Depre , sel ve tsu a i gi i doğal afetlerde felaket ölgeleri e e hızlı şekilde sağlık ekipleri i ve tı i alze e i ulaştırıl ası oldukça hayati ir duru . A ak u tür felaketlerde, yollar kulla ıla az hâle geldiği den felaket
ölgesi e yardı ı ulaştırıl ası çok zor ir hâl alıyor. İşte dro elar, u tarz felaketlerde tı i alze eleri felaket ölgesi e ulaştırarak ilk yardı ı e hızlı şekilde yapıl ası ı sağlaya ilir. Böyle e yaralı kişilere e hızlı şekilde üdahale edilerek ü kü ola e az a kay ıyla felaketleri atlatıl ası sağla a ilir.
Ör
ek
•Bir dro e üreti isi tarafı da geliştirile Ter al Ka eralı ye i esil dro e ara a ve kurtar a çalış aları da, ya gı es ası da hala sı ak ola ölgeleri tespiti de kulla ıldığı gi i i şaat de eti ve ka u güve liği gi i ala larda da kulla ıl aktadır. • ‘afti g yaparke akı tı ı ortası da ahsur kala ge i
kurtar ak isteye Au ur ABD İtfaiyesi a yeleği ulu aya ge çlere Dro e ile a yeleği ulaştır ayı aşar ıştır.
Bi
re
y
sel
E
tki
n
li
k
• ‘o ot veya dro e kula ılarak gerçekleştirile ara a ve
kurta a vakaları ı i eleyi iz.
Dronlar kazazedelerin yer tespiti içi ter al
kameralarla do atıl ıştır.
Öz
et
•Kasırgalar, toprak kay aları, depre ler ve üyük terör saldırıları ge ellikle üyük hasarlara ede olur ve e yazık ki u olaylarda yarala a lara ulaş ak ara a-kurtar a ekipleri i e zorlu görevleri hali e gelir. Tek olojideki hızlı geliş e ve i ovasyo la irlikte aslı da tek olojik geliş eler, u tür afetlerde hayat kurtar ak içi çok ö e li rol oy aya ilirler.•Radyo Frekanslı Tanı a (Radio Fre uency Identification-RFID) teknolojisi, a lı ve
a sız her türlü es e i doku ada elirli ir esafede ta ı ası da ve
izle esi de kulla ılır. Depre de RFID’nin kullanı ı;
‘FID etiketleri veya ka losuz duyargalar gi i ileri yerel veri depola a ü iteleri i alara yerleştirile ek ve ara a-kurtar a faaliyetleri içi gerekli ola ilgiler u ü itelere girilecektir. Arama-kurtarma ekipleri, RFID etiketinden/duyargadan veri almak ya da ‘FID etiketi e/duyargaya veri aktar ak içi ‘FID okuyu usu ya da duyarga ile e tegre çalışa taşı a ilir ir ilgisayar taşıya aklardır.
•Coğrafi Bilgi Siste leri; Coğrafi Bilgi “iste leri; ko u a dayalı gözle lerle elde edile
grafik ve grafik-ol aya ilgileri topla ası, sakla ası, işle esi ve kulla ı ıya su ul ası işlevleri i ütü lük içerisi de gerçekleştire ir ilgi siste idir. • Arama -Kurtar ada Ro ot Kullanı ı; Ara a kurtar a ro otları doğal afetlerde
veya kazalarda e kaz ala ları a üdahalede kulla ıl ak içi geliştirile ro ot siste leridir.Bu lara ir kaç ör ek vere ek olur isek;
•Yılan ro otlar; yıla ı a dıra ir ro ottur. Yıla ro otlar ile köpekleri gire eye eği
yerlerdeki kurtar a çalış aları da kur a ları tespit et ek içi yıla ro otlar kulla ıl aktadır.
•Robotik hayvanlar; ‘o otları yetersiz kaldığı ala larda kulla ıl ak üzere geliştiril iştir. Bu yapılar si er etik orga iz a y er eti orga is ya da kısa a
y org olarak ili ir.
•Ro ot arılar; uzakta ko trol edile ile dü ya ı e küçük uça ro otlarıdır, diğer
ro ot arıları ve aşka isi leri hisset e ve ta ı a, ayrı a oto atik karar al a eka iz aları a sahip ola ağı elirtiliyor.“ürüler hali de uça ro otlar ara a ve kurtar a çalış aları da,, özellikle zehirli ve tehlikeli ki yasal sızı tıları elirle ede kulla ıla ile ek.
•Schaft kurtarma robotu; Girişi e gelleye e kazı kaldır a, eto da oluşa ir yapıyı alet kulla arak kır a, kapıyı açıp i aya giriş yap a, e kaz ala ı da araç kulla a, erdive e tır a a, ya gı hortu u u ağlayarak va ayı aç a, tespit edile sızı tıyı kes ek içi va ayı kapat a, e gelli arazide ilerleye il e gibi ka iliyetleri ulu aktadır.
•Ther ıte yangın söndür e ro otu; küçük a a etkili ir ya gı la ü adele ro otu
olarak ta ıtılıyor. “ö dür e uçakları ı gire ediği çok riskli ölgelerde; petrol rafi erileri, ki yasal tesisler veya ükleer reaktör patla aları da kulla ıla ile ek. •Drone’ların ara a - kurtar ada kullanı ı; Dro e, uzakta ko trol edile ile ir tür
uçak tek olojisi olup, i sa sız hava ara ı a la ı a gel ektedir. Dro e’lar felaket ölgeleri e ilaç tesli atı da ve kurtar a çalış aları da kulla ıla ilirler.
DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Aşağıdakilerde ha gisi ara a ve kurtar a çalış aları da tek oloji i kulla ıl a se e leri de değildir?
a) E fazla i sa ı, e kısa za anda kurtarmak.
b) Ek tehlike ve risklerde i sa a ı ı ve alı ı koru ak. c) Daha az perso el ile daha fazla iş gerçekleştir ek. d) Hayatı ir a ö e or al hali e getiril esi i sağla ak. e) İ sa gü ü ü gele ek yıllarda değeri i kay ede ek ol ası.
2. Aşağıdakilerden hangisi ‘adyo Freka slı Ta ı a RFID) teknolojisinin te el ileşe leri de biri değildir?
a) Etiket b) Yazı ı c) İ sa
d) Progra la a ara ı e) Okuyucu
3. ‘adyo freka slı ta ı a tek olojisi ha gi a açla kulla ıl aktadır?
a) Ca lı ve a sız her türlü es e i elirli ir esafede ta ı ası da kulla ılır.
b) Depre leri ö ede tah i edil esi de kulla ılır.
c) Uydu siste leri ile dü ya üzeri de eyda a gele değişiklikleri sapta ası da kulla ılır.
d) İ sa sız hava araçları ı ko trolü de kulla ıl aktadır.
e) Kızıl ötesi dalgalar ile es eleri yer tespiti de kulla ıl aktadır. 4. Aşağıdakilerde ha gisi Coğrafi Bilgi “iste i’ i te el ileşe leri de biri
değildir? a) Yazılı b) Veri c) Do a ı d) İ sa
e) Alı ı-verici sistemleri
5. Aşağıdakilerde ha gisi Coğrafi Bilgi “iste i’ i ava tajları da biri değildir?
a) Maliyetleri azal ası.
b) Her ha gi ir tehlikede oto atik olarak çalış ası. c) Daha iyi hiz et su ul ası.
d) Daha etki pla hazırla ası. e) Kararları hızlı ve yeri de alı ası.
6. Robot arıları e ö e li özelliği aşağıdakilerde ha gisidir? a) Hızlı hareket et eleri
b) Uça ile e küçük ro ot ol aları
c) Yapay ir ey e ve zekaya sahip ol aları d) dakika oyu a uça il eleri
e) Hiç ir şekilde hasar gör e eleri
7. ‘o ot arılar ile igili olarak aşağıdakilerden hangisi doğru ir ilgidir? a) Kanat ge işlikleri , ağırlıkları mg olup saniyede 160 kere kanat
çırpa ilir ve 5 dakika havada kalabilirler.
b) Ka at ge işlikleri , ağırlıkları g olup sa iyede kere ka at çırpa ilir ve dakika havada kala ilirler.
c) Ka at ge işlikleri , ağırlıkları g olup sa iyede kere kanat çırpa ilir ve dakika havada kala ilirler.
d) Ka at ge işlikleri , ağırlıkları g olup sa iyede kere ka at çırpa ilir ve dakika havada kala ilirler.
e) Ka at ge işlikleri , , ağırlıkları , g olup sa iyede kere ka at çırpa ilir ve 15 dakika havada kalabilirler.
8. “ haft kurtar a ro otu ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?
a) Girişi e gelleye e kazı kaldıra ilir.
b) Beto da oluşa ir yapıyı alet kulla arak kıra ilir. c) E kaz ala ı da araç kulla a ilir.
d) Kapıyı açarak binaya girebilir. e) Uç a özelliği ulu a ir ro ottur.
9. Ther ite ya gı sö dür e ro otu dakikada kaç litre su sıka il ektedir? a) 2271,25
b) 2171,25 c) 1271,15 d) 3145,35 e) 1457,25
10. Ther ite ya gı sö dür e ihazı kaç etre uzaklığa kadar ko trol edilebilmektedir? a) 100 b) 200 c) 300 d) 400 e) 500 Cevap Anahtarı
YARARLANILAN KAYNAKLAR
[ ] A il “ağlık Hiz etleri . Kurtar a, T.C. Millî Eğiti Baka lığı, A kara. [ ] AFAD T.C. Baş aka lık Afet ve A il duru Yö eti i Başka lığı . Olağa
Dışı Duru larda Yaşa ı “ürdür e , İsta ul.
[ ] A kara Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Dairesi Başka lığı, . Ke tsel Ara a Kurtar a , Hiz et içi eğiti , A kara.
[4] Çak ak, F. . Ara a kurtar a a açlı difera siyel sürüşlü tekerli ro ot tasarı ı ve gerçekle esi. Yıldız Tek ik Ü iversitesi Fe Bili leri E stitüsü, Yayı la a ış Doktora Tezi, İsta ul.
[5] Fox, D., Ko, J., Konolige, K., Limketkai, B., Stewart, B., (2006).Distributed multi-robot exploration and mapping , Proceedings on IEEE, vol. 94, pp. 1325– 1339.
[ ] Yavuz, D., Ak ıyık, H., Bosta ı, E., . Ara a kurtar a çalış aları içi akıllı drone navigasyonu. 24. Signal Processing and Communication Application Conference, Zonguldak.