Sınav Kaygısı Düzeyiyle Yaş, Öznel Gelir Düzeyi, Öznel Dindarlık ve Dine Önem Verme Arasındaki İlişkiler
n r P
Sınav Kaygısı Ölçeği & Yaş 534 -.060 .169
Sınav Kaygısı Ölçeği & Aile Öznel Gelir Düzeyi
534 -.090* .038*
*p<.05
Tablo 5’teki korelasyon analizinde sınav kaygısı ile yaş [r (534)=-.060, p=.169], arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır (p>.05). Bununla birlikte sınav kaygısı ile ailenin öznel gelir düzeyi arasında negatif yönde seyreden anlamlı bir ilişki
tespit edilmiştir [r (534)=-.090, p=.038]. Buna göre gelir düzeyi arttıkça sınav kaygısı düşmektedir.
Tablo 6
Sınav Kaygısı Düzeyiyle Öznel Dindarlık ve Dine Önem Verme Arasındaki İlişkiler
n r P
Sınav Kaygısı(Ölçek)&Öznel Dindarlık 534 .051 .237 Sınav Kaygısı (Ölçek)& Dine Önem
Verme
534 .045 .297
*p<.05
Tablo 6’daki korelasyon analizinde sınav kaygısı ile öznel dindarlık [r (534)=-.051, p=.237] ve dine önem verme düzeyi [r (534)=-.045, p=.297] arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır (p>.05).
Tablo 7
Üniversite Sınavına Yönelik Kaygı ile Öznel Dindarlık ve Dine Önem Verme Arasındaki İlişki
Korelasyon n r P
Öznel Dindarlık &
Üniversiteye Giriş Sınavını Düşündükçe Kaygılanma 558 .136** .001 Dine Önem verme &
Üniversiteye Giriş Sınavını Düşündükçe Kaygılanma 558 .113** .008
**p<.01
Tablo 7’deki korelasyon analizinde üniversiteye giriş sınavını düşündükçe kaygılanma ile öznel dindarlık arasında [r (558)=.136, p=.001] pozitif yönde ve yüksek düzeyde bir ilişki tespit edilmiştir. Buna göre sınav kaygısı arttıkça öznel dindarlık düzeyi de yükselmektedir. Ayrıca üniversiteye giriş sınavını düşündükçe kaygılanma ile dine önem verme arasında da yine pozitif yönde anlamlı bir ilişki vardır [r (558)=.113, p=.008]. Üniversiteye giriş sınav kaygısı arttıkça dine önem verme düzeyi de yükselmektedir.
Tablo 8
Sınav Kaygısı Ölçeği-Dine Verilen Önem ve Öznel Dindarlık İlişkisi
Korelasyon n r P
Sınav Kaygısı (Ölçek)&
Dine Verilen Önem Düzeyi 534 .045 .297
Genel Sınav (Ölçek)&
Öznel Dindarlık Düzeyi 534 .051 .237
Tablo 8’de sınav kaygısı ile dine önem verme ve öznel dindarlık arasındaki ilişki izlenebilir. Buna göre sınav kaygısı ile dine önem verme düzeyi [r (534)=.045, p=.297]
ve öznel dindarlık [r (534)=.051, p=.237] arasında anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir.
Tablo 9
Üniversiteye Giriş Sınavını Düşündükçe Kaygılanma ile Değişen Maneviyat Tutumları Arasındaki İlişkiler
n r P
Üniversiteye giriş sınav kaygısı &
Başa gelen Olumsuzlukların Allah’tan geldiğine inanma 552 .101* .018 Üniversiteye giriş sınav kaygısı &
Başa gelenlerin her şeyin kaderinde yazılı olduğuna inanma
552 .074 .084
Üniversiteye giriş sınav kaygısı &
Sınavlardan önce dua etmenin rahatlattığına inanma 552 .217** .000 Üniversiteye giriş sınav kaygısı &
İyi-kötü her şeyin Allah’tan geldiğini bilmenin zorluklar Karşısında dayanma gücü verdiğine inanma
Sınava Çalışılmışsa Allah’ın yardım edeceğine inanma 552 .072 .091 Üniversiteye giriş sınav kaygısı &
Peygamberlerin yaşadıkları zorlukları düşündükçe kendininkileri küçük görme
552 .066 .123
Üniversiteye giriş sınav kaygısı &
Çalışıldığı halde başarılı olunamazsa duaların kabul olmadığını inanma
552 .206** .000 Üniversiteye giriş sınav kaygısı &
Çalışıldığı halde başarılı olunamazsa emeklerin boşa gittiğine ve Allah’ın yardım etmediğine inanma
552 .259** .000
(Tablo 9 Devamı)
Üniversiteye giriş sınav kaygısı &
Başa gelen olumsuzlukların şanssız biri olmasından kaynaklandığına inanma
Olumsuzluk yaşadığında bunu hak ettiğini düşünme 552 -.013 .758 Üniversiteye giriş sınav kaygısı &
Başarısızlık yaşadığında bunun kendindeki eksiklikten kaynaklandığını düşünme
552 .044 .304
*p<.05 **p<.01
Tablo 9’daki korelasyon analizinde üniversiteye giriş sınavını düşündükçe kaygılanma ile değişen maneviyat tutumları arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Formda yer alan her bir madde ile ilgili sonuçlar incelendiğinde üniversiteye giriş sınavını düşündükçe kaygılanma ile“Başa gelen olumsuzlukların Allah’tan geldiğine inanma” [r (552)=.101, p=.018], “Çalışıldığı halde başarılı olunamazsa dualarının kabul olmadığına inanma”[r (552)=.206, p=.000] ve “Çalışıldığı halde başarılı olunamazsa emeklerinin boşa gittiğine ve Allah’ın yardım etmediğine inanma” [r (552)=.259, p=.000] arasında anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yani üniversiteye giriş sınavını düşündükçe kaygılanma düzeyi arttıkça başa gelen olumsuzlukları Tanrıya yükleme davranışının da artacağı söylenebilir.
Tablo 9 incelendiğinde üniversiteye giriş sınavını düşündükçe kaygılanma düzeyi ile;“Başa gelen her şeyin kaderinde yazılı olduğuna inanma” [r (552)=.074, p=.084] , “Sınava çalışılmışsa Allah’ın yardım edeceğine inanma” [r (552)=.072, p=.091],“İyi-kötü her şeyin Allah’tan geldiğini bilmenin zorluklar Karşısında dayanma gücü verdiğine inanma” [r (552)=.036, p=.400] arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir. Bulgulardan yola çıkarak üniversiteye giriş sınav kaygısının kader inancı ile arasında herhangi bir ilişki olmadığı sonucuna ulaşılabilir.
Analiz sonuçlarına göre üniversiteye giriş sınav kaygısı ile “Sınavlardan önce dua etmenin rahatlattığına inanma” [r (552)=.217, p=.000] maddesiyle arasında yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bulgular ışığında üniversite sınavını düşündükçe yaşanacak olan kaygı düzeyi arttıkça, duanın olumlu ve rahatlatıcı etkisine olan inancın da artacağı sonucu çıkarılabilir.
Tablo 9’daki korelasyon analizi dikkate alındığında üniversiteye giriş sınav kaygısı ile genel anlamda başa gelen olumsuzlukları kendine yükleme (“Olumsuzluk yaşadığında bunu hak ettiğini düşünme” [r (552)= -.013, p=.758], “Başarısızlık yaşadığında bunun kendindeki eksiklikten kaynaklandığını düşünme” [r(552)=.044, p=.304]) arasında anlamlı bir ilişki mevcut değildir. Fakat “Başa gelen olumsuzlukların şanssız biri olmasından kaynaklandığına inanma” maddesi ile üniversiteye giriş sınav kaygısı düzeyi arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir [r(552)=.241, p=.000]. Buna göre şanssız biri olduğuna olan inanç arttıkça sınava girişte yaşanacak olan kaygı düzeyinin de artacağı sonucunu çıkarabiliriz.
Yapılan korelasyon analizine göre üniversiteye giriş sınav kaygısı ile değişen maneviyat tutumlarından “Başa gelen olumsuzlukların sebebini çevresindeki insanlar olarak görme” maddesi arasında pozitif yönde yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir [r(552)=.186, p=.000]. Yani üniversiteye giriş sınavını düşündükçe kaygılanma düzeyi arttıkça başa gelen olumsuzlukları çevreye yükleme davranışının da artacağı söylenebilir.
Tablo 10
Öznel Sınav Kaygısı Yaşama Sıklığı ile Değişen Maneviyat Tutumları Arasındaki İlişki
Korelasyonlar n r P
Öznel sınav kaygısı yaşama sıklığı &
Başa gelen olumsuzlukların Allah’tan geldiğine inanma
552 .069 .104
Öznel sınav kaygısı yaşama sıklığı &
Başa gelen olumsuzlukların şanssız biri olmasından kaynaklandığına inanma
552 .172** .000 Öznel sınav kaygısı yaşama sıklığı &
Başa gelen olumsuzlukların sebebini çevresindeki insanlar olarak görme
552 .118** .005 Öznel sınav kaygısı yaşama sıklığı &
Olumsuzluk yaşadığında bunu hak ettiğini düşünme 552 .044 .300 Öznel sınav kaygısı yaşama sıklığı &
Başa gelen her şeyin kaderde yazılı olduğuna inanma 552 .009 .835 Öznel sınav kaygısı yaşama sıklığı &
Sınavlardan önce dua etmenin rahatlattığına inanma 552 .157** .000 Öznel sınav kaygısı yaşama sıklığı &
Başarısızlık Yaşadığında bunun kendindeki eksiklikten kaynaklandığını düşünme
552 .004 .920
(Tablo 10 Devamı)
Öznel sınav kaygısı yaşama sıklığı &
İyi-kötü her şeyin Allah’tan geldiğini bilmenin zorluklar karşısında dayanma gücü verdiğine inanma
552 .004 .923
Öznel sınav kaygısı yaşama sıklığı &
Ailenin sınavlara dualarla göndermesini motivasyonu artırdığına inanma
552 .079 .063
Öznel sınav kaygısı yaşama sıklığı &
Sınava çalışılmışsa Allah’ın yardım edeceğine inanma
552 .046 .282
Öznel sınav kaygısı yaşama sıklığı &
Peygamberlerin yaşadıkları zorlukları düşündükçe kendininkileri küçük görme
552 .066 .121
Öznel sınav kaygısı yaşam sıklığı &
Çalışıldığı halde başarılı olunamazsa duaların kabul olmadığına inanma
552 .216** .000 Öznel sınav kaygısı yaşama sıklığı &
Çalışıldığı halde başarılı olunamazsa emeklerin boşa gittiğine ve Allah’ın yardım etmediğine inanma
552 .248** .000
Tablo 10’da öğrencilerin sınav kaygısı yaşama sıklığı ile değişen maneviyat tutumlarını inceleyen dağılımlar yer almaktadır.
Formda yer alan her bir madde ile ilgili sonuçlar incelendiğinde öznel sınav kaygısı yaşama sıklığı ile “Başa gelen olumsuzlukların Allah’tan geldiğine inanma” [r (552)=.069, p=.104] arasında anlamlı bir ilişki olmadığı görülmektedir. Yani sınav kaygısı yaşama sıklığının artmasıyla başa gelen olumsuzlukları Tanrıya yükleme davranışının arasında herhangi bir ilişki yoktur. Fakat “Çalışıldığı halde başarılı olunamazsa emeklerin boşa gittiğine ve Allah’ın yardım etmediğine inanma” ile sınav kaygısı yaşama sıklığı arasında yüksek düzeyde bir ilişki mevcuttur ”[r (552)=.248, p=.000]. Buna göre kişi ne kadar çok sınav kaygısı yaşarsa o kadar olumsuzlukları Tanrıya yükleme ve onu suçlama davranışında bulunacağı söylenebilir.
Tablo 10 incelendiğinde öznel sınav kaygısı yaşama sıklığı ile;“Başa gelen her şeyin kaderinde yazılı olduğuna inanma” [r (552)=.009, p=.835] , “Sınava çalışılmışsa Allah’ın yardım edeceğine inanma” [r (552)=.046, p=.282],“İyi-kötü her şeyin Allah’tan geldiğini bilmenin zorluklar karşısında dayanma gücü verdiğine inanma” [r (552)=.004, p=.923] arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir. Analiz sonuçları öznel sınav kaygısı yaşama sıklığı ile kader inancı arasında herhangi bir ilişki olmadığını göstermektedir.
Tablo 10’daki korelasyon analizi dikkate alındığında öznel sınav kaygısı yaşama sıklığının değişen maneviyat tutumlarından “Olumsuzluk yaşadığında bunu hak ettiğini düşünme” [r (552)=.044, p=.300] ve “Başarısızlık yaşadığında bunun kendindeki eksiklikten kaynaklandığını düşünme” [r (552)=.004, p=.920]) maddeleriyle arasında anlamlı bir ilişki mevcut değildir. Buna karşın “Başa gelen olumsuzlukların şanssız biri olmasından kaynaklandığına inanma” maddesi ile öznel sınav kaygısı yaşama sıklığı arasında yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir [r (552)=.172, p=.000]. Elde edilen bulgulardan hareketle sınav kaygısı yaşama sıklığı arttıkça şanssız biri olduğuna olan inancın da artacağı sonucuna ulaşabiliriz.
Korelasyon analizi sonucunda elde edilen bulgulara göre öznel sınav kaygısı yaşama sıklığı ile değişen maneviyat tutumlarından “Başa gelen olumsuzlukların sebebini çevresindeki insanlar olarak görme” maddesi arasında yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir [r (552)=.118, p=.005]. Bu bulgulardan yola çıkarak sınav kaygısı yaşama sıklığı arttıkça başa gelen olumsuzlukları çevreye yükleme davranışının da artacağı yorumu yapılabilir.
Tablo 10’a göre öznel sınav kaygısı yaşama sıklığı ile “Sınavlardan önce dua etmenin rahatlattığına inanma” [r (552)=.157, p=.000] arasında yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Analize göre öznel sınav kaygısı yaşama sıklığı arttıkça, duanın olumlu ve rahatlatıcı etkisine olan inancın da artacağı yorumunu yapabiliriz. Bu ifadelerde duanın olumlu başa çıkmadaki etkisini görmek mümkündür.
Buna karşın “Ailenin sınava dualarla göndermesinin motivasyonunu artırdığına inanma” maddesinin sınav kaygısı yaşama sıklığıyla arasında anlamlı bir ilişki yoktur [r (552)=.079, p=.063].
Tablo 11
Genel Sınav Kaygısı ile Manevi Temelli Olmayan Açıklamalar Arasındaki İlişki
Korelasyonlar n r P
Genel sınav kaygısı & Bir olumsuzluk
yaşandığında bunu hak ettiğini düşünme 530 .048 .269
Tablo 11’de öğrencilerin genel sınav kaygısı ölçeğine vermiş oldukları dağılımlar ile değişen maneviyat tutumlarından manevi temelli olmayan açıklamalar arasındaki ilişkiyi gösteren korelasyon analizi yer almaktadır. Bulgular incelendiğinde yaşanan genel sınav kaygısı ile “Başa gelen olumsuzlukların şanssız biri olduğunu düşünmekten kaynaklanma” [r (530)=.206, p=.000] ve “Başa gelen olumsuzlukların sebebi olarak çevredeki insanları görme” [r (530)=.202, p=.000] maddeleri arasında yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir. Yani sınava yönelik kaygı yaşama durumu arttıkça öğrencinin şanssız olduğunu düşünme ve karşılaştığı olumsuzlukların sebebini çevreye yükleme davranışının da artış göstereceği sonucunu çıkarabiliriz. Buna karşın sınav kaygısı ile “Bir olumsuzluk yaşadığında bunu hak ettiğini düşünme” arasında bir ilişki yoktur [r (530)=.048, p=.269].
Tablo 12
Genel Sınav Kaygısı İle Dini ve Manevi Temelli Açıklamalar Arasındaki İlişki
Korelasyonlar n r P
Genel sınav kaygısı & Başa gelen
olumsuzlukların Allah’tan geldiğine inanma
530 .014 .745
Genel Sınav kaygısı & Başa gelen her şeyin kaderde yazılı olduğuna inanma
530 .005 .900
Sınav kaygısı & İyi-kötü her şeyin Allah’tan geldiğine inanıyor olmanın dayanma gücü verdiğini düşünme
530 .041 .342
Sınav kaygısı & Sınava çalışıldıysa Allah’ın yardım edeceğine inanma
Sınav kaygısı & Çalışıldığı halde başarısız olunursa Allah’ım emeklerim neden boşa gitti diye yakınma
530 .273** .000
Tablo 12’de genel sınav kaygısı ölçeği ile dini ve manevi temelli açıklamalar arasındaki ilişkiyi gösteren analiz yer almaktadır. Elde edilen bulgular incelendiğinde genel sınav kaygısı ile “Başa gelen olumsuzlukların Allah’tan geldiğine inanma” [r (530)=.014, p=.745], “Başa gelen her şeyin kaderde yazılı olduğuna inanma” [r (530)=.005, p=.900], “İyi-kötü her şeyin Allah’tan geldiğine inanıyor olmanın dayanma gücü verdiğini düşünme” [r (530)=.041, p=.342], “Sınava çalışıldıysa Allah’ın yardım
edeceğine inanma” [r (530)=.034, p=.429] ve “Peygamberlerin yaşadıkları zorlukları düşündükçe kendininkileri küçük görme” [r (530)=.011, p=.795] maddeleri arasında anlamlı bir ilişki yoktur. Fakat sınav kaygısı ile “Çalışıldığı halde başarısız olunursa Allah’ım emeklerim neden boşa gitti diye yakınma” arasında yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki vardır [r (530)=.273, p=.000]. Bu bulguya göre öğrencinin sınav kaygısı arttıkça yaşanan olumsuzluğu Tanrıya yükleme davranışında da artış olacağı yorumu yapılabilir.
Tablo 13
Genel Sınav Kaygısı ile Dua Etme Arasındaki İlişki
Korelasyonlar n r p
Genel sınav kaygısı & Sınavlardan önce dua
etmenin rahatlattığına inanma 530 .165** .000
Genel sınav kaygısı & Ailenin sınava dualarla göndermesinin motivasyonu artırdığını
düşünme
530 .040 .358
Genel sınav kaygısı & Çalışıldığı halde sonuçta başarılı olunamazsa Allah’ın duaları kabul etmediğini düşünme
530 .278** .000
Tablo 13 genel sınav kaygısı ile dua etme arasındaki ilişki durumunu göstermektedir. Öğrencilerin yaşadığı genel sınav kaygısı ile; “Sınavlardan önce dua etmenin rahatlattığına inanma” [r (530)=.165, p=.000] ve “Çalışıldığı halde sonuçta başarılı olunamazsa Allah’ın duaları kabul etmediğini düşünme” [r (530)=.278, p=.000]
maddeleri arasında yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir. Buna göre yaşanan genel sınav kaygısı arttıkça sınavdan önce dua etmenin kaygı düzeyini azalttığına ve rahatlatıcı etkisine olan inanç da artmaktadır diyebiliriz. Ayrıca yaşanan sınav kaygısı çalışıldığı halde başarılı olunamazsa Allah’ın duaları kabul etmediği düşüncesini de beraberinde getirmektedir. Fakat genel sınav kaygısıyla ailenin sınava dualarla göndermesinin motivasyonu artırdığını düşünme arasında herhangi bir ilişki yoktur [r (530)=.040, p=.358].
Tablo 14
Sınav Kaygısı Yaşama Sıklığı ile Öznel dindarlık ve Dine önem Verme Düzeyi Arasındaki İlişki
Tablo 14’teki korelasyon analizi sınav kaygısı yaşama sıklığı ile öznel dindarlık ve dine önem verme düzeyi arasındaki ilişkiyi göstermektedir. Analiz sonuçları incelendiğinde sınav kaygısı yaşama sıklığı ile öznel dindarlık arasında anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir[r (558)=.091, p=.032]. Yani sınav kaygısı yaşama sıklığı arttıkça kişinin kendini dine verme davranışının, öznel dindarlığın da artacağı sonucuna ulaşılabilir. Buna karşın sınav kaygısı yaşama sıklığı ile dine önem verme arasında anlamlı bir ilişkinin olmadığı görülmektedir [r (558)=.019, p=.650].
Tablo 15
Ailenin Gelir Durumu ile Sınav Kaygısı, Dine Verilen Önem ve Öznel Dindarlık Arasındaki İlişki
Tablo 15’teki korelasyon analizinde ailenin gelir durumu ile sınav kaygısı, dine verilen önem ve öznel dindarlık arasındaki ilişki incelenmiştir. Elde edilen bulgular ailenin aylık gelir durumu ile öznel dindarlık arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğunu göstermektedir [r (558)= -.096, p=.023]. Buna göre ailenin gelir durumu yükseldikçe öznel dindarlığın azalacağı yorumu yapılabilir. Fakat ailenin gelir durumunun diğer maddelerle ilişkisine baktığımızda anlamlı bir ilişkinin olmadığı görülmektedir (ailenin gelir durumu ve üniversiteye giriş sınav kaygısı [r (558)= -.041, p=.329], ailenin gelir durumu ve dine verilen önem ilişkisi [r (558)= -.055, p=.191]).
Tablo 16
Öznel Dindarlık ve Dine Önem Verme Düzeyiyle Sınav Kaygısı Yaşama Sıklığı
Korelasyonlar n r P öğrencilerin sınav kaygısı yaşama sıklığı arttıkça dindarlık düzeylerinin de artacağı söylenebilir. Yani öğrenci kendini daha dindar hissedip bu yönde davranışlarda bulunabilir. Fakat sınav kaygısı yaşama sıklığı ile dine önem verme arasında bir ilişkinin olmadığı görülmektedir [r (558)= .019, p=.650].
4.3. Sınav Kaygısıyla Başa Çıkma ve Dini Başa Çıkma Stratejileri