Sayım hazırlıkları ve toplumsal söylemler

Nüfus sayımı, Kosova’da kimlerin ve hangi sosyo-ekonomik ve barınma şartları altında yaşadığını, veriler aracılığıyla ifade ederek Kosova’nın resmini ortaya koymaktadır. Nüfus sayımı rakamları, gelişmeyi, büyümeyi ve herkes için imkanlar teşvik eden güvenilir ve etkin politikalar için esası oluşturmaktadır.262

Bu sayım sürecinde Arnavutça ve Sırpçanın yanı sıra Türkçe de basılarak, Türk sayım memurlarının da süreçte yer alması sağlanmıştır. Formların Türkçe olması toplumsal bir ürünün başarısı olmakla birlikte, bu sayım süreci Türk toplumunun gerecek sayısının ortaya çıkması açısından da büyük önem arz etmektedir. Türk toplumu açısından nüfus sayım sürecini önemli kılan neden de, sürecin yürütecek olan İstatistik Kurumunun Türk Bakan Mahir Yağcılar’ın yürütmüş olduğu Kamu Yönetim Bakanlığına bağlı bir kurum tarafından yapılmasında yatmaktadır. Mahir Yağcılar sayım süreciyle ilgili yapmış olduğu değerlendirmesinde ülkenin geleceği ve kalkınması açısından sayım sürecinin önemi yanı sıra otuz yıldan beri yapılanmayan ve eskiyen verilerin yenilenmesinin yanı sıra ülkenin iç dinamikleri ile kaynaklarını belirleme konusunda devlete bir fotoğraf sunacağını savunmuştur. Bu sürecin son yapılan sayım süreçlerinden büyük farklılıkları içinde barındırdığını ve ilk defa özgür ve devlet planlaması altında yapılmasının her topluluk için önemli bir gelişme olarak yorumlarken, Türk toplumunun da ülkedeki konumunu belirleme açısından önemli bir olay olarak nitelendirmiştir. Toplum olarak bu süreçte özverili olunmasının önemini de tekrarlarken, Türkçe formların basıldığının yanı sıra hakların korunması ve uygulanması için bu süreçte birlik ver beraberliğin önemine dikkat çektiği gibi geçen

262 _{Pieter Feith, Nüfus Sayımı Kosova ve Vatandaşları İçin Neden Bu Kadar Önemlidir?, Paradigma}

sayımlara göre bu sayımlarda Türk nüfusunda bir artışı da beklediğini dile getirmiştir.263

Bağımsız Kosova’da ilk defa yapılacak olan nüfus sayımları ülke açısından olduğu gibi Türk toplumu için de büyük önem arz eden bir sürece tekabül etmiştir. Sayımlar uzun zamandan beri Türk nüfusuyla ilgili yapılan küçümseyici tutumların önüne geçilmesinin yanı sıra nüfus olarak her fazla sayının temsiliyet oranını da etkilemesi sürecin önemine önem katan diğer bir gelişme olmuştur. Cemil Luma’nın da ifade ettiği gibi otuz yıllık zaman diliminde ülkedeki Türk sayısının yuvarlama rakamlarla servis edildiğini, bu rakamlara göre “ne doğduk ne de öldük” 264

şeklinde açıklarken, Ercan Kasap ise “varsak var olacağız, yoksak yok olacağız” diyerek, Türk nüfusunun gerçek sayısının belirlenmesinin bizlerin olduğuna ve bu konuda gerekli olan özverinin verilmesi gerekliliğine dikkat çekmiştir. 265

Merkez Sayım Komisyonu üyesi Fikrim Damka da 30 yıl sonra demokratik bir ortamda sayımların yapılmasının ülkenin yanı sıra Türk toplumu için de büyük bir önem atfettiğine dikkat çekerken, “20 yıldan bu yana Türk toplumunun sayısıyla ilgili çeşitli spekülasyonlar yapılarak, varlığımıza ilgili bazı çevreler tarafından inkar politikası yürütülmüştür. Bu sayım sürecinde Türk sayısının yüksek çıkması için gerekli çalışmalar yapılarak buradaki varlığımız mühürlenecektir” sözleriyle sürecin önemine dikkat çekmeye çalışmıştır. 266

Nüfus sayım sürecinde diğer konuların yanı sıra, Kosova’da yaşayan milletlere ve konuşulan dillere ilişkin sorular da olacağı için sayımlara aynı zamanda etnik toplulukların ve Kosova’da konuşulan dillerin sayısını da vereceği gözüyle bakılmaktadır. Bu yüzden özellikle etnik toplulukların, bu topluluklar içinde de Türk toplumu mensuplarının kendilerini Türk olarak ifade etmeleri, Türkçe bilen herkesin de Türkçeyi işaretlemeleri önem arz etmiştir.267

Bu yüzden de Kosova Türk toplumu Türk olarak kaydın yanı sıra anadilin Türkçe ve diğer konuşulan diller arasında

263 _{Eski Sayımlara Kıyasen Sayımız Çok Daha Fazla Artacak, Paradigma Dergisi, Sayı 2, Nisan 2011,}

s.23-25.

264 _{Cemil Luma, Nüfus Sayımları ve Prizren, Tan Haber Gazetesi, Sayı 1, Nisan 2011, s.7.} 265 _{Ercan Kasap, Nüfus Sayımı ve Türkçe Medya, Tan Haber Gazetesi, Sayı 1, Nisan 2011, s.1}

266 _{Enis Tabak, Kosova’da 30 yıldan sonra nüfus sayımı yapılacak,}

http://www.kosovaport.com/kosovada-30-yildan-sonra-nufus-sayimi-yapilacak/, (23.10.2017).

267 _{Elif Tokmak, Sayım Formlarının Şekli ve İçeriğine Bir Bakış, Paradigma Dergisi, Sayı 2, Nisan}

Türkçenin de işaretlenmesi üzerinde bir strateji benimseyerek, başarıya ulaşmaya çalışmıştırlar. Yazar Zeynel Beksaç’ın da ifade ettiği gibi, “Evimize Türkçe konuşuyorsak, düğünlerde Türkçe şarkı söylüyorsak, gelenek ve göreneklerimizi yaşatıyorsak, Türkçe düşünüp, Türkçe yazdıysak ve o zaman da kaydımızı Türkçe yapalım ve Kosova’da atalarımızın bize emanet olarak bırakmış olduğu dilimize sahip çıkalım” dediği gibi bu süreç Türkçenin geleceği için de büyük önen arz etmiştir.268 _{Sencar Karamuço Decartes’in ünlü söylemi “Düşünüyorum o halde}

varım” söyleminden yola çıkarak, nüfus sayım sürecinin Türk toplumunun sayı ve etkisini göstermek açısından bir şans olarak görürken, “Ben buradayım o halde varım” sloganıyla Kosova’daki Türk toplumunu sayım günü kayıtlarını Türkçe yapmaya davet etmiştir.269

Formların yanı sıra bu süreçte Türk sayım memurlarının da görev alacağını bildiren, Merkez Seçim Komisyonu üyesi Fikrim Damka, Türklerin sayım için evlerine gelen memurlardan Türkçe form istemelerini, Türkçe bilmeyen memurların kayıtlarını yapmalarına izin vermemelerini, yasanın her topluluğa sunduğu kendi toplumuna mensup memur isteme hakkını kullanmaya davet etmiştir. 270

Prizren Belediye Başkan Yardımcısı Orhan Lopar nüfus sayımlarıyla ilgili yapılan bir etkinlikte nüfus sayılarında Prizren Bölgesinde görev alacak olan 70 gözlemciden hiçbirinin Türk olmadığını savunarak, Merkez Sayım Komisyonunda Türk temsilci olmasına rağmen bunun yaşamasından dolayı duyduğu şaşkınlığını dile getirmiştir. Mamuşa dışında Türk toplumunun yaşadığı yerlerde hiçbir Türk sayım memurunun olmamasını süreç açısından önemli bir eksiklik olarak gösterirken, bu konunun düzeltilmesi adına herkesi çaba göstermeye davet etmiştir. 271 _{Bu açıklamayı takiben}

Fikrim Damka yapmış olduğu açıklamasında sayım memuru ilan duyurusunun halen devam ettiğini ve sayım sürecinde Türk kontrolör ve memurların yer alacağını bildirmiştir.

268 _{Türkçem Çocuk Dergisi, Mart 2011 sayısı, s.2}

269 _{Sencar Karamuço, Ben buradayım o halde varım, Tan Haber Gazetesi, Sayı 1, Nisan 2011, s.6.} 270 _{Enis Tabak, Kosova’da 30 yıldan sonra nüfus sayımı yapılacak,}

http://www.kosovaport.com/kosovada-30-yildan-sonra-nufus-sayimi-yapilacak/, (23.10.2017).

271 _{Kosova’da Nüfus Sayımları masaya yatırıldı, 14 Şubat 2011,}

Yukardaki söylemlerden de görüleceği üzere sayım süreci Türk toplumunun ve Türkçenin geleceği konusunda önemli karar verici bir nitelik taşıması parti ile sivil toplum kuruluşları birbirleriyle yarışır seviyede etkinlikler düzenleyerek, sayım sürecinde Türk nüfusunun artırılması için yoğun bir çaba sarf edilmiştir.