B. 1. 1. Güneş
Tablo B. 1.: Güneşlenme Durumları
Rasat S.
(yıl)
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII YILLIK Ortalama Buharlaşma
(mm) Günlük En Çok
Buharlaşma (mm) 0, 0 0, 0 0, 0 0, 0 0, 0 0, 0 0, 0 0, 0 0, 0 0, 0 0, 0 0, 0 0, 0 Günlük Ort. Güneşlenme
Süresi (s., d. ) 28 03: 09 03: 56 05: 30 06: 27 08: 22 10: 49 11: 58 11: 33 09: 43 06: 38 04: 34 03:
06 07: 09 Günlük Ort. Şiddet.
(cal/cm2 dak) 28 0. 00
Aylık En Yüksek Güneşlenme şiddeti
(cal/cm2dak)
28 0, 99 0. 99
İstasyon adı. Nevşehir, Yükseklik: 1260m, Enlem: 38-35, Boylam: 34-40 Yıl:
1960-2001
B. 1. 2. Su Gücü
Nevşehir İli sınırları içerisinde sulama amaçlı olarak kurulmuş bulunan iki adet baraj ve dört adet gölet mevcuttur. Baraj ve göletler tarım ve sulama amaçlı olarak kullanılmaktadır.
B. 1. 3. Kömür
Nevşehir İli Gülşehir ilçesi Dadağı-Alemli köyünde kömür madeni bulunmaktadır.
Dadağı-Arafa Kömür Zuhuru İl : Nevşehir
İlçe : Gülşehir Köy : Gümüşyazı Mevki : Dadağı-Arafa
Pafta ve Koordinatları :K33-a1 Y:44 000-45 000 X:01 000-02 000
Genel Jeoloji : Sahanın temelinde metamorfik seri yer alır.Eosen yaşlı olması muhtemel,kalker-marnlı seri içinde linyit zuhurları bulunmaktadır.
Cevher Minarelleri ve Parajenez :Linyit
Yatak Özellikleri ve Cevherleşme: Kimyasal bileşimi: Su:%3.32 , Kül:%19.38,S:%6.05,AID:5000 kcal/kg
Rezerv:3 000 000 t.
B. 1. 4. Doğal Gaz
Nevşehir İli sınırlarında doğalgaz rezervi bulunmamaktadır.
B. 1. 5. Rüzgar
Yıllık ortalama rüzgar hızı 2, 6 m/s’ dir. İlde ortalama fırtınalı günler sayısı 12, 4 ortalama kuvvetli rüzgarlı günler sayısı ise 78, 0’ dır. İlde en hızlı rüzgar 34, 8 m/s ile WSW (batı-güneybatı) yönünden esmektedir. Egemen rüzgar yönü SSE (güney-güneydoğu) ve ortalama rüzgar hızı 3, 3 m/s ve esme sayıları toplamı 3316’ dır. Bunu; 2, 4 m/s ortalama rüzgar hızı ve 3157 esme sayısı toplamı ile NNE (kuzey-kuzeydoğu), 2, 3 m/s ortalama rüzgar hızı ve 2932 esme sayısı toplamı ile SSW (güney-güneybatı) ve 2, 8 m/s ortalama rüzgar hızı ve 2405 esme sayısı toplamı ile WSW (batı-kuzeybatı) izlenmektedir.
Tablo-B. 2: Rüzgar Durumu
YILLIK Meteorolojik Elemanlar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
Top. Ort.
Ortalama rüzgar hızı m/sn 3,0 3,1 3,0 3,0 2,5 2,3 2,4 2,2 2,0 2,0 2,5 2,0 --- 2,6 Ortalama fırtınalı günler
sayısı
( hızı 17,2 m/sec. den fazla)
2,3 1,4 2,3 2,0 0,9 0,5 0,2 0,2 0,2 0,5 0,5 1,4 12,4 1,03
Ortalama kuvetli rüzgarlı günler sayısı
(hızı 10,8 ile 17,1 m/sec.
Arasında)
8,2 8,0 7,4 9,4 8,8 6,4 5,9 4,2 3,0 3,3 5,6 7,8 78,0 6,5
Rüzgarların esme sayıları toplamı
SSE SSE SSE SSW WSW NNE NNE NNE SSW SSW SSE SSE ... ...
En hızlı esen rüzgarın yönü ve hızı
WSW 34,5 m/sn
Mevsimlik hakim rüzgar yönü:
İlkbahar:Güneyli Yönler(SSE,SSW,WSW) Çoğunlukla:SSE
Yaz:NNE,Sonbahar:SSW,Kış:SSE
B. 1. 6. Biykütle
İlimizde biyogaz kullanılmamaktadır. Ancak odun ve tezek yakacak olarak kullanılmaktadır.
B. 1. 7. Petrol
İlimiz sınırlarında petrol rezervi yoktur.
B. 1. 8. Jeotermal Sahalar
Nevşehir termal olanaklar açısından büyük zenginlik taşımaktadır. Kozaklı ilçesindeki kaynak 1050C’ de olup kaplıca turizmi açısından çok büyük bir potansiyeldir. Nevşehir-Kozaklı’ da kamuya ait 2 adet otel, 2 adet Motel ve 9 adet özel şahıslara ait tesis bulunmaktadır. Ayrıca Ürgüp ilçesinin 5km doğusunda “ Ürgüp Kaplıcası “ bulunmaktadır.
Suyun ısısı 140C’ dir. Sudan en çok içme ve yarım banyo şeklinde faydalanılır. Deri
hastalıkları için ise su banyosu ve kaynağından az ilerisinde kükürtlü çamur banyosu yapılmaktadır.
Ilimizde çok sayıda hastalığı tedavi eden içmeler de bulunmaktadır. Bu içmelerin başında Üzengi Çay İçmesi, Bahçeli İçmesi, Çorak ve Karakaya İçmeleri gelir.
Nevşehir’ deki mevcut termal kaynağın sağlık sektörü içinde ele alınması ve bu sektöre teşviklerin sağlanmasıyla plan dönemi içinde hızlı bir gelişme göstereceği varsayılmaktadır. Bu durumda Kozaklı yabancı ve yerli turistler için önemli bir sağlık merkezi olarak değerlendirilebilecektir.
B. 2. Biyolojik Çeşitlilik
Bölgede başlıca habitat tipi antropojen steptir. İnsan populasyonunun hızla artması ve biyolojik faktörlere açık olması nedeniyle yaban hayatı arazi ve civarında cok fakirdir.
B. 2. 1. Ormanlar
Nevşehir karasal iklim bölgesinde yer alması nedeniyle bitki örtüsü, step (bozkır) özelliği gösterir. Yüzyıllar boyunca insanlar tarafından yok edilen ormanların yerini geniş alanı kaplayan bozkırlar almıştır. İlkbahar yağmurları ile yeşeren ve çiçek açan bozkır bitkileri sıcakların bastırmasıyla canlılığını kaybeder ve kurur. Bozkır bitkilerinin başlıcaları keven, kekik, üzerlik, sığır kuyruğu, kertiyen, kangal, yalangı, sormuk, bodur ağaççıklar, iğde, çalılıklar, meşelikler, bahçe ve yol kenarında akasya, akçaağaç ve benzeri ağaçlar görülür.
B.2.1.1. Odun Üretimine Ayrılan Tarım Alanları
B. 2. 2. Çayır ve Mera
İlimizdeki çayır mera miktarı 142 056 ha. dır. Toplam arazinin %22’ sini oluşturmaktadır.
B. 2. 3. Sulak alanlar
İlimiz sınırları içerisinde RAMSAR sözleşçesine göre koruma altına alınmış sulak alanlar bulunmamaktadır.
DSİ XII. Bölge Müdürlüğünün verilerine göre ilimizdeki sulamaya elverişli arazi 76 648 ha’dır. Ekonomik olarak sulanabilir arazi ise 54 224 ha’dır.
B. 2. 4. Flora :
Liste B.1:a) IUCN-Red Data Book “V” Kategorisinde bulunan (Önlem alınmazsa zarar görebilecek bitkiler)
1. Thesium scabriflorum 2. Ferula halophila
b) IUCN-Red Data Book “ R” Kategorisinde bulunan (Türkiye genelinde az bulunan endemic türler)
1. Acantholimon saxifragiforme 2. Alkanna cappadocia
3. Alyssum lepidato-stellatum 4. Astra-cantha kırshehirica 5. Astracantha talassea 6. Astragalus elatus
7. Campenula stricta var. Alida gensis 8. Dianthus zederbaueri
9. Linaria genistofolia ssp, polyclade 10. Hieracium paphlagonicum 11. Matthicla anchonifolia 12. Onobrychis elata 13. Onobbrychis paucijuga 14. Onobbrychis podperea 15. Paronychia condensat 16. Paronychia dudleyi 17. Phryna ortegioides 18. Reseda armena
19. Reseda tomentosa var, tomentasa 20. Rhamnus hirtellus
21. Silene splendens.
B. 2. 5. Fauna
a) Memeliler: Kurt (canis lupus), Tilki (Vulper vulper), Su tipi (Lutra lutra), Porsuk (Meles meles), Sansar (Martes fonia), Tavşan (Lepus europeus)
b) Kuşlar: Keklik (Alectoris graeca), Bıldırcın (Coturnix), Güvercin (Culumba ivila), Doğan (Falco sp. ) .
c) Sürüngenler: Kaplumbağa (Testudo graeca), Kertenkele (Lucerta viridus), Henüz araştırma inceleme yapılmamıştır.
d) Balıklar: Yayın (Silurus gionis), Sazan (Cyprinus), Henüz inceleme araştırma yapılmamıştır.
B.2.6. Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtı, Tabiatı Koruma Alanları ve Diğer Hassas Yöreler
B.2.6. Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtı, Tabiatı Koruma Alanları ve Diğer Hassas Yöreler
‘‘ Göreme Tarihi Milli Parkı ‘‘ , 30. 10. 1986 Tarih ve 86/ 11135 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Milli Park olarak ilan edilmiştir.
PAFTA KONUMU ( 1 / 25. 000 ÖLÇEKLİ PAFTALAR ): Göreme Tarihi Milli Parkı’ nın alanı 4 adet 1 / 25. 000 ölçekli pafta üzerine oturmaktadır. Bu paftalar;
1- KAYSERİ K 33 c 1, 2- KAYSERİ K 33 c 2, 3- KAYSERİ K 33 c 3, 4- KAYSERİ K 33 c 4 dür.
B. 3. TOPRAK B. 3. 1. Toprak Yapısı
İlimiz toprakları volkanik tüflerden meydana gelmiştir. Dolayısıyla geçirgen bir yapıya sahiptir. Yapılan çalışmalarla Nevşehir tarım topraklarının %85’ i tınlı, % 9’ u killi-tınlı, %2’ si killi ve %4’ ü kumlu bünyeye sahiptir. Yöre topraklarının geçirgenlik özelliği ve çok düşük su tutma kapasitesinden dolayı, ihtiyaç duyulmaktadır.
İlimiz topraklarının Kozaklı, Gülşehir’ in batısı, Derinkuyu merkez ve çevresi, Avanos’ un kuzey kesimlerindeki araziler 1. 2. 3. sınıfa giren arazilerdir ve her türlü tarıma uygundur. Ürgüp ve çevresi ile merkez ilçenin büyük bir kısmında 6. sınıf topraklar vardır.
Tarıma elverişli olmayan bu topraklar nedeniyle bu bölgelerde ancak vadi içinde ekim yapılmaktadır.
Bütün bölgelerde toprakların verimi iklim şartlarına özellikle de yağışların durumuna göre değişmektedir. Karakterleri itibarıyla toprak gruplarını aşağıdaki şekilde ayırmak mümkündür:
Kahverengi Topraklar
Orta Anadolu’ nun yaygın toprak türü olan kahverengi topraklar ilimizin çok geniş alanlarını kaplamaktadır. Organik madde ihtiva eden olgun topraklar tabii vejatasyon orta boylu çayır otları hakimdir. Fakat bu toprakların büyük bölümünde tahıl ekilmektedir.
Regosal Topraklar
İlimizde kahverengi topraklardan sonra en büyük toprak grubu regosol topraklardır.
Volkanik karakterli olan bu topraklara özellikle Ürgüp-Nevşehir yöresinde rastlanmaktadır.
Doğal vejetasyon çayır otları ve gevenler olmakla birlikte, eğimin elverişli olduğu kesimlerde sebze tarımı yapılabilmektedir.
Kırmızı Kahverengi Topraklar
Genel özellikleri kahverengi topraklara benzer. Sıcak iklimin yol açtığı oksitlenme nedeniyle kahverengi topraklar kırmızımsı bir renk almıştır. Bu toprakların büyük bir bölümünde bağ-bahçecilik yapılmaktadır.
Kireçsiz Kahverengi Topraklar
Genel olarak kahverengi topraklarda üstte organik madde, altta ise kireç birikimi görülür. Kireçsiz kahverengi topraklarda ise kalın bir üst tabaka ve kil birikimli bir alt tabakadan oluşur. Doğal vejetasyon seyrek çalılardır.
Alüviyal Topraklar
Bu toprak türü kapladığı alan bakımından 5. sırada yer alır. Tarımsal açıdan çok önemli olan bu genç topraklar yüzey sularının taşıdığı sedimentlerle oluşmuştur. Genellikle sorunsuz ve verimli topraklardır.
Nevşehir’ de bunlar dışında podzolik topraklar, organik topraklar, çorak topraklar ve kahverengi orman topraklarına da rastlanır. Fakat bu gruplar çok küçük alanları kaplayan önemsiz toprak türleridir.
B. 4. SU KAYNAKLARI
B. 4. 1. İçme Suyu Kaynakları ve Barajlar Tablo B.3 : Baraj ve Göletler
Baraj Ve
Kızılırmak Hacıbektaş 250000 1150 1386000 Tatlı su 22 Çayırbağözü Deresi 4300
Kayalıdere 3315 Tatlarin
Barajı
Kızılırmak Acıgöl 200000 1150 2210000 Tatlı su 48 Bağlararası deresi 11424
--- Yalıntaş
Göleti Kızılırmak Gülşehir 3550000 1090 9400000 Tatlı su 14.50 Alaçöretözü
21972 ---
B. 4. 2. Yeraltı Su Kaynakları
İlimizde işletmeye uygun yeraltı suyunun Derinkuyu ve Ürgüp Başdere Kasabası Yavaş ovasında olduğu sanılmaktadır.
Tablo B.4.: İçme Suyu Kaynakları
No İsim Koordinatlar Debi 1 Stad Deposu 387840 4278576 649014 4277467 1192m ----
2 Yenişehir-I 386787 4279206 647944 4278063 1159m 12lt/s 3 Yenişehir-II 387149 4279140 648307 4278009 1154m 15lt/s 4 TMY-2 379407 4280006 640543 427881 1159m 20lt/s 5 Terfi Deposu 379820 4280333 640946 4278960 1168m 10lt/s 6 TMY-15 380157 4279567 641308 4278208 1186m 20lt/s 7 TMY-14 380322 42788888 641495 4277534 1197m 15lt/s 8 YENİ 381171 4278295 642363 4276970 1209m 25lt/s 9 TMY-16 381528 4278976 642697 4277661 1189m 15lt/s 10 TMY-17 381669 4279451 642823 4278141 1182m 10lt/s 11 TMY-18 381405 4279535 642556 4278215 1178m 10lt/s 12 TMY-6 381139 4279928 642277 4278599 1168m 25lt/s 13 TMY-7 381378 4280838 642428 4279516 1157m 60lt/s 14 Senirin Toplama Deposu 381633 4280609 642749 4279296 1178m ---- 20 Kuzuluk-II Depo 387172 4276245 648426 4275117 1329m ---- 21 Güvercinlik Toplama
B. 4. 3. Akarsular
Nevşehir ilinde Türkiye’ nin en uzun ırmağı olan Kızılırmak yer almaktadır. Sivas ilinden doğup Karadeniz’ e (Bafra) dökülmektedir. İl havzasının orta kesiminden Doğu-Batı doğrultusundan yer alan bu akarsuyun dışında Kızılırmak’ ın Kuzeyinde Kızılöz deresi yer almakta ve Kuzey kesimin sularının tamamına yakınını direne etmektedir. Bunların dışında 30’ a yakın çay ve dere bulunmaktadır.
B. 4. 4. Göller ve Göletler
İlimizde doğal göl yoktur. Göletler hakkındaki bilgi B.4.1 bölümüzdeki tabloda verilmiştir.
B. 5. MINERAL KAYNAKLARI B. 5. 1. Sanayi Madenleri
Nevşehir ilinde ekonomik bakımdan önemli yeraltı kaynakları vardır. Bunların başında perlit, linyit, tuz ve onix gelmektedir.
Perlit (Pomza)
İlimizde pomza, maden rezervinin MTA pomza etüt arama çalışmaları neticesinde yüksek olduğu belirlenmiştir. Yapı elamanları imalatında ve çeşitli sanayi dallarında kullanılan pomzanın ilimizdeki rezervi 450 milyon metreküptür. Nevşehir, Ürgüp, Derinkuyu arasındaki bölgeden çıkarılmaktadır. Önemli miktarlarda pomza yurt dışına ihraç edilmektedir.
Linyit
İlimizin önemli yeraltı kaynaklarından linyit toplam rezervi 3 milyon ton olup Gülşehir’ in Arafa yöresinden çıkarılmaktadır. Yine toplam rezervi 2500 ton olan barit yatakları mevcuttur.
Tuz
Gülşehir ilçesine bağlı Tuz köyü yakınlarında ve Hırka dağının doğu yamaçlarından çıkartılır. Toplam rezervin 50 milyon tonun üzerinde olduğu tahmin edilmektedir. Bu yatakların bir bölümü tekelce işletilmektedir.
Onix
Hacıbektaş ilçesinde çıkarılan bu mermer türüne Hacıbektaş taşı da denir. Genelde turistik süs eşyası yapımında kullanılır. Avanos Kaya hamamı mevkiinde dağınık halde bulunan mermerlerin 1 milyon ton üzerinde jeolojik rezerv yatakları vardır.
Ayrıca Merkez ve Avanos ilçelerinde zengin kil yatakları, kavlin toplam rezervi 1.
180. 000. tona ulaşan kaolin yatakları mevcuttur. Ancak bu yataklar henüz işletmeye açılabilmiş değildir. Ulaşımı kolay olan yataklar tuğla yapımında kullanılmaktadır. Ayrıca bunun yanında Nevşehir’ e özel kepez adı verilen yapı taşları bol miktarda çıkartılıp inşaatlarda kullanılmaktadır.
B. 5. 2. Metalik Madenler
Konu hakkında detaylı bilgi I.1.2 bölümünde verilmiştir.
B. 5. 3. Enerji madenleri
Konu hakkında detaylı bilgi I.1.3 bölümünde verilmiştir.
B.5.4. Taş Ocakları Nizamnamesine Tabi Olan Doğal Malzemeler Konu hakkında detaylı bilgi I.1.4 bölümünde verilmiştir.
(B) DOĞAL KAYNAKLAR, KAYNAKÇA
• Meteoroloji Genel Müdürlüğü, 2004
• D. S. İ. XII. Bölge Müdürlüğü, 2004
• Nevşehir İli Arazi Varlığı, 1998
• İl Çevre ve Orman Müdürlüğü,2004
C. ) HAVA (ATMOSFER VE İKLİM)