SU - İL ÇEVRE DURUM RAPORU

D. 1. SU KAYNAKLARININ KULLANIMI

Nevşehir ilinde su kaynaklarının kullanımı iki ana temel üzerindedir. Bu temeli içme suyu ve tarımsal sulama oluşturmaktadır.

D. 1. 1. Yeraltı suları

Yeraltı suyu ilimizde yöre yöre değişiklikler sunmaktadır. Derinkuyu ilçesi ve Kaymaklı yöresinde yeraltı suyu besleniminin Toroslara kadar uzandığı yeraltı suyu yönünden en zengindir. Son yıllarda Kozaklı İlçesi ve çevresinde özel ve DSİ tarafından tarımsal amaçlı açılan kuyulardanoldukça yüksek verimler elde edilmektedir. Derinkuyu ve Kaymaklı yöresinde patates üretimi, Kozaklı ve çevresinde pancar üretimi nedeniyle halkı yeraltı suyuna yöneltmiştir.

Konu hakkında detaylı bilgi B.4.2 bölümünde verilmiştir.

D.1.2.Jeotermal Kaynaklar JEOTERMAL ENVANTERİ Tablo D.1:

İLÇE KÖY-MEVKİ

PAFTA NO

SICAKLIK DEBİ DİĞER BİLGİLER

Kozaklı J33c1 93 ^oC 95 lt/sn Forür içeren kalsiyumlu, sodyumlu, magnezyumlu, bikarbonatlı, klorürlü sıcaksu sınıfındadır.Özel İdare,belediye ve şahıslara ait çok sayıda hamam,otel ve motel bulunmaktadır.

Acıgöl J33a1 24-27.5 ^oC Top.6.5 lt/sn

Magnezyumlu, kalsiyumlu bikarbonatlı sıcak sular sınıfındadır.Tesis yoktur.

Ürgüp Cemilköy K33c3 21 ^oC 2.5 lt/sn Minaralce fakir sıcak su sınıfındadır.Herhangi bir tesis yoktur.

D. 1. 3. Akarsular

Toprak ve jeolojik bünyenin gereği akarsu bakımından fakirdir. Birçok yerlerde faydalanılamayacak kadar derinden akar bölgenin belli başlı akarsuyu Kızılırmak’ tır.

D. 1. 4. Göller, Göletler ve Rezervuarlar

İlimizde DSİ tarafından yaptırılan Köy Hizmetlerine ait olan Bölükören, Karaburna, Tuzköy suni göletleri kurulmaktadır. DSİ’ ye ait olan Yalıntaş, Damsa, Tatlarin, Kumtepe, Ayhanlar ve Doyduk barajları mevcuttur.

Tablo D. 2: İlimizde İşletme halinde olan büyük su projeleri Sulama Alanları

İLÇE ADI GÖLET VE BARAJ ADI SU KAYNAĞI SULANAN ALAN (ha)

Acıgöl Tatlarin Barajı Darıöz- Acıöz 454

Ürgüp Damsa Barajı Damsa Çayı 709

Avanos Ayhan Göleti Kızılöz Deresi 1 773

D. 1. 5. Denizler

İlimiz sınırları içerisinde deniz bulunmamaktadır.

D. 2. DOĞAL DRENAJ SISTEMLERI

Doğal ve drenajla genelde köylerimizde içme suyu olarak yararlanılmaktadır. Son yıllarda yağışların azlığı ve yeraltı suyundan aşırı çekimler nedeiyle hemen hemen kuruma aşamasına gelinmiştir.

A. Akarsular ve Diğer Yerüstü Sular için

1. Hidrolik eğimlerin (topografik eğim),

2. Taşıdıkları su miktarlarının mevsimlik ve aylık durumlarının,

3. Yıl içinde kurak aylarda akarsuların beslenip beslenmediği tespit edilmelidir.

B. Yeraltı suları için 1. Drenaj alanı (km²)

2. Yer altı suları kayaçların yapısına bağlı olarak (sert, tabakalı ve yumuşak) oluşan yapı sistemleridir. Yüzeysel akarsular için belli drenaj alanları mevcuttur. Yeraltı suları ile ilgili drenaj ise, akarsuyu besleyen drenaj havzası dışında yayılımı var ise ve bu akifer suyunu belli bir bölgede boşaltıyorsa, bu akiferin yayılma sahası, onu besleyen diğer drenaj alanlarını da içine alır.

D. 3. SU KAYNAKLARININ KİRLİLİĞİ VE ÇEVREYE ETKİLERİ

Doğal su kaynakları genelde yerleşim alanları içerisinde kalmasından kaynaklanan kirlenmeye maruz kalmaktadır. Bunun yanında daha önemlisi bu kaynaklara yakın açılan sondaj ve kesonkuyular nedeniyle yeraltı su tablasının daha alt seviyelere düşmesinden kaynaklanan bir yok olmasürecine girmektedir.

D. 3. 1. Yeraltı Suları ve Kirlilik

Yeraltı suları son yıllardaki yağışların azlığı daha önemlisi bilinçsizbir şekilde yapılan aşırıçekim nedeniyle her geçen gün daha alt seviyelere inmektedir. Bundan 15-20 yıl önce Derinkuyu Kaymaklı yörelerinde 20-30 metre derinliğindeki yeterli miktarda su alınım sulama yapılırken günümüzde 300-350 metre derinliğinde sondajlar açılarak gerçekleştirilmektedir.

D. 3. 2. Akarsularda Kirlilik

İlimizde yer alan Kızılırmak ve Karasu’ yun geçtiği yerleşim alanları içerisinde atık ve kanalizasyon sularının buralara boşaltılması nedeniyle hızlı bir kirlenme içerisindedir. Bunun yanında Kızılırmak kenarında kontrolsüz olarak çalışan bir çok çakıl ve kum ocağı mevcuttur.

Buda Kızılırmak’ ın doğal yatağını bozmakta ve büyük miktarda tarım arazisinin yok olmasına neden olmaktadır.

D. 3. 3. Göller, Göletler ve Rezervuarlarda Kirlilik

Göletlerde yağışların azlığı ve göleti besleyen doğal kaynakların etrafında açılan sondaj kuyularının artması nedeniyle rezervuarlarında düşme gözlenmiştir.

D. 3. 4. Denizlerde Kirlilik

D. 4. SU VE KIYI YÖNETİMİ, STRATEJİ VE POLİTİKALARI

Doğal kaynakların korunması için bunların çevresinde koruma bantlarının çizilmesi ve bu alanlar içinde kalan sondaj kuyularının kapatılması, denetimlerin sıklaştırılması gerekmektedir. Köy Hizmetleri İl Müdürlüğü’nün eski yıllarda drenajla içme suyu temin ettiği köy sayısı günden güne azalmakta ve DSİ XII.Bölge Müdürlüğü yeraltı suyuna yönelmekteyiz.

Yeraltı suyundan da yukarıda da belirttildiği gibi kontrolsüzce açılan kuyu sayısının gün geçtikçe artması ve buralardan aşırı çekim yapılması nedeniyle yeraltı su tablası hızlı bir şekilde aşağıya çekilmiştir.

Akarsuların özellikle Kızılırmak kenarında kıyı kenar çizgisi çalışmasının yapılması gerekmektedir.

D.5. SU KAYNAKLARINDA KİRLİLİK ETKENLERİ D.5.1. Tuzluluk