Sosyo-Kültürel ĠliĢkiler

Ġngiltere ile Nijerya arasındaki sosyo-kültürel iliĢkilerin, kolonyal dönemin etkisinden dolayı yakın olduğu söylenebilir. Nijerya'da Ġngilizcenin resmi dil olması ve yaygın olarak kullanılması, ortak kültürel unsurların paylaĢılması gibi hususlar bu yakınlığı etki eden en büyük unsurlardan olmuĢtur.475

Ġki ülke sosyo-kültürel iliĢkilerinin yakınlaĢmasını sağlayan en önemli unsur olarak Ġngilizceden bahsetmek yerinde olacaktır. Zira dil bir iletiĢim aracı olarak toplum üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Ġngilizce, 19. yüzyılın sonlarına doğru Nijerya'da, Ġngiliz sömürge yönetimi tarafından resmi dil olarak ilan edilmiĢtir. Ġlk baĢlarda resmi dil olarak eğitimde, medyada, hükümet ve iĢ yazıĢmalarında kullanılan Ġngilizce, daha sonraları resmi kullanımının yanı sıra halkın günlük beğenerek kullandığı bir dil haline gelmiĢtir.476

Öyle ki Ġngilizce çeĢitli yerel diller üzerinde büyük bir etki yapmıĢtır. Örneğin Yoruba dilinde bazı kelimelerin söyleyiĢi Ġngilizce ile benzerlik göstermektedir. Bunlar: titi-street, kobo-penny, loya-lawyer, telo-tailor, jiga-jigger, idoti-dirt, palo-parlour.⁴⁷⁷

Ġngiltere ile Nijerya arasındaki sosyo-kültürel iliĢkilerin geliĢmesinin ardında yatan en önemli unsurlardan birisi de Ġngiltere'nin Nijerya'da uygulamıĢ olduğu eğitim faaliyetidir. Bu faaliyetlerde en önemli aktör, Ġngiltere'nin uluslararası eğitim ve kültürel fırsatlardan sorumlu en büyük organizasyonu olan British Council (BC)'dır. BC, Nijerya'daki faaliyetlerine 1947 yılında baĢlamıĢ ve sömürge sonrası dönemde, Ġngilizce

473

Bu paragraftaki veriler OECD'nin " Development Co-operation Report" raporları incelenerek elde edilmiĢtir.

474

https://data.worldbank.org/indicator/DC.DAC.USAL.CD?end=2016&locations=NG&start=2002&view= chart, (EriĢim Tarihi: 27.08.2018).

475

Aluko, s. 313.

476

Inyang Udofot, "The English Language and Politics in Nigeria", Journal of the Nigeria English

Studies Association (JNESA), Cilt 13, Sayı 1, 2010, s. 8.

477

Olagunju R. Modupeola, "Varieties of English Language in Nigeria: A Tool for Character Stratification in Wole Soyinka's The Beatification of Area Boy", IOSR Journal Of Humanities And Social

99

öğretimine odaklanarak faaliyetlerini yürütmüĢtür.478

Bağımsızlık sonrası Nijerya, sömürge dönemindeki eğitim sistemini değiĢtirmek için çeĢitli giriĢimlerde bulunmuĢtur. Bu amaçla, "Ulusal Müfredat Konferansı" adı altında konferanslar düzenlenmiĢtir. Özellikle 1970'lerde petrol patlamasının yaĢanmasıyla birlikte federal hükümet, "Universal Free Primary Education" programını uygulamaya koymuĢtur. Ancak programdaki eksiklikler baĢarının önüne geçmiĢtir.479

Nijerya eğitim sisteminin oturmaması ve baĢarısız olması, sömürge döneminden kalma Ġngiliz sisteminin devam etmesine neden olmuĢtur. Bağımsızlık döneminden itibaren birçok Nijeryalı öğrenci eğitim almak amacıyla Ġngiltere'ye gelmektedir. Tablo 10'da da görüleceği üzere 2000 yılı sonrası Ġngiltere'ye gelen Nijeryalı öğrenci sayısı her geçen yıl giderek artmaktadır. 2000 yılında 2152 olan öğrenci sayısı, 2015 yılında 17881'e yükselmiĢtir. Ayrıca Nijeryalı öğrencilerin Afrikalı öğrenciler içerisindeki oranı da her geçen yıl artıĢ göstermiĢ, 2000 yılında % 13 oranındayken, son yıllarda % 50 seviyelerini geçmiĢtir.

Grafik 10: 2000-2016 Arası Ġngiltere'ye Gelen Afrikalı Öğrenci Sayısı

Kaynak: UNESCO, http://data.uis.unesco.org/Index.aspx?DataSetCode=edulit_ds# (EriĢim Tarihi:

07.06.2018)

478

Malika Sahel, "The British Councils Post-Colonial Educational Investment in Nigeria: English Language Teaching", Multidisciplinary Academic Conference on Education, Teaching and E-learning, Czech Republic, Prague, 5-6 Ağustos 2016, (der.) Jiri Vopava ve diğerleri, Proceeding of MAC-Etel 2016

International Conferans, MAC Prague Consulting Ltd., s. 175.

479

Hauwa Imam, "Educational Policy in Nigeria from the Colonial Era to the Post-Independence Period",

Italian Journal of Sociology of Education, Cilt 1, 2012, s. 188.

0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 40000 20002001200220032004200520062007200820092010201120122013201420152016 Ö ğren ci Sa yı sı Nijerya Afrika

100

Nijeryalı öğrenciler, Ġngiltere diplomasına sahip yabancı öğrenciler içerisinde büyük bir orana sahiptir. Örneğin, 2014 yılında Ġngiltere'den araĢtırma vizesi alan yabancı öğrenciler içerisinde Nijerya; Çin, ABD ve Hindistan'ın ardından dördüncü sırada yer almaktadır. 480

Bağımsızlık sonrası Ġngiltere-Nijerya sosyo-kültürel iliĢkilerinde medyanın da önemli bir rolü vardır. Medya özelinde karĢılıklı iliĢkilerin baĢlangıcı Lagos'un ele geçirildiği 1861 tarihinden öncesine dayanmaktadır. Nijerya'da yazılı medyanın önemli bir aracı olan gazetecilik faaliyetleri, ilk olarak 1859 yılında misyonerler tarafından baĢlatılmıĢtır.481

Nijerya basını, sömürge dönemi boyunca Ġngiliz yönetiminin bir aracı olarak kullanılmıĢtır. Ancak Nijerya'da bağımsızlık hareketinin baĢladığı dönemde basın, kitleleri harekete geçirme noktasında aktif rol almıĢtır. Bağımsızlık süreci boyunca Nijerya gazeteleri, Ġngiliz sömürgeciliği aleyhinde propaganda yürütmüĢlerdir.482

Bağımsızlık sürecindeki geçiĢ döneminin ardından askeri dönem içerisinde de basın aktif olarak yer almıĢtır. Ġngiliz sömürgeleri içerisinde köklü bir geçmiĢe sahip olan Nijerya basını, milliyetçilik ve demokratik kültürden; bölgesel, etnik ve dini bağnazlık propagandasına yön değiĢtirmiĢtir.483

Bunun en büyük nedenlerinden birisi, askeri rejimlerin basın ve yayın organlarını kendi propagandalarının bir aracı olarak kullanmaları gösterilebilir. Ayrıca her federal bölgenin ve Nijerya federal hükümetinin yayım organları mevcuttur. Ġngiltere ile iliĢkilerde dönemsel olarak yayım organları kendi hükümetlerinin propagandalarını yürütmüĢlerdir. Nijerya'da görsel basın da hükümetin etkisi altında faaliyet yürütmektedir. Televizyon kanallarının çoğu hükümetlerin himayesi altındadır.484

Ġngiltere'nin Nijerya medyası üzerinde etkili olmaya çalıĢtığı söylenebilir. British Broadcasting Corporation (BBC), Nijerya siyasi

480

Elizabeth A. Nworgu, "Integrating Art and Creative Practices into a Programme of Support for Nigerian Students Studying in UK Higher Education Institutions", (der.) Nikolay Popov ve diğerleri,

Current Business and Economics Driven Discourse and Education: Perspectives from Around the World,

Sofia, BCES Conference Books, Cilt 15, 2017, s. 175.

481

Ndaeyo Uko, "History and the Press: A Case Study of Australia and Nigeria", eTropic: electronic

journal of studies in the tropics, Cilt 1, Sayı 2, 2002, s. 3.

482

Eghosa Aimufua, Press and National Integration: Analysis of the Role of the Nigerian Press in the

Promotion of Nigerian National Identity, YayınlanmamıĢ Doktora Tezi, Cardiff, Cardiff University

School of Journalism, Media and Cultural Studies, 2007, s. 137.

483

Almansur A. Sani, "Press Freedom: Analyzing the portrayal of Nigerian-State on National dailies cover-page headlines", Journal of Yasar University, Cilt 9, Sayı 35, 2014, s. 6255.

484

Mvendaga Jibo, "The Nigerian Media: An Assesment of Its Role in Achieving Transparent and Accountable Government in The Fourth Republic", Nordic Journal of African Studies, Cilt 12, Sayı 2, 2003, s. 192.

101

durumunu yakından takip etmektedir. Ayrıca internetteki haber akıĢının doğası gereği, Nijerya hükümeti haber içeriklerini kontrol etmekte zorlanmaktadır. Bununla birlikte çeĢitli Nijerya gazetelerinde, Ġngiliz yükseköğrenim kurumlarından mezun olmuĢ birçok editör ve köĢe yazarı, yazılar yazmaktadır.485

Sosyo-kültürel iliĢkilerin geliĢmesinde sivil toplum kuruluĢları (STK) da önemli bir etkiye sahiptir. Ġngiliz hükümetinin, Department for International Development (DFID) çatısı altında BC baĢta olmak üzere Christian Aid, Save the Children, Water Aid gibi çeĢitli toplum örgütleri yer almaktadır. DFID genel olarak uzman tavsiyelerinde bulunmak, altyapı geliĢmeleri üzerine yatırımlar yapmak, insanların iĢ bulmalarını sağlamak ve onların kiĢisel yeteneklerini geliĢtirmek, geliri artıracak iĢ olanakları sunmak, yolsuzluğu önlemek amacıyla çalıĢmalar yapmaktır. Buna ek olarak DFID, Nijerya'yı ticaret açısından uygun hale getirmek gibi belli baĢlı konular üzerinde de yoğunlaĢmaktadır.486

DFID çatısı altında çeĢitli programlar ve projeler yer almaktadır. Bunlardan birisi olan "Humanitarian and Building Resilience to Crises:" programı dahilinde 2017 yılında Ġngiltere yardımları, kuzey ve doğu Nijerya'da kıtlık benzeri koĢullara maruz kalan 1 milyondan fazla insana destek sağlamıĢtır. Bir diğer program olan "Building Stability and Institutions" dahilinde Ġngiltere, federal ve eyalet düzeyindeki hükümetlerin 2019 seçimlerine destek olmuĢtur. Ayrıca yine bu program dahilinde 2017 yılında hükümetler, vatandaĢlarına daha etkin, Ģeffaf ve hesap verebilir olmaları hususunda desteklenmiĢtir.⁴⁸⁷ Aktif olan projelerden birkaçı Ģu Ģekildedir: UK Action Against Corruption (UKACT); Working to Improving Nutrition in Northern Nigeria (WINNN); Girls Education Project (GEP); Sanitation, Hygiene and Water in Nigeria, Solar Nigeria Programme, Partnership to Engage, Reform and Learn (PERL) v.b.⁴⁸⁸

Bu programlara ek olarak Ġngiltere'nin Nijerya'ya yönelik sağlık programları da mevcuttur. Bu programlar çerçevesinde her yıl belli oranda yardım yapılmaktadır. 2018-2019 yılında Nijerya'ya DFID çerçevesinde yapılan yardımlar içerisinde en büyük paya sahip ilk üç programın sağlık sektöründe olduğu görülmektedir. Bunlar: 85,9 milyon

485

http://www.pressreference.com/Ma-No/Nigeria.html, (EriĢim Tarihi: 07.06.2018).

486

https://www.gov.uk/government/publications/dfid-nigeria-profile-july-2018, (EriĢim Tarihi: 07.06.2018).

487

https://www.gov.uk/government/publications/dfid-nigeria-profile-july-2018, (EriĢim Tarihi: 07.06.2018).

488

102

Ġngiliz sterlini ile "North East Nigeria Transition to Development Programme", 28 milyon Ġngiliz sterlini ile "Maternal and Newborn Child Health Programme" ve 21,1 milyon Ġngiliz sterlini ile "Sanitation, Hygiene and Water in Nigeria Programme (SHAWN)"dır.⁴⁸⁹ Sağlık alanında faaliyet gösteren diğer programlar ise Ģunlardır: "Working to Improving Nutrition in Northern Nigeria (WINNN)", "Women for Health (W4H) Programme", "Acces to Family Planning Commodities", "Contributing Towards Eliminating Blinding Trachoma in the Commonwealth", "Nigeria: Tackling Neglected Tropical Diseases through an Integrated Approach", "Driving Delivery of Nutrition for Growth (N4G) Commitments", "North East Nigeria Transition to Development Programme".⁴⁹⁰

Nijerya-Ġngiltere sosyo-kültürel iliĢkilerin geliĢmesini sağlayan bir diğer unsur olarak Ġngiltere'deki Nijerya diasporası ön plana çıkmaktadır. Nijerya'nın ĠMT üyesi bir ülke olması, Ġngiltere ile toplumsal iliĢkilerin geliĢmesini ve Ġngiltere'de yaĢayan Nijeryalı nüfusun artmasını sağlamıĢtır.491

Grafik 11'e bakıldığı zaman son yıllarda Ġngiltere'de yaĢayan Nijeryalı sayısında büyük oranda artıĢın olduğu görülmektedir

Grafik 11: 2004-2017 Arası Ġngiltere'de YaĢayan Nijeryalı Nüfus (Bin)

Kaynak: Migration Watch UK,

https://www.migrationwatchuk.org/statistics-population-country-birth/#create-graph, (EriĢim Tarihi: 11.06.2018)

489

https://www.gov.uk/government/publications/dfid-nigeria-profile-july-2018, (EriĢim Tarihi: 07.06.2018).

490

https://devtracker.dfid.gov.uk/countries/NG/projects (EriĢim Tarihi: 08.06.2018).

491

Victor Obasaju, "Nigerian Immigrants Struggle With British Identity", Huffpost, 5 Mayıs 2014, https://www.huffingtonpost.com/indiana-university/nigerian-immigrants-strug_b_5265055.html, (EriĢim Tarihi: 11.06.2018).

103

2004 yılında 90 bin civarında olan Nijeryalı sayısı 2015 yılında 200 bin seviyelerine çıkmıĢtır. 2010 sonrası verilere bakıldığı zaman, Ġngiltere'de yaĢayan Nijeryalı nüfusun 175 ile 200 bin civarında değiĢiklik gösterdiği ve bu seviyelerde seyrettiği görülmektedir. Son olarak 2017 yılında bu nüfusun 190 bin civarında olduğu görülmektedir.

Ġngiltere'de yaĢayan göçmenler içerisinde Nijeryalı nüfus önemli sayılara ulaĢmıĢtır. Örneğin, 2015 verilerine göre Nijerya; Hindistan, Polonya ve Pakistan'ın ardından dördüncü sırada yer almıĢtır.492

Bu sayının artmasında Nijeryalıların iltica taleplerinin de önemli bir faktör olarak ön plana çıktığı söylenebilir. Öyle ki her yıl binlerce Nijeryalı, Ġngiltere'ye iltica talebinde bulunmaktadır. Örneğin 2016 verilerine göre Nijerya; Ġran, Pakistan, Irak, Afganistan, BangladeĢ ve Hindistan'dan sonra 1894 baĢvuru ile Ġngiltere'ye iltica talebinde bulunan ülkeler içerisinde 7. sırada yer almaktadır.493

Buna karĢılık Ġngiltere cephesinde daha çok turistik ziyaretler yapılmaktadır. Her ne kadar Nijerya'daki terör faaliyetleri, gelen turist sayısını etkilese ve gezilecek bölgeleri kısıtlasa da, her yıl yaklaĢık olarak 117 bin Ġngiliz turist Nijerya'yı ziyaret etmektedir.494