Ruhsatsız veya Ruhsata Aykırı Satmak

Satmak kavramı sözlük anlamı ile “ bir değer karşılığında bir malı alıcıya

vermek” anlamına gelmektedir. Türk Ceza Kanunu’nun 188. maddesinin üçüncü fıkrası açısından satmak ise, uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi, ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak bir değer karşılığında başkasına devretmektir. Bu amaca yönelik madde imal ve ticareti suçlarıyla ilgili olarak non bis in idem kuralına milletlerarası sahada geçerlik tanınmamıştır…” (ŞAHĐN-ÖZGENÇ, 2007, s.311.)

384 _{Fıkra gerekçesi aşağıdaki gibidir:}

“Uyuşturucu veya uyarıcı madde ticaretine ilişkin çeşitli fiiller, ayrı bir suç olarak tanımlanmıştır. Buna göre, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerinruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satışı, satışa arzı, başkalarına verilmesi, nakli, depolanması ya da kazanç amacıyla satın alınması, kabul edilmesi ve bulundurulması, bir ve ikinci fıkralara göre ayrı bir suç oluşturmaktadır. Bu suç dolayısıyla da, bir ve ikinci fıkralarda tanımlanan suçlarda olduğu gibi, hapis cezasının yanı sıra adli para cezası öngörülmüştür.” (ŞAHĐN-ÖZGENÇ, 2007, s.311.)

143

hareketler suçun icra hareketlerini meydana getirmektedir385. Yapılan anlaşma suçun oluşması için yeterli değildir. Bu tek başına icra hareketi değildir ama hazırlık hareketi sayılır. Ceza hukukunda hazırlık hareketleri ise cezalandırılmamaktadır. Suç, uyuşturucu maddelerin devri ve bedel konusunda anlaşma sağlandıktan ve uyuşturucu maddenin teslimi yapıldıktan sonra tamamlanmış sayılır386. Bu yönü ile neticesi harekete bitişik bir suçtur.

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak için bulunduruluyorsa ve sanığın beyanı bu doğrultuda ise, bu çerçevede sanığın uyuşturucu madde kullanıp kullanmadığı araştırılarak ve bulundurulan miktar kişisel kullanım için gerekli miktardan fazla değilse, satmak fiilinden değil, 191. maddede düzenlenen kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde bulundurmak fiilinden işlem yapılması gündeme gelecektir. Bu durumda failinin kastının saptanması önem arz etmektedir. Failin kastının ortaya çıkarabilmek için ele geçirilen uyuşturucu maddenin miktarı, paket edilmiş ise, paket sayısı, olay yerinin özelliği, suçun işlendiği zaman ve yerin niteliği dikkate alınarak belirlenmesi gerektiği Yargıtay tarafından üzerinde durulan konulardır. Yargıtay bir kararında bu hususları şöyle ifade etmiştir:

“Sanığın üzerinde yapılan aramada, jelâtin poşet içinde 24 paketçik esrarın

ele geçirildiğinin anlaşılması karşısında; uyuşturucu maddenin bulunduğu paketçik sayısı, ele geçiriliş şekli, olay yerinin özelliği, suçun işlendiği zaman ve dosyadaki diğer deliller itibariyle, sanığın eyleminin satmak amacıyla uyuşturucu madde bulundurmak suçunu oluşturduğu gözetilmeden, sanığın sübut bulan bu suçunu gizlemek ve bu suçun cezasında kurtulmak için esrarı kullanmak için bulundurduğu yönündeki beyanına itibar edilerek yazılı biçimde karar verilmesi...387”

385 _{GÜNAL, s.212.}

386 _{YAŞAR-GÖKCAN-ARTUÇ, 2010, s.5167; GÜNAY, Erhan, Uygulamalı Uyuşturucu veya}

Uyarıcı Madde Suçları ve Đlgili Mevzuat, Seçkin Kitabevi, Ankara, 2007, s.72.

387_{Y. 10 C.D. 17.02.2009-8652/2740 ( PARLAR-HATĐPOĞLU, 2010, s.2948)}

“Sanık hakkındaki ihbarın niteliğine, suça konu uyuşturucu maddenin miktarı ile ele geçiriliş biçimine ve sanığın aksi kanıtlanamayan savunmasına göre; sanığın suça konu uyuşturucu maddeleri satmak amacıyla bulundurduğuna ilişkin yeterli delil bulunmadığı, eyleminin kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçunu oluşturduğu gözetilmeden yazılı şekilde hüküm kurulması” (Y. 10. C.D.

144 Bir başka kararında Yargıtay:

“ Olay ve arama tutanakları içeriği ile tüm dosya kapsamına göre, suç

tarihinde sanığın sevk ve idaresinde bulunan araçta yapılan aramada, 339,6 gram net esrar elde edilecek kenevir bitkisi ile sanığın yapılan üst aramasında iki ayrı gazete kağıdına sarılı vaziyette 2 gram net esrar elde edilecek kenevir bitkisinin yakalandığı, suça konu uyuşturucu maddenin miktarı, niteliği, ele geçiriliş şekli ve tüm dosya kapsamı itibariyle, sanığın suça konu uyuşturucu maddeyi kullanmak için bulundurduğuna ilişkin savunmasının aksine her türlü şüpheden uzak, kesin ve yeterli delil bulunmadığı gözetilerek, eyleminin kullanmak üzere uyuşturucu madde bulundurmak olarak kabulü gerekeceği gözetilmeden yasal ve yeterli olmayan gerekçe ile yazılı şekilde hüküm kurulması388.” tespitini yaparakticari maksatla satmak fiilinin her türlü şüpheden uzak net bir şekilde belirlenmesi gerektiğini, masumiyet karinesinin neticesi olan şüpheden sanık yararlanır ilkesini uygulayarak belirlemiştir.

ABD Ceza Hukuku’nda uyuşturucu maddelerin satılması suç olarak düzenlenmiştir. Bu doğrultuda, kontrol edilen uyuşturucu maddelerin verilmesi, takas edilmesi, değiş tokuş edilmesi, dağıtılması, teslim edilmesi, üretilmesi, satılması, bahsedilen eylemlerin yapılmasının teklif veya kabul edilmesi veyahut bu eylemleri gerçekleştirme kastıyla uyuşturucu veya uyarıcı maddelere sahip olunması, satmak

“Sanığın, diğer sanık Şahin'in kargoyla gönderdiği pakette 3 adet gazete kağıdına sarılı ve bir adet poşet içinde ele geçirilen ve kişisel kullanım sınırında kalacak miktarda 91,88 gram esrarı satmak amacıyla bulundurduğunu somut bir olgu olarak ortaya koyan, her türlü kuşkudan uzak, kesin ve inandırıcı herhangi bir kanıt bulunmadığı, eylemin kullanmak için uyuşturucu bulundurma suçunu oluşturduğu gözetilmeden, yazılı biçimde mahkumiyet hükmü kurulması, yasaya aykırı, Cumhuriyet savcısı ile sanık ve müdafiinin temyiz itirazları bu nedenle yerinde olduğundan hükmün istem gibi BOZULMASINA…”(10. C.D. 08.03.2011, 2010/38228E., 2011/2793K.)

388_{Y. 10 C.D. 27.01.2009-15535/847 (PARLAR-HATĐPOĞLU, 2010, s.2951)}

Yine bir başka kararında Yargıtay benzer bir sonuca varmıştır.

“ Dosya kapsamına göre, görevlilerce yapılan istihbar-i çalışmalarda, sanığın uyarıcı madde içeren hap sattığı yönünde edinilen bilgi üzerine başlatılan soruşturma sırasında, sanğın üst aramasında 41 adet uyarıcı madde içeren hap ele geçirilmiş olup, sanık tarafından bu maddeyi kullanmak amacıyla bulundurduğu belirtilmiş ise de, miktarına göre, sanığın bu maddeleri satmak amacıyla bulundurduğunun kabul edilmesi gerektiği, kullanmak amacıyla uyuşturucu madde bulundurmak suçundan hüküm kurulması.” Y. 10. C.D. 06.11.2008-13129/16015 (PARLAR-HATĐPOĞLU, 2010, s.2953)

145

fiili kapsamı içinde değerlendirilmektedir389. Tanımdan anlaşıldığı üzere satmak kavramı çok geniş olarak yorumlanmaktadır. Uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin alıcıya transfer edilmesi karşılığında bir ücret alınmamış olsa bile kişi cezalandırılmaktadır390.

Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri satma amacıyla bulundurma suçunun unsurları aşağıdaki şekilde ifade edilmektedir391.

1. Uyuşturucu madde üzerinde hakimiyet ve kontrol yetkisinin bulunması, 2. Maddelerin varlığının bilinmesi,

3. Maddelerin uyuşturucu madde olduğunun bilinmesi, 4. Uyuşturucu maddelerin satış amacıyla bulundurulması.

Diğer taraftan uyuşturucu maddelerin küçük çocuklara satılması fiili ayrıca suç olarak düzenlenmiştir392.

ABD’de mahkemelerin ve temyiz mercilerinin bizdeki mahkeme içtihatlarına benzer içtihatlar verdikleri görülmektedir. Konu ile ilgili olarak Amerika’nın Florida eyaletinde görülen bir davada olay şu şekilde gerçekleşmiştir:

Saat 9:15 sularında, polis arabalarının bir mağazanın önüne gelmesi üzerine orada bulunan sanık koşmaya başlamıştır. Bunun üzerine polis şok tabancası ile sanığı etkisiz hale getirmiştir. Yapılan arama sırasında sanığın üzerinde, 18 adet plastik paketlere sarılı, içilmek üzere hazırlamış marihuana ve 36 dolar para bulunmuştur. Polislerden birisi mahkeme sırasında, sanığın üzerinde yakalanan uyuşturucu miktarının kişisel kullanım için olmadığını beyan etmiştir. Diğer polis memuru yine, sanığın üzerinde yakalanan uyuşturucu miktarının kişisel kullanım için gerekli olandan daha fazla olduğunu ve bu nedenle sanığın bu uyuşturucu maddeleri satmayı amaçladığını beyan etmiştir. Sanık ise, söz konusu uyuşturucu maddeyi kişisel kullanımı için satın aldığını, olay sırasında polis memurlarının kendisine doğru geldiğini görünce kaçmaya başladığını, üzerindeki paranın 20 dolar olduğunu,

389_{DĐETZ, Laura-HARNAD, Glenda K.-PAYNE, Anne, Drugs and Controlled Substances,}

American Jurisprudence, 2011, s.1.

390_{DĐETZ-HARNAD-PAYNE, s.1.} 391_{DĐETZ-HARNAD-PAYNE, s.2.} 392_{DĐETZ-HARNAD-PAYNE, s.1.}

146

çalışma karşılığı bu parayı kazandığını ve üzerinde yakalanan uyuşturucuların kendisine bir buçuk gün yetecek kadar olduğunu ifade etmiştir. Sanığın bulunduğu mağzanın, orada bulunan okula 326 feet uzaklıkta olduğu tespit edilmiştir. Đlk derece mahkemesi sanık hakkında, polis memurlarının beyanlarını ve sanığın bulunduğu yerin orada bulunan okula yakınlığını dikkate alarak, uyuşturucu madde satmak suçundan dolayı mahkumiyet kararı vermiştir. Mahkeme kararının sanık tarafından temyiz edilmesi üzerine Temyiz Mahkemesi, sanığın uyuşturucu sattığına dair herhangi bir eyleminin bulunmadığını, her türlü şüpheden uzak delillerle sanığın suçu işlediği noktasında olay sübut bulmuşsa ancak mahkûmiyet hükmünün verilebileceğini, sanık üzerinde ele geçen uyuşturucu miktarının kişisel kullanım için elverişli olduğunu, sanığın polisten kaçmasının uyuşturucu madde sattığını göstermeyeceğini gerekçe göstererek, ilk derece mahkemesinin verdiği kararı bozmuştur393.

Florida Temyiz Mahkemesi bu kararında, Yargıtay gibi, ele geçen uyuşturucu maddenin miktarını ve şüpheden sanık yararlanır evrensel kuralını dikkate alarak sonuca gitmiştir.

Doğal olarak satmak fiilinin yurt içinde olması gerekmektedir. Aksi takdirde yukarıda açıklanan ithal veya ihraç suçunun uygulanması gündeme gelecektir.