de iki, tehlikeli işyerleri de dört ve az tehlikeli işyerleri de altı yılda ir ye ile ek
zoru dadır. A ak işyeri de, ye i a il duru ları ortaya çık ası a ede ola ak değişiklikleri eyda a gel esi hali de etki i üyüklüğü e göre a il duru pla ı ta a e veya kıs e ye ile ir.
Öz
et
de
vaı
•A il duru pla ı ı uygula a adı ları ı düze li olarak takip edile il esi ve uygula a ilirliği de e i ola il ek içi yılda e az ir defa ol ak üzere tat ikat yapılır, de etle ir ve gözde geçirilerek gerekli düzelti i ve ö leyi i faaliyetleri yapmak gerekir.
•Bütü çalışa lar a il duru pla ları ile ara a, kurtar a ve tahliye, ya gı la ü adele, ilkyardı ko uları da görevle dirile kişiler hakkı da
ilgile dirilir. İşe ye i alı a çalışa a, iş sağlığı ve güve liği eğiti leri e ilave olarak a il duru pla ları ile ilgili ilgile dir e yapılır. A il duru ko ularıyla ilgili özel olarak görevle dirile ler, yürüte ekleri faaliyetler ile ilgili özel olarak eğitilir. A il duru eki i olarak görevle dirile çalışa lara, eğiti leri işyeri de iş güve liği uz a ı veya işyeri heki i tarafı da veril esi hali de,
u duru işvere ile eğiti vere ler e i zala arak elgele dirilir.
•A il duru çalış aları ge el olarak ir ütü gi i görülse de dört aşa ada sürdürül ektedir. Bu lar; afet ö esi pota siyel tehlikeleri tah i ve a aliz et eyi içere hazırlık aşa ası, tah i ve a aliz edile pota siyel tehlikeleri azalt ak içi geliştirile aksiyo pla ları ı içere zarar azalt a aşa ası, afet so rası çalış alar ola ara a-kurtar a aşa ası ve iyileştir e aşa ası şekli de sırala a il ektedir.
•A il duru ö esi pla la a oldukça ö e lidir. Ara a-kurtarma faaliyetleri içi gerekli ola çalış aları çok üyük ir kıs ı, kurtar a çalış aları ı
aşarısı ı ağlı olduğu a il duru ö esi pla la a aşa ası da gerçekleştirilir.
DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Toplu u ta a ı ı veya elli kesi leri i or al hayat ve faaliyetleri i durdura veya kesi tiye uğrata ve a il üdahaleyi gerektire olayları ve
u olayları oluşturduğu kriz hâli i aşağıdakilerde ha gisi ta ı la aktadır?
a) Acil durum b) Doğal afet
c) A il duru yö eti i d) Tehlikeli durum e) Potansiyel zarar 2.
I. İşveren a il duru üdahale yö te leri i elirler ve yazılı hâle getirir.
II. Tahliye so rası işyeri dahili de kal ış ola ile ek çalışa ları
elirle esi içi sayı da dahil ol ak üzere gerekli ko trolleri yapar. III. Acil duru üdahale ve tahliye yö te leri oluşturulurke işyeri de
ulu ası uhte el diğer kişiler de göz ö ü de ulu durulur. İş yerleri de A il Duru lar Hakkı da Yö et elik’e göre yukarıdakilerde
hangisi ya da hangileri a il duru üdahale ve tahliye yö te leri ile ilgili olarak geçerli ir ilgidir?
a) Yal ız I b) I ve II c) I ve III d) II ve III e) I, II ve III
3. İş yeri de A il Duru lar Hakkı da Yö et elik’e göre Hazırla a a il duru pla ı ı uygula a adı ları ı düze li olarak takip edile il esi ve uygula a ilirliği de e i ola il ek içi iş yerleri de ……….…. e az ir defa ol ak üzere tat ikat yapılır, de etle ir ve gözde geçirilerek gerekli düzelti i ve ö leyi i faaliyetler yapılır.
Cü lede oş ırakıla yere aşağıdakilerde ha gisi getiril elidir? a) ayda
b) üç ayda c) altı ayda d) yılda e) iki yılda
4. A il çıkış ve ilk yardı işaretleri de aşağıdaki re klerde ha gisi kulla ılır? a) Yeşil b) “arı c) Mavi d) Kır ızı e) Turuncu
5. Nor al aydı lat a ı kesil esi hâli de, a il duru aydı lat ası ı en az kaç dakika süre ile sağla ası gerekir?
a) 60 b) 50 c) 45 d) 30 e) 20
6. İş yeri deki a il çıkış yolları ve kapıları ı özellikleri ko usu da aşağıdakilerde ha gisi ya lıştır?
a) A il çıkışı ö leye ek hiç ir e gel ol aya aktır.
b) A il çıkış kapıları çalışa ı ke di e doğru çek esi ile kolay a açıla ile ektir.
c) Herha gi ir tehlike duru u da tü çalışa ları iş yeri i derhal ve güve li ir şekilde terk et eleri gerek ektedir.
d) A il çıkış yolları ve kapıları ı sayısı, oyutları ve yerleri yapıla işi iteliği e, iş yeri i üyüklüğü e ve çalışa ları sayısı a uygu ola aktır.
e) A il çıkış yolları ve kapıları ile uralara açıla yol ve kapılarda çıkışı zorlaştıra ak hiç ir e gel ulu aya ak, a il çıkış kapıları kilitli veya
ağlı ol aya ak. I. Pla ı hazırla ası II. Pla ı geliştiril esi
III. Pla la a eki i i oluşturul ası
IV. Mevcut durum ve tehlikelerin belirlenmesi
7. Yukarıda verile a il duru pla ları ı hazırla ası daki pla la a süre i i aşa aları a ilişki sırala a aşağıdakilerde ha gisi seçe ekte doğru olarak veril iştir?
a) III,II,I ve IV b) II,III,I ve IV c) III,IV,I ve II d) I,III,II ve IV e) IV,I,III ve II
8. Seveso felaketi de so ra Avrupa Topluluğu Ko seyi EC , tehlikeli
addelerle ilgili üyük e düstriyel kazaları ko trolü ve ö le esi ile ilgili “eveso Yö ergesi Direktifi ’ i ha gi yıl yayı la ıştır?
a) 1976 b) 1980 c) 1982 d) 1989 e) 2001
9. Büyük E düstriyel Kazalar içi A il Duru Pla ı Ge elgesi’ e göre a il duru pla ı ı uygula ası da ki ler soru ludur?
a) İçişleri Baka ı
b) “ivil “avu a Müdürlükleri c) Belediye Başka ları
d) Valiler e) AFAD
10. İş yerleri de A il Duru lar Hakkı da Yö et elik’e göre alı a ak ted irler, risklerde koru a ilkeleri e uygu olur ve ………….…. esas alır. Cü lesi de oş ırakıla yere aşağıdakilerde ha gisi getiril elidir?
a) Toplu koru ayı b) Malı kurtar ayı c) İş Yeri i koru ayı d) Çevreyi koru ayı e) İ sa ı koru ayı
Cevap Anahtarı
YARARLANILAN KAYNAKLAR
1 Bira d, A. ve Ergü ay, O. . Türkiye’ i Afet “oru ları a Ge el Bakış ve Erzi a Depre i Uygula ası, Türkiye Depre Vakfı, İsta ul.
2 ‘es i Gazete, . İşyerleri de A il Duru lar Hakkı da Yö et elik , “ayı: 28681.
3 Arıoğlu, E., Arıoğlu, N., Yıl az, A. O. ve Girgi , C. . Depre ve Kurtar a İlkeleri, Evri Yayı evi, İsta ul.
4 Kadıoğlu, M. ve Bek, Ö. 9 . “ağlık Kuruluşları İçi Afet A il Yardı Pla la a ‘eh eri, İsta ul Valiliği İl Afet ve A il Duru Müdürlüğü, s. .
5 ‘es i Gazete, . Türk Ara a ve Kurtar a Yö et eliği “ayı: . ‘es i Gazete, 9 . Afet ve A il Duru Yö eti i Başka lığı ı Teşkilat ve Görevleri Hakkı da Ka u , “ayı: .
6 Kadıoğlu, M. . Afet Yö eti i-Bekle il eye i Bekle ek, E Kötüsü ü Yö et ek, . Baskı, İsta ul: Mar ara Belediyeler Birliği, s. .
7 “eyis, “. 9 . Depre “o rası Ara a ve Kurtar a Operasyo ları da Yerel Bilgileri “ağla ası İçi İleri Veri Depola a Tek olojileri i Kulla ıl ası , İTÜ Fe Bili leri E stitüsü İ şaat Mühe disliği A a ili Dalı Yüksek Lisa s Tezi, s , İsta ul.
8 . yg .gov.tr/CYGM/Files/ evzuat/ge elge/KYD .pdf, Büyük E düstriyel Kazalar içi A il Duru Pla ı Ge elgesi