Rekreasyon (Kür Parkı alanları/Dinlenme Bölgeleri/Kür Spor Bölgeleri)

Kür merkezine gelen küristler burada tedavi için en çok bir iki saatini harcamaktadırlar. Ancak tedaviden sonra geriye boĢ zamanları kalmaktadır. Rekreasyon faaliyetleri klimaterapi olanağı sağlamak üzere yürüyüĢ yolları, küristlere müzik ve gösteri sanatlarını izleme olanağını sağlayacak konser salonları, küçük el iĢleri ve dükkanların da bulunduğu alıĢveriĢ merkezi, oyun salonları, kütüphane, sinema, TV salonları gibi aktiviteleri içeren ünitelerdir. Kür sporu bölgelerinde ise rahatsızlık vermeyen ve yapanları fiziksel olarak çok zorlamayacak çeĢitli spor alanlarını kapsamaktadır (Çekirge, 1991:43, Özbek, 1991:16; Unutmaz, 1994:42; Özmen 1995:9; Bayer, 1997:91; Ayyıldız, 1999:2; Yavuz, 1999:29; Karagülle ve Doğan, 2002:61). Termal turizmde rekreatif faaliyetlerin önem kazanmasının nedenleri Ģunlardır (Çevirgen, 1996:35);

- Termal turizmin bir özelliği olarak kür sürelerinin 15 – 21 gün gibi uzun bir süreyi kapsaması, turistlerin tedavi dıĢındaki boĢ zamanlarında rekreatif faaliyetlerden faydalanmak istemelerine neden olmaktadır.

- Rekreatif faaliyetler, termal tesiste uygulanan tedavileri tamamlayan ve kiĢileri fiziki ve ruhsal açıdan motive eden etkinliklerdir.

- ĠĢletmeler rekreatif faaliyetlerle hizmet çeĢitliliği oluĢturarak doluluk oranlarını arttırabilirler.

- Rekreatif faaliyetler iĢletme için ek gelir sağlayan üniteler olmaktadır. Özellikle rekreatif faaliyetlerden yararlanan günübirlikçiler tesise büyük gelir sağlamaktadırlar.

Yukarıda bölümleri açıklanmaya çalıĢılan termal turizm iĢletmeleri diğer turizm iĢletmelerinden aĢağıdaki farklılıkları taĢımaktadırlar;

- Öncelikle bu tesislerin termal kaynak üzerinde ya da yakınına kurulmuĢ olması (Özmen, 1995:11; Çevirgen 1996:40; Emir vd. 2008:362) ve diğer konaklama tesislerinin sunduğu, yeme, içme, eğlence hizmetlerine ek olarak çok çeĢitli kürlerin sunulduğu bir kür merkezinin olması en önemli özelliğini oluĢturur (Çevirgen, 1996:40).

135 - Termal turizm iĢletmeleri yıl boyu açık kalabilen iĢletmelerdir (Emir vd.

2008:362).

- Termal turizm iĢletmelerinde tüm yıl boyunca kür uygulamaları sürdüğünden suya dayalı bir eğlence ve dinlence merkezi niteliği taĢır (Özmen 1995:10). - Bu tesislerdeki müĢteri tipleri diğer tesislerden farklıdır. Hem Ģifa bulmak

amacıyla gelen küristler, hem de tatil ve rekreasyon amacıyla gelen sağlıklı turistlere aynı anda hizmet verilmektedir (Özmen, 1995:10; Çevirgen 1996:40; Emir vd. 2008:362).

- Termal turizm iĢletmelerinde konaklama süresi diğer turizm iĢletmelerine oranla daha uzun olmaktadır (Emir vd. 2008:362).

- Bu tesislerde konaklama süresinin 2 – 3 hafta arasında değiĢmesi ve küristlerin günün iki – üç saatini kür uygulamalarına ayırmaları onlar için boĢ zaman yaratacaktır. Bu durumda, tedavilerin olumlu sonuç vermesi için, sunulan sağlık hizmetleriyle bağlantılı olarak hazırlanan rekreatif faaliyetler son derece önem kazanmaktadır. Bu nedenle gerekli rekreasyon üniteleri bulunmalıdır (Çevirgen, 1996:41).

- Termal turizm iĢletmeleri hem tıp biliminin termal ile ilgili geliĢmelerini sunan, hem de turizmin gerektirdiği konaklama, tatil zamanlarını değerlendirme ve dinlence – eğlence hizmetlerini veren iĢletmelerdir (Özmen 1995:11).

- Termal turizm iĢletmeleri yalnızca hastalıkların tedavisinde değil aynı zamanda sağlığın korunmasında etken olan fizyolojik rahatsızlıkları gideren, fizik ve psikoterapatik tedavi yöntemleri geliĢtirilerek uygulamaya koyan ve psikolojik olarak rahatlama sağlayan iĢletmelerdir (Özmen 1995:11).

- Termal turizm iĢletmeleri, doluluk oranı en yüksek olan turizm iĢletmelerinden biridir (Özmen 1995:11).

- Termal tesisler, diyet mönüler hazırlayabilecek uzman bir mutfağa sahip olmalı (Çevirgen 1996:41; Emir vd. 2008:362) ve yiyecek – içecek departmanı ile kür merkezi arasında çok iyi bir koordinasyon kurulmalıdır (Çevirgen 1996:41).

- Termal tesislerde uzman personel istihdam edilmelidir, çünkü

Çünkü buraya gelen küristlerin çoğu sağlıklı insanlar değillerdir. Bundan dolayı, deneyimli uzman doktor, fizyoterapist, diyetisyen, hemĢire gibi sağlık personeli çalıĢmalıdır (Özmen 1995:11).

Küristlerin bir bölümü beden sağlığı yönünden rahatsızlığı olan insanlardır. Bunların birçok bedensel sorunları ve benzeri

136 rahatsızlıkları bulunmaktadır. Ġlgiye ve yardıma daha fazla ihtiyacı olan insanlardır (Çevirgen 1996:41). MüĢterilerinin bu farklı özelliği personelin deneyimli olmasının önemini arttırmaktadır (Gençay, 1994:41).

Balneolojik tedavi yöntemlerinin bilimsel ve etkin uygulanabilmesi, geliĢmiĢ tıbbi donanımlar yanında kaplıca tıbbı uzmanı bir hekim istihdamı temel gerekliliktir. Kaplıca tesisi niteliğini sürdürülmesi için, yerel kür etkenleri ve bunların kullanımı konusunda bilgi ve deneyim sahibi bir kaplıca hekimi tarafından hastalara hastalıklarının durumuna uygun objektif ve bilimsel bir tıbbi yaklaĢım ve gözetimin sürekli sunulması gerekmektedir. Yine çağdaĢ balneoterapi uygulamalarında doktor dıĢındaki diğer sağlık personelinin, o kaplıcanın endikasyonlarında eğitimli ve deneyimli olması gerekmektedir (Karagülle ve Doğan, 2002:53).

Termal turist, termal merkezde kaldığı süre içerisinde yararlandığı hizmetlerin her aĢamasında, bakımını, tedavisini yapan ve hizmetini gören kiĢilerle yakın iliĢki ve etkileĢim içindedir. Termal kürün etkili ve baĢarılı olabilmesi için küristin termal merkez personeline güvenmesi gerekmektedir. Onların ihtiyaç duyduğu hizmeti ancak uzman personel verebilir (Gençay 1994:40; Çevirgen 1996:41; Bayer, 1997:94).

Sunulan hizmetlerin kalitesini sadece fiziksel ekipmanlar ve termal suyun özelliği tek baĢına belirlemez. En önemli unsur yine insandır (Gençay 1994:40; Çevirgen 1996:41).

Ayrıca, kaplıca ya da turistik kuruluĢ hizmete açılmadan 30 gün önce görev alacak tüm personel bir hekim tam bir fizik muayeneden geçirmeli ve personelin yapacakları görev için uygun oldukları konusunda raporlar düzenlenmelidir. Gene tüm personel tetanos gibi, bölgede endemik ve salgın yapabilecek olan, aĢırıları da bulunan hastalıklara karĢı bağıĢıklanmalıdır (TekbaĢ vd. 2001).

Termal tesislerde, personelin eğitimi ve deneyimi ön plana çıkmakta olup personelin büyük bölümünü uzman kadrolardan oluĢturmak zorundadırlar. Ancak, üniversitelerimizde bu alanda uzman hekim yetiĢtiren Yüksek Lisans/Doktora programı bulunmadığı için birçok termal tesiste fizyoterapistler baĢhekimlik yapmaktadırlar (Bayer, 1997:143). Termal turizm iĢletmelerinde otel personeli

137 dıĢında uzman doktor, fizyoterapist, psikiyatrist, hemĢire, diyetisyen, masör vb. sağlık personeli de istihdam edilmektedir. Hizmet birimlerine göre Türkiye için geçerli olabilecek personel sayısı aĢağıda belirtilmiĢtir (Ülker, 1998:24; Aslan, 1992);

3 – 4 banyo birimine 1 personel

1 masaj birimine 1 masör

2 çamur banyosuna birimine 1 personel

8 kiĢilik solunum kür birimine 2 personel

1 sualtı duĢ birimine 1 personel

1 basınçlı duĢ birimine 1 personel

Elektrik tedavi bölümünde yer alan her birime 1 personel Açık veya kapalı termal havuzlarında ilk yardım bilgisi olan 1 personel

Ağır hasta kür havuzunda 1 personel

8 kiĢilik kol ve ayak banyosu biriminde 2 personel

Her rehabilitasyon havuzu için 1 personel

2 oturma banyosu birimi için 1 personel

200 kiĢi için 1 beden eğitimcisi

Her 100 kiĢi için 1 doktor

bulundurulması sağlanmalıdır.

Termal tesislerin ihtiyaç duyduğu kalifiye personel eğitimine önem verilmeli, kaplıca hekimliği geliĢtirilmeli, Türkiye‟de az bulunan römotologların sayısı arttırılmalı ve termal turizm pazarlanmasında, yurtdıĢındaki sigortalarla iliĢkiye geçilmeli ve iliĢkiler sürekli olarak canlı tutulmalı (Bastem, 1997:90) ve aĢağıdaki hususlar göz önünde tutulmalıdır;

- Bu iĢletmelerde personelin sürekliliği son derece önemli olduğundan (Çevirgen 1996:41; Emir vd. 2008:362) iĢletmeler gerekli önlemleri almalıdırlar.

- Termal turizm iĢletmelerinde sağlık problemleri, hijyen ve temizlik kurallarına çok fazla dikkat etmek gerekir (Çevirgen 1996:41; Emir vd. 2008:362). Çünkü küristler sağlık sorunları bulunan insanlar olduklarından, çok çabuk mikrop kapabilirler ve vücut dirençleri azdır (Çevirgen 1996:41).

- Hem tedavi amacıyla gelenler hem de sağlıklı insanların bir arada bulunması, müĢteriler arasında veya personel ile müĢteri arasında yakınlaĢma, çatıĢma gibi iliĢkileri ortaya çıkarabilir. Bu durumda her müĢteriyi memnun edebilmek zorlaĢır. Bu ancak çok iyi bir organizasyonla mümkündür (Çevirgen 1996:41).

138 - Termal turizm iĢletmelerinin, turizmdeki geliĢmelerin yanında, tıp teknolojisindeki geliĢmelere paralel olarak kaplıca tedavi tekniklerindeki yenilikleri ve değiĢimleri de yakından takip etmeleri gerekmektedir (Çevirgen 1996:41).

Termal turizm iĢletmeleri kendine has bu özellikleri nedeniyle diğer konaklama iĢletmelerine göre daha farklı bir organizasyon yapısına sahiptirler. Bu organizasyon içinde klasik bir konaklama iĢletmesindeki departmanlara ek olarak, kür merkezi ünitesi, bu üniteyi tamamlayan rekreasyon ve animasyon birimleri, diyet mönüleri, hazırlayan bir mutfak gibi birimleri de oluĢturmak gerekmektedir (Çevirgen, 1996:41). Termal tesislerde bulunması gereken üniteler aĢağıdaki gibidir;

Tablo 4.4. Termal tesislerde bulunması gereken birimler

Hizmet üniteleri Tedavi üniteleri

Restoran Kahvaltı Salonu Oyun – TV salonu Kafe – Bar Havuz Spor Tesisleri Diskotek Otopark Telefon

Kalorifer Sistemi – Jeotermal Enerji

Odalarda TV, Telefon, Müzik Yayını Doktor Denetimi Tahlil laboratuarı Röntgen ve Kardiyografi Ambulans Açık/Kapalı termal havuz

Özel banyo – küvet Kür havuzu

Kür parkı Türk hamamı Fizik tedavi birimleri Özel masaj birimleri

Su altı masajı Basınçlı duĢ Sauna El – ayak banyosu Çamur kürü Parafin tedavi Ġnhalasyon birimi Jimnastik salonu Kaynak: BiĢgin, 2000:22-23

ġekil 4.1de 250 yataklı ve 4 yıldızlı bir termal turizm iĢletmesinin organizasyon Ģeması görülmektedir. Bu Ģemada, kimin hangi personelden ve hangi birimlerden sorumlu ve yetkili olduğu görülmektedir

139 ġekil 4.1: 250 yataklı ve 4 yıldızlı bir termal turizm iĢletmesinin organizasyon Ģeması

Kaynak: Gençay 1994:62; KÜR MERKEZĠ MÜDÜRÜ DOKTOR HEMġĠRE FĠZYOTERAPĠST HĠDROTERAPĠST LABORATUAR GÖREVLĠSĠ ORTOPEDĠST JĠMNASTĠK UZMANI CĠLT UZMANI MASÖR REKREASYON ÜNĠTELERĠ ġEFĠ ANĠMASYON SORUMLUSU SPOR ÜNĠTELERĠ SORUMLUSU ÖN BÜRO MÜDÜRÜ RESEPSĠYON ġEFĠ RESEPSĠYONĠST SANTRAL ġEFĠ ÜNĠFORMALI HĠZMETLER REZERVASYON SATIġ VE PAZARLAMA MÜDÜRÜ HALKLA ĠLĠġKĠLER SORUMLUSU SATIġ SORUMLUSU PAZARLAMA SORUMLUSU KAT HĠZMETLERĠ MÜDÜRÜ KAT SORUMLULULARI KAT VALELERĠ TEMĠZLĠKÇĠLER AÇIK ALAN SORUMLULARI ÇAMAġIRHANE ġEFĠ TERZĠ SATIN ALMA ġEFĠ

AMBAR SORUMLUSU TESELLÜM MEMURU YĠYECEK ĠÇECEK MÜDÜRÜ BANKET ġEFĠ MUTFAK ġEFĠ AġÇIBAġI AġÇILAR DĠYET YEMEKLERĠ SORUMLUSU MAITRE DE HOTEL ġEF GARSON KAPTAN BARMEN KOMĠLER ÖN KASA SORUMLUSU MALĠYET SORUMLUSU BORDRO MEMURU KASĠYERLER PERSONEL MÜDÜRÜ EĞĠTĠM UZMANI TEKNĠK SERVĠS ġEFĠ BAKIM ONARIM SORUMLUSU ISITMA – AYDINLATMA – HAVALANDIRMA SORUMLUSU SIHHĠ TESĠSAT SORUMLUSU MUHASEBE MÜDÜRÜ KREDĠ ġEFĠ GENEL MÜDÜR SEKRETER GENEL MÜDÜR YARDIMCISI

140