Nevşehir’in Genel İklim Özellikleri:Yazları sıcak ve kurak,kışları ise soğuk ve yağışlı geçen tipik karasal iklim özelliklerini taşır.
Nevşehir İç Anadolu Bölgesi’nde 38o 12ı ve 39o 20ı kuzey enlemleri ile34o 11ı ve 35o 06ı doğu boylamları arasında kalır.Konya kapalı havzasında kalan Derinkuyu İlçesi dışında,bütünüyle orta Kızılırmak havzası’na giren Nevşehir,konum itibariyle Türkiye’nin tam ortasında olup,yüzölçümü 5.467 km2 dir.Ülke topraklarımızın binde 7’sini kaplamaktadır.Denizden yüksekliği 1259 metredir.
Merkez ilçede sinoptik ve klima meteorolojik ölçümleri yapılmaktadır.Kapadokya Havalimanında uçuş bilgileri için Metar rasatları yapılmaktadır.Avanos ve Ürgüp İlçelerinde sadece iklim çalışmaları için klma rasatları yapılmaktadır.
C. 1. 1. Doğal Değişkenler C. 1. 1. 1. Rüzgar
Tablo C.1:
YILLIK Meteorolojik Elemanlar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
Top. Ort.
Ortalama rüzgar hızı m/sn 3,0 3,1 3,0 3,0 2,5 2,3 2,4 2,2 2,0 2,0 2,5 2,0 --- 2,6 Ortalama fırtınalı günler
sayısı
( hızı 17,2 m/sec. den fazla)
2,3 1,4 2,3 2,0 0,9 0,5 0,2 0,2 0,2 0,5 0,5 1,4 12,4 1,03
Ortalama kuvetli rüzgarlı günler sayısı
(hızı 10,8 ile 17,1 m/sec.
Arasında)
8,2 8,0 7,4 9,4 8,8 6,4 5,9 4,2 3,0 3,3 5,6 7,8 78,0 6,5
Rüzgarların esme sayıları toplamı
SSE SSE SSE SSW WSW NNE NNE NNE SSW SSW SSE SSE ... ...
En hızlı esen rüzgarın yönü ve hızı
WSW 34,5 m/sn
Mevsimlik hakim rüzgar yönü:
İlkbahar:Güneyli Yönler(SSE,SSW,WSW) Çoğunlukla:SSE
Yaz:NNE,Sonbahar:SSW,Kış:SSE
C. 1. 1. 2. Basınç
İlimiz genelinde basınç ortalaması 874. 8 mb. dır.
Tablo-C. 2: Nevşehir İlinin basınç tablosu
Meteorolojik
Elemanlar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII YILLIK Ort.
Aylık Ortalama Buhar basıncı
(hPa)
4,4 4,5 5,3 6,7 6,7 10,1 10,5 10,2 8,7 7,4 8,2 5,0 7,3
Ortalama En Yüksek Basınç (hPa) : 893,4 Ortalama En Düşük Basınç (hPa) : 846,3
C. 1. 1. 3. Nem
Tablo C. 3: Nevşehir İlinin Buhar basıncı ve bağıl nem tablosu
Meteorolojik
Elemanlar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII YILLIK Ortalama Bağıl Nem
(%) 71 89 54 50 55 51 46 45 49 57 64 70 58 En düşük Bağıl Nem
(%) 20 12 11 7 5 11 10 6 6 11 13 13 5
Nemin En Az Olduğu Aylar: Temmuz,Ağustos,Eylül Nemin En Fazla Olduğu Aylar: Aralık,Ocak,Şubat
C. 1. 1. 4. Sıcaklık
Tablo-C.4: Nevşehir İlinin sıcaklık tablosu
Meteorolojik
Elemanlar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII YILLIK Ortalama Sıcaklık
(oC) -0,5 0,8 4,6 9,6 14,1 18,0 21,1 20,6 16,5 11,3 6,3 1,8 10,4 Ortalama En Yüksek
Sıcaklık (oC) 3,3 5,1 9,6 15,3 19,6 24,0 27,6 27,6 23,8 17,6 11,4 5,8 15,9 Ortalama En Düşük
Sıcaklık (oC) -3,6 -3,0 0,2 4,8 8,6 10,9 12,5 12,2 9,2 5,9 2,7 -1,5 4,9
En Yüksek Sıcaklık,Günü ve Yılı : 39,5 oC ,30 Temmuz 2000 En Düşük Sıcaklık,Günü ve Yılı : -23,6 oC ,04 Şubat 1960 Günlük En Yüksek Sıcaklık Farkı :25,2 oC
C. 1. 1. 5. Buharlaşma
Buharlaşma(evaporatıon):Sıvı maddenin gaz haline dönüşme süreci.Meteorolojide,sıvı haldeki suyun su buharı haline geçme süreci. Bu süreç devamlıdır ve yoğunlaşma işlemine kadar sürer.Atmosferde tersine gerçekleşen olay yoğunlaşmadır.Buharlaşma havuzuna ölçülü olarak koyulan suyun gün içinde eksilen miktarı ölçülerek ,o güne ait buharlaşma miktarı belirlenir.Yeryüzünün %75’nin okyanus,deniz,göl ve ırmaklarla kaplı olduğu düşünülürse,günde çok büyük miktarda su buharı atmosfere taşınmaktadır.Serbest su yüzeyinde oluşacak buharlaşmanın oranı bir çok faktöre bağlıdır fakat bunlardan en önemlisi yüksek sıcaklık ve düşük buhar basıncıdır.Sıcak ve kuru iklimlerde buharlaşma daha fazladır.Yıllık toplam buharlaşma miktarı yıllık toplam yağıştan az veya fazla olabilir.
İlimizde ocak,şubat,mart ve aralık aylarında don mevsimi nedeni ile ölçümler yapılmamaktadır.
Tablo C.5:Nevşehir İlinin Buharlaşma Tablosu
Meteorolojik
Tablo-C. 6: Nevşehir İlinin yağış tablosu
Meteorolojik
Ortalama dolulu
günler sayısı yok 0,1 0,2 0,6 1,2 0,4 0,0 yok 0,0 0,1 1,1 yok Yıllık toplamda ortalama 2,7 Ortalama kırağılı
günler sayısı 8,0 6,9 6,8 3,1 0,7 0,0 0,0 yok 1,2 5,7 8,1 8,6 Yıllık toplamda ortalama 49,1 Sisin en yüksek olduğu aylar Aralık,Ocak
Sisin en düşük olduğu aylar Temmuz ve Ağustos Aylarında hiç olmamaktadır.
Dolunun en yüksek olduğu
aylar Nisan,Mart Dolunun en düşük olduğu
aylar Aralık,Ocak ve Ağustos aylarında hiç olmamaktadır.
Kırağının en yüksek olduğu
aylar Aralık,Kasım,Ocak Kırağının en düşük olduğu
aylar Ağustos ayında hiç olamamaktadır.Haziran ve Temmuzda çok az olmaktadır.
C. 1. 1. 7. Seller
Nevşehir’de yapılan Meteorolojik veriler doğrultusunda sel olacak çok yoğun yağış (50,0 mm ve yukarısı yağış) yoktur.
C. 1. 1. 8. Kuraklık
Kurak Geçen Aylar:Ağustos,Temmuz ve Eylül ayları yağış ortalamalrının en az kayıt edildiği aylardır.
Kurak geçen yıllar :1962 yılında yıllık toplam yağış miktarı:289,3 mm 1970 yılında yıllık toplam yağış miktarı:296,9 mm 1989 yılında yıllık toplam yağış miktarı:302,8 mm 1999 yılında yıllık toplam yağış miktarı:303,8 mm 2001 yılında yıllık toplam yağış miktarı:293,8 mm
Kuraklık nedeniyle tarımsal alanlarda elde edilen ürünlerin zaman zaman %25,%50 hatta %60 ları geçen verim düşüklüğüne sebep olduğu bilinmektedir.
C. 1. 1. 9. Mikroklima
İl sınırları içinde Nevşehir Meteoroloji Müdürlüğünce Nevşehir Merkezde deniz seviyesinde 1259 m. Yükseklikte bulunan istasyonun iklim verilerine göre değerlendirme yapıldığında bulunulan bölge itibari ile tipik karasal iklim özellikleri mevcuttur.
C. 1. 2. Yapay Etmenler C. 1. 2. 1. Plansız Kentleşme Göç olayları mevcut değildir.
C. 1. 2. 2. Yeşil Alanlar
İlimizin toplam yüzölçümü 546. 660 hektardır. Bunun 106. 682 hektarı Merkez, 92.
986 hektarı Avanos, 45. 542 hektarı Derinkuyu, 84. 122 hektarı Gülşehir, 73. 766 hektarı Hacıbektaş, 78. 183 hektarı Kozaklı, 64. 221 hektarı Ürgüp ilçelerine aittir.
Merkez ilçede 2004 yılı içerisinde 16.700 m2 çevre düzenlemesi,22.000 m2 park bahçe yapımı, 19.000 adet ağaç ve çiçek dikim çalışması yapılarak toplamda 40.000 m2 yeşil alan kazandırılmıştır. Kişi başına düşen yeşil alan miktarı 7,63 m2’dir.
C. 1. 2. 3. Isınmada Kullanılan Yakıtlar
Ülkemizin pek çok şehrinde kış aylarında görülen hava kirliliğinin önemli nedenlerinden birisi düşük kaliteli yakıt kullanımıdır. Çevre ve Orman Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün 27.04.2004 tarih ve 388-21363 sayılı genelgesi ile (2004/04) ilimiz hava kirliliğinin İkinci Derecede Yoğun olduğu iller arasında sayılmış ve söz konusu genelge doğrultusunda ilimizde hava kirliliğini önlemek amacıyla Mahalli Çevre Kurul Kararı alınmış olup bu karar 17.08.2004 tarih ve 25556 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır
Söz konusu karara göre ;
a) Isınma Amaçlı İthal Kömürlerde Aranacak Özellikler;
Alt Isı Değeri (Orijinde) : 6200 Kcal/kg (-400 Kcal/kg tolerans) Kükürt (Kuru Bazda) : % 0.9 (max.)
Uçucu madde (Kuru Bazda) : % 12-28(kuru bazda) (+ 1 Tolerans) Toplam Nem (Orjinalde) : % 10 (max.)
Kül (Kuru Bazda) : % 14 (max) (+1 Tolerans)*
Şişme İndeksi :1 (max)
Boyut : 18-150 mm (18 mm altı ve 150 mm.üstü için max.% 10 Tolerans)
*Eğer kül oranı max.%14+2 ise kömürdeki kalori değeri min.6000 kcal/kg olacaktır.
b) Sanayi Amaçlı İthal Kömürünün Aranılacak Özellikleri;
Alt Isıl Değeri(Orijinalde) : 6000 Kcal (satışa sunulan) (-500 Kcal/Kg Tolerans)
Toplam Kükürt (Kuru
Bazda) : % 1 (kuru bazda) + (% 0.1 Tolerans) Uçucu Madde (Kuru Bazda) : % 36 (kuru bazda) + (% 1 Tolerans) Toplam Nem : % 10 (satışa sunulan ) + (% 1 Tolerans)
Boyut : 0-50 mm
c) Isınma Amaçlı Yerli Kömürlerde Aranılacak Özellikler;
Alt Isıl Değer (Orijinalde) : 3500 (-200) Kcal/kg en az (satışa sunulan) Toplam Kükürt (Kuru
Bazda) : % 2.3 max. (satışa sunulan)
Boyut : 18-200 18 mm altı max % 10 Tolerans 200 mm üstü % 10 Tolerans
– Kalorifik değerlerin önerilen sınırlardan daha yüksek olması halinde yanar kükürt oranları daha üst kalori için her 1000 Kcal/kg başına % 0,2 değerini geçmeyecektir.
d)Briket kömürlerde TS 12055 “Kömür Briketi – Isınmada Kullanılan” standardına uyulması gerekmektedir.
e) İlimizde ısınma ve sanayide üretim amaçlı kullanılacak Sıvı Yakıtların özellikleri
Yakıt Max Kükürt Oranı (%)
Tüpraş 615 (Kalyak) Fuel-oil : % 1.5 İthal Fuel-oil : % 1
C. 1. 2. 4. Endüstriyel Emisyonlar
Nevşehir İli ve İlçelerinde toplam 115 adet sanayi tesisi vardır. Bunlardan 47 adedi un fabrikası, 10 adet süt yağ ve peynir sanayi, 4 adet mezbehane, 13 adet çimento ve toprak sanayi, 4 adet metal sanayi, 6 adet maden sanayi, 11 adet içki sanayi, 4 adet kimya sanayi, 7 adet tekstil sanayi, 6 adet seri makine imalatı ve tamirhane, 3 adet kömür hazırlama işletme bulunmaktadır.
Endüstüriyel kirlilik yanlış yer seçimi ve atık gazların yeterli teknik tedbir alınmadan havaya bırakılması sonucu meydana gelmektedir. Endüstriyel Emisyonlardan oluşan kirlilik yoğun yaşanmamaktadır. küçük sanayi bölgelerinde tesis ve işletmelerin kaliteli yakıt kullanmaları sağlanmaktadır. Bunun yanında kaçak yanık yağ, eski lastik ve kırpıntı atıkları yakan tesisler bulunmakta ve hava kirliliğine neden olmaktadır. Denetimler yapılmaktadır.
İlimizde hava kirliliğine neden olabilecek büyük fabrikalar Yibitaş Lafarge Çimento Fabrikası ve Erciyes Kireç Fabrikasıdır. Her iki tesisinde emisyon izni vardır. Çimento fabrikasının elektro filtresi bulunmaktadır.
C. 1. 2. 5. Trafikten Kaynaklanan Emisyonlar
Motorlu taşıtlardan kaynaklanan emisyonlar hava kirliliğinde önemli yer tutmaktadır.
Hava kirliliğinin %40 ‘ ı motorlu taşıtlardan kaynaklanmaktadır. Egzozlarından yayılan CO (%70-90), NO (%40-70), Hidrokarbonların (%50) ve Pb (%100) emisyonlarından %40’ ı oluşmaktadır.
Bir taşıt 10 dakikada, bir insanın ihtiyacı olan ortalama 15 m3 lük havayı kullanılmaz hale getirmektedir.
İlimizde egzoz kontrolleri Nevşehir Çevre Koruma Vakfı tarafından yapılmaktadır.
Tablo C. 8: Nevşehir İli 2001, 2002 Ve 2003 Yılı Egzoz Ölçümü Yapılan Araç Sayısı
AİT OLDUĞU AYLAR 2001 YILI ÖLÇÜM YAPILAN ARAÇ
2002 YILI ÖLÇÜM YAPILAN ARAÇ
2003 YILI ÖLÇÜM YAPILAN ARAÇ
2004 YILI ÖLÇÜM YAPILAN ARAÇ
OCAK 1443 872 854 ŞUBAT 711 939 528 MART 642 1013 564 NİSAN 545 837 ---- MAYIS 1493 951 ----
HAZİRAN 823 851 ----
TEMMUZ 1039 1302 ----
AĞUSTOS 759 979 ----
EYLÜL 540 675 ----
EKİM ---- ---- 629
KASIM ---- ---- 504 ARALIK ---- ---- 1770
Toplam Araç Sayısı 7995 8419 4849
C. 2. HAVAYI KİRLETİCİ GAZLAR VE KAYNAKLARI C. 2. 1. Kükürtdioksit Konsantrasyonu ve Duman
Tablo C.9: Hava Kirliliği Aylık Ortalama Ölçüm Değerleri (Ocak-2001, Aralık-2004)
2001 Yılı Aylık
EKİM KASIM ARALIK OCAK ŞUBAT MART
2002-2003
Tablo C.11:
NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL
2000
Tablo C.13:
YAZ DÖNEMİ HAVA KİRLİLİĞİ (PARTİKÜLER MADDE)
1011 1010 8 9 8 10
6 6 6 7
1511 10 8 5 6 9
5 6 6 6 10
0 20 40 60 80 100 120 140
NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL
2000 2001 2002 2003 2004 2005
HEDEF SINIR DEĞER HASSAS SINIR DEĞER
C. 2. 2. Partikül Madde(PM) Emisyonları
Partikül madde emisyonları, C 2. 1. Kükürtdioksit Konsantrasyonu ve duman bölümünde verilmiştir.
C. 2. 3. Karbonmonoksit Emisyonları
Konu hakkında detaylı bilgi bulunmamaktadır.İlde CO ile ilgili ölçümler yapılmamaktadır.
C.2.4. Azot Oksit (NOx) Emisyonları
Konu hakkında detaylı bilgi bulunmamaktadır.İlde NOx ölçümleri yapılmamaktadır.
C. 2. 5. Hidrokarbon ve kurşun emisyonları
Konu hakkında detaylı bilgi bulunmamaktadır İlde Hidrokarbon ve kurşun ile ilgili ölçümler yapılmamaktadır
C. 3. ATMOSFERİK KİRLİLİK
C. 3. 1. Ozon tabakasının incelmesinin etkileri Bu konuda akademik bir çalışma yapılamamıştır.
C. 3. 2. Asit yağışlarının etkileri
Bu konuda akademik bir çalışma yapılamamıştır.
C. 4. HAVA KİRLETİCİLERİNİN ÇEVREYE OLAN ETKİLERİ C. 4. 1. Doğal çevreye olan etkileri
C. 4. 1. 1. Su üzerindeki etkileri
Kükürtdioksit suda hemen çözünen, sıcak ve soğuk suda hemen eriyen renksiz bir gazdır. Atmosferde hızlı şekilde sülfirik aside dönüşmesinden dolayı, atmosferde kalış süresi çok kısadır. Asitler genelde havada aerosoller halinde bulunurlar. Bu aerosoler kar, yağmur,
dolu gibi yağışlarla yeryüzünde birikirler. Kükürt emisyonu, azotdioksit emisyonu ve atmosferik şartların etkinliği yağışın asidi tesirinin artmasına neden olur.
C. 4. 1. 2. Toprak üzerine etkileri
Hava kirliliğine neden olan gazlar ve partiküller, yağışlarla toprağa geçerek, toprak kalitesini ve verimliliğini etkilerler.
C. 4. 1. 3. Flora ve fauna üzerindeki etkileri
Hava kirletici gazlar asidik yağışlarla ormanlar üzerinde etkilerini gösterir. Ağaç yapraklarındaki büyüme ve gelişmeyi engellerler. Bitkiler hava kirliliğinden üç şekilde etkilenir.
• Nekroz adı verilen yaprak dokusunun eğilip, bükülmesi.
• Klorosis adı verilen beyazlanmalar veya diğer renklerdeki lekeler.
• Büyüme bozulmaları.
Hayvanlarda kronik zehirlenmeler daha çok arsenik, kurşun, molibden vb.
kirleticilerin üzerine çökeldiği otların yenilmesi ile görülür.
C. 4. 1. 4. İnsan sağlığı üzerindeki etkileri
Havadaki kirletici madde konsantrasyonları vücut direncinin azalmasına, solunum yolu rahatsızlıklarına, kalp ve dolaşım yolu rahatsızlıklarına, baş ağrısına neden olur.
Yüksek konsantrasyonlarda NO2 ciğerlerde ödem ve kanamalara neden olur. Özelikle yoğun trafikte şoförlerin maruz kaldığı CO gazı, 50 ppm derişiminde bulunduğunda zaman kavramını yitirme, 100 ppm de kalp ve dolaşım yetmezliği, 250 ppm de şuur kaybı ve 750 ppm de ölümle sonuçlanır.
C.4.2. Yapay Çevreye (Görüntü Kirliliği Üzerine) Etkileri
Hava kirliliğnin eşyalar ve binalar üzerinde de etkisi vardır. Havada bulunan 0, 3 mikron çapındaki ince toz tanecikleri eşyalar üzerine yapışarak renk ğişimine ve kirliliğe neden olur. Kükürtdioksit bakımından zengin atmosferde metaller çok hızlı şekilde paslanırlar. Ozon ve diğer oksitleyici maddelerin ise kauçuk malzeme üzerinde parçalayıcı etkisi vardır. Kirletici madde konsantrasyonlarıbina taşlarında, sanat eserlerinde aşınmaya ve dış cephe kirliliğine neden olur.
(C) HAVA (ATMOSFER) ve İKLİM, KAYNAKÇA
• Meteoroloji Genel Müdürlüğü, 2004
• İl Mahalli Çevre Kurul Kararları, 2004
• İl Sağlık Müdürlüğü, Halk Sağlığı Laboratuvarı Ölçümleri, 2004
• İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2004