Stok Yönetiminin Prensipleri

• Sonuçta üretim yapılmasına ve müşteri memnuniyetsizliğine neden olan stoklardan kaçınmak için yeterli stok korunmalıdır. • Stok kalemlerine aşırı yatırım yapılmasından kaçınılmalıdır, çünkü taşıma maliyetini arttırır ve kar kaybına neden olur. Stok yönetiminin kapsamı aşağıdakileri içerir:

• Stok planlaması, satış tahminleri ve üretim planlarına dayalı stok planlaması ve ayrıca bütçe sınıflandırmasının hazırlanmasını ve stok kalemlerinin kodlanmasını gibi konuları içerir.

• Stok seviyelerinin ayarlanması, güvenlik stok seviyesi için normların sabitlenmesi, teslim süresi analizi, stok maliyetlerinin hesaplanması, stok fiyatlandırma kararlarını kapsar.

• Depolar ve stok kontrolü, stoklar üzerinde fiziksel kontrol, depoların korunması, eskime ve hasarın en aza indirilmesi, atıkların bertarafı, stok kayıtları, muhasebe ve raporlama sistemini içerir.

Konuyla ilgili farklı yazarlar, akademisyenler ve araştırmacılar tarafından yapılan yukarıdaki tanımların dikkatli bir şekilde incelenmesi üzerine, artık yönetimin çeşitli faaliyetlere yönelik fonksiyonların, politikaların, tekniklerin ve uygulamaların belirlenmesi ve uygulamaları olarak tanımlanması stok kaynaklarının kullanımı ve yönetimi ile mümkün olabilir.

92 STOK YÖNETİMİ

Yani, stok yönetimi planlama, organizasyon, koordinasyon (çeşitli departmanların ve stok fonksiyonlarının) yanı sıra stok kontrolünden oluşur. Çeşitli politika ve tekniklerin uygulanması ve yukarıdaki fonksiyonların uygulanması, iş organizasyonunun amaç ve hedeflerine ulaşmak için gerçekleştirilecek ve izlenecek anahtar faktörlerdir. 3.1.4. Stok Yönetiminin Amacı

Stok yönetiminin amaçlarından bazıları, örneğin, yöneticilerin malzemelerin ihtiyaç duyulduğunda kullanılabilir olduğu ve maliyetlerin kontrol edildiği ve garanti etmek istediği bilinmektedir. Daha geniş anlamda, stok yönetimi için üç tür hedef önerilmiştir. İlk önce çok geniş bir bakış açısı var ve tüm tedarik zinciri boyunca malzemelerin düzgün akışına katkıda bulunan stok yönetimi söz konusudur. İkincisi örgütsel bir bakış açısına sahiptir ve işletmenin genel amaçlarına ulaşmasında lojistiği destekleyen stok yönetimine sahiptir. Üçüncüsü fonksiyonel bir bakış açısına sahiptir ve ihtiyaç duyulduğunda matlzemelerin mevcut olmasını sağlayan stok yöneticilerine sahiptir.

Çoğu yönetici bu tür amaçlar ve kararlar hiyerarşisi ile çalışır. Herhangi bir fonksiyonda verilen kararlara bakılırsa, bazıları uzun yıllar boyunca hissedilen sonuçlar için çok önemlidir, diğerleri ise daha az önemliyken, sonuçlar gün içinde veya hatta saatlerinde görülür. Kararlarını aşağıdaki gibi sınıflandırmak için önemleri kullanılabilir.

• Stratejik kararlar çok önemlidir, uzun vadede etkileri vardır, birçok kaynak kullanır ve en riskli olanlarıdır. Bunlar işlemler için genel yönü belirler

93

• Taktik kararlar orta vadede stratejilerin uygulanması ile ilgilidir, daha çok kaynak arar, daha az kaynak ve risk içerir.

• Operasyonel kararlar, taktikleri kısa vadede uygulamakla ilgilidir; Bunlar en detaylı olanlar, az kaynak ve az risk içerir. Geleneksel bir görüş, örgütlerini kursun belirleyen stratejik kararları veren üst düzey yöneticilere sahiptir. Bu stratejik kararlar, orta seviye yöneticiler tarafından verilen taktik kararlar için hedefleri, kısıtlamaları ve bağlamı verir. Yeni yönetim stilleri ve gelişmiş teknoloji bu geleneksel kalıbı değiştirdi ve şimdi böyle katı bir hiyerarşi nadiren görüyoruz. Çoğu karar basitçe dağıtılmak yerine tartışılır, müzakere edilir ve kararlaştırılır ve karar vermek için en iyi kişinin onunla en yakından ilgilenen kişi olduğuna dair artan bir kabul vardır.

Birkaç tür stratejik karardan bahsedilebilir. İnsanlar bunlar için farklı isimler kullanırlar, ancak genellikle işletmenin genel amacının bir ifadesini veren bir görev veya bakış açısıyla başlarlar. Sonra bir kurumsal strateji, çeşitlendirilmiş bir şirketin görevine nasıl ulaşacağını ve bir işletme stratejisi, her bir işletmenin kendi içinde nasıl iş yaptığını gösterir. Farklılaştırılmış şirketler kurumsal stratejiye katkıda bulunacaktır. Bunun altında lojistik de dâhil olmak üzere her fonksiyonun stratejik yönünü tanımlayan fonksiyonel stratejilerinden söz edilebilir. Bu fonksiyonel stratejiler, her bir fonksiyon içerisinde taktik ve operasyonel kararlara yol açmaktadır.

Bu yapı stok yönetiminin amaçlarının nasıl belirlendiğini gösterir. Daha yüksek stratejiler hedefleri ve genel yönü belirler; Lojistik stratejisi, lojistiğin bu yüksek amaçları nasıl destekleyeceğini göstermektedir.

94 STOK YÖNETİMİ

Daha sonra, taktiksel ve operasyonel kararlar lojistik stratejisinin nasıl uygulandığını göstermektedir. Stok yönetimi kararları, lojistik stratejisinin ve daha düşük taktiksel ve operasyonel kararların bir parçasını oluşturan her seviyede gelir. Örneğin, bir işletmenin bazı ürünlerin en düşük maliyetli sağlayıcısı olma iş stratejisine sahip olduğu varsayıldığında; lojistik stratejisi bunu, lojistik maliyetlerini en aza indirerek destekleyecektir ve stok yöneticileri, stok tutmanın mümkün olan en düşük maliyetini arayacaktır. İş stratejisi müşterilere hızlı teslimatlar içeriyorsa, lojistik stratejisi müşterilerin yakınında stok bulundurma politikalarını belirler ve stok yönetimi bunun için kararlar alır. Bir web sitesi aracılığıyla ürün satmaya yönelik stratejik bir karar, depolama, stok yatırım, nakliye, malzeme taşıma, işe alma ve eğitim, müşteri hizmetleri ile ilgili taktik kararlara yol açar; Bu taktiksel kararlar, kaynak planlaması, stok kontrolü, sevkiyatın hızlandırılması, araç rotaları ile ilgili operasyonel kararlara yol açmaktadır.

Kararların bu görüşü açıkça basitleştirilmiştir ve nadiren böyle katı bir “yukarıdan aşağıya” yaklaşım vardır. Stratejik, taktiksel ve operasyonel kararlar arasındaki farklar açık değildir. Örneğin, stok seviyeleri, bitmiş mallar için bir depo inşa etmek veya doğrudan müşterilere nakliye yapmak, stoklara ne kadar yatırım yapılacağına karar verirken taktiksel bir sorun ve bu hafta ne kadar sipariş edileceğine karar verirken operasyonel bir konu hakkında kararlar için stratejik bir konudur. Müşteri hizmetleri, tedarik zincirini tasarlarken stratejik bir konudur, teslimat için nakliyeyi düzenlerken taktiksel bir sorun ve daha sonra teslimatı planlarken operasyonel bir konudur. Buradaki önemli nokta, stratejinin farklı düzeylerde bir dizi ilgili kararlara yol açması ve

95

stoklarla ilgili kararların bu genel tabloya katılması ve desteklenmesi gerektiğidir