B. Performans Bilgileri
2. Aklama ve Terörün Finansmanının Önlenmesi ile Tespitine Yönelik
2.1. Veri Toplama Faaliyeti
2.1.2. Savcılıklar ve Mahkemeler Tarafından Yapılan Değerlendirme ve İnceleme Talepleri
Cumhuriyet Savcılıkları ile Mahkemeler tarafından suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerinin aklanması ile terörün finansmanı suçlarının tespitine yönelik olarak Başkalığımızca mali araştırmalar yapılması talep edilmektedir. Bu taleplerle ilgili olarak Başkanlığımızca analiz, değerlendirme ve inceleme faaliyetleri yürütülmektedir.
Tablo 10 - Savcılıklar ve Mahkemeler Tarafından Yapılan Değerlendirme ve İnceleme Taleplerinin Yıllara Göre Dağılımı(2006-2012)
Yıllar 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Savcılıkların ve Mahkemelerin Değerlendirme ve İnceleme
Talepleri 93 84 74 69 107 71 89
Grafik 7 - Savcılıklar ve Mahkemeler Tarafından Yapılan Değerlendirme ve İnceleme Taleplerinin Sayısal Trendi (2006-2012)
93
84
74 69
107
71
89
0 20 40 60 80 100 120
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Savcılıklar ve Mahkemeler Tarafından Yapılan Araştırma ve İnceleme Taleplerinin Yıllara Göre Dağılımı
27 2.1.3. Diğer Bildirimler
Kamu kurum ve kuruluşları Başkanlığımız görev alanı kapsamında olduğunu düşündükleri hususları kendi kurumlarınca hazırlanmış olan raporlarla veya resmi yazışmalar ile Başkanlığımıza göndermektedirler.
Gerçek ve özel hukuk tüzel kişileri tarafından Başkanlığımıza yapılan ihbarlar ile basında çıkan bazı haberler de Başkanlığımız görev alanını ilgilendirmesi halinde bildirim olarak değerlendirilerek Başkanlığımız sistemine entegre edilmekte ve bu ihbarlara yönelik mali araştırmalar yapılmaktadır. Başkanlığımızın görev alanına girmediği anlaşılan ihbarlar ise ilgili kamu kuruluşlarına sevk edilmektedir.
Tablo 11- Diğer Bildirimlerin Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı(2006-2012) Diğer Bildirimler 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Kamu Kurumları 117 120 115 100 91 87 148
Bankalar 38 8 - - 1 - 1
Basın 4 5 3 2 2 - 9
Gerçek Kişi / Özel Hukuk
Tüzel Kişileri 304 284 359 350 331 270 265
Yurtdışı 7 5 3 6 8 12 7
Toplam 470 422 480 458 433 369 430
Grafik 8 - Gelen Diğer Bildirimlerin Kaynaklarına Göre Dağılımı(2012)
148
9 1 265
7 Kamu Kurumları
Bankalar
Basın
Gerçek Kişi / Özel Hukuk Tüzel Kişileri Yurtdışı
28 İhbar ve şikayetler daha çok Türkiye’de yerleşik gerçek kişilerden alındığı görülmektedir. Bu ihbar ve şikayetlerin % 73’ü suç gelirlerinin aklanması veya terörün finansmanı suçları açısından değerlendirilmek üzere işleme alınmış, % 26’sının Başkanlığımızla doğrudan ilgili olmadığı anlaşılarak ilgili olduğu kurumlara sevk edilmiş ve % 1’inde ise somut bulgulara yer verilmemesi nedeniyle dilekçe sahiplerinden ek bilgi talep edilmiştir.
Başkanlığımıza gönderilen adli talepler ile diğer ihbar ve şikâyetlerin konuları itibari ile dağılımı aşağıdaki gibidir:
Tablo 12 - Gönderilen İhbarların Sayıları ve İddia Edilen Konularına Göre Dağılımı(2012) 2012 Yılı İhbarlarının Konulara Göre Dağılımı
Vergi Kaçırmak 118
Tefecilik 84
Dolandırıcılık 62
Yolsuzluk 44
Suç Gelirlerinin Aklanması 34
Şüpheli Para Hareketleri 29
Kaçakçılık 22
Kaynağı Belirsiz Kazançlar 19
İhaleye Fesat Karıştırmak 15
Sınırda Yakalanan Para ve Benzeri Değerler 15
Terör veya Terörün Finansmanı 14
Suç Örgütü Kurmak 13
Uyuşturucu Madde Ticareti 13
Hırsızlık 7
Kumar Oynatmak 5
Sosyal Güvenlik Mevzuatına Aykırılık 4
Diğer 21
Toplam 519
29 Grafik 9 – Gönderilen İhbarların Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı (2012)
2012 yılında Başkanlığımıza gönderilen ihbarların konularına göre dağılımına bakıldığında 2011 yılında da olduğu gibi ekseriyetle “vergi kaçırma”, “tefecilik” ve
“dolandırıcılık” faaliyetleri ile ilgili olduğu görülmektedir.
Bunlara ek olarak “yolsuzluk”, “suç gelirlerinin aklanması” ve “şüpheli para transferleri”
de Başkanlığımıza intikal edilen ihbar konuları arasında ilk sıralarda yer almaktadır.
2.1.4. Bilgi Talepleri
Bir mali istihbarat birimi olarak MASAK, yurt dışı muadil kuruluşlarla suç gelirlerinin aklanması ve terörizmin finansmanıyla mücadele çerçevesinde istihbari nitelikte bilgi ve belge değişiminde bulunmaktadır. 5549 sayılı Kanun’un “Başkanlığın Görev ve Yetkileri”
başlıklı 19’uncu maddesinin 1’inci fıkrasının (m) bendi uyarınca, kendisine anılan konuda görev ve yetki verilen MASAK, gerçekleştirdiği bilgi paylaşımının büyük bir kısmını Egmont Grubu’na (Egmont Group - EGMONT) üye mali istihbarat birimleriyle gerçekleştirmektedir.
Egmont Grubu 09.06.1995 tarihinde Brüksel’de 24 ülke ve 8 uluslararası kuruluşun bir araya gelmesiyle oluşturulmuş olup, 31.12.2012 tarihi itibariyle Egmont Grubu’na 131 ülkenin mali istihbarat birimleri üyedir. Bu üyelik ülkelere, güvenli iletişim ağı (Egmont Secure Web-ESW) aracılığı ile bilgi değişimi imkanı sağlamaktadır. Egmont Grubu’nun temel amacı; ülkelerin suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile mücadele sistemlerini geliştirebilmelerine yardımcı olmak ve uluslararası bilgi değişiminin önündeki engelleri kaldırmaktadır. MASAK anılan Gruba 29.06.1998 tarihinde üye olmuştur.
0 20 40 60 80 100 120 140
30 Başkanlığımızca gerçekleştirilen uluslararası bilgi değişimi çoğunlukla söz konusu güvenli iletişim ağına dahil olan mali istihbarat birimleri ile yapılmaktadır. Bunun yanında Egmont Güvenli Ağa dahil olmayan yabancı muadil kuruluşlarla da posta veya telefaks aracılığıyla da bilgi paylaşımı yapılmaktadır.
2012 yılı içerisinde Başkanlığımıza muadil kuruluşlar tarafından suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerinin aklanması ve terörizmin finansmanı suçlarıyla mücadele kapsamında toplam 221 adet bilgi talebinde bulunulmuştur. Genel olarak söz konusu bilgi talepleri, mali istihbarat birimlerinin ülkelerinde gerçekleştirilen olağandışı ya da şüpheli mali işlemlere ilişkin Türk vatandaşlarının yaptığı ya da Türkiye’ye ve Türkiye’den ülkelerine yapılan para transferlerini içermektedir.
Tablo 13 - Yabancı Muadil Kuruluşlarla Yapılan Bilgi Alışverişinin Yıllara Göre Dağılımı(2006-2012)
Yıl Gelen Talepler Giden Talepler
2006 136 132
2007 196 59
2008 143 46
2009 169 162
2010 188 63
2011 202 38
2012 221 60
2012 yılı içerisinde Başkanlığımıza en fazla talepte bulunan yurt dışı muadil kuruluşların grafiksel görünümü aşağıdaki gibidir. Yurt dışından yapılan bilgi talepleri özellikle Belçika, Almanya, Rusya, Fransa ve Hollanda mali istihbarat birimleri tarafından gönderilmiştir.
31 Grafik 10 - En Fazla Bilgi Talebi Gönderen Yabancı Muadil Kuruluşların Dağılımı
(2012)
2012 yılında Başkanlığımız 35 adet yabancı mali istihbarat birimine 60 adet bilgi talebinde bulunmuştur. Bu taleplerin % 25’i Hollanda, Almanya ve İngiltere mali istihbarat birimlerine yapılmıştır.
2.2. Analiz, Değerlendirme ve İnceleme Faaliyetleri
MASAK, terörün finansmanın ve suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi ve bu suçların tespitine yönelik olarak analiz, değerlendirme çalışmalarını yapmakta olup, suç gelirlerinin aklanmasının tespiti kapsamında ayrıca inceleme de yapmaktadır.
Analiz; 5549 sayılı Kanun kapsamında toplanan muhtelif veriler ile alınan ihbar ve bildirimlerin, istatistiki ve analitik yöntemler kullanılarak ve teknik araçlar yardımıyla işlenmesi suretiyle bunlardan nitelikli mali istihbarat elde etmeye yönelik olarak yapılan çalışmalardır.
Değerlendirme; MASAK’ın nüfuz ettiği olaylar veya yapılan analizlere istinaden malvarlığına ve kişilere yönelik olarak aklama ve terörün finansmanı suçlarıyla ilgili ciddi şüphe ve emarelerin ortaya çıkarılmasına yönelik olarak yapılan çalışmalardır.
İnceleme; aklama suçunun işlendiği hususunda olguların varlığının tespitine yönelik olarak yapılan çalışmalardır.
MASAK 5549 sayılı Kanunun 19’uncu maddesine göre, terörün finansmanı ve suç gelirlerinin aklanması suçlarıyla ilgili analiz ve değerlendirme çalışmalarını MASAK’ta istihdam edilen Maliye Uzmanları vasıtasıyla yaparken; suç gelirlerinin aklanması
30,8%
19,2%
10,9%
9,6%
8,3% 7,7%
3,8% 3,2% 3,2% 3,2%
0,0%
5,0%
10,0%
15,0%
20,0%
25,0%
30,0%
35,0%
32 suçuyla ilgili incelemeleri ise Vergi Müfettişleri, Gümrük ve Ticaret Müfettişleri, Bankalar Yeminli Murakıpları, Hazine Kontrolörleri, Sigorta Denetleme Uzman ve Aktüerleri, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve Sermaye Piyasası Kurulu Uzmanları marifetiyle yerine getirmektedir.
MASAK bünyesinde yapılan analiz, değerlendirme ve incelemeler çeşitli kaynaklara dayanarak başlatılabilmekte olup bunların başlıcaları; Cumhuriyet savcılıklarından gelen talepler, kamu kurum veya kuruluşları ile yurt içindeki veya yurt dışındaki özel ya da tüzel kişilerden alınan ihbarlar ile 5549 sayılı Kanuna göre şüpheli işlemleri bildirmekle görevli olan yükümlülerce intikal ettirilen şüpheli işlem bildirimleridir.
2.2.1. Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları
Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanıyla mücadele mekanizmasında en önemli kurumsal yapıların başında mali istihbarat birimleri gelmektedir. EGMONT Grubu tarafından mali istihbarat birimi;
“Karapara aklama ve terörün finansmanı ile mücadele etmek için, şüpheli suç geliri ve potansiyel terörün finansmanı ile ilişkili olan veya ulusal mevzuat tarafından bildirimi zorunlu kılınan finansal mahiyetteki bildirimleri alan, analiz eden ve yetkili makamlara ileten merkezi ulusal bir birim”
olarak tanımlanmıştır.
Günümüzde suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanıyla mücadele eden her ülkede idari yapısı, yeri, yetkisi değişse de mali istihbarat birimi fonksiyonu çerçevesinde mali bilgileri alan, analiz eden, sonuçlarını ilgili birimlere dağıtan bir mali istihbarat birimi bulunmaktadır.
Ülkemizin mali istihbarat birimi olan MASAK tarafından da, yapılan analiz çalışmaları sonucunda gerekli görülen hususlarda ilgili kurum ve kuruluşlar bilgilendirilmektedir.
2.2.1.1. Aklama Suçuna İlişkin Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları
MASAK’a intikal eden ihbar ve şüpheli işlem bildirimlerinden analiz çalışmalarına tabi tutulan ve aklama suçu açısından nitelikli olduğu anlaşılanlar hakkında değerlendirme dosyası açılmaktadır.
33 Tablo 14 - Yıllara Göre Sonuçlandırılan Analiz ve Değerlendirme Dosyaları (2003-2012)
Yıl Dosya Sayısı Sonuçlandırılan Dosya Sayısı
2003 279 142
2004 407 221
2005 369 283
2006 692 275
2007 590 353
2008 400 324
2009 211 152
2010 159 93
2011 127 100
2012 98 38
Grafik 11 - Analiz ve Değerlendirme Dosyalarının Sonuçlandırılma Oranı(2003-2012)
Yıllar itibarı ile yürütülen analiz ve değerlendirme çalışmalarının sonucunda, ilk bakışta birbiri ile ilintili olmadığı düşünülen birçok olayın aslında aynı teşebbüsün farklı bileşenleri olduğu, bu nedenle bütün bu ilintili olayların ayrı dosya kapsamında ele
0,51 0,54
0,77
0,40
0,60
0,81
0,72
0,58
0,79
0,39
0,00 0,10 0,20 0,30 0,40 0,50 0,60 0,70 0,80 0,90
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Sonuçlanan Dosya Sayısı/Ele Alınan Dosya
Sayısı
34 alınması nedeniyle analizi zorlaştırdığı görülmüştür. Bu bağlamda yapılan aklama ve terörün finansmanına yönelik faaliyetler ile ilintili olduğu belirlenen olaylar tek bir dosya kapsamında birleştirilerek ele alınmıştır.
2008-2012 yılları arasında sonuçlandırılan aklama suçu kapsamındaki analiz ve değerlendirme dosyaları dikkate alındığında, öncül suç bağlamında çeşitlenme olmakla beraber uyuşturucu kaçakçılığı, dolandırıcılık ve tefecilik gibi belirli suçların ön plana çıktığı görülmektedir.
Tablo 15 - Sonuçlandırılan Analiz ve Değerlendirme Dosyalarının Konularına Göre Dağılımı(2008-2012)
YIL ÖNCÜL SUÇUN KONUSU DOSYA SAYISI TOPLAM
2008
Uyuşturucu Kaçakçılığı 61
324
Evrakta Sahtecilik 6
Kıymetli Maden Kaçakçılığı 4
Zimmet 4
Haksız Zenginleşme 3
Akaryakıt Kaçakçılığı 2
Organ ve Doku Ticareti 2
Rüşvet Almak 2
Tefecilik 2
Sigara Kaçakçılığı 1
Fuhuşa Teşvik Yardım ve Aracılık Etmek 1
İhaleye Fesat Karıştırma 1
Usulsüz Mali İşlemler 141
Diğer 7
2009
Uyuşturucu Kaçakçılığı 25
152
Dolandırıcılık 13
Örgütlü Suç 10
Gümrük Kaçakçılığı 9
Haksız Zenginleşme 9
Akaryakıt Kaçakçılığı 6
İhaleye Fesat Karıştırma 6
Tefecilik 5
Rüşvet 5
Evrakta Sahtecilik 4
Fuhuşa Teşvik Yardım ve Aracılık Etmek 4
Zimmet 4
Göçmen Kaçakçılığı 1
SPK Suçları 1
İllegal Kumar 1
Usulsüz Mali İşlemler 48
Diğer 1
2010
Uyuşturucu Kaçakçılığı 19
93
Dolandırıcılık 13
Gümrük Kaçakçılığı 9
Tefecilik 8
Örgütlü Suç 6
Evrakta Sahtecilik 6
35
İhaleye Fesat Karıştırma 4
Rüşvet 4
Göçmen/İnsan Kaçakçılığı 3
Haksız Zenginleşme 3
Zimmet 2
Kıymetli Maden Kaçakçılığı 1
SPK Suçları 1
İllegal Kumar 1
Usulsüz Mali İşlemler 7
Diğer 6
YIL ÖNCÜL SUÇUN KONUSU DOSYA SAYISI TOPLAM
2011
Tefecilik 24
100
Uyuşturucu Kaçakçılığı 15
Dolandırıcılık 11
Haksız Zenginleşme 2
İhaleye Fesat Karıştırma 2
Marka Taklitçiliği 2
Rüşvet 2
Evrakta Sahtecilik 2
Sigara Kaçakçılığı 2
SPK Suçları 1
Usulsüz Mali İşlemler 13
Diğer 5
2012
Tefecilik 8
38
Uyuşturucu Kaçakçılığı 6
Dolandırıcılık 5
İhaleye Fesat Karıştırma 1
Hırsızlık 1
Görevi Kötüye Kullanma 1
Evrakta Sahtecilik 1
Usulsüz Mali İşlemler 5
Maliye Uzmanları tarafından yapılan değerlendirme çalışması sonucunda, ele alınan olayda aklama suçunun işlendiğine dair ciddi şüphelerin varlığı halinde, konuyla ilgili olarak yetkili ve görevli Cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunulmaktadır.
Aklama suçu açısından bazı bulguların tespitine rağmen konu, farklı uzmanlıklar gerektirmesi nedeniyle, 5549 sayılı Kanun’un 2’nci maddesinde unvanları sayılan denetim elemanları marifetiyle daha ayrıntılı incelemeye tabi tutulmaktadır. Bu bağlamda, 2012 yılında sonuçlandırılan değerlendirme çalışmalarının % 18’i incelemeye sevk edilmiştir.
36 2.2.1.1.1. Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları Sonucunda Bilgilendirilen Kurumlar
Aklama suçuna ilişkin yapılan analiz ve değerlendirmelerde farklı kurumların görev alanlarına giren hususlarla karşılaşılması halinde, bu kurumlar da bilgilendirilmektedir.
Bu kapsamda 2012 yılı içerisinde suç gelirlerinin aklanması suçuna ilişkin analiz ve değerlendirmeler sonucunda, 1.641 kişi hakkında çeşitli kurumlara istihbari nitelikte bilgilendirme yapılmıştır.
Tablo 16 – Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları Sonucunda İstihbari Nitelikte Bilgilendirme Yapılan Kurumlar(2012)
Kurum Adı Kişi Sayısı
Adli Birimler 583
Emniyet Teşkilatı 448
Vergi Denetim Kurulu 420
Milli İstihbarat Teşkilatı 42
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı 36
Diğer Bakanlıklar 19
Gelir İdaresi Başkanlığı 16
Sosyal Güvenlik Kurumu 2
Hazine Müsteşarlığı 2
Sermaye Piyasası Kurulu 2
Diğer 71
Toplam 1.641
37 Grafik 12 - Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları Sonucunda İstihbari Nitelikte
Bilgilendirme Yapılan Kurumlar (2012)
2.2.1.1.2. Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları Sonucu Ortaya Çıkan Öncül Suç Konuları
Suç gelirlerinin aklanması suçuna ilişkin analizler sonucunda 2012 yılında yapılan bilgilendirme işlemlerinin konularına göre dağılımı ise aşağıda gösterilmiştir.
Tablo 17 - Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları Sonucunda İstihbari Bilgilendirme Konuları (2012)
Öncül Suç Konusu Kişi Sayısı
Dolandırıcılık 273
Akaryakıt kaçakçılığı 238
Vergi Kaçakçılığı 210
Tefecilik 129
Usulsüz Mali İşlemler 211
Uyuşturucu Kaçakçılığı 96
Örgütlü Suç 70
Gümrük Kaçakçılığı 68
Görevi Kötüye Kullanma 54
583
448 420
42 36 19 16 2 2 2 71
Bilgilendirilen Kurumlar
38
Yolsuzluk 50
Haksız Kazanç 35
İhaleye Fesat Karıştırma 29
Sahtecilik 15
Zimmet 13
Rüşvet 10
Türk Parasının Korunması Kanununa Muhalefet 10
Porno Ticareti 4
İllegal Kumar 3
Diğer 123
Toplam 1.641
Grafik 13 - Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları Sonucunda İstihbari Bilgilendirme Konuları (2012)
2.2.1.2. Terörün Finansmanı Suçuna İlişkin Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları
MASAK’a intikal eden ihbar ve şüpheli işlem bildirimlerinden analiz çalışmalarına tabi tutulan ve terörün finansmanı suçu açısından nitelikli olduğu anlaşılanlar hakkında değerlendirme dosyası açılmaktadır. Terörün finansmanı suçu kapsamında 2008-2012
16,64%
39 yılları arasında açılan ve çalışması tamamlanan dosyalara ilişkin istatistikler aşağıdaki gibidir.
Tablo 18 - Yıllara Göre Sonuçlandırılan Analiz ve Değerlendirme Dosyaları(2008-2012)*
Yıl Dosya Sayısı Sonuçlandırılan Dosya Sayısı
2008 40 12
2009 59 37
2010 70 30
2011 77 36
2012 69 17
*18 Ekim 2006 tarihinde yürürlüğe giren 5549 sayılı Kanun’a istinaden 08.11.2007 tarihinde Terörün Finansmanına İlişkin Analiz ve Değerlendirme Grubu oluşturulmuş ve çalışmalarına başlamıştır.
Grafik 14 - Analiz ve Değerlendirme Dosyalarının Sonuçlandırılma Oranı(2008-2012)
Tablo 19 - Suç Duyurusunda Bulunulan Kişi Sayısı(2009-2012)
Yıl Terör Örgütü
Üyesi Olmak Terörün
Finansmanı Terör Örgütüne
Yardım Toplam
2009 2 2 4
2010 223 119 12 354
2011 - 7 7 14
2012 19 20 - 39
Toplam 244 148 19 411
0,30
0,63
0,43
0,47
0,25
0,00 0,10 0,20 0,30 0,40 0,50 0,60 0,70
2008 2009 2010 2011 2012
Sonuçlanan Dosya Sayısı/Değerlendirilen Dosya Sayısı
40 Grafik 15 - Haklarında Suç Duyurusunda Bulunulan Kişilerin Yüzde Dağılımı (2009-2012)
2.2.1.2.1. Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları Sonucunda Bilgilendirilen Kurumlar
MASAK bünyesinde terörün finansmanı suçu açısından yapılan analiz ve değerlendirme çalışmaları sonucunda 2012 yılı içerisinde toplam 22.370 gerçek/tüzel kişi hakkında çeşitli kurumlarla bilgi paylaşımında bulunulmuştur.
Tablo 20 - Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları Sonucunda İstihbari Nitelikte Bilgilendirme Yapılan Kurumlar(2012)
KURUM ADI KİŞİ SAYISI
Emniyet Genel Müdürlüğü 20.471
Sosyal Güvenlik Kurumu 1.243
Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı 289
Jandarma Genel Komutanlığı 175
Cumhuriyet Savcılıkları/Mahkemeler 173
Dışişleri Bakanlığı 19
TOPLAM 22.370
0,00 0,10 0,20 0,30 0,40 0,50 0,60
Terör Örgütü Üyesi Olmak
Terörün Finansmanı Terör Örgütüne Yardım 0,59
0,36
0,05
41 Grafik 16 - Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları Sonucunda İstihbari Nitelikte
Bilgilendirme Yapılan Kurumlar(2012)
2.2.1.3. Genel Analiz Çalışmaları
2.2.1.3.1. Stratejik Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları
Bazı şahıs ya da firmaların suç gelirlerini aklama veya terörün finansmanı suçunun işlenmesinde denetim dışı kalma riski kapsamında, yurt içi ve yurt dışı para transferleri göz önüne alınarak risk bazlı analiz çalışmaları yapılmıştır. Yapılan analiz çalışmalarına göre; 85 kişi ve 17 şirket hakkında gerekli çalışmaların ve araştırmaların yapılması için Emniyet Genel Müdürlüğüne bilgi verilmiştir.
2.2.2. Aklama Suçu İncelemeleri
5237 sayılı TCK’nın 282’nci maddesindeki suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerinin aklanması suçu kapsamında yapılan değerlendirmeler sonucunda daha ayrıntılı inceleme yapılması gerektiği belirtilen dosyalar ile Başkanlıkça özelliği sebebiyle doğrudan incelemeye gönderilmesi kararlaştırılan dosyalar, işin gerektirdiği uzmanlık ihtiyaçları da dikkate alınarak, 5549 sayılı Kanun’un 2’nci maddesinde belirtilen denetim elemanlarına incelenmek üzere sevk edilmektedir.
İnceleme dosyalarının yıllar itibarıyla seyri aşağıda gösterilmiştir.
0 5.000 10.000 15.000 20.000 25.000
20.471
1.243 289 175 173 19
42 Tablo 21 - Yıllara Göre Sonuçlandırılan Aklama Suçu İnceleme Dosyaları(2008-2012)
Yıl İnceleme Kapsamındaki
Dosya Sayısı Sonuçlandırılan Dosya Sayısı
2008 319 201
2009 181 76
2010 148 73
2011 124 58
2012 102 31
Grafik 17 - Yıllara Göre Sonuçlandırılan Aklama Suçu İnceleme Dosyaları(2008-2012)
Başkanlığımızca denetim elemanları vasıtasıyla yürütülen aklama suçu incelemeleri sonucunda yapılmış suç duyurularının yanında, analiz ve değerlendirme çalışmaları sonucunda yapılmış suç duyuruları da bulunmakta olup, söz konusu suç duyuruları topluca aşağıda gösterilmiştir.
0 50 100 150 200 250 300 350
2008 2009 2010 2011 2012
319
181
148
124 102
201
76 73
58
31
İnceleme Kapsamındaki Dosya Sayısı Sonuçlandırılan Dosya Sayısı
43 Tablo 22 - Analiz ve Değerlendirme/Aklama Suçu İnceleme Dosyalarından Suç Duyurusu Yapılan Kişi Sayısı (2008-2012)
Yıl Analiz ve
Değerlendirme Aklama Suçu
İncelemesi Toplam Suç
Duyurusu
2008 3 228 231
2009 - 115 115
2010 30 356 386
2011 117* 105 177
2012 133 142 275
Toplam 283 946 1.229
(*)1 değerlendirme dosyasının suç duyurusu yılı değiştiğinden kişi sayısında gerekli düzeltme yapılmıştır.
Grafik 18 - Analiz ve Değerlendirme/Aklama Suçu İnceleme Dosyalarından Suç Duyurusu Yapılan Kişi Sayısı (2008-2012)
0 50 100 150 200 250 300 350 400
2008 2009 2010 2011 2012
3 0
30
117 133
228
115
356
105
142
Analiz ve Değerlendirme Aklama Suçu İncelemesi
44 Tablo 23 - Öncül Suçlar İtibariyle Haklarında Aklama Suçu Duyurusunda Bulunulan Kişi Sayısı (2008-2012)
Öncül Suç 2008 2009 2010 2011 2012 Toplam
Uyuşturucu Madde
Ticareti 97 53 26 34 1 211
Gümrük Kaçakçılığı 14 - 69 - - 83
Dolandırıcılık 29 10 56 77* 140 312
Yasa Dışı Bahis ve
Kumar Oynatılması - - 165 5 37 207
Resmi ve Özel
Belgede Sahtecilik 18 34 15 8 4 79
Akaryakıt
Kaçakçılığı 25 - 30 8 26 89
Zimmet 5 1 10 30 - 46
Tefecilik - 3 4 31 41 79
Sigara Kaçakçılığı 24 - - 3 9 36
Diğer 19 14 11 26 17 87
Genel Toplam 231 115 386 222 275 1.229
(*)1 değerlendirme dosyasının suç duyurusu yılı değiştiğinden kişi sayısında gerekli düzeltme yapılmıştır.
Grafik 19 - Öncül Suçlar İtibariyle Haklarında Aklama Suçu Duyurusunda Bulunulan Kişi Sayısı (2008-2012)
0 50 100 150 200 250 300 350
211
83 312
207
79 89
46 79 36
87
45 2008 ile 2012 yılları arasında aklama suçunun işlendiği gerekçesi ile 1.229 kişi hakkında suç duyurusunda bulunulmuş olup, söz konusu suç duyurularından 312 kişinin öncül suçunun dolandırıcılık, 211 kişinin uyuşturucu madde ticareti, 207 kişinin yasa dışı bahis ve kumar oynatılması, 89 kişinin ise akaryakıt kaçakçılığı olduğu görülmektedir.
3. Yükümlülük Denetimi Faaliyetleri 3.1. Yükümlülüklere Uyum Denetimleri
Yükümlülük denetimi faaliyetleri, 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ve ilgili mevzuata göre münferiden veya bir denetim programı kapsamında yürütülmektedir.
2012 yılı programlı yükümlülüklere uyum denetimi; kimlik tespiti, şüpheli işlem bildirimi ve uyum görevlisi atanması (uyum görevlisi atamak zorunda olan yükümlülerle sınırlı olarak) yükümlülükleri yönünden gerçekleştirilmiştir. Program kapsamında 89 yükümlü nezdinde denetim başlatılmış olup, 41 yükümlünün denetimi 2012 yılında tamamlanmıştır.
Daha önceki yıllarda başlanan denetimler kapsamında, 4 faktoring şirketi, 7 finansal kiralama şirketi olmak üzere toplam 11 yükümlünün denetimi ise 2012 yılında tamamlanmıştır.
Yine, münferit yükümlülüklere uyum denetimi kapsamında talih ve bahis oyunları alanında faaliyet gösteren bir yükümlü 2012 yılında denetime tabi tutulmuştur.
Yükümlülük denetimleri, Başkanlığımızca 2009 yılından itibaren programlı bir şekilde yürütülmekte olup, 2009-2012 yılları arasında gerçekleştirilen yükümlülük denetimlerine ilişkin tablo aşağıda yer almaktadır.
46 Tablo 24 - Yükümlülüklere Uyum Denetimlerinin Yıllar İtibariyle Dağılımı (2009-2012)
Yükümlü Grubu Yıllara Göre Dağılımı
2009 2010 2011 2012
Bankalar 36 - - 2
Sermaye Piyasası Aracı Kurumları 21 23 43 11
Sigorta ve Emeklilik Şirketleri 53 - - -
Faktoring Şirketleri - 16 20 8
Finansal Kiralama Şirketleri - 3 18 10
Finansman Şirketleri - 10 - 1
Portföy Yönetim Şirketleri - 7 5 4
Varlık Yönetim Şirketleri - - 6 2
İkrazatçılar - 10 10 1
Kıymetli Madenler Borsası Aracı Kuruluşları - - 11 8
İstanbul Altın Borsası Başkanlığı - - 1 -
Talih ve Bahis Oyunları Alanında Faaliyet
Gösterenler - - 6 1
Yetkili Müesseseler - - - 3
Emlakçılar - - - 2
Toplam 110 69 120 53
3.2. Yükümlülük İhlal İncelemeleri ve Kesilen İdari Para Cezaları
Yükümlülük ihlal incelemesi, uyum denetimi sırasında belirlenen veya MASAK Başkanlığına bildirilen ya da Başkanlıkça tespit edilen yükümlülük ihlallerine ilişkin olarak 5549 sayılı Kanun’da sayılan denetim elemanları vasıtasıyla gerçekleştirilen münferit bir denetimdir.
Söz konusu incelemeler sonucunda yükümlülüğe aykırı bir davranışla karşılaşılması halinde yükümlülüğün türüne göre 5549 sayılı Kanun’un 13’üncü maddesi ile Kabahatler Kanunu’na istinaden idari para cezası veya Kanun’un 14’üncü maddesine göre adli ceza uygulanmaktadır.
İdari para cezaları, Kanun’un 3 ve 6’ncı maddeleri ile 4’üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan kimlik tespiti, devamlı bilgi verme ve şüpheli işlem bildirimi yükümlülüklerinden herhangi birini ihlal eden yükümlülere karşı uygulanmakta olup, ayrıca kimlik tespiti ve şüpheli işlem bildirimi yükümlülüklerine uyulmaması durumunda yükümlülüğü yerine getirmeyen görevliye de idari para cezası uygulanmaktadır.
5549 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinde yer alan yükümlülüklere uyulmaması durumunda, eksikliklerin giderilmesi ve gerekli tedbirlerin alınması için yükümlülere Başkanlıkça 30 günden az olmamak üzere süre verilmektedir. Verilen süre içinde eksikliklerini gidermeyen ve gerekli tedbirleri almayan yükümlüler hakkında bahse konu madde uyarınca idari para cezası uygulanmaktadır.
47 2008-2012 yılları arasında uygulanan idari para cezalarının yükümlü sayısına, yükümlülüğe aykırı fiillere ve idari para cezası tutarlarına göre dağılımına ilişkin tablolar ve grafikler aşağıda yer almaktadır.
47 2008-2012 yılları arasında uygulanan idari para cezalarının yükümlü sayısına, yükümlülüğe aykırı fiillere ve idari para cezası tutarlarına göre dağılımına ilişkin tablolar ve grafikler aşağıda yer almaktadır.