Avrupa Birliği Uyuşturucu Stratejisi(2005-2012) ve Eylem Planı

Söz konusu strateji planı 22 Kasım 2004 tarihinde Avrupa Birliği Konseyi tarafından Brüksel'de kabul edilmiştir. Strateji planının amacı beşinci maddede ifadesini bulmuştur. Buna göre, Avrupa Birliği stratejik planın amacı, sözleşmelerde beyan edilen oransallık ve yerellik ilkelerine saygı gösterirken, milli stratejilere katkı vermek şeklinde açıklanmıştır268.

Uyuşturucu sorunu, politik alandan sağlığa ve uyuşturucu ticaretine karşı aktif işbirliğine kadar birçok alanı ilgilendirdiğinden çeşitli açılardan değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu nedenle, yasama faaliyetlerinde ve politika oluşturmada etkin ve doğru bir yaklaşımın sergilenebilmesi için, uyuşturucu sorunu ve çözüm yollarının tüm yönlerinin dikkate alınması, kapsamlı ve istikrarlı çözüm önerilerinin düşünülmesi gerektiği tespit edilmiştir.

Avrupa Konseyi bu sorunla ilgili aşağıdaki iki genel prensibi amaçlamaktadır269:

a) Uyuşturucu kullanımını azaltmada, bağımlılık ve uyuşturucudan kaynaklanan bireysel ve toplumsal zararları engellemede ve sağlığın korunmasında yüksek seviyede verim alınması için katkıda bulunmaya çalışmak

b) Uyuşturucu üretimi, sınır ötesi uyuşturucu madde ticaretine ve uyuşturucu ile bağlantılı suçlara karşı etkin tedbirler alarak kamunun güvenliğini yüksek seviyede temin etmek

267 _{Http://ec.europa.eu/justice/policies/drugs(e.t. 13.10.2010)} 268_{EU Drugs Strategy (2005-2012), s.3.}

99

Üye devletler arasında işbirliği ve koordinasyonun önemi strateji planında vurgulanmaktadır. Uyuşturucu maddelerle mücadelede başarılı bir stratejinin uygulanması ve yürütülmesinde koordinasyon önemli bir rol oynamaktadır. Bu çerçevede konu ile ilgili, bütünleştirilmiş, çok disiplinli ve dengeli bir yaklaşım elde etmek için, tüm seviyede işbirliği etkinliklerini geliştirmek ve kolaylaştırmak ve strateji ve eylem planlarının amaçlarının gerçekleşmesine katkıda bulunmak için, Avrupa Birliği koordinasyon mekanizmasının daha fazla geliştirilmesi gerektiği strateji belgesinde ifade edilmektedir270.

2005 ila 2012 strateji planda ulaşılmak istenen hedeflerin ilki uyuşturucuya olan “talebin azaltılması” dır. Bu çerçevede, uyuşturucu kullanımının, bağımlılığının, uyuşturucudan kaynaklanan sağlık ve sosyal tehlikelerin önemli derecede azaltılması amaçlanmaktadır. Uyuşturucuya olan talebin azaltılabilmesi için aşağıdaki tedbirlerin alınması gerektiği vurgulanmıştır271:

a) Đnsanları uyuşturucu kullanmaktan engellemek, b) Riskli tüketim grupları için erken müdahale yapmak, c) Tedavi programları uygulamak,

d) Rehabilitasyon ve sosyal birliktelik programları uygulamak, e) Uyuşturucuyla ilgili sağlıksal ve sosyal zararı azaltmak,

Bu tedbirlerin alınabilmesi için aşağıdaki önceliklerin yerine getirilmesi gerekmektedir272:

a) Önleyici programların etkisini artırmak,

b) Psikoaktif maddelerin kullanılmasının oluşturduğu riskler ve sonuçları hakkında farkındalık oluşturmak,

c) Özellikle gençler için erken müdahale programları uygulamaya yönelik başvuruları artırmak,

270_{EU Drugs Strategy (2005-2012), s.8.} 271_{EU Drugs Strategy (2005-2012), s.10.} 272_{EU Drugs Strategy (2005-2012), s.11.}

100

d) Çeşitli tedavi programlarına başvuruyu artırmak,

e) Hepatit, diğer enfeksiyon ve hastalıklar ile uyuşturucu maddelerden kaynaklanan sağlıksal ve sosyal zararların tedavi ve önlenmesine yönelik hizmetlere başvuruyu artırmak.

2005 ila 2012 strateji planda ulaşılmak istenen diğer bir hedef ise, uyuşturucu ile ilgili arzın azaltılmasıdır. Bu çerçevede aşağıdaki aktivitelerin öncelikle yapılması gerekmektedir273:

a) Gerek stratejik seviyede ve gerekse suç engelleme noktasında uyuşturucu ile ilgili işlevsel aktiviteleri geliştirmek için Avrupa Birliği Hukuku uygulama işbirliğini kuvvetlendirmek,

b) Zaten var olan araçları kullanarak üye devletler arasında etkili hukuk uygulama işbirliğini yoğunlaştırmak,

c) Uyuşturucu ve psikotrop maddelerin ithal ve ihracını engellemek ve cezalandırmak,

d) Hukukun uygulanması, ceza soruşturması ve adli tıp alanında üye devletler arasında işbirliğini geliştirmek.

7.2.2. Uyuşturucuyu Önleme ve Bilgilendirme Özel Programı Kararı (2007-2013)

Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi tarafından 2005 yılında kabul edilen bir karardır. Bu kararın temel olarak iki amacı bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, özgürlük güvenlik ve adalet alanında gerekli ilerlemenin temin edilmesine, uyuşturucu madde kullanımını önleyerek veya uyuşturucu maddeler hakkında bilgilendirme yaparak katkıda bulunmak; diğeri ise, uyuşturucudan kaynaklanan zararları, uyuşturucu bağımlılığını ve kullanımını azaltmak ve önlemek274 olarak

273_{EU Drugs Strategy (2005-2012), s.13-16.}

274_{Decision of The Europen Parliament and of The Council Establishing For Period 2007-2013, The}

101

sıralanmıştır. Diğer taraftan bir takım özel amaçlar da bu kararda ifade edilmiştir. Bunlar aşağıdaki şekilde ifade edilebilir275:

a) Uyuşturucu ile mücadele çerçevesinde elde edilen bilgilerin ilgili ülkeler arasında paylaşılması,

b) Uyuşturucu ile mücadele örneği olarak iyi uygulamaların ülkeler arasında yaygınlaştırılması,

c) Uyuşturucu maddelerin yol açtığı sağlıksal ve toplumsal sorunlar hakkında insanları ve toplumu bilgilendirerek bir farkındalık yaratmak,

d) Uyuşturucu kullanan kişilerle açık bir diyalog geliştirerek uyuşturucu vakasını daha iyi anlamaya çalışmak,

e) Avrupa Birliği uyuşturucu stratejisi ve eylem planının uygulanması ve geliştirilmesi noktasında sivil toplumla işbirliği yapmak.

Tüm amaçların gerçekleştirilebilmesi için Avrupa Komisyonuna bir takım görevler yüklenmiştir. Örneğin, anket çalışmaları, konu ile ilgili araştırma yapma, gözlemlemelerde bulunma, veri toplama ve dağıtımı, konferanslar, uzmanlardan oluşan toplantılar düzenlemek ve kitlesel kampanyalar yapmak gibi görevler Komisyon tarafından yerine getirilmesi benimsenmiştir.

Yapılan tüm açıklamalardan anlaşılacağı üzere Avrupa Birliği’ne üye olan ülkelerde, bizim ülkemizde olduğu gibi uyuşturucu madde kullanımı ve ticareti en önemli sorunlardan biridir. Avrupa Birliği’nin kurucu sözleşmelerinin imzalandığı 1950'li yıllardan bu tarafa bu sorunla mücadele etmek için Avrupa ülkelerinde çok sayıda mücadele yöntemi kararlaştırılmıştır. Gerek kişilerin ve toplumsal sağlığın korunması gerekse toplumsal düzenin sağlanması ve muhafaza edilmesi önemli ölçüde uyuşturucu maddeler ile yapılan mücadeleden elde edilen sonuca bağlıdır. Çünkü uyuşturucu madde kullanımı ve ticaretinin çok yönlü etki ve sonuçları bulunmaktadır. Bu maddeyi kullanan kişilerin psikolojisinde yaptığı tahribat ve uyuşturucu maddenin etkisiyle veya bu maddeyi elde etmek için kişilerin suç işlemeye eğilimli olması nedeniyle toplumsal düzende sebebiyet verdiği olumsuzluk,

275_{Decision of The Europen Parlament and of The Council Establishing For Period 2007-2013 The}

102

tüm dünyada olduğu gibi Avrupa Birliği ülkelerini de bu madde ile mücadeleye sevk etmiştir. Bu sorunla mücadelenin etkili olması için en önemli yöntemlerden biri, üye devletler arasında etkili ve verimli işbirliğinin geliştirilmesi ve kuvvetlendirilmesidir. Bu çerçevede Avrupa Birliği Parlamentosu ve Konseyi işbirliğinin sağlanmasına yönelik neler yapılabileceğine dair kriterler belirlemiştir.

Uyuşturucu maddelerle ilgili üye ülkeler arasında bilgi akışının temin edilmesi ve ortak bir takım soruşturmalar yapılması sınır aşan suçlarla mücadelede (uyuşturucu madde ticareti bu suçlardan en önemlisidir) önemli adımlar olarak görünmektedir.