XII. Dönem Konya Milletvekilleri
1.16. Mehmet Rüştü Özal’ın Biyografisi
1.16.8. Sağlık Çalışanlarıyla İlgili Kanun Hakkındaki Düşüncesi
İstanbul Milletvekili Suphi Baykam ve arkadaşlarının vermiş oldukları Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı’na bağlı araştırma hastanelerinde çalışanlara tazminat verilmesi hakkındaki kanun teklifi için söz almıştır. Verilecek tazminatlar ile doktor sayısın artmayacağını, ayrıca, tazminat ile birlikte asistanlar için iki yıllık mecburi hizmet getirilmesinin de yanlış olduğunu ifade etmiştir.
194 MM ZC, 06.03.1961, O: 1 B: 23, s.483. 195 MM ZC, 17.02.1962, O: 1 B: 48, s.445-447. 196
78
Yarı Türkçe, yarı Kürtçe yayınlanacağı söylenen “Reya Rasti” isimli dergi hakkında gündem dışı konuşma yapmıştır. Anayasanın başlangıç kısmındaki prensipleri ve bazı madde hükümleri göz önüne alındığında arz olunan dergiyi çıkarma teşebbüsünün devlet nizamı ve milli şuur ile bağdaşmadığını söylemiştir. Adı geçen derginin çıkartılması halinde milli duyguları yok eden, hiç olmazsa zayıflatan bir adım atılacağını ifade etti. Hükümetin bu konuda gerekli tedbirleri almasını istemiştir. Öncelikle ve ivedilikle görüşülmesi kabul olunan, Turizm ve Tanıtma Bakanlığı Teşkilât kanun lâyihasının kısa bir süre içlinde, insicam ile derli toplu bir şekilde sonuçlandırılabilmesi için sendika, grev ve lokavt, toplu sözleşme kanunları mütenasip meclisin toplantı günlerinde aralıksız görüşülmesinin yerinde olacağını söyleyerek, müzakerelerin bu şekilde yapılmasının karara bağlanması için oylanmasını istemiştir197
.
İKİNCİ BÖLÜM
XIII. DÖNEM KONYA MİLLETVEKİLLERİ 1965 Genel Seçimleri Hakkında Genel Bilgi
1965 yılında yapılan genel seçimler öncesinde Siyasal Partiler Kanunu ve Yeni Seçim Kanunu yasalaşarak Türkiye’de ilk kez nispi temsil sistemine eklenen “milli bakiye” sistemi uygulanmaya başlanmıştır. Bu, küçük partilerin parlamentoda temsilini olanaklı kılan bir sistemdir. Böylece her bir oyun hesaba katılması amaçlanmış, seçim çevrelerinde değerlendirilemeyen oyların ulusal bir seçim çevresinde birleştirilmesi öngörülmüştür.198
.
Türkiye İşçi Partisi’nin TBMM’de 14, Cumhuriyet Senatosu’nda 1 sandalye kazanarak ilk kez parlamentoya girmiş olması, seçimin önemli sonuçlarından biri olmuştur. Seçimlerin 1 yıl sonrasında ise Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, hastalığının ilerlemesi sonucu görevini yapamaz duruma gelmiş; kısa bir müddet sonra da vefat etmiştir199.
197 MM ZC, 20.05.1963, O: 1 B: 83, s.113.
198 Ali Gevgili, Yükseliş ve Düşüş, Bağlam Yayınları, İstanbul 1987, s.322. 199
79
27 Mayıs 1960 askeri müdahalesiyle birlikte DP’nin siyaset dışı kalması, AP’nin kurulmasına zemin hazırlamıştır. DP’nin oy tabanını hedefleyerek siyasi faaliyete başlayan AP, Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi ve 27 Mayıs’tan sonra kurulan Yeni Türkiye Partisi ile rekabet etmiştir. Devletin ekonomiye müdahalesine karşı çıkan AP, bu yönü ile de DP’nin ekonomik görevini devralmış görünmektedir200
.
AP, kurulduğu ilk yıllarda siyasi geçmişleri birbirinden çok farklı kişilerden oluşmuştur: AP’deki birinci grubu siyasete ilk kez atılan yeni üyeler; ikinci grubu ise parti politikalarında oldukça önemli bir yere sahip olan kapatılan DP’nin eski milletvekilleri oluşturmuştur. Ragıp Gümüşpala’nın 1964 yılında vefatı üzerine genç ve yenilikçi bir grubun öne sürdüğü Süleyman Demirel’in Parti Genel Başkanı olarak seçilmesi,201
Türk siyasi hayatı açısından oldukça önemli bir gelişme olmuştur. Cumhuriyet’in kurulusundan beri ilk defa bir siyasi parti kongresinde delege seçimiyle bir Parti Genel Başkanı göreve gelmiştir. Köy kökenli bir ailenin çocuğu olan, aldığı eğitimle statüsünü değiştiren Süleyman Demirel’in modern ve dinamik bir görünüm çizmesi genç ve entelektüel partililer tarafından desteklenmesine neden olmuştur202
. Süleyman Demirel, iktisadî Görüşüve hedefleri ile Adnan Menderes görevini üstlenen kişi olarak görülmüş ve DP grubunun da desteğini almıştır. Ordu ile ilişkilerin dengede tutulmasını isteyen ılımlı grubun tercihi de Süleyman Demirel olmuştur. Büyük ölçüde siyasi referandum olarak değerlendirilen 1965 seçimleri ile AP, oyların yaklaşık %53’ünü alarak mecliste kazandığı 240 sandalye ile önemli bir başarı sağlamıştır. CHP 134, Millet Partisi 31, YTP 19, TİP 14, CKMP 11 ve bağımsızlar 1 milletvekili kazanmışlardır203
.
Ordu ile ilişkileri de denge de tutmayı başaran Süleyman Demirel’in idaresindeki AP, 1965 seçimlerinden sonra çok sayıda emekli subayı milletvekili seçtiren parti
200 Ahmet Cemil Ertunç, Cumhuriyetin Tarihi, Pınar Yayınları, İstanbul 2004, s.362–370. 201
Feroz Ahmad, Demokrasi Sürecinde Türkiye: 1945-1980, s.276.
202 Arsev Bektaş, Demokratikleşme Sürecinde Liderler Oligarşisi: CHP ve AP (1961-1980), Balgam
Yayınları, İstanbul 1993, s.154-155.
203 Filiz Demirci Güler, Türkiye’nin Yakın Siyasetinde Bir Örnek Olay: Adalet Partisi, Türkiye ve
80
olmuştur. Cevdet Sunay’ın, Cumhurbaşkanı seçilmesinde de etkin rol oynayan AP, DP mirasına sahip çıkmak konusunda da oldukça başarılı olmuştur204
.
AP, ekonomik gelişmeyi hedef olarak görmüş, bu ideal, Süleyman Demirel ile sloganlaşan “Büyük Türkiye” kavramıyla ifade bulmuştur. Bu hedef, demokratikleşme ve büyüme arzusunda olan toplumun özlemleriyle de örtüşmektedir. 1969 seçimlerine parti içindeki mücadeleler ve çalkantılar ile giren AP teşkilatında, eski DP’lilere siyasi hakların verilmesi meselesi çok tartışılmıştır. AP %6,4 oy kaybına uğramakla birlikte 1969 seçimlerinde tek başına iktidar olmayı başarmıştır205
. Konya’daki seçim sonuçlarına bakıldığında AP’den 9, CHP’den 4, Millet Partisinden 2, TİP’ten 1 Milletvekili seçildiği görülmektedir.
Partilerin Konya'da aldıkları oy sayısı ve oy oranı da şu şekildedir. Tablo 2 206
Parti adı Alınan Oy Oranı
AP 169.612 54,17 CHP 78.310 25,01 MP 29.389 9,39 BAĞIMSIZ 18.064 5,77 TİP 6.753 2,16 CKMP 6.035 1,93 YTP 4.967 1,59
204 Cem Eroğul, “Çok Partili Düzenin Kuruluşu: 1945-71”, Geçiş Sürecinde Türkiye, Yayına
Hazırlayanlar: Irvin Cemil Schick, Ertuğrul Ahmet Tonak, Belge Yayınları, Dördüncü Baskı, İstanbul 2003, s.150.
205 Tevfik Çavdar, Türkiye’nin Demokrasi Tarihi, İmge Kitapevi, Ankara 1999, s.172.
206 Türkiye Cumhuriyeti 1965 Genel Seçimleri, Konya Bölgesinde Partilerin Aldıkları Oy Ve Oranları,
https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/genel_secimler.secim_cevresi_partiler?p_secim_yili=1965&p_il_k odu=42 Erişim Tarihi: 10.07.2018
81