Türkiye’deki saha koordi asyo siste i ye i ir oluşu içi dedir. 27. 2. tarihi de 58 sayılı ka u hük ü de karar a e çıkarılarak 7 2 sayılı Sivil “avu a Ka u u’ da ir adde değiştiril iş ve u a isti ade ilde ölge a la ı da görev yapa ak sivil savu a ara a ve kurtar a irlikleri kurul uştur. Bu adı la afetlere üdahale faaliyetleri i siste li ir şekilde yapıl ası
hedefle iştir 8. Hava ara ı ile yapıla
ara alarda yö te i türü e pilot karar
Gü ü üzde 9. . 9 tarihi de çıkarıla 9 sayılı yasa ile afetlerde ayrı ayrı görevleri ulu a üç ge el üdürlük ki u lar; İçişleri Baka lığı ü yesi deki “ivil “avu a Ge el Müdürlüğü, Baş aka lığa ağlı Türkiye A il Duru Yö eti i Ge el Müdürlüğü ve Bayı dırlık Baka lığı a Bağlı Afet İşleri Ge el Müdürlüğü’dür, kapatılarak Baş aka lık Afet ve A il Duru Yö eti i Başka lığı (AFAD)
kurul uştur. Böylelikle afet ve a il duru ları tek elde yürütül esi ve kargaşa ı ortada kaldırıl ası hedefle iştir 8.
Mev ut duru da tü ülkeyi ilgile dire ir olayda daha doğru ir ifadeyle afet ve a il duru larda AFAD koordi esi de gerekli üdahale ekipleri uygu görüle çeşitli illerde ölgeye gö derilerek siste çalıştırılır.
Afet ya da acil durum mahallinde kurulan kriz merkezi ve bu merkez ü yesi de oluşturula Acil Durum Hizmetleri grubu marifetiyle gelen ekipler kayıt altı a alı ır ve görev yerleri e dağıtılırlar. Gü lük raporla aları ı ekip sorumlulukları arifetiyle afeti yaşaya ilde oluşturul uş kriz erkezi e iletirler. Ekipler yi e ayrılışları ı da uraya yaparak olay ölgesi de izi le ayrılırlar. Bu siste gö üllü ekipler içi de ay ı şekilde işletilir. A ak şua eksik ola , ekipleri sta dart i sa ve alze e kay ağı, eğiti düzeyleri göz ö ü de ulu durularak
itelikleri e göre hafif, orta ve ağır kategorileri e ayrıştırılarak akredite
edil esidir. Bu u la ilgili çalış alar Baş aka lık Afet ve A il duru Başka lığı’nca AFAD) yürütül eye deva et ektedir.
Olay afet koordi asyo u da olay yeri yö eti i e i dirge diği de , üdahale içi yö le dirile tü res i ve gö üllü ekipleri koordi asyo u ölgedeki ülki a ir adı a yetkile dirile res i ekip lideri tarafı da yapılır. Bu koordi asyo o ili afet yö eti erkezi adı a ülki a ir yetkileri i kulla arak sağla ır 8.
Ülke i res î ekipler içi ola koordi asyo evzuatı ı gö üllü ekipleri içere ek şekilde geliştiril esi ve eğiti lerle tü ekiplere yayıl ası ı sağla ak
zorunlu hâle gel iştir.
“o uç olarak ira ö e siste i tü u surlarıyla uluslararası koordi asyo prosedürleri e paralel olarak kurgula ası ve te el ilkeleri i e i setil esi içi eğiti çalış aları a hız veril esi gerek ektedir. Şua içi saha koordi asyo u ko usu da üyük sıkı tılar mevcuttur.
Moder afet yö eti i olgusu u ülke izde he üz ye i ye i otur aya aşladığı ve kısa sürede geli e okta ı küçü se e eye ek düzeyde ol ası sevindiricidir.
AFAD aşka lığı ı tek işi i üdahale ko usu da koordi asyo u sağla ak ol adığı; hazırlık ve zarar azalt a ve afet so rası da iyileştir e evreleri de de birçok görevi i olduğu u utul a alıdır 9.
AFAD Başka lığı u oder yapıla ası ile kısa za a da, gü ü üz ihtiyaçları a uygu eğiti , pla la a ve koordi asyo çalış aları a aşla ış ve
ideal afet yö eti i odeli i geliştire ek stratejiler oluştur uştur. Üstelik bu
çalış aları gü el olaylarda fiile çalış alar yaparke kısa surede Ülke izde eyda a
gelebilecek herhangi bir acil durum veya afete
üdahale i saha koordinasyondan ve
denetlenmesinden AFAD sorumludur. Ülke izde uygula a
saha koordinasyon çalış aları da Afet ve
A il Duru Yö eti i Başka lığı AFAD üyük bir sorumluluk
gerçekleştirildiği düşü ülürse, ye i yapıla a ı getirdiği iv e i değeri açıkça ortaya çıka aktır 9.
AFAD Başka lığı afet yö eti i ve saha orga izasyo ları da; Afet ve a il durumları doğura ağı hallerle ilişkili olarak 9;
• Hayat kurtarmak • Yarala aları azalt ak
• Kesi tiye uğraya hayatı ve faaliyetleri e kısa sürede or ale dö dür ek
• Müdahale çalış aları ı hızlı ve etki ir şekilde gerçekleştir ek • Halk sağlığı ı koru ak ve sürdür ek
• Mülkiyet, çevre ve kültürel irası koru ak • Eko o ik ve sosyal kayıpları azalt ak • İki il afetlerin etkilerini azaltmak
• Kay akları etki kulla ı ı ı sağla ak a a ıyla
Meyda a gele ile ek afetlerde ulusal üdahale pla la a çalış aları yap ış ve yapıla pla la a doğrultusu da çeşitli kuru ve kuruluşları soru lulukları elirle eye çalışıl ıştır.
Müdahale ve saha koordi asyo u u ideal ir şekilde yapıla il esi içi
yapıla u pla la ayla; afet ve acil durum hizmetleri i düze le esi de ,
koordi asyo u da , de etle esi de ve eğiti i de AFAD soru ludur.
Hiz et gru u pla ları da ; hizmet gru u da soru lu ola aka lık asli
soru lu ol akla irlikte, hiz et gru u pla ları da görevle dirile kuru ve kuruluşlar, özel sektör, “TK’lar ve gerçek kişiler de ayrı ayrı soru ludurlar.
İl afet üdahale pla ı ı hazırla ası da ve uygula ası da ; il ve
ilçelerde vali ve kaymakamlar sorumludur. Baka lık, kuru ve kuruluşlarda pla ı
hazırla ası da ve uygula ası da ; Üst yö eti i, özel sektörde ise sahi i veya
yetkili te sil orga ları görevli ve soru ludur.
“oru lulukları elirle esi i aka i de oluşa afetler seviye ve etki dere eleri e ayrıl ış ve ulusal afet ve a il duru üdahale çalış aları ı seviyede yürütül esi ö görül üştür. Bu seviyeler aşağıdaki şekildedir 9:
1. Seviyede; yerel i kâ lar yeterlidir.
2. Seviyede; destek illeri takviyesi e ihtiyaç vardır. 3. Seviyede; ulusal desteğe ihtiyaç vardır.
Öz
et
• İ sa ları ih ali, dikkatsizliği ve ilgisizliği so u u irçok istenmeyen ve beklenmedik olaylar meydana gelmektedir. Hem doğa ı he de i sa ları ede olduğu u olaylara erke ve doğru üdahale et ek gerekir. Başta depre ol ak üzere çeşitli doğal afetleri yaşa dığı ülke izde, ağır a ve al kayıpları ol uştur. Yaşa a u a ı de eyi leri ize öğrettiği e ö e li gerçek; afet ö esi de, sırası da ve so rası da eler yapıl ası ı,asıl davra ıl ası ı çok iyi il e iz gerektiğidir
•Afet, etkile e toplu u yal ız a ke di kay akları ı kulla arak aşa çık a yetisi i aşa yaygı i sa i, addi ya da çevresel
kayıplara se e iyet vererek toplu u işlevi i iddi şekilde aksa ası a la ı a gelir.
•Ara a ve kurtar a faaliyetleri de aşarıya ulaş a ı e te el şartı ara a ve kurtar a faaliyetleri deki tek ik e erilerdir. İ sa ları a ve al güve liği i tehlikeye ata ya gı , depre , su
askı ı, fırtı a, patla a, toprak kay ası, trafik kazaları, i a çök eleri gi i a il duru veya afet eyda a geldiği de olaya
üdahale ederke işi elli ir tek ik ile yapıl ası aşarı açısı da ö e lidir.
•Arama-Kurtar a faaliyetleri de görev ala ak ekipleri aşarılı so uç al aları içi ka u kuruluşları, gö üllü kuruluşlar ve uluslararası yardı kuruluşları ı çalış aları ı orga ize et ek üzere Kriz Yö eti Merkezleri i kurulup, gerekli tü altyapı çalış aları ı hazır duru a getiril iş ol ası gerekir. Ara a kurtar a faaliyetleri a ı da Kriz Yö eti Merkezi e kadar hızlı topla ırsa olayla ilgili ilk ilgiler kısa sürede değerle dirilip ihtiyaç duyula ekip, araç, gereç ve alze eleri kriz ölgeleri e sevkiyatı daha ça uk gerçekleştirile ilir. Ulusal ve Uluslararası yardı talepleri za a ı da yapıla ilir.
•Ara a Kurtar a hava ve de iz vasıtaları daki kazazedeleri karada, havada, su üzeri de ve su altı da tehlikeye aruz kal ası, kay ol ası veya kazaya uğra ası halleri de, her türlü araç, özel teçhizat veya kurtar a iri leri kulla arak ara ası ve
kurtarıl ası hiz etleridir. Ara a Kurtar aya ko u ola kazalar oldukça çeşitlidir. Her e kadar tek ir olay olarak görülse de, aslı da irçok aşa ada oluşa faaliyetler topluluğudur. Kazaları tü ü de, sı ıfla dır a Ara a Kurtar a ara ı ı i si e kara, de iz, hava ara ı , çevreye ve kazaya karışa kişi i özellikleri e göre yapılır. Bu a göre ara a kurtar a faaliyetleri: Kara Üzeri Ara a Kurtar a, su üzeri de ara a kurtar a ve hava araçları ile ara a kurtar a ol ak üzere üçe ayrılır.
•Afeti eyda a gel esi de he e so ra aşlayarak, afeti oyutu a göre irkaç saat, irkaç gü veya irkaç aylık dö e içerisi de gerçekleştirile üdahale a il üdahale faaliyetleridir. Afetlere üdahale süre i a ve al kurtar a çalış alarıyla
era er, ay ı za a da afet ölgesi deki hayatı or ale dö esi çalış aları ı da kapsa aktadır.
•Herha gi ir a il duru veya afette, saha çalış aları ı e yoğu şekilde yaşa dığı ve çok sayıda perso elle ihtiyaç duyula evre
üdahale evresidir. Bu evrede yapıla çok hassas çalış alardır. Ay ı za a da u evre yaşa ala ları ı ya ı sıra a lı yaşa ı ı direkt ilgile dirdiği de ayrı a da hassasiyet taşı aktadır.
DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Afet söz üğü ü iki değişke i ulu aktadır. Bu lar afeti eyda a getire olay ile u olayı eyda a geldiği ………yapısıdır. Cü lede oş ırakıla yere aşağıdakilerde ha gisi i gel elidir?
a) Şehri b) Ülke i c) Bölge i d) Yerin e) Toplumun
2. Aşağıdakilerde ha gisi ara a ve kurtar a üdahale tek ikler i de biridir?
a) Koordinasyonlu kurtarma b) Pla lı ara a kurtar a c) Düze li arama kurtarma d) İş irlikli arama kurtarma e) Hafif arama kurtarma I. Zaman
II. İ sa III. Malzeme
3. Yukarıdakilerde hangisi ya da hangileri hafif arama ve kurtarma ileşe leri de dir?
a) Yal ız a I b) I ve II c) I ve III d) II ve III e) I, II ve III
4. Aşağıdakilerde ha gisi ağır ara a ve kurtar a işle leri de biridir? a) “u yardı ı yap a
b) Tek ik yardı da ulu a c) Yiye ek yardı ı yap a d) Para yardı ı da ulu a e) Maddi yardı yap ak
5. Aşağıdakilerde ha gisi ara a ve kurtar a e eri ve eğiti lerinden biridir?
a) Ara a eğiti leri b) Di le e eğiti leri c) Psikoloji eğiti leri d) Gör e eğiti leri
Bir ara a ve kurtar a eki i, ………… saat oyu a yerel kay akları kulla ada ke di ke di e yete ek do a ı a ve iaşeye sahip ol alıdır. Ayrı a afet ölgesi de ………….. gü e kadar faaliyet göstere il elidir. 6. Cü lelerde oş ırakıla yerlere aşağıdakilerde ha gileri gel elidir?
a) 24 ve 5 b) 48 ve 1 c) 72 ve 5 d) 72 ve 10 e) 12 ve 7
7. Karadan arama Kurtarma faaliyeti pla la a ı ilk adı ı aşağıdakilerde hangisidir?
a) Muhte el hayati ida e ölgeleri i sı ırları ı sapta ak b) Afetzedeyi hızla kaldır ak
c) Afetzedeyi sorgulamak d) Su vermek
e) Olay yeri e fazla yaklaş a ak
8. Aşağıdakilerde ha gisi su üzeri de ir arama kurtarma faaliyeti icra edile eği duru larda biri değildir?
a) Bir de iz ara ı da a il duru si yali alı dığı duru b) Bir de iz ara ı ı ışığı sö düğü duru
c) Bir de iz ara ı ı kesi olarak tehlikede olduğu a laşıldığı duru d) Terk edil iş ir ge i ih ar edildiği duru
e) Bir de iz ara ı da ha er alı a adığı duru
9.