Proje’nin Türkiye İçin Önemi

BTC Projesi’nden sağlanacak dolaylı kazançlar bir yana bırakılırsa, Türkiye’nin, bu Proje’den “geçiş vergisi ve işletmecilik hizmetleri“ karşılığında; taşınacak kapasiteye bağlı olarak, 1-16. yıllar arasında 140 ile başlayıp 200 Milyon $’a ulaşan, 17-40. yıllar arasında ise 200 ile başlayıp 300 Milyon $ civarına çıkan bir yıllık gelir elde etmesi beklenmektedir.

Özellikle 50 MT’luk maksimum yıllık kapasiteye ulaşıldığında BTC’den sağlanması beklenen gelirin, Irak hattından sağlanan gelirin üzerinde olacağı anlaşılmaktadır. Bu rakamlar, BTC’nin Türkiye açısından önemini somutlaştırmaktadır.

Türkiye adına TPAO, üretici şirketlerin oluşturduğu AIOC konsorsiyumunda paya sahiptir. Böylece, geçiş hakkından kaynaklanacak ek gelir imkanının yanında, hisse sahibi olduğumuz yatırımlardan da kazanç sağlama gibi önemli bir avantaj doğmuş olacaktır. Açıktır ki Proje, sadece sahalardaki payımız açısından değil, hat yapılırken teçhizat, malzeme ve işçilik gibi, Türk özel sektörü için yeni iş ve ek istihdam imkanları yaratarak ekonomimize katkıda bulunmaktadır.

Bu Proje, Türkiye’nin bölge ülkeleri içerisindeki mevcut stratejik önemini ziyadesiyle ortaya çıkarmış bulunmaktadır. Türkiye, 21. yüzyıla girerken Hazar bölgesi enerji kaynaklarının dünya pazarlarına naklinde istikrarlı ve güvenilir bir ülke konumunda olması dolayısıyla doğu-batı enerji koridoru üzerinde stratejik bir rol üstlenmiş bulunmaktadır.

BTC Projesi ile Türkiye, Güney Kafkasya ve Orta Asya’yı, Türkiye ve Akdeniz’e bağlaması planlanan ve “Doğu-Batı Enerji Koridoru” olarak adlandırılan sağlam bir güvenlik koridoru oluşturmayı ve bu sayede Batı’nın çok önem verdiği bir mesele olan “enerji arz güvenliği” açısından sağlam bir temel atılmasını garantilemiş olmaktadır. BTC ile jeopolitik gücünü sağlamlaştıracak Türkiye, ayrıca, Türk Boğazları’ndaki aşırı trafik yükünden kaynaklanan geçiş risklerinin en aza indirilmesi açısından da açık ve önemli bir avantaj sağlayacaktır.

3.5.2.1 Proje’nin Güzergahın Geçtiği Yörelerdeki Halk İçin Önemi Projenin sosyal amacı, Projenin inşaatı ve işletimi aşamasında meydana gelebilecek olan olumsuz etkilerden kaçınmak, bu mümkün değilse en aza indirmek ve olumlu etkileri maksimize etmektir. Bu sebeple, Proje’nin güzergah boyunca çevresel ve sosyal etkileri değerlendirilmiştir. Sosyal etkilerin değerlendirilmesi amacıyla güzergah boyunca doğrudan etkilenen yerleşim yerleri ve ilgili otoritelerle

istişare toplantıları yapılmış ve anketler uygulanmış, halkın projeye karşı tutumu, endişeleri belirlenmiş, yerleşim yerlerinin sosyal yapıları ortaya konmuştur. Elde edilen bilgilere göre, Projenin sosyal amacına ulaşabilmek için, etki azaltıcı önlemler geliştirilmiştir. Araştırma sonuçları ve alınacak önlemler ÇED (Çevresel Etki Değerlendirmesi) Raporu içinde yer alan Halkla İlişkiler Yönetim Planları’na yansıtılmıştır.

Genel olarak, halkla ilişkilerin projedeki uygulamaları başarılı bir şekilde sürdürülmüştür. Projeden etkilenen halk açısından bakıldığında uygulamalar olumlu bir kabul görmüş bulunmaktadır. Şöyle ki halkla ilişkiler ekiplerinin başlıca görevi “yöre halkı ile proje arasında köprü görevi görmek” karşılığını bulmuş ve projeden dolayı yaratılmış mağduriyet giderilemiyorsa bile bunu tazmin etmek olan sosyal amaca da genel olarak ulaşmış durumdadır. Yöre halkı projeden kaynaklanan şikayetlerini, sıkıntılarını, endişelerini, beklenti ve isteklerini kolaylıkla ve kısa zamanda ifade edip cevap alabileceği bir mekanizmaya kavuşmuştur. Halkın projeden kaynaklanabilecek mağduriyetleri alınan tedbirler sayesinde örneğin ürününe vs. zarar verildiğinde tazmin edilmesi ile en aza indirilmiştir. İnşaat öncesi bilgilendirme, emniyet toplantıları, sağlık eğitimleri, okullarda verilen yol-güvenlik- emniyet eğitimleri vb. uygulamalar, halkı ilgilendiren konularda onlara danışılması ve bilgilendirilmesi gibi başka projelerde de uygulanabilecek yeni bir kültür oluşumunun başlangıcı olarak düşünülebilir. İstihdam stratejisi sayesinde de özellikle vasıfsız eleman istihdamı konusunda yöre halkına tarafsız bir mekanizma sayesinde adil bir istihdam imkanı sağlanmıştır. Fakat vurgulanması gereken bir konu benzer çalışmalarda yaşanan olumsuzluklardan kaynaklanan güvensizlik duygusunun adil bir mekanizma oluşturmaya büyük özen gösterdiğimiz halde bizim çalışmalarımıza da kısmen yansıması, gene istihdam örneğinde olduğu gibi. Aynı zamanda, halka vermemiz gereken mesajın her zaman net ve anlaşılır olmasının önemini, bir konuyu gereğinden fazla gündeme getirmenin söylediğin ne olursa olsun beklentiyi artırdığını, örneğin istihdam konusunda olduğu gibi, farkettik ve bu konularda hassas olmaya özen göstermekteyiz. Bu konuyla ilgili olarak, inşaat müteahhitleri ile yapılan anlaşmalarda, istihdam edilecek vasıfsız elemanların tümünün güzergah boyunca doğrudan etkilenen yerleşim yerlerinde ikamet eden kişiler arasından

seçilmesi maddesi konmuştur. BTC’nin ekonomik etkileri kısaca geçirilirse, hattın gerçekleşmesi ile geçiş ücreti ve Türkiye’nin sahalardaki payından dolayı önemli ölçüde gelir elde edilecektir. Taşıma maliyetlerinin minimuma indirilmesi, finansman ve navlun ücretlerinden sağlanacak tasarruf gibi nedenlerle daha ucuza ham petrol temin etmek mümkün olacaktır. BTC hattından alınacak petrol ile ithalata bağımlı Türkiye’nin enerji arz güvenliğine yapılacak katkı açısından da çok ciddi bir avantaj tesis edilmiş olacaktır.

BTC’nin inşaat aşamasında yaratılan yaklaşık 20.000 kişilik toplam yeni istihdam ve iş olanakları ile hem Türk özel sektörünün önü açılmış hem de hattın geçtiği bölgelerde ekonomik canlanma yaşanmıştır. Özellikle inşaat aşaması boyunca kısa, orta ve uzun vadeli istihdam olanakları yaratılması açısından projenin, gerek boru hattı güzergahı üzerinde gerekse deniz terminali mücavir alanlarında bulunan yerleşim birimleri için pek çok iş imkanı yarattığına şahit olunmuştur. Büyük hızla devam eden sosyal ve çevresel yatırım programları ile de boru hattı ve deniz terminali civarında bulunan genel çevre ve yerleşim alanlarına önemli bir takım dışsal faydalar sağlanmaktadır. BTC hattı içinde ve Ceyhan terminalindeki ham petrol sayesinde, kriz zamanlarında arz esnekliği sağlamak üzere, Türkiye’nin stratejik petrol stok kapasitesi artacaktır.

BTC ile, Ceyhan terminali önemli bir uluslar arası petrol piyasası merkezi haline gelirken, yaratılan sinerji ile Mersin ve İskenderun limanları da hızla canlanacaktır. Bu güne kadar siyasi, ekonomik, stratejik ve güvenlik bakımından en uygun çözüm olduğunu dünyaya kanıtlıyan BTC, Türk Boğazları’ndaki aşırı trafik yükünden kaynaklanan geçiş risklerinin en aza indirilmesi sayesinde çevresel etkiler bakımından da açık ve önemli avantaj sağlayacaktır.

Doğu-Batı Enerji Koridoru’nun en kritik ayağını oluşturan BTC ile hem Türkiye’nin jeopolitik önemi artacak hem de Azerbaycan ve Gürcistan’ın siyasi ve

iktisadi istikrarına katkı yapılacaktır. BTC ile Azerbaycan, dünya genelinde sayılı üreticiler arasına giriyor. 129